De Charonte etrusco commentatio antiquaria scripsit Iulius Athanasius Ambrosch

31쪽

τoreari, ut nis cum sis, tanquam domus lanesiae administri, irata facturi videantur 1 . uuae quum ita se habeant, hoc opus, tum ipso argumento, tum daemonum numero Aque sorma prioribus monumentis satis absonum, a ceteris seiungendum putavi; neque hoc Ioco certi aliquid de eo expromere ausim, praesertim quum magna para eximiae picturae, quod sane dolendum, iniquitate temporum perieri L

72, Aliter sentit Oriolius in Annal. L A. lom. VI, p. GO- 66. Summa enim in pretationis

ali eo ex xiise ad Laee redit iuna Been mmaginaria. . un saluo u male

Proserpina eaige. εRationes, quibus atauin sententisin Hei elaria. tria minua Probemus. vae fere sunt. Primum qui . Rem ex solo habita fari l. tam scurae pompam prae-eedentis quam Charontis utriusque, non colligi potest, eoa re vera numἔua mae insema. quum ex Io.

eis Oriolio laudatia trior. I, 2. Frontia. S-tes. Il. 4. id, quos mete explieant Sigon. et Gint. ad Liv. VII. γγ salia eo tet, aeredat ea Etruse .laeibus armatos disevioribusque serpentum in modum iiii a iustoetos, interdam remonas daemonum inservorum induisse. Deinde non intelligo. quid eo-erii, qui

signum taetua cornu grave mugit adune , eum umbrarum stit pompa. Ima equidem vel exaesa eo ciuis figura Guegerim, rivos esse homine , qui, dure eo, sanus emitentur Ct. Cav. Barth. ad Stat. Theb. VI, m. sq. . Denique, quod eaput est rei. nulla apparet eausa, ear adolestentem tuam, post quem Charon barbalua eo picitur, sive defunetum alve priue Palem esse figuram eredamus. Nam unguia ille, qui in dextro adole rentis humeroeat eouspieuua . non ad Charontis manum pertinet. sed haud dubie pars est pellis serinae in peetore eol. ligatae, qua daemonem nonnullia in monumentia inisdutum esse, supra indieavimus Id. supra anno . U. 50. . Quod quum ita se habeat. neque adole---tem illum neque alteram figurem, quam allae Charon Imberbis sequitur. in aescaelorum numem licebit ponto. Imo quum sorma utrἐusque daemonia ex habitu seriorum Aethiopieorum ait repetenda, quos in s nebres Romanorum pompas adhibitos fiasse. intra do-eebimus Vid. in nnot. 549--ω γ, sane ridetur apparere, nihil inesse pietume nostrae nisi fati rem Pompam eamque Romanam 3 neque Charontem iis Mahem rineulo quodam eoeninonis eum barbatueoniunetum es e, sed utramque personam ad unum einemque daemonem mimi eum speetare. Ceterum

leo inustri. qui opis nostrum temporibua demum maeipum laetum esse existimat 0. l. p. 154 , ex

intimi animi sententia assensior, praesertim quum δει modum εἱt verisimile, servos Aethiopima ante annum

MCCXX MI . U. neque Romae neque per Italiari ita ruisse frequentes. quos HI arsisera in Heipalea depingerent. Vid. infra annot. 552.

