장음표시 사용
111쪽
nem audientium : non tamen alios repro- obscuri , & prophani , unde nullum erat
bavit textus, quinimmo maxime ponderat inconveniens eos rejicere: Cum enim R
in Ecclesia versio 7o. Interpretum , nec mani multa dixissent de Sibyllis, & quae-
non & textus Samaritanus . dam etiam apud Graecos nomine Sibyllam confirmationem , distinguo r & au- rum opera circumferrentur , non mirumctores laudati tales sunt , quibus nulla si a quibusdam Patribus recepti sint, non fides debetur , concedo r dc illis creden- quidem tanquam fidei regulae, sed ut hi dum est , nego . Usus invaluit apud he- storia prophana Christum in aliquibus ea-terodoxos Scripturas suae sectae oppositas ritibus nonnihil adumbrans : at vero aut rejicere, aut deflorare etiam in subia Libri sacri tanquam fidei regulae habiti stantia : sic novissimis saeculis eas decies sunt ; unde totus mundus reclanullet ,
defloraverunt Protestantes, nempe in de isi aliqui fuissctat supposititii. cem editionibus Bibliorum Cenevae fa- Respondeo II. distinguendo antecedens .ctis. . Libri Sibyllini recepti sunt ab aliquibusurrant i Multi libri suppostitii ; quio particularibus , & tanquam inlloria pro-nimmo fabulosi quondam apparuere , utiphana , aut saltem humana , de qua qui- Evangelium Petri ; Canones circiter so.ilibet sentit quod vult, concedo: tuerunt di similia Apostolis fallo attributa . Igi- recepti ab Ecclesia tanquam Hii loria latur non est absolute credendum Scriptu icra, cui cuncti Fideles credere tenureniaris , nec putandum saltem omnes legiti- tur, nego . . mas esse. Repotim. Libri sacri potuerunt cor-
Respondeo negando consequentiam & pa- rumpi & deflorari: Igitur ἐκ iupponi ritatem . Enimvero definitio Ecclesiae Reypondeo dii linguendo antecedens . Et quae succcssive & matura deliberatione protegente Deo , nusquam deflorati sunt praevia declaravit Libros sacros elie ge-iin substantia , dc quoad sententias, coii nuinos, omne tollit dubium. Revera qui- cedo : sccus , nego . Primum ratet , dem , nam Libri sacri extabant omnesiquandoquidem vel istu Christus non i suilini euec Polycarpi temporibus, hoe est,imul remit tubat PharisaeoS ad Scripturas, ante annum Christi aso. si qui suis lent ut carum oraculis comprobarent vera ei supposititii , vel hoc contigistet viventi-ise , quae, tum de ejus millione, tum debus Apostolis , vel circa eorum temporalliumani generis redemptione praedicabat, ct paululum poli eorum mortem : Stasquod profecto nullius suillet roboris si neutrum dici potest , nam B. Joannes ,itextus originales de ii orati suissent . Cae-
teste irenaeo , vixit usque ad Traiani ete iterum varia erant exumplaria in Ecclosiavum, id est, usque ad annum gratiae cen- Alexandrina , Ierosolymitana , Antiochetes inum vel centelimum secundum : non na , & Romana , unde quando haeretici potuerunt igitur Libri sacri tunc tempsissequentibus temporibus defloraverunt Scri-ris supponi , alias reclamasset Propheta pluras, tunc Ecclesiae matrices Librorum Evangelicus: neque citam sub initium se lacrorum iuscepere delensionem , tilloscundi s,culi, quandoquidem omnes Asiae a vcris secor endo . Elto igitur quod mendae aliquae irrepserint , ignorantia vel Librariorum negligentia , non tamen Iusubstantia : immo licet Christus cxpr bret Pharisaeis ialias induxille traditiones. non tamen eos de Scripturarum falsificatione arguit.
