장음표시 사용
51쪽
quis importunius urgeat, ac nos quoque in partem contemtionis hujus scholasticae vocet, ceu verisimilius dicendum censeo promulgationem non constituere legis essentiam , sed conditionem untaxat esse huic superadditam , ac necessario requisitam ad id, ut ex evadat proxime R in actu Iecundo obligans Ratio ita sentiendi petitur ex D Thoma laud. N. 3 . ubi legem comparat regulae ac mensurae promulgationem autem applicationi illi, qua regula mensura applicantur his, quae regulantur mensurantur ergo sicut applicatio regulae mensurae ne partem quidem tacit earum essentiae, sed est mera conditio ad actum regulandi mensurandi requisita ita Cpromulgatio ex mente ejusdem Doctoris nullatenus co stituit legis essentiam, verum conditionis instar solum requiritur ad obligationem in astu secundo inducendam. Quid quod res ipsa satis doceat, legem secundum se spectatam non aliud esse, quam ordinationem Superioris obligare volentis corte autem id genus ordinatio jam ante promulgationem abstur,
ita ut promulgatio solum applicet legem in ordine ad obligationis flectum virtute illius in subdito praestandum quis autem existimet applicationem causae esse ejusdem estntiam' Igitur lex, ut primum est lata a Superiore, continuo habet totam vim obligandi in astu primo, totam proinde simul esse tiam antequam promulgetur ut adeo legis quoad essentiam sumptae pars esse nequeat promulgatio quamvis legem ut proxime Cia actu Iecundo obligantem' nituere dici possit. Hinc Resp. II. N. Maj. Nec urgent, quae ex . Thoma Gratiano opponuntur. Prior certe id unum vult, quod a promulgatione lex virtutem in actu secundo obligandi obtineat: non autem etiam virtutem in actu primo, quae sola ad lagis essentiam pertivet; quo sensu fuisse locutum Doctorem Angelicum sitis apparet vel inde, quod ibid. exemplo regulae
52쪽
mensurae utatur. Consoriniter ad haec Gratianus quoque con- me exponitur, si dicas leges per promulgationem iusti tui quoad vim obligandi in aesu cundo non autem quoad
ipsam legis sientiam, seu vim obligandi in acti M. Meontra haec
Arguet serte aliquis ex definitione legis: quae iuxta n a
Thomam est orianatio rationis se eo, qui curam communditatis ahent, promusim juxta mos autem Princi Eos .in v eis sensis ad eosdem locutio , Uuae non potest fieri absque gno aliquo voliantatem Legisllatoris an ame, atque adeo promulgatione ergo promulgatio ingreditur l. deruit, tionem, proinde, essentiam . . sp utraque haeraefinitione agi de lege ut in usu μωμἀo obliganis, cum sub hac potissimum ratione a Theologistri pter se rum internum, propter externum autem ab Ictis ad examen revocetur hinc Minisso Anti distinctione explicanda est latio promiugatio ingreditur definitionem cellantiam legis ut in in secundo obligantis C legis secundum se iam tum acceptae, seu ut est vi actu primo obligans . utriusque rationem ex praemissis sicile colligo. Neque hinc licet im&rre ergo lex saltem humana in siquo casu potest in actu Meundo obligare ante promulgationein idque propterea, quod ante hane ex dictis si jam si lagi Mntia & virtus obliga di, eadem vero ante Memnem promulgationem potest privatim abdito innotestere, atque adeo applicari, quod datis est ad Mustum in acti secundo obligandum. Etenim, ut lex hunc
obligationis essectum obtineat, non satis est eam quomodocu que si ii applicari verum applicanda est legitime appli-eatione videlicet legi accommodata, qualis quoad leges hum nas est solemnis tantum iublica promulgatio, ut jam supra
53쪽
is erepCUm lex natura sua sit stabilis ac perpetua, videtur, semellatam mmquam posse desinere, nec obligationem ex earn Uninnantem cessare unquam posse sed enim, si de lege generatim sumpta instituatur quaestio, ut in praesenti a nobis instituitur, lintra iri istis., 'i- quin dubitari nequit , lures etiam modo illisei, te aut abrogetur pse istus, M sinem iii alla uis obligare esset. Umimmo nunc paucis explanandum habemus.