Dissiligod by Coos le

32쪽

Habes momimenta, quibus fgura, liabitus, mimem daemonis Εtriisci nobis innotuerunt; quem vere ab Etruscis Charontein suisse nominatum, iam antehac ex inscriptione rimae Volaterranae comperium erati lId autem nomen ne suspiceris, ex libidine cuiuspiam artificis sorte temere esse prosectum, clara impedit inscriptio vasis Beugnotiani, nuper reperti in sepulcro Volcentino. Nam plane incredibile est, sculptorem Volaterranum et pictorem Volcentinum, artifices Ioco, genere artium, fortasse etiam neruis, Prorsus disiunctos, ita conspirasse ad Graecum usurpandum nomen, nisi temporibus, quibus utrumquo Opus est factum, daemoni hoc nomen iam peculiare atque in multorum fuisset ore. Pro certo igitur id videtur statuendum: Charoniis nomen, quum in diversis diversorum oppidorum monumentis sit obvium, non ex una est rave ossiciua emanasse, sed latius per Etruriam usurpatum fuisse. Iam nemo prolaeto erit, quin Atatim, eo nomine lecto, sormam atque munus naulas Aeheronti ei animo subiiciati At quid daemoni Etrusco rum Graeco portitore Nam licet uterque daemon id potissimum agere videatur, ut destinetorum animas quai, cumque modo exceptas sedibus Orci inserat ', tamen qumn oris corporisque habitu, tum modo atque loco, quo et ubi cum defunctis versantur, mirum quantum tuter se dinserunt. Monumentis enim si aliqua est adli ibenda sidea, Sane apparet, Etrusco daemoni non sola Ditis regna sive cireumscriptum quoddam npud inferos munus adsignata esse, sed exit ad superas auras, vagatur inter vivos, praesens victimas caedit Caesasque adorci claustra deducit. uuae omnia prodisus aliter in Graeeo portitore, quem Mercurius Lucia ua merito ac iure miratur, aliquando, navicula relicta, huc evasisse, quum usque ad eum diem haud ita sese rebus superis immiscere sit solitus ιτε). Neque in monumentis artium Graecarum vel Romanarum ullam iuveneris figuram, quam daemoni Etrusco vel o longinquo comparare queas. Graecus autem Charon in artificum operibus talis npparet, qualis sex mento poetarum antiquorum essangi debuit, id est, SeneX, morosus quidem et inferno quodam aqualore obsitus, sed omnis turpitudinis serinae omnino expers, qui, navicula remoquct instructus, in eo est, ut animas

horrenda stumina transportandas vel excipiat vel traduetas ad ripas ulteriores dimittat

33쪽

Verum enimvero eam Graeel portitoris imaginem atque provinciam haud scio an In mo. numentis Etruscis non magis deprehenderis quam daemonem Etruscum in operibus Graecis Romanisve. Imo, quod sane mirandum, inter tot millia vasoriim pictorum, quae sino ullo dubio vel in oescinis Graecis vel ad Graecanicam saltem labricandi methodum saeta, per hos annos ex sepulcretis TarquinienSibus Volcentinisque sunt seruta, ne ununquidem, quantum equidem sciam, exstat, quod Charontis Graeci, nedum Etrusci, imagi

nem praebeat. Quod quale sit, facile intelligas, si tibi persuasum erit, opera illa Graeca

sive Graecanica longst aetate antecedere ea, in quibus figura Cliarontis Etrusci conspicua est. Scilicet pictores illi vetustiores, sive vere Attici sive Campani sive uirorumque imitatores fuerunt, divina humanaque scite digneque exornando neque raro copulando, praeter argumenta domeStica et g nanica, Plerumque deos, heroes, eorumque res gestas pinxerunt; res sunereas vel superstitiosas Parce attigerunt 37s. Contra ars Apula et Lucana nrgumentis lanereis et superStitiosis crebro utitur, iisque quodammodo luxuriatur; ad quam, si quidem universa quaedam argumentorum nimilitudo ad significandum artiseum artificiorinii lite ingenium nonnihil valeat, vasa Etrusca nane Propius videantur accedere quam ad figlina Graeca, quae cum ipsis ex iisdem sepulcretis estodiuntur. Sed ne in Apulis quidem vasis, quamvis rebus lanereis abundent, ullam inveneris daemonis siguram, quam cum Charonte Etrusco vel ex Parte conferre possis. Itaque, quum Charon Etruscus et Graecus non modo fornia, munere, actionis loco, inter se discrepent, verum oti tun generibus et ossicinis artium ita sint disiuncti, ut neque Etrusco in operibus Graecis neque Graeco in Etruscis cedatur Iocus: non mirum est, quod viri docti, quamvis nomine psychopompi Etrusci certissima inser iitione indieato, nihilominus eum Satis multiplicem atque polyonyminia reddiderunL Namque, ut pri res illi antiquarii, quibus nondum Etrusci psychopompi nomen innotuerat, eum modo genium zeloixpiae praeAidem, modo deum Cabirum, modo Picumnum sive Piluannum, vocitaverunt177 , ita recentiores, ablegatis diis superis, merito evocavere inferos, voluntque dae-