Persistunt. Sensus Scripturae veteris T stamenti habebatur solum por traditionem, textus enim Haebraici lentus non latis erat clarus , hinc determinatus est lo-lum texto poli Christum saeculo oper Doctorum Iudaeorum Tyberiadis qui addiderunt puncta Haebraico textui, & si
cundum traditionem senium fixerunt , unde Ecclesiae & Patres Libros sacros & receperant dc prae oculis habebant , ade que nusquam aut deflorari , aut intcrsali circumferri palli suillent. Insistunt: Libri Sibyllini a multis tam qium suppostitii in secundo sciculo habi-xi sunt : eos tamen Iuttinns & Iheophilus , nec non & Auoustinus tanquam genuinos habuerunt: Igitur similiter re apari quosdam Bibliorum libros , quamvis ypocryphos , tanquam tamen Senuinos habere potuit Ecclesia . Res deo negando consequentiam &D-ἔitat din . Libri enim Sibyllini erant S
112쪽
ande M 1ssorem dicti sunt a verbo Hebraeo Massera , quod significat traditi nem : Igitur ante Christum , Doctores Letis secundum diversas quibus ducebantur passiones traditionem saliam induxerunt , adeoque di salsum sensum . EGgo &C. Respondeo distinguendo . Et vera traditio servabatur per Prophetas & dios h mines , semper enim Ecclesia habuit justos , concedo : & erat unica falsa traditio, nego. Restondeo , rursus sed aliter , distii guenoo : & salsam traditionem adhibuere Pharisaei pro rebus moralibus ek pa vi momenti , concedo : pro substantia legis , nego . Haec sane permisit Deus, unde Herodes convocatis Scribis ut illos de ortu Christi consuleret , vera responderunt sicut & ipse Caiphas, qui licet malus prophetavit . Nonne etiam Iudaeis Apostosos persoquentibus Doctor Gamaliel vera respondit , dicens non obstanterersecutione , si opus eset a Deo , non poste impediri ' sic habetur. Act. S. Sungens atitem quidam in Cone lio Pharisus , nomine Gamaliel , Legis Donor honorabilis unimersa plebi iussit foras ad breve homines fieri . D xisque ad illos .... Hscedite ab ho-m nibus i iis , er sinite illos s quoniam si ex homin bus eonsilium Me , aut opus , disseia vetur : si vero ex Deo es, non poteritis diuesoluere Πlud.
ponunt II. Si vera de Christo Seriptores Canonici dixerunt , cur altum si lentium apud auctoros prophanos de vita & miraculis Christi immo testim nium Ioseph pro eo in dubium venit . Ergo &c. Re pond/o distinguendo . Et illi Histo rici orant Religionis Chri Ilianae inimici,
quandoquidem crux erat apud illos aut stultitia , aut scandalum , concedo : secus , ncro. Unde non mirum si aut parum , aut nullo modo locuti sint de miraculis Christi : tum quia quidquid stlebant de Religione Christiana solum ex
rumore & fama populi , quocirca subob- sture loquebantur de ea , & ut plurimum male . Sic Cornelius Tacitus Christianos ut Ueneficos , & Magicis artibus deditos habebat , hinc miracula virtuti daemonum tribuebat ; illa tamen non levius indicant Tatianus & Porphyrius ,
Praesul Abricensis Huetius putat tesu. monium loseph genuinum , quandoquidem vera scripsit de Ioanne Baptista , &quidem ut reseruntur in Evangelio. Inter Ioannem autem & Christum eratn cessaria connexio; omnia enim quae dic bat & faciebat Ioannes crat ad Christum domonstrandum : Sed de hoc momento susius intra in Tractatu Incarnationis di
cemus Argumenta ex contrarietate Scripturarum ,
ex Iuliano Augusto. OBi I cIT Iulianus Augustus. Moyses suos non accurate conscripsit libros : Igitur non sunt genuini . Probatur antec dens. Primo quidem ait, Moyses nonnisi ad vulgus suum attemperavit stylum , suamque historiam . II. Non dicit abyrusum a Deo factam , non facias tenebras. III. Non Angelorum , sed rerum tantummodo corporalium creationem commemorat. Ergo Sc. Respondeo negando antecedens. Ita enim
accurate scripsit S. Moyses, ut nequidem populi sui peccata tacuerit. Ad primam probationem , distinguo et & non sine oeconomia magnaque sapientia Moyses ad captum plebis & gentis suae suam de creatione texit historiam , concedo e &seclusa oeconomia ita scripsi, nego. L gislator debet se se accomodare iis quibus imperat. Cum igitur Israelitae rudes admodum, imperiti, & erassi ita essent, ut militiam coeli veluti numen haberent, necesse suit in primi ostendere corpor lia omnia ex nihilo educta oc erea a sulcse , adeoque a divinitatis natura in ii
