장음표시 사용
61쪽
s Liana Lin petitione nimi sila subrepere vero, qui reticet aliquid,
quod ex juris praescripto exponendum erati Ad quaestionem hanc responsum suggerit C super Beris, de Rescript ubi ex Decreto innocentii lII. haec deci ranturi mo, dispenatio est irrita, nihilque prolatura petenti, si mala fide lalsum tulerit, aut verim reticuerit; nam ut loquuntur Jura statis dolius nemini patroci uitur ado, s obrepito vel sit reptio contingat bona fide, obstruandum est ni superior cognita causa dispensationis gratiam illat impensurus, an
negaturus si primum, rata est dispensitio si secundum, trulla in dubio, standum est judici dingati, cui incumbit dispensationis obtentae negotiivn recognoscere. Addendum a tamen ex latelio Cillud dum superior in literis dispens tionis apponit motuproprio, juxta sanch. monac valet dispem satio, quamvis celetur veritas a jure requista tum enim per verba motu proprio gnificat habere se voluntatem dispensam si absolutam, nulla ratione habita causae in Libello praetensae.
33 L Uxivilegium, quod Cicero vocat legem privaram, quod-t que inde multi nuncupatum putant, est permanens con-e o a Superiore facta contra, vel mater uicomni de vel ideo dister a dispensatione , quod haec non si necessario permanens, imo saepe unico actu definiatur, ut cum e. g. dispensatur in impedimentomatrimonii. Praeter alias Privilegii species, uti est motu proprio, vel ad insantiam concessum item clausum in Corpore Iuris , vel extra hoc specialiter datum dec dividitur in reale, quod conceditur ossicio vel loco personale, quod nominatim alicui personae consertur Odiosum, quando est cum aliorum incommodo, ut cum
quis eximitur a communibus tributis, unde alios gravari
62쪽
oportet favorabiti quod nemini incommodat praeter Ius , aut ex adverso contra Ius ligem quae postrema Privilem species ad rem nostram cumprimi pertinet. II. Vel ex definitione autem Privilegii, potestate items Legislativa, ac demum ex compluribus' ivilegiis contra legem humanam jam concessis certum est, posse dari a Superiore privilegium, quo subditus justa ex causa permanenter eximatur a legis alicujus observantia. Quam in remea hic quoque in memoriam revocanda sunt, quae paulo ante de dispensationis concessione adnotavimus. Caeterum, quamvis privilegium ex se sit permanens, pluribus attamen modis
amitti potest videlicet interisvsvvecti Q as de Uerb. Significi 3 C. 7. de R. I. in . item cessante priviligit me C. 6o de Appellation renuntiatione 5bera privilagiati, vel revocatione concidentis aut etiam ejus in jurisdictione succetaris, ut constat ex C. a. de Fon compet. N. 1. de 'init in S
I Uplex interpretationis genus distinguunt Iurisperiti ab Minus propriam dicunt illam, quae est mera legis explicatio haec tum fit, dum verba legis obscura planiore lens exponuntur aut cum ob paritatem rationis lex extenditur ad casus, vel personas a Legislatore non expressas Proprie dicta interpretatio , praeter explicationem, continet etiam le-- gis corressionem pro eo casu, in quo Lex deficere judicaturi Atque haec interpretatio communiter ἐμιε-ιa Latinis aequitas Vocatur propterea, quod spectata sequitate prudens judicium formetur, mentem Legislatoris non fuisse pro his nominatim
circumstantiis obligare , eis lex attento verborum sensa gene-Η ratin
63쪽
ratim lata videatur. Unde simul colligas, proprium συUae effectu in elle, non legem ipsam sed ejus duntaxat in actu secundo obligationem pro aliquo casu tollere. ΙΙ. Utrique porro huic interpretationis specie legem subjacere, indubium est. Certe quod attinet ad primam constit Christum ea usum, dum Matth. s. legem naturalem explicaret idemque facit Ecclelia, cum dubia de legis naturalis positiva sensu nata dirimit nihil ut dicam de potestate Politica, cujus est leges Civiles explicare. Sex proprie talis interpretatio, seu ρυkta , tametsi non in omnibus, in aliquibus attamen, ac praesertim humanis Legibus locum Mbet hinc illa Iuris pronuntiata: biciti in Omnibit pr.ecipuam esse Iustititie, equitiitisque quam fricti Jura ς rationem . 8. Ci,d. de Judic. rursum in omnibus ultim , maxini tamen in lu- re, quitas spectanda es l. 9 o. s. de R. I. Exemplum sit in Lege universaliter prohibente egressummonialibus extra septa monasterii haec certe omnium judicio per epis iam corrigitur pro casu incendii, hostilis incursionis c . ita ut pro hujusmodi venissius prudenter censeatur Logislator obligareis