lative Hr ultima umana uleenda, delle quali solo una aestieet inter quattuor millia in numentorum eonobbi in Meexione di reeola, rappresentante una proeellatone funebre, ehe nella speetalit, det foetelio e delia dipititura quasi ptu nil' et rus eo ebe a Iere eo at ne eoata. - Neque in ditissimo Durandii thesauro amplius duo e tant vasa V lee lina a quo. rum argumenta ad rea funereas pertineant; id quod nune' apparet ex Fgregia illius thesauri de seriptione nuperrime edita, evius tiliatis eati De- aeription aes antiquites et obtela d ari qui eompo

34쪽

monem nostriim Mercurii inseri sive orei sive Leti munere langi '; quid us iniuinibus quam bene congruat, quod idem iisdem alias est Genius maleficias Πλὶ atque adeo opiliu-ehus - et Typhoni Aegyptio similis ), ipsi quidem viderinti Id saltem equidem videre

mihi videor, illa nomina si cuneta in unum eundemque quadrent, vix unum eorurn bene quadrare; sin unum alterumve, profecto mirandum esse, quod neque sculptor Volateria ranus neque pictor Volcentinus eo ipso sit usus, Red Clinrontis potissimum nomon usum Paverit, quo certo nullus deorum daemonumque, quibus Tartara sunt curae, psychom iEtrusei est dissimilioris'. Quod qunm ita se habeat, aut actum est de nomine talarontis Emisci, quodeertissimis quidem inscriptionibus nobis est traditum, aut reiicienda sunt illa virorum do torum commenta, quae, novum quaerendo nomen, antiquiim ntque monumentis prohatum auferre videantur. Nee profecto nunc, post detectum daemonis nomen, id amplius agitur, ruinam numinum inferorum ille magis minusve similia credatur; so I alia prorsus eXsistit quaestio eaque primaria alquo gravissima, id est, quibus ni duet irationibus Etrusci daemoni, qui portitori prorsu S esse dissimilia vide. tur, Clia rontis potissimum nomen indiderint. . Nimirum id nomon quum non ab tius vlie ve urtisice, Sed ex Consensu quodam gentium Etruscarum prosectum esse constet, non est verisimilo, temere suisse usurpatum. Ergo debebat intercedere qualiscunque utriusque daemonis similitudo, qua animadversa, alterum alteri adsimilarent. Quaentio igitur est, quae et qualis fuerit ista similitudo; quam si deprehenderit aliquis, certe non solum erit manifestum, qua ratione Etrusci per rino sint usi nomine, sed facilius etiam fortasse diiudieabitur, quid in quo que opere, Charontis Etrusci figura insignito, e Graecis emanaverit sontibus, quid ingenio Etrusco sive Italo adsignari debeati Utriusque enim Populi sabulos, superstitiones, mores, in Onsariis Etruscorum crebro coniunctos rese et quodammodo commixtos, vel ex monumentis, quae hucusque attulimus, appareb Huie autem disputationi, quae tota ext de sorma atque natura utriusque daemonia, subatruenda videtur tanquam sundamentum historia portitoris Graeci. Neque tamen in ea examinanda non sunt attingendi ceteri daemones inseri, quorum vicibus etiam Cha ron Etruscus langi videatur. Fieri enita possit, ut is, quamvis unius duntaxat Graeci daemonia nomine insignitus, variorum provincias sustinueriti uuapropter praeter Charontem ceteros quoque deos daemonesque recensebimus, qui ex sententia Graecorum

moribundis desunctisque praesto sunt; quod ni rile aliquis laeerit, fortasse elucebit,

323 D. Misenema, quo post L naiam nemo in alustranda Et seorum antiquitate et diligenti Ox fuit et gaz'eior, omnis usi modi opini-ea meriis silentio poeteriit; neque stuam ipsἰas aenisutiam.