mensum recedere . Sic respondet S. Cyrillus Alevandrinus lib. D. contra eumdem Iulianum. Num Moyses , inruit , o minute de rerum natura dii putare pro- is positum non habuit , aut de primis , is ut vocant principiis , aut de clenaei se iis quae ab iis oriuntur , verba fac is re Curiosiora enim ista sunt, &ejus-- modi ut nonnullorum insciatis ne u is ant capi . Sed scopus illi fuit , comunis qui tunc erant hominum mentem doctrina veritatis informare . Frroreis namque tenebantur , et quod cuique is videbatur , mani seste colebant, uiatimis que et natura Deum pric nimia ii
113쪽
4. scitia ignorantes, creaturae serviebant. ,, Ad alteram prolutionem , distinguo :non dicit abyilum iactam, non factas tenebras explicite, tranicat: implicite, nego . Habetur enim Gen. I. In princit areatist Deus ea tum cir terram . Hoc est ,
secit ex nihilo , quod est abyssus magna: babetur quod cuncta simul & in globo aliasque distinctione condiderit , inde & tcr-
.vacuitas, inde re tenebrae : vacuitas quidem eo ipso quo mundi massa intra certos concluditur terminos, ne in infinitum protendatur tenebrae vero , cum ibi adhuc in materia concrctus suos non dum super coelum& terram radios spargeret . Et hoc explicatur apprime subsequentibiis Cencisos verbis : aurem
erat inanis oe et acu. 3 , Cr tenebra erant δε-
per fariem abUs . Quid plura res cram Abyssi & tenebrae non per se producuntur, quis re quae sint merae privationes , sed resultant ex productione corporum in certo loco rostoriim , relicto pro aliis proJucendis spatio. Is e responsio colligitur , ex eodem B.
Cyrillo qui ibidem , sic pergit : Supi- nae roruli Israelitici ignorantiae opituis lator Moyses adsuit, oc praestantillimae
se doctrinae dux cunctis extitit , palamis que cx aperte Iraedicavit unum esteri natura rerum omnium Opificcna , . c. ais rebus caeteris , quae rer illum creatae ri ac produci; t sunt , eos avocavit
is Frgo de sane quam sapienter nimiam
se istam sit btilitatem. ab Oratione sua re- ,, movit, dc ad icritandas res magis no- 'is cessarias conversus est . Nam quid actis tinebat dicere qualis csset aquarum na- ,, tura , aut quod rrimordium habuerit Zis in id erat ii ccse abyssos moliri , coe- lique naturam , aut quomodo Angeli se cνtiterint , curiole ei qui rore λ ... jm- mo tempore' ac principio vocante adis ortum res creatae definit , tanquam ex se nihilo Dei vciliuitate , ut client id , is quod sunt Eductae. Ad tertiam probationem. non absimilitiodo , dii linguo ι Moyses Tuit Angelos
loquendo de rerum creatione , hoc est . verbis expressis non dixit, condito , cnn- cedo : siluit omnimode , nego . Ne p pulus rudis Angelos meras intelligeti per tu sui,silentes haberet ut Dros, a Diita clare licuti corporalia curessit : non tamen siluit , cum eos nomine coeli I tellexerit, dc Deum ab omni opere quoa patrarat , tequievisse dixerit . Solutio est S. Augustini qui lib. D. de civit. cap. 9.- ait: Ubi de mundi constitutione sacr eis Litterae loquuntur , non evidenter diis citur utrum , vel quo ordine creatiis sint Angeli: Sed si praetermisti non sunt,ri vel cccii nomine ubi dictum est , in
se principio serit Deus cadum terrism, v Iis potius lacis huius, de qua loquor, fgniis scati sunt . . . Quomodo Anguli praete is mitteretitur, tanqu1m non essent in is operibus Dei, a quibus die septimo re- si qui exiti Opus autem Dei esse Angelos, si hic quidem et sit non rni termitium , is non tamen evidenter exrrcssum est: sed si alibi hoc sancta Scriptura claristi ir a vo-- ce testatur. Nam di in hymno trium in is lumine virorum, cum Iraedictum citet:
Beuea cite monia opera Demini Demiso . is in executione eorumdem operum, e iam
is Angeli nominati ii tat. Instat. Moyses scribit mulierem Adamo datam ut adjutricem: sed hoc falsum est, cum a serpente seducta , mrdiderit hominem eum ad peccandum alliciendo . . Ergo &c.