III. His iam vero extra dubitationem positis, illud solum controverti potest num promiscue cuilibet si integrumuli interpretatione, praesertim ea, quae a legis observantia subditum absolvit Ac ego quidem isthic probe distinguem dum censeo. Etenim si spectata rei natura circumstantiis, certum ac videns sit, ex mente Legislatoris ad hunc casum non extendi legem, plane liberum esse videtur cuivis eam interpretari cur enim de Legislatoris voluntate, quae manifesta est, anxie inquiras, , quae nescio, appelles tribunalia 3 Quod si autem istud sit incertum ac dubium, tum re
64쪽
. Dis i s. 9 currendum est vel ad auctoritatem Magistratus publicam cujus interpretatio dicitur authentisa vel si haec consuli nequeat ad octorum sensa, seu interpretationem doctriiuilem. Si neque istud fieri possit attendenda est consuetudo, quae per ipsum Ius censetur esse sitima legum Mugistra, interpres, diciturque interpretalio usualis. Hac quoque demum deficiente, licitum est privato cuilibet legem dubiam interpretari: modo id consideriit praestet, ac singula ad rectam rationem aequitatis normam exigat. Subsidio in hanc rem esse possunt trita illa uris axiomata. Odia est ingi favores conve
nitiam uri. um potuit clare disere, o non is, contraisium interpretatio infaciendis. Non debet intentio vertis Ueriare, Ied verba bitem - In dubio melior est conditio possem
Atque haec de modis, quibus lex aut penitus existere desinit, aut saltem in actu secundo obligare cessat, generatim didiisse nunc quidem ad propositum nostrum suffecerit; quin eadem universalis instar principii, haud parum conserent adficiliorem eorum notitiam, quae Iuris utriusque Commentatores de hoc argumento copiose pertractim. Caeterum nos
ipsi peculiares quasilam ejusdem argumenti controversias quae de Legibus in particulari moveri solent, seqq. Dissert tioiubiis si clatim discutiemus.
65쪽
Quid Legis Naturalis nomine veniat detur λ
I Eges quasvis temporale main ab aeterna Dei lege originem ducere, ejusque velut participationem esse, jam alias meminimus. Has vero inter prima, quae nobis aeternam illam annuntiat, est Lex naturalis quid quid enim prae terea legum est, quas Positivas dicimus, ad hanc consequi nemo ignorat. Inde, post Legem in genere explanatam disceptaturi de Legibus in particulari plane convenienter ad rerum ordinem a Lege Naturali initium facimus. Neque a gumentum hoc a Theologia alienum quisquam existimaverit. Est quippe lex naturalis aeternae Dei legis ad nos nuncia; nec tantum est cum ratione naturali nobis insta sedis a Deo per tabulas Decalogiis Christi vangelium confirmata, ae distin tius exposita eadem in hoc elevationis statu non jam ad finem untaxat naturalem, verum ad ipsam supernatura lem quoque beatitudinem homini facem praesert quidni autem tot nominibus ad Theologiam jure optimo pertineat Quin, cum sacrae hujus cientiae sit mores hominum formare, vel ideo accuratius etiam de lege naturali tractandum est The logo, quod hoc praesertim aevo, complures Pseudo- politici Juris Naturae studium perniciosis erroribus suis contaminaverint, ut sunt' legem naturalem esse sessum hominis appetitum
incillamorum , aure natura: totum esse, quidquid facii ra
66쪽
Ηos, ac id mirus alio, errores, aseivio- politicorum MPm- testantium Commentariis excerptos, omni a quod sciam eopiosissime refert ac refellit gnatius Schwarce S. I. in siilsis Iure ac, Gent. Institutionibus, ubi statum ab illis de Imre Naturae principia ad crisim revocat. Ac nobis quidem tametsi nec propositum si, nec vacet idem minutim praesta re dabimus nihilominus ea, quae Ca re Mntiendivi de lage naturali, perniciostri Pseudo- politicorum errores co vellendos sufficiant. Hocque jam consilio in ipsi Dissertatio nis aditu libet statuere generalia Legis Naturalis ex vero gnostendae principia tum ea, quae ad resolvendam quaesti nem propositam suaunt, speciatim exequemur.