Charonis osimam som se Mantum esse, eanis e dubitanter a pὲ tua emi, satis stabilitam intus. Iudieavit. talem daemonem non dua magnis Maume-musdam . sed famulum Μ ali esse. Quem timedem, omine In ambit iis reueis, seu iam mortis

35쪽

miomodo ot Charon et celeri, qui huc faciunt, inseri, labeii tilaus seculis, iam formamqunm 1iaturana pnillatim conrimilaverint et quodammodo in unum coaluerint. Iain in Homeri et Hesiodi carminibus licet singulae taliquam Scenae nppareant, unde postea ampla Inserorum Spectacula eonslata sunt δ', tamen apud antiquissimos illos Graeci ingenii testes imago vitae ulterioris adeo simplex est alitue Disi extremis lineis non adumbrata, ut neque ipsa regna inania neque illi daemonesque, quibus illorum est imperium, magnam xive locorum Rive Provinciarum varietatem prae Se serant. Causa autem hullis simplicitatis non iam ex libidine quadam vel facultate poetarum, quom ex uti, verso quodam illarum aetatum ingenio coiisensitque Omnium videtur deducenda esse. Nondum enim tunc temporis hominum animis ea insederat opinio, qua postea, commoti ulliori quadam et morali boni Dialiquo conscientia, arbitrabaulur, fore ut iii regnis 'su, terraneis, constitutis virtuti praemiis, malitiao suppliciis, nitimae bonorum Placidis bea- lingite gauderent domiciliis, improbi autem, quixque pro modo sceleris hic elam Dissi, homrendis quibusdam cruciatibus aut lustrarentur nut in aeternum punirentur. Credebant quidem finite, nefanda crimina, veluti parricidia, periuria, scelera contra deos commissa, apud inferos Severis tui suppliciis, atque Furias esse, quae et hie et illic λ η sceleratos exagitarent. Verum enimvero levioribus quoque pectatis, quibus natura humana omnino

est obnoxia, illic poenas irrogari, istiusmodi delictis iram deorum Manium accendi, eam hic anxie Placandam esse, ne cruciamenta illa Eubirentur, denique distribui impios atque lustrari per varia purgationum loca, pios autem ab illis aegregatos variis perfrui oblectamentis: haec et tulia, unde postea tum publica mysteriorum holatia, tum, metu inserorum in dies crescente, multiplices superstitiones sunt exortae, iam aetate Homerica inter Graecos percrebruisse, certis quidem argumentis vix quisquam probaverit. Antiquissimis igitur poetis ad regna Ditis magis exoritanda atque amplificanda eerie liniadqita quam consiliiim et indu tria defuit, Aed copia, qtiae in B latis auetoritate posita suisset, id est, imbuta illa rebus mysticis conscientia coimniinis, quae Sub- amitentibus Reeulis tot largumenta ad inferos pertinentialinvicem et probavit et Suppe ditavit, ita ut posteriores quique Poetae vacuas profundi Iovis domos magis magisque

decorarent, variarent, exaediscarent. Λt Homero, cx'communi aetatis sententia e servis animariun tam piamini quam impiarum in unum eundemquo locum congregatis

neque generibus inferni inini sive oblectamentorum Sive suppliciorum resionatim discretis: Homero igitur nulla sane aderat occasio atque ratio, qua tu depingendis iii serIs aut multa variaque purgationum loca distingueret aut multiplicea multiplicum daemonum provincias

induceret.

Itaque tot fguras monstrorum et spectrorum, quibus in orco temporibus post rioribus vel circumscripta muuera vel domicilia fallem adsignnia auiit, apud poetam frustra investigaveris λη- . Charontis neque nomen neque provinciam agnoscit; ne canis

quidem Orci in describendis inseris mentionem facit, licet eum, ex antiquissimis fortasse