mulierem viro datam ut ad idtricem ad liberorum procreationcm ,' capcedo : ad
consilium di deliberati em , nero . Fosquirre reliquit in manu eous ii proprii ut Conum vel malum ex , nasi .l bertate eli- perent , hominem inqui: S. Augus iniis
Enchir. cap. 23. 26.& et7. Sic.... nrit is nerans libero arbitrio. ut tamen regerotis imperio , terreret exitio : atque in pa- ,, radisi felicitate tanquam in umbra vitae, ,, unde justitia custodia in meliora conscenderri col locavit. Hauc indem S.Cvrillus adhibet lib. a. ad tertiis Iulian. mil onsi nem alicrens mulierem in ossicium naturae Adamo principaliter concellam. O. 1em es Manis comm . CLaio 7 7 Haeretici : illi Scri turae non sunt genim e , quae multa reserunt de L. nciis Patriarchis absurda, immo quae sanetos non de. ent viros : Isitur nDniui genuina . Probatur antecedens , dicitur de Albiai .am illium sit certile de ancilla: de Iacob multas habuisse uxorcs: de Moyse
114쪽
eorumque suscepisse pro suo populo hereditates : de Iuda , ipsum dormiisse cum Thamare nuru sua: de David commisillexdulterium smul dc homicidium t de Salomone , ipsum abiisse post mulieres alienigenas contra Dei praeceptum: de ossea Propheta , liberos procreasse de muliere fornicaria. Erso &c. Respondis distinguendo : Et sacrae Seripturae ea facta reserunt eo modo quo patrata sunt , dc quidem historice tum ad aediscitionem justorum , tum ad vindictam malorum , concedo et approbando mala , nego . Immo in hoc apparet Scripturarum veritas, quando quiciem reserunt
res& gesta licui de facto evenerunt. Iam ad singula respondeo : ad Abraham quidem δέ Iacob , nullo modo peccasse , immo ordinante Deo , aut saltem permittente , plures habuiste uxores ad propagationem generis humani , quando quidem terra nondum sussicienter ab hominibus erat habitata ; immo etiam ad mysterium: teste enim Αγ:lolo , duos habuit Abra-h1m filios, alterum de ancilla , alterurm delibera; prini n fgnificantem generis humani captivitat in , secundum vero captivitatis liberationem per Christum asterendam et dandam: Nua sint, inquit idem Paulus Cal. 4. Per allegoriam . M. De filiis vero Iacob ex multis mulieribus procreatis prodiere divers tribuum Duces et Principes . ita ut gens illa in stirpe minima , creverar in magnam arborem, nempe in rempublicam et rernum.
Ad Iudam , David et Salomonem, asserunt Patres peccasse : sc Scriptura enarrat , ut quisque formidet , nec suis sidat viribus . In os a vero nullum fuit peccatum , ovando quidem ordinante Deo , nupserat , et Matrimonio se conjunxerat cum muliere fornicaria , ut filiis ab ea suscertis ostenderot rorulo terram suis e fornicatam , et este abominabilem , unde cap. a. dicit : Sanstuis δεπω nem teritis , repter hoc tu bis reννa . Et hoc ut provoearet filios Israel ad ramitentiam . Istae lutiones sunt Augustini lio. 22 contra Faustum Mamc aeum. Ad Moysen, solutio in promptu est: Deo enim precipiente debellavit Reses , e rumque illi dedit Deus hqreditates et regna tum in vindictam peccatorum , tum etiam quia terra Chanaam , magna saltemAAcar I Leol. Tom. M.