Generalia Legismaturalis cognoscendae
Principia. I. Iliis ultimet hominis, spectata etiam bla natisrael vas ssI ac ditione, o Dius Deus. Quo certa obtineatur Lemgis naturalis cognitio, fundamenti instar statui debet quis hominis sit finis ultimus naturalis 3 munc vero esse solium. Deum, ex triplici ut alia omittam ita suo. Ni qmirum xmo universam causa, quo persectior est, hoc nobili rem operi suo finem praestituit cum igitur Deus, etiam ut tetrae in r caua omnium sit persestissima, non poterat
universi huic a se condito non praehere finem nobilissimum quis vero nobilior ipso Dees se ipsum ergo praefixit se, niit rebus omnibus esse in finem ultimum. Quin mini Deus sit staturum bonum , simulque si iis flentia , necessario His anuit
67쪽
6 I. amat non tantum in semetipib, sed de in omni sub opere; rursum igitur vel hoc nomine creata omnia ad se ultimo retulit, utque Prov. 16. habetur, times propter semet i imopera us es Domin-s. Si universa ergo de hominem ergo hominis etiam, tametsi eum in statu naturae colloces, his ultimus est Deus. ado. Cum Deus creata omina ad seipsum eatenus rei rat, quatenus per illa vult manifestari periectiones suas, ac proinde obtinere Hriam extrinlisum , cum mi ad id prae aliis
aptius si insti umentum homo ut qui, quo amplius caeteras res creatas dotibus naturalibus antecellit, hoc magis gloriani.
persectionem Conditoris sui commendat alienum plane i turum erat a divina Sapientia, si caeteris omnibus ad Deum relatis, uni homini filiis alius praestitueretur. vis. Id saltem nemo ullus negavit unquam sinem' minis ultimum naturalem esse eiusdem felicitatem, qualis qui, dem in statu naturae purae haberi potest, persectam eam raro tum obtineri, cum appetitum suum ita perine explet, hi in possessione rei expetitae conquiescat. Quaenam autem
nec pssessio, nisi summi ejusque perpetui boni nisi enim tale sit, ultro seinper ad id, quod majus bonum est, appotii suo seretur ratione duce animus humanus; cumque idem sit natura immortalis, nullo his perpetuum duraturo bono e
plebitur cum igitur id gehus bonum strabius Deus, huius unius possessio vera, se perlam hominis felicitatem abibi, vit. At qui inquies homo in statu naturae purae ita Deum possideat' per cognitionem Mois amorem illius e Fctum, quo dinatus hujus seri conditio tuin quippe ita se habet .d Deum auωuem sinini, ut secundum omnem mentis 'siae opinia leni naturalem, intelligentiam videlicet volum
68쪽
tatem , eius persectiones in se exprimat, ac gloriam commendet tum item hac sua beatitudine quam maxime accedit ad eam, qua Deus ipse per sui cognitionem Camorem catus est. Ex quibus demum facile conficias, persectam hanc hominis elicitatem non esse mortalis hujus vitae quando durante illa sensuum illecebris , ipsa corporis conditione, pluribusque aliis interpellari mentem unianam necesse est, u minus in unius Dei cognitione Camore omnino conquiescat unde in ipso naturae statu selicitatem hanc inem suum ultimum non prius obtineret anima , vivi corporis vinciariolatura.