36쪽

Heracleis, bene cognitum haberet M'. Nimirum ex sententia Homeri neutri eorum in regnis inseris satis aptus erat Ioeus. Nam, vita amissa, animae vel sua Mistite vel a Mercurio deductae, statim, nullo daemone interposito, ad Orci claustra perectiunt 1 9. Ea autem non canis quidem sive aliud monstrum, sed aut inferorum arbii in aut umbrae ipsae en aut omnino nullus 'η videtur custodire. άxdde, quod Homeriis iis Leto quidem provinciam . daemonis vere leti seri aut psychagogi impertiti Ubi enim ris consanguineus procedit, id quod perraro accidit 'i , plaridissit no sano muneregitur, mortuorum non animas curans, Sed corpora. Imo, qui ex sententia Posteriorim aetatum, stetiti omnes omnino inferni daemones, diis superis invisus est atque odiosus, is apud Homerum cum Λpolline versatur eiusque mandata exsequitur. Vides, opinor, ex Homeri sententia neque Charonti neque Cerbero neque Leto quidquam esse cum defunctorum animis. Nec aut Orcus ipse aut Mercurius corporibus vivia ullain Raevam moriendi ne essitatem imponunt; hic enim animas, lain satali casu a corpori liiis separatas, minime terribilis deducit; ille, nunquam relicta domo prolanda, nisi adducias regnis inseris non eoercet neque appetit. Ea autem, quae Nola, neque nisi Fatis aut ditis maioribus iubentibus, morialibus necem asseri, Dea est exitialis κῆοὶ, cuius soritia et natura sane iam ut Homero non mulio milior ea BPparet, quam apud Hesiodum et in arca Cypseli depictam habes 'a). His expositis elucet, qua ratione in Orco Homerieo iii universum distributae sint paries deorum daemonuinque, qui cum moribundis et defunctis versantur: Dea exitialis, quo tempore Fala nut Dii immortalis vitam humanam abruptam voluerint '', homines opprimit; Mercurius animas deducti; d ductis Dis et Proserpina dominantur, eorum ille iii ii Furiae periuros cruciant 'n. Te riculamentorum autem, quilius regna subterranea aetatibus Post crioribus abundant, Homerus, excepto capite Gorgonio, nullum agnoscit 'βx Tantum igitur abest, ui Charontis nomen, sorma, minus, inter Graecos iam nnis Homerum carminibus celebrata fumrint '', ut in poeta et sane multo post nullum prorsus eius vestigium invenias. Nec

observaverent.

unm euique, quum malleilur ua mora alve dea exitialis a Dareia praefinia r. s4ὶ Furina ex sententia nomeri non Ini sti Dialis ae Proserpinae P enas exere oe. eterea interpretes

96ὶ Ita enim sentit Viseoni. Mas. P. c. lora.

37쪽

maiori proba litate ullus Homeri locus, ubi Leti, Mercurii, Dilis, Parcaraim; Furiarum,

Dearii in exitialium, si mentis, ad Charontem Etruscum Vel ad Furias, quas vocant, iure videtur referri. Nnni Deae exitiales opprimunt quidem mortales, sed perraro deduculit imas nec usquam excruciant; Letum neque interimit neque deducit; Mercurius, qui deducit, non interscit; Dis mi assinam Orco excedit; Parcis ex sententia Homeri nihil eum de sumetis; neque Furiae nisi in sceIeratos imperia exercent. uuae omnia daemonibus Etruscis haud bene congruunt

videtur munere fungi . ua Deae illae exitiales. quas Vulgo Furias voeant, In multis monumen iis agunt partea. quae De ua ultrieIL a iniuime eonveniant, sed potiua ad Ieti seras quasdam Deas Todessi si linuenὶ Persiueant. quae, Oeeuis honaimbus. avinias ad Oret claua ra de due ut id. supra annot. As, et Arverblad. ivgeripit. Graec. p. IV. annot. , ap. Inghir. Non. Et r. Ser. I, p. Iuri . Cuiua- modi munus si solum his deabus esset obeundum, ane natura e Tum praxime ad sive Morteaaeeederet. Etenim Mortibua poetae Latini easdem fere partes adsignant, quaa apud Homerum IIesiodumque neque non apud Apollonium et Quinis

tum Smyrnaeum obtinent. ApoIlon. Arg. I, GU. II.