ex p1rte pertinebat ad Abraham Iudeorum
patrem . Sic respondet S. Augustinus lib. 22. contra Faustum Manicheum , ubi celebrat Patriarcharum et Prophetarum saniactitatem , Scripturae Vero veracitatem, eo
quod illorum non taceat delectus . Deis isto momento , sic loquitur : Non mo- is da non decolorat divinitatem Dei , is vel Seripturae illius veritatem , verumis etiam laudanda , quae diligentiam comis mendat , quod tamquam speculi fidelicis nitor, admotarum libi perionarum non si solum quae pulchra atque integra, umis rum etiam quae deformia vitiosa que si sint, vindicat . is Instant : Multa sunt praecepta in lege Mosayca Christianis contraria , dc iisdem prohibita , ut circumcisionis praeceptum , aliaque caeremonias spectantia . Ergo
Respondeo distinguendo : Praecepta Mosaica sunt Christia vis contraria , id est , abolita , dc alia illis perfectiora substituta , conccdo : id est , sunt mala , nego .
Plura praecepta eaque onerosa impolitis lunt Iudaeis carnalibus, ne citius ad idololatriam defleclarent ι veniente autem veritate , cessaverunt spurae, dc veri adoratores in Spiritu 3c veritate Deum coluerunt : Igitur non erant praecepta M laica mala , nis ut vox moliam diei e
imperfectum . Ita colligitur ex Apost lo qui dicit omnia contigisse in figuris populo Iudaico : ita utique colligitur ex August. lib. 6. contra Faustum canii. His verbis : se Auctoritatem tene-- mus veteris Testamenti , non ad Ν-- daicae servitutis imitationem , sed ad se Christianae libertatis testificati
etont Illi libri non fiint genuini, qui solum terrena sapiunt , immo &quaedam legi Redemptoris adversa: a qui Libri veteris Testamenti multa huiusmodi reserunt : hitur non censentur genuini. Probatur minor , quoad utram que partem . Primo quidem , Libri veteris Testamenti promittunt terram pin puem dc hereditatem lacte & melle manantem . Quoad secundam vero partem Deut. M. vers. 13. habetur : Maledictus a
Deo est qui pendet in ligna cte. Reutondeo negando minorem . Ad primam probationem , distinguo et vetus T G saia
115쪽
mmentum promittit bona temporalia tamquam media ad aeterna capessenda , concedo: sistendo in rebus naturalibus tamquam in fine ultimo , nego . Cum igitur populus esset carnalis, Deum propter se solum diligere, non proponebat ut plurimum Moyses i hinc promissione bonorum temporalium quasi manu ducti sunt ad amorem bonorum aeternorum Hebraei , unde
vel ipse Propheta Regius dicit , Pla l.
ii 3. Fam mandarorum tuorum eucurri ,
eum dilatasti eis meum. Rursus : Inclinatiror meum ad faciendas ius rationes ruas inare iam propter retrittit onem . Sed certe
lex non sistebat in ejusinodi rebus, quandoquidem Christum ut fidei suae eo 1 ummatorcm respiciebat , ct per ipsum ad aeterna bona inhiabat : immo Deus praecipit Iosue, ut nihil de terra distribu ret Levitis , dicens quod foret merces eorum. Solutio colligitur ex S. Aug. lib. a. contra Faustum . dicente data sui se Iudaeis bona temporalia : Ad intelligendasse in eis novi Testamenti pramunciationes diis veteris quippe testificatio fidem novo is conciliat .... Non itaque spes nostra se in temporalium rerum promissioneis defixa est , quandoquidem nec ipsos il-- lii A temporis stinctos S spirituales virosis Patriarchas dc Prophetas his terrenis is rebus suisse deditos credimus t intelliri gobant enim, revelante sbi Spiritu Dei, se quod tempori illi congrueret, & quibus is modis Deus per illas omnes res gestas' dictas futura figuranda dc praenun- is cianda decerneret, magisque desiderium se eorum de novo Testamento erat . is Ex quo sequitur secundum Augustini mentem Deum dedisse Iud:cis temporalia , ut his mirabilia gratiae Christi tum pro hac vita, tum pro sutura annuntiaret.