bus modis. - η Mon id Assertione lax volumus, quasi quaelibet omnino lex possit deficere certum 'ippe est legunt aliquas esse penitus immutabiles ea s setiam, quae aliquando obligare de- sinunt, non eadem semper ratione vim in actu secundo obligandi amittere. Illud igitur solum hic contendimus, legem etiam proprie talem, si generatim untaxat spectetur, posse quandom abrogari aut tametsi in se perseveret, in aliquo casu subditum non obligare. uani in rem quidia a l gitimo rite arguam 3 ex nimirum Mosaica quoad caeremonialia' penitus abrogata estis idem multis humanis legibus evectisse novimus; qui si earum observantia subditorum aliquos nommmquam dis ensitionis aut privilegii beneficio eximi, satis Omperium est: utrimque igitur smi potest stiva legisor pri b
54쪽
me talis natura. Neque pugnare istiud cum legis perpetuitate, facile colliges, si modo advertas, quo sensu perpetuitatis praerogativa legibus conveniat, de quo a nobis a dictum K6. I. 'Perinde certa est pars Asserti Itera pluribus videlicet smodi utramque contingere Sic enim veteris Te1tamenti Leges caetemoniales omnino desierunt cessante earum fine Leges humanae non raro abrogantur per revocationem Principis, vel contrariam consuetudinem. Eaedem, licet etiamnum perdurent, non obligant tamen in actu s cundo subditos legis ignaros, aut dispensationis gratia communitos Non desiin ergo complura , quorum subsidio lex aut abrogeturi . nitus aut saltem pro casu aliquo obligare desinat. Id proinde solum habemus reliquum, ut, quae nominatim sint haec iidia, commemoremus.
Demodis, quibus Lex aut ejus obligatio
SPectata rei natura, mulque Iuris tam Canonici quam C, vilis constitutione, quinque praecipui censentur esse id genus modi, nimiriun cessatio sinis a Legislatore intenti, ab eodem lacta legas revocatio, dispensatio in lege, privilegium contra legem legis demum interpretatio. Quid jam hominnomine veniat, quidque eadem generatim adversus legem pos sint emere, mi ex communi I o homi sensu reserendum
est. Cessitio finis a Legislatore iotenti- ΡΞ finem hic intelligitur tota Cintegra ratio illa, propter 6 quam lectata est proinde legis adaequatus, intrinfluus
55쪽
veteris Testamenti Leges caeremoniales penitus desisse supra me nimus. Nimirum lex non existit, nisi quamdiu Legislator vult illam existere; at certe tota, integra causa, propter quam lata est, cessante, non vult illam existere, ut cla rum est, ergo c. Quid quod ad legis essentiam pertineat,
ut pro fine habeat bonum communeri hoc igitur cessante, deest aliquid legi essentiale tum vero legem ipsam penitus de- sinere necesse est Unde ex adverso observant Doctores sin iis tantum partialis esset, hoc est, ad unum Vel altem'. legis articulum pertinens, non hoc ipso totam legem desia re, sed ex parte solum , quoad illium videlicet articulum; quia
ut habetur C. 37. de R. I. in 6. Duliis per inutile non debet vitiari
Egem abrogari, ac penitus desinere, si eam Legislatoriis revocet, certum est omnibus, resque ipsa docet. Etenim lex est ordinatio Superioris olantis obligare perinde igitur ac prima legis existentia, perseverantia quoque ejusdem
pendet a libera Legislatoris ciuntate atqui, si legem prius latam revocet, cessat in eo voluntas obligandi per eamdcm ergo revocationem cessat lex ipsa perseverare, atque adeo
esse desinit. Quod autem de Legislatore dictum, idem imtellige de ejus Successore, qui sit paris cum eo pittestatis: potiori vero jure de illo, qui utroque est superior. Porro revocatio haec tametsi absque justa Crationabili causa fiat valet nihilominus ad legem abrogandam cum enim legis existentia integre pendeat a libera Legislatoris voluntate, sicut
56쪽
D a , . si principio illam pro arbitrio poterat penitus non larre, itara tam quoque pro arbitrio potest abrogare. reccat attamen,
si id absque justa causa laciat abrogati ne enim hujusmodi bono communi, quod procurare tenetur, male consulit. IL Nec dubium est, revocationem hanc fieri posse non 8 modo per expressam Legislatoris declarationem, qua legitime lignificet Legem abrogari verum etiam per Legum aliam ab eo latam, quae priori sit contraria. Quamvis autem in id innus aege communiter adjiciatur ausula derogans, e g. non obstante quavis constitutione asia c. omissa nihilominus etiam illa, censetur, prior revocari, si posterior sit ei contraria,
idque juxta tritam Juris aegillam ' eriora derogant prioribus.