Neque tamen desunt montiis evita. In quibus Deae IIIae I eliserae simul ossietis Furiarum Poenamamve videantur tangi. Etenim daemones. quae in anaglyphis pie lurisque sepuleralibus Eiri eorum eum mis. Ea dis de lauetisque agavi, non ubique , estitu. ambolis, tolo corporum habIla. ita ister se di. iti. elae sunt. ui . habita earum rerum ratione. eerte dignoseas, quae sit Furia, quae Mora, quae Pomani praesertim quum Iaedem peeiea. Meundum utrius que artis iugenium, aliter in anaglyphia aliter in picturis videantur expressae. Iunt, v. e., deas illas, quarum vestes de eu alia in peetore loris sustinentur, Fuxina es e. neque negari potest, Furias eodem ninietu vestitast erebro in vasis Apulis eoinparere. At sex e enta exstant monumenta. quibus isdem de .

monstrari possit, simillimas illi a se uras nihil aliud uere quam ut moribundis adstent aut deluuerus de-dveant; unde gane eulleger; . eiusmodi deas proxime

ad aἱve Nortea aceedere. Contra in pieturis epuleralibus, ut vidimus, prodeunt deae . quae, quamvis vestitia, armis. habitu, prae Furiis illis, quaa voeant. videantur recedere, tamen a Perte munera sutiat Ia exerrent vid. supra nun olt. l4I, sq. . Quoei rea aut evin Ae herbi dio Ludieandum est. mpliorem quandam atque mixtam naturam Provineiamque inserata illis Etruseorum deabus inesse, i si Charonii. ua ut in ipsis ingenia Furiarum et

Mortium et Poenarum quodammodo eani uneta RP- Pareant; aut ἱmaginea uileie ea ae leti serae paulo e. euratius sunt see emendae quam adhue a viria do-esa videtur Delum esse. Forsitan artiseitiua Ei-seia oebro non tam Furiae et Homerime quam Wκμε-ωνοι sint obversatae,

eile saltem appareat. eur Deae tam letiferae quamuli rites in monumentis Etruseia erebro eodem vestitu iisdemque armis, i. e. glodiis saeibiisve. iasi elae eonspicia tur. Namque eaedem daemones, per geneque bonae neque malae, hominibus piis exiti Hesduntaxat auul deae, impiis autem non solum exiit Iea, verum Etiam ultrieea. Sed ab hia videntur seiungendae illae deae. quae . tormentis armatae atque daemonibus ηἱtilibus eonfoeialae . animas n-eu te

in Ioeis purgatoriis exerueiant. Ita enim, quum toto habitu a deabus leti seria reeedant, haud aeto

an Poenarum nomen satis eoru inode eampetat. Ca-Iasmodi distine ione admissa. inter sam Ias Ditis, quae in monumen tua Lisuseia comparent. discernendae ersint Furiae et Poenae et Deae satales eaedemque ultriera. Ad quas lori se etiam Pareae ae e

38쪽

Hesiodus porro, qui in universum imaginem vitae alterius ab Homero adumbratam videtur retinere, tamen, ut theologus altiori quadam contemplatione divinae remin adininistrationis commotus, quomadmodum Iovi iugenium Summo mundi arbitro conveniens prae-atat 3 n, ita deorum inferorum naturas, partim mitigans partun eXasperans, non tam immutavit quam amplificavit. Non amplius Dis est poetae immitis illo regni Ρrofundi d minus, Red idem, Preeibus agricolarum propitiatus, Decunditati agrorum Diaguinque pro- 'ventui lavet M' , atque ita similitudine quadam provinciae Mercurio adsimilatur, cui ab antiquissimis inde temporibus et ipsi gregum amramque fructus erant iturae sti). Contra et Cerberi et Leti naturam atque munera poeta non mium ex sp Prat, verum etiam, addita certa aede, aecurate circum cribit. Ille enim, quinquaginta ca pilibus terribilis, limina regia insemi ianitor servat, intrantes quidem animas adulans, exire autem ausas mordicus tenens. Nec procul ab Iloc domieilia sunt Soporis ac iLeti, cui ex Hesiodi sententia sane saevum εst ingonium Mni, invisus etiam diis liinmortalibus, homines persequitur atque arreptos secui ueli 0 i. Manifestum igitur est, Hesiodum, ut theatra inferorum Paulia vliter atquo Homerus instruxit, ita naturas atque munera deorum daemonumque Partim ampliscasse partim accuratius definisse, quippe qui primus mitiorem Ditis naturam signiscet, Letum et Cerberum in scenam produeat eorumque partes certis limitibus circumscribat. At vero de Charonte eiusque munero ne verbum quidem, quamquam Poeta, Praesertim mentione Stygis satis luculenta illata, portitorem infernum, si vel sando ea aetate inter Graeros auditus erat, non potuit non commemorare in eo carmine, cui omnes omnino et religionis publicae, quae quidem tune erat, et philosophiae cui dam naturalis imagines ita intexuit, ut eas, certis quia busdam genealogiae legibus ex communi rerum Origine deductas, aeterna quadam mundi