Au secundam probationem , dii linguor lex praedixit pro Christo maledictionem moluntarie suscipiendam , ut nos S a morte S a peccato redimeret, concedo: propter ipsos Christi desectus, nego. Lex, inquit Augustinus , erat Christo pravida , ipsumque variis in figuris repraesentabat, maxime ut Redemptorem : unde Hircus introducebatur ut totius populi reciperet maledictionem , & sie intelligebant Iudaei Chri sum passurum, non quidem Pro suis peccatis , scut Hircus non maledi-
ecbatur propter peccata quorum non erat
rapax ; hinc Christus erat moriturus, ne tota gens reriret , & filios pararet Deci Patri acceptissimos : unde eiusmodi maledictio maxime in ejus redundat gloriam . Solutio est Apostoli , qui in isto prorsus sensu , dicit Christum pro nobis iactum esse maledictum cap. 3. CHsus
nos redemit de maledidis legis , fasias pro nuis male latum . Audiendus est de eodem momento S. Augustinus qui lib. x . contra Fausum cap. 3. ait : Ille nepetis Christum maledicium , qui negat ocis mortuum : qui autem confitetur moris tuum , dc negare non potest mortem deis peccato esse .... Suscepit autem Chri-- ssus sine reatu supplicium nostrum, ut is inde solveret reatum nostrum, Ic finiis ret etiam supplicium nostrum. DRσl ear: Ad inruirtus Manichaus Genes.
col. r. habetur et In incilio creavis Deus textam ct terram . lis autem opponuntur illa S. Ioannis verba cap. I. Mundus per ipsum faetas est , c mundus exm non cognoιit . Ibidem Cenes. a. legitur . Gmplevit Deus ais septimo eius sitim quod fecerat , o requievit die septimo AO universo
Respondeo , negando , Uerba Ioannis op-roni verbis Mox sis. Et vero iste nomine Dei intelligit sanctissimam Trinitatem , videlicet Patrem , Filium , S: Spiritum sanctum, ut liquet ex sequentibus , dum Deum creantem hominem inducit, ita lo
i, simia is vim nessem . Quae verba dubio procul pluralitatem rersonarum sui indigitant , Christum autem csse secundam Dei scae Trinitatis S. Ioannes pronuntiat, dicens : In princ is erat Veν lum .is Deus erat Verbum . quod ultro fatetur Adimantus , qui hanc proposuit objecti nem , quam quidem hac responsione solvit S. Augustinus in libro quem adversus eum conscripsi. Ad alterum eiusdem Adimanti argumentum , distinguo : verba beati Evam
gelistae , Pater usque modo operatur , conservando creata , de mundum guberna do , concedo : aliquid novi producendo , subdistinguor praebendo suum generationibus adjuvandis concursum , concedo: n vum mundum producendo, nego . MOysex
116쪽
De Proteg. ad Scripti Sacram . 9 O
ses describit totius mundi creationem, Ioannes vero generationibus sibi ad iu- vincem succedentibus conservationem, ad quam plurium juvat vel ipsa animarum in hominibus producendis creatio : sicque ne minima inter utramque Scripturam reperitur dissonantia. Ita solvit Aug. in eodem libro Heterodoxi vanam argumentationem ,dicens : Deum ab instituendis is rerum naturis post earum rerum perin, , sectionem cessasse, quamvis usque adhucis in administrandis operetur. BInstas: Multa xlia absolute contradictoria reperiuntur in libris veteris Testamenti
Ergo&e. Probatur antecedens.GCn. 1. vers. 26. habetur e Faciamus hominam au imagianem re similitudinam nos m. Quae quidem pugnant cum illo Ioannis enato cap. s.
ert. 44. Hos ex Patre diabola estu. a. Exod. 2o. vers m. hiletur : Honora patrem tuum Ur matrem rumu, & tamen Matth. s. veri
a x. habetur de quodam juvene Christum
alloquente e Permitte ma primum lae, 'δε-pe re patrem meum. Cui respondit Christus: Sequera me , σ dimitte mor uos Iepalisa moria ruos suos. 3. Exod. 2o. vers. 3. lcribitur: nosiam Dominus , Deus tuus,fortis, Melores, visitans iniquitatem patrum in si os in toniam is quartam generationem', cui contrariantur ista verba Matth. s. veri. 43. Benafacite his qui oderunt vos. 4. Exod. XI. vers. 24. habetur : oculum pro oculo ', dc tamen Matth.