Atque haec, ex sola naturali ratione petita, satis sunt ut opinor ad vincendam statuti a nobis primi hujus Principii veritatem ut adest gravi mime allucinati sint veteres quidam Sophistae, cum in pluptate carnis, vel opum assi enita, aut transeuntibus animi bonis ultimiles minis finem
II. Ad hune obtinendum finem homo riginum per Legem q
natiuatim. Nihil hoc principio certius res quippe creίita quaelibet non nisi per actiones sibi proprias, naturae suae com sermes finem ultimum obtinet ergo cum a tiones homini peculiares, v naturae illius rationali consormes non aliae sint, quam rationales Chone , in quibus nimirum perfectiones disinae reluceant, istoria Conditoris ommendetur, hae
ipsi sunt illi media ad consequendum finem ultimum necessa' mac At enim cum homini eli: m in statu naturae purae sua sit libertas suae illacebrae, quibus, resti trix te abduci possit: opus utique est lege aliqua, qua videlicet non modo edoceatur rectum d honestum, sed ad amplectendum etiam illiud
obligari noverit. Quid iam vero istud in statu hoc ei si r
69쪽
quam lex illa eum ipsa rationali natura omnibus hominibus insita, quam ipsam dicimus Legem naturalem. Sicut igitur homo per legem hanc dirigitur ad actiones suas rite exercem
da, ita pariter ad constFendum finem ultimirin. I. Lex noeturalis neqtis se gi a Deo. Si enim est lex: utique obligans. Si naturalis omnibus ergo hominibus cum natura ita insita, ut omnes semit obliget. Sicimid ergo lata ab eo, qui totius naturae humanae est Superior, quique illam unus summa in potestate obligare potuit. Quis j iii
vero iste, nisi Deus ejusdem naturae Conditor ergouxis turalis est ipsa Dei obligantis ordinatio, per rationem naturalem nobis intimata Prosecto autem caecutire, imo insanire est, ex conceptu hoc velle Deum expungere. Inde sapiem ter iam olim Hctetus dixerat naturam sequi, in Deum se qui Errant contra, qui in solius naturae creatae visceribus ita esse sitam Legem naturalem contendunt, ut in ea nullus
Deo relinquatur locus quasi vero lex aliqua pota consisteresne illo, cujus unius stat voliintate.
61 IV. Infinis Dri perfecto strino inma, cum aliquitanaturali praceptum aut vetitum ci Qu. Tametsi ignotum sit nemini, id universim sub Legis naturalis imperio comprehendi, quod soli rationis naturalis iactu cognoscimus necessirio praecipi aut prohiberi quaeri nihilominus ultro potest cur nominatim ac determinate haec vel illa actis ita praecipi tu aut prohibeatur Hujus jam vero causam, in qua demum ultimo acquiestas, ab infinita Dei persectione repetemdam censeo. Cum enita Deus, ad gloriam suam extrinsecam manifestandas persectiones suas, ceu ultimum finem, a turam humanam condiderit, ad ejus utique summam peredictionem, praestrum sapientiam & providentiam pertinet ha
70쪽
obernare eandem naturam, ut in illa nihil si velit, quod fini Mic, seu persectionibus divinis adversetur ergo mi sapientiae, providemiae, aliisque eius persectionibus est oppositum, id necessario prohibet quidquid contra ad sapie ter pro de gubernandam naturam humanam infinita Dei revissio eragit praecipi, uuid nec io praecipit quae Mai
necessaria praeceptio aut prolutatio est Lex naturidis. Unde legitima consecutione arguas si Deus rhon praeciperet ατ sui amorem Creverentiam, nec vetaret e g.
blasphemiam aut perjurium, non regeret hominem sapienterae provide ad manifestandam suam gloriam .pcrstitiones ergo necessario illa praecipit, haec vetat. Item: si e g. me dacium per voliuntatem Dei sit licitum , impune licebitis iurae rationali in se ipse obliterare summam Dei veracitatem, atque adeo apta non erit ad manilastandam hanc Conditoris sui persectionem ergo non gubemabitur sapienter ac provide ad finem suum istud vero cum fieri nequeat, ultro consequitur, mendacium necessario prohiberi a Deo. Quia interim, ob caliginem intellectus humani, non est semper pronum singulis vitiis lege naturali vetitis speciatim designare persectionem divinam oppositam, generatim advertisse lasse coiit hoc ipso amonem aliquam censeri debere lege naturali praeceptam aut prohibitas, , quod eam lumen rationis
naturaIe dictet esse ejusmodi , ut a Deo sapienter, provide omnia gubernante praecipi aut prohiberi debuerit. Haec laneamenti instar sint, quibus laceram Legis na turalis investigationem niti oportet. Atque hanc jam, ipsi asi edimur quae ut phinis evadat, ex canda prunum vi . Miur