ordinatione connexas monstraret Q x duod quum ita ae habeat, quis dubitet, quin iis ait adsentiendum, qui a priscis Graecis tam figurata quam provinciam Charontis pro sua abiudicandam esse censeant ' 8 Hesiodi autem Letiun, licet, si munus eius eo L '

Nil homInum miserana. iratusque omnibu umbris. Stant Furiae eleeum, variaeque ex oraliae M e leos Saevaque multisonas exereet Poena eatena Fata serunt animas, et eodem poIuee damna L

39쪽

deras, Vimis o daemoni non sit prorsus nimi inite, tamen non temere cum eo romparandii ni esse, vel inde elucet, quod letifer Graecorum daemon neque apud Hesiodum nee in ullo. iiiiod exint, carmine Graeco tortoris inferni vicibus tangitur. Apparet igitur, ne ab Hesiodo quidem ullum depingi daemonem, quem, etiamSi munus solum, ne dicam formam, severe examinaveris, Cli amnii Etrus o adsit nilare possis. Λt audio dicentes: duid tum Damus, liarontis neque s ram neque provinciam antiquissimis Graecorum poetis notam fuisse; etiamne negabimus, hanc ipsam da

monis formam liumanam officitimque ex nil l inpiam Graecorum Priscvraim DPiitione eme

sisser uuid enim g Si Claron portitor, mutata forma ferina tu humaualii, ex antiqui sima Cerberi signiscatione prosectus sit 'I' Non enuit veri est dissimile, ipsum Ditis

canem ex sententia antiquissimor im Graecorum fuisse eum, qui nitimas nurreptas subterram deduceret. . tqiii ipsius Etrusci Clinroniis saeva facies, aures serinae, munus letiferi psyclioponipi, nonne iis videntur significare, enatam esse atque repetendam Clarontis imaginem e primigenia illa canis lupive forma ac provincia' Haec Aententia quam ait ingeniori a quamque collocata in altiori religionum Gram carum contemplatione, minime me fugit. Quis enim dubitet, quin, priusquam Graecorum commvn in pulchri venusti lite sensus diis daemonibusque - liunianam induisset sorinain, eam lite Secundum naturas atque morect Personarum divinarum dissimilitudinibus aetatis ne sexus distinxisset, numina quaedam Sui3 involucris formarum animalium a pri,scis Graeciae incolis mentibus informata suerint atque ita culta η' uuis porro nesciat, eadem illa prisca priscorum nuininum involucra, postquam humanae deorum estigio omnino sunt persectae atque nbsolutae, Partim in In illorum cognominumque ambages

partim in symbola siguris divinis nitributa abiisse ' Nihilo, tamen minus perinulta sunt, quae ingeniosae illi senti lithae halid leviter ropugnare videantur. Iam primum quidem, etsi legi de iii formatis sub involucris animalium numinibus

minime obrogatum velim, tamen plurimum videtur interesse, quatenus et ad quales deorum formationos ea lex extendatur. Nam fuisse aetates, quibus numina sub umbο-lis animalium Colerentur, subsequutas esse ullas, quibus Sensim Sensimqtie limnanam induerent speciem, postremo illas. quibus litim a deo in natura atque mores omnino,