3. vers. 13. Christus dicit : Audistis, quia d. rum est, oeulum pro oculo, ν dentem prodrnre : ego autem dico vobιs,non resistere malo r
ει si quis te precesseris in maxillam, prabe alii alteram. 3. In libris Legis Deus dicitur apparuisse Patriarchis, ut Genes
3. vers. Io. 13. vers. 13. oc tλmen Ioan. . vers 13. legitur : Deum nemo vidis timct am. 6. Deut. I 1. Prohibetur ne mania
ducetur languis, quia anima est caro de languis r Ac tamen Matth. I . vers. 28. Evangellista pro Christo loquens, ait : Nolisa
timere eos qui occidum corpus, animam autem
non possum accidere. Ergo dcc. Re pondoa dii intuendo : Et illa omnia intelliguntur secundum diversos res j ectus, concedo : secundum eumdem, nego. Unde nulla sequitur contradictio inter vetus & novum Testamentum.
Ad primum distinguo : homo secundum se est ad imaginem Dei, concedo: homo reduῖlicative ut peccator, nego. Sub illo enim respectu est filius diaboli, quia moratum est a diabolo. Ita respondet Augustinus Adimanto Manichaeor Non se-- cundum vetustλtem Peccati, nix, quae is corrumpitur, sed secundum spiritale iuri consermationem factum esse hominem
,, ad imaginem Dei , idem Apostolus mori net, ut exuti consuetudine peccatorum, is id est, veteri homine, induamur navais vita Christi, quem novum hominem a ,, pellat. Et ut doceat hoc nos aliquando is amisisterenovationem,illum vocat, nam, , ita loquitur Col. 3. Expobantis υererem
,, hominem eum actibus suis, in ite noum is qui renoatur in agnitionem Dea satin mis imaginem Uus qui creavit eum. . . . Quod
., in potestate nostra ab ipso Deo esseis positum docet Scriptura, cum dicit: ,, Dedit eis potestatem sitos Dei fieri. Filii ,, autem diaboli dicuntur homines cumis in mi tantur ejus impiam superbiam , is & a luce atque celsitudine deciduntis lapientiae , dc non credunt verita
Ad secundum distinguo : etiam dc
Christus praedicabat malorem per se tiOnem, indicans juveni bonum elle quandoque relinquere patrem dc matrem ac mundum, u1 anima facilius vacet divinis, concedo: & sua sententia reprobabat honorem patri ec matri debitum, nego. Hoc enim praeceptum in Evangelio, tuo confirmat calcato : Igitur consilium dumtaxat dabat su veni, ut ad maJorem tenderet persection*m. Solutio eu divi Augustini, qui ibidem sic loquitur : Mani l is tum est Ec honorem parentum in gra-- du suo elle servandum, & em tamenis in divini amoris comparatione, Pri se sertim si impedimento sunt, nulla d
bitatione oportcre contemni. HNon absimili modo S. Do tor eo in libro conciliat utrumque tellamentum . cum agitur in veteri de amore quo vix suam debet prole lui uxorem, Cenes letia
licet x. his verbis : :rruamobrem relinque homo patrem matrem , er adharebit uxori
se in novo vero de ejusdem uxoris derelictione Matth. I9. Umnis , inquit Chrialtus, quι reliqueris domum, veι Iratres, nutforores, aul patrem, auν maIrem, aut stis. βυ, - uror propter nomen meum, centuplum accipiet , Cr vitam Memam messi
117쪽
offendit primo auctoritate Apostoli virosiabere diligere uxores , nisi eorum prPpediant salutem di Quia & coniunctiori mariti di uxoris a Domino est & re- ω lictio uxoris propter regnum coelorum is est a Domino . se Tum subjicit :
,, Nec ista capitula Evangelica inveniunis tur sibi contraria , nec Evangelium is veteri Testa mento : quia ibi uxoris conjungitur viro, ut simul mereanturis regnum coelorum : & ita uxor relinis quenda elle praecipitur , u virum im- ,, pediat ad postidenduin regnum mi
Ad tertium, factum est satis supra; --joria tamen causa claritatis R. pondeo distinguendo : Deus iniquit tem Patrum visitat in filios , si ipsi pec-c torum parentum conscii sint , concedo: sin in iuus , nego. Intelligitur, ait Au- ,, gustinus Adimanto ob)ectionem facienti, is eos puniri peccatis parentum , qui in is eadem perversitate parentum perseverare,, voluerunt . Tales enim non saevitia ,
is sed potius justitia Dei, dc ilia iniquiis tλte puniuntur. D, quartum distinguor & poena talionis populo carnali licita erat, concedo: eam vero Christus abnegavit , quia ad persectum ducit lex Evangelio. Et eam Christus poenam damnavit absolute , nego . Lex justitiae in veteri Testamento ea mrat , ut quisque per haec quae peccabat, per haecdc puniretur: unde poena talionis erat licita , sed eam Christus voluit restindi , immo voluit ut unusquisque e tiam inimicis beneficeret . Audiamus de hoc momento S. Augustinum qui ibidem hanc praeoccupat Objectionem , his verbis r quoniam primo carnales h is mines ardebant multo amplius se vinis dicare , quam erxi illa injuria , deis qua querebantur, constitutus est eis priis mus lenitatis gradus , ut iniuriae ac- is ceptae mensuram nullo modo doloris vindicantia excederet ι sic enim dcis donare aliquando pollet injuriam , quiis eam primo non superare didicisset . A Unde Dominus jam per Evangelii gra- ,, tiam ad summam pacem populum ad- ducens , huic gradui superaedificavitis alterum : ut qui jam audierat nonis ampliarem vindictam , quam quisque M lssin esset , reddere a Placata men-
si te totum se donare gauderet is Ad quintum: Deus non est visibilis se
cundum vires naturae in hac vita, dc ordinarie loquendo, concedo : secus, nego. Et sie duo Tei tamenta non sibi. mutuo opponuntur, maxime vero quia visio Patriarchis concutia, erat dumtaxat mediata; quandoquidem Deus loquebatur per Α gelos, qui etiam allumebant corpora, ut 1 e redderent hominibus lentibiles . Ca t rum si ab aliquibus vi ius eii , ut a Moyse oc D. Paulo , ex privilegio concelium est , oc hoc viribus gratiae cxtraordinariae, atque visione pure intellectuali. . AusU:inus , non dimittit adversarium , Ieci huic Adimanti objectioni liacitiatis : Filius qui eli Verbum Dei , non ,, tolum novit liniis temporibus cum in is carne apparere dignatus est , sed etiam is prius a constitutione mundi, cui voluitis de Patre annuntiavit , live Ioquendo , is sive apparendo , vel per Angelicam aliis quam potestatem , vel per quamlibetis creaturam .... cum tamen ipse per sese ipsum a mundo corde videatur , ec per, , illum pλter . Um 6. distinguo: dc sermo est in De
teronomio de uelluarum anima quae in xime in sanguine sita cii, concedo Deus autem voluit populum carnalem abstitierea sanguine oc 1uffocato , ut intelligeret omnem effugiendam elle crudelitatem i unde Apostolus dicit: caro oc languis Iegnum Dei non possidebunt: in Matth. vero ter inci habetur de anima spiritali eaque immortali , quapropter capite as. habetur: Da maledicti in ignem Mernum . Et duo haec loca intelliguntur de anima spiritali , nego . Caeterum animam carnalibus peccatis adhaerens dicitur quoque carnalis , quae dubio-procul regnum Dei non
pollidebit . vel etiam aifirmari potest
haec verba I. Cor. 33. Varo π Ian is regnum Dei um mosdebunx , intelligi de carne nondum per resurrectionis gloriam
immutata juxta illud e uidem Λpostoli ,
Contra : Quecam alia contradictoria reperiuntur in veteri Teitamento : Dcu- ter. 11. v. o. permittitur populo vesci carnibus , juxta illud : Oeeida da armentis is
pecinibus qua