Duo attamen hic ex communi Iurisperitorem sensu observa da occurriant imo, si es contraria destituatur expressa dorogante cui ita, quoad seri potest, restringi labet quia i sis abrogatio communiter est odiose eo proinde casu, si veri horum Gaius & subjecta materia admittant, conciliandae sint potius leges, earumque concordis abrogationi praelarenda. ad , leges speciales non abrogantur per posteriores gener les, hi in his priorum expressa fiat mentio quia ex Iuris pristi ptione Princeps censetur ignorare legem speculam cujus expressis verbis non meminit eum igitur voltantas non se ritur in incognitum, re praesumi potest hoc casu non
voluisse Principem derogare quidquam legi speciali. ni Eadem revocatis fieri potest per aestui etiam L. 49gislatoris consensum, uti ista evenit, cum lex per legitimam
consuetudinem contrariam abrogatur. Est autem consuetudo generatim sumpta, Ius non scriptum, urareris populi moribus,
O cum is o Le,riuroris consenssu, introdu-- variis e speciebus stis o uitatiuis contra sem ad rem nostram facit: a per
57쪽
per hane quippe, testima sit, lex antea existens abrogatur, cum ipsa vim legis obtineat, ut constat ex C. in de
Consiletud item L 3a de Legibus, de LML Cod quaesit
Porro ut id genus consuetudo sit legitima, vimque abro gandae legis obtineat, haec tria potissimum requiruntur. Imminu duci debet moribus diuturnus populi proinde per actus plures uniis iter, ac debito tempore, simulque sine interruptione exercitos a Communitate tota, vel saltem potiore eius parte, iis videlicet, ad quos cumprimis pertinet res, i quam dantur actus requentati. ado, aincedere oportet lac, tum Legislatoris consensum secus enim consuetudo rationem legis habere non posset, cum universim lex omnis pendeat a legislativa potestate. Jam vero tacitus hic consensus esse potest vel personalis, vel tigilis. Permalis est, cum Legislator
contrariis populi moribus non adversetur, tametsi eos non ignoret hoc ipso enim tacite in eos consentire censetur. Dis fundatur in jure, omnem consuetudinem legitime prae, scriptam generaliter approbante in supra cit locis unde, si I. giuam expresse non contradicat, tacites ipse consensurae sin eam approbare praesumitur. 4tio, consuetudinem hanc oportet esse Ditem negμιιν rationabilim talem proinde, quae non adversetur Juri naturali vel divino, non pariat morum corruptelam c. Non requiri autem, uti, Dive rationab, si , colligitur ex locis jam laudatis, j. a. de Consuetud. in 6. tum etiam ab exemplo Legis scriptae , quam incit essenu si e rationailem, quae enim ratio est positiva, quod Lex e. s. de Testamentis ad eorum valorem praescribat nominatim septem testes cur non sex tantum , aut phares numero septinnario Numquam vix fieri possit, ut consuetudo ad leges exari non se mul es se rario sis vel ideo, quod per 'illam diminuatur legum mota, subditi regantur Marius c.