et poetis et artificibus adiuvantibiis, porsecti Sini atque commmi Populi consensu stabiliti: id quidem a verisimilitudine haud ita videtur recedere. At vero inter Graecos una eademque aetate alios deos sub specie humana cultos, ni ius sub serina, alios inierutrui uitiae figurarum genus lanquam nuciuasse: id saltem, opinor, dissicile est ad probandum. Ε contrariis, idium ex uisitiem Hesiodoque Satis superque Constet, aetatibus ipsorum humanam deorum daemolium Ilio formam ac naturam uou solum hic illic perer bruisse, verum etiam communi omnium coim lentia Donsensuque Prorsus fuisse accepistam atque corroboratam, noui te necesse est Statuamus, illa tempora, quibus Prisca ani

40쪽

malium symbola humanis deorum .inuris cesserint, antecedere saltem Homeri, nedum Hesiodi, aetatem avs). Atqui Ditis canem Homerus novit, uesiodus uomiue, munere, certa BPde neso a praeditum inducit; Clia rontem eiusque osticium neuter agnoscit. Ergotio portitorem ex antiqtiissima Cerberi notione post Hesiodi demum aetatem enatum volumus ' Sed ponamus, Priscum illum animarum raptorem posterioribus demum temporibus in Charomtem esse conversum. Quo tandem modo seri potuit, ut hic demptam Cerbero provinciam nihilo magis acciperet, Orci claustris inclusus degeret; psychopompi partes Me euriis, Diti, Leto concederet y At enim in ossariis Etruscorum Cliamn letiferi psychagogi partes agit. Sane quidem, atque adeo eamiscis viserui; sed ob ea ipsa Etrusci daemonis munera sententium doctinfimi viri probari posse negaverim. Nam qui formam et onteium Clinrontis sive Etrusci sive Graeci ex antiquissima Cerberi notione repetere volet, is primum omnium argumentiis, non ex ipκius Cliarentia figura petitis, evincere debet, Cerbero vere fuisse quondam munus illud animarum surripiendaruiti. uuo iacto, altera succedit postulatio, ut probetur, imaginem atque Osricia Etrusci daemonis non

solum nota suisse inter Graecos, verum etiam ex ingenio religionum Graecaraim emanasse, et id quidem iam septimo seculo ante Christum natum. Namque, ut infra apparebit, nub ea tempora nominis atque soritiae mulierisque nautae Acherontici tuter Grae- eos prima si mentio; atque e Sestwerichii aenientia sigura proviuc quo Etrusci daemonis etiam antiquior Portitore Graeco ducenda esset, ut quae, sive serinum adspectum alvo saevum osseium consideras, vestigia originis suae, id est, canis uisemi, certe meissus servasset quain mitior profundi lacus senex. Igitur, qui e somia osseioquo Etrusci daemonis colligat, Charontis imaginem esse e notione Cerberi enatam, non solum ponit, Etruscum Charontem iam perantiquis temporibus ex aliquapiam Graecorum religione emersisse; verum Miam, tan fiam intermediam quandam Personam, tu quam tonuersus Ditis canis sensim evaserit nauia, longe aetate antecensisse Acherontis portitorem. Atqui aut Cerberum unquam animarum fuisse rapiorem, aut daemonem Etruscum Graecis antigitissiluis innotuisse, nedum ex ipsorum ingenio emanasse, id vereor, ne nullo

modo probari queati uuid enim' Iam supra vidimus, Charontis Etrusci neque notitiam

neque imaginem in ullo Graecorum Romanorumve monumento extare. Vidimus Praeterea, Cliarentis Graeci nomen, munus, fguram, post Hesiodi demum aetatem Graecia innotuisse. Videmus denique, apud omnes, qui post Hesiodum usque sub mediam fere comoediam regna insera attingant, nisi unius portitoris, nullius Charontis mentionem fieri. Notine igitur miraculi ii istar foret, SI Etrusca Charontis imago iam priscis innotuisset

Graecis, eam in amplisa imo monitinentorum Graecorum Romanorumque ambitu nusquam eonspici, nusquam n scriptoribus antiquioribus commemorari

At enim dixerint sorsitan Meti quidam viri stri: opera illa, quibus inura Etruaci