58쪽
I. Ispensitio est remissio, seu relaxatio ego in aliquo ca AI D, aut personis particularibusu non conceditur pr inde in perpetuum, sed certo tempore definitur, me etiam- mim quoad alios in suo robore permanente. Ex quo colligas: Dispensationis effectum non alium esse, quam quod per illam in perjorus ves in coibo, in quibus Lex, i, licentia tribu
tur, ut praeceptum ebis non servetur, ut ait D. Thom. I. a. M. et Art. 4. Posse jam vero dispensari in lege aliqua, sabis humana, certum est leges quippe uicit loco ratiocinatur Doctor Ango latae sunt, ut proficiant, non ut nocinant cum interim ex duos evenire potest, ac non raro evenit, ut in quibusdam circumstantiis ex humana evadat noxii; cur igitur eo casu relaxari non possit, imo non debeat λUnde dispeniatio, ex communi Doctorum sensu, non est me ra gratia, quam Superior pro arbitrio concedere aut negare possit sed potius levamen necessarium, quod ex ossicio im pender tenetur indigentibus Quam in rem siciunt verba Summi Pontificis apud Gratianum Cau. I. u. 7. Can 6. ubi,
Necessaria, inquit, rerum insismiseriora coistri mur, γε stoli
mis moderanum convellimur, c paternorum cara vim decrerussi are, se ut, quae praesentium meo a temporum resauro
risus relaxanda depositis, aia ira genti coω --π quantum ust feri temperemus. II. Quod autem ad dispensandi potesti rem attinet, indu Vbium est competere eam Legislatori, cum lex ipsa tota excus voluntate pendeat idem est de Succetare, qui pari bla risdictione vi praeditus Pari inquam' nam Inserior in lege Superioris dispensere non potest, nisi id ei vel jure vel comi tudine, es delegatione concedatur, ut cotula ex Q. s.
59쪽
Druere, exemploque potius, in creto μυ rarum rerumque Mectu pete incus imiustere , quum urumque ad seges rea sir endas aditum perire ' cum interim superiores ex ossicio legum custodesse desens es, non praevaricatores, esse oporteat.
Digna hie relatu sunt D. Bemata L. a. de Considis M. C. verba, quibus Eugenium S. P. ita alloquitur Quid ergo, profiso spensare non sum tam russis, ut ignorem sitos vos Dispensatores sed in efficationem , non destrum m. Detuque quaeritur inter Dispensatores , ut Melis obrveniatur tauri .e ras urget, excussabilis disi pensatio est; hi millitas provocat,2 Uinora seu M. Mintus communis, rem propria. meum in horum , non ne Melis spessatio, sed crin
Atque hinc est, quod Theologi communiter censeant, dispensare sine causi esse natura sua pis materiae levitas ex- ω peccatum mortale cum hoc potestatis abusu multis praebeatur peccandi occaso, atque adeo agatur contra bonum commune, quod ex justitia , procurare superiori incumbit. Quamvis interim eiusmodi dispensatio se illicita, valida in nihilominus quia lex posito non habet vim obligandi nis in Legislatoris voluntate, haec autem esse desinit pro casu dispe fuimus ab eo concessae. secus attamen sentiendum est, BisD
60쪽
te potestatis, ut quae ei a Superiore concessa est non ado mere, sed ad prudenter, secundum juris regulas dispensandum. Nimirum, cum Iura non praesumant peccatum, praesumi pariter non potest eam a Superiore delegatam esse Inseriori potestatem, quam sine peccato concedere non poterat quamque nec Inferior exercere potest absque boni communis dispendio, atque adeo sine peccato. III. is de potestate dispensandi, quae Superioribus est sapropria, explicatis haud inutiliter adjeceramus aliqua de su dito dispensationem petente. in huic quidem primum non licere absque causa dispensationem petere, ex jam dictis ultro consequitur quid enim istud ore aliud, quam Superiorem velle inducere ad peccatum Fatendum nihilominus: si vel . illicita hac petitione contingat obtineri dispensationem validam, valide ea usurum subditum, actumque contra legem postum non amplius ore irritum. Noc tamen idcirco simul licituna dispensationis hujus usum dixeris. Quamvis enim hoc casu solvatur humanae legis vinculum superest attamen obli gatio legis naturalis, secundum quam privatae personae com formare se debent Communitati ita, ut in communium nerum partem veniant, neque ab illis sine usta causa se possimi eximeres quod si secus faciant, praebetur aliis scandalum aperitur Via ad licentiam, in Rempublicam invehitur pertu batio c.
At quid, inquies , censendum de dispensatione obreptitie gutta re ui a subdito obtenta dicitur autem obrepere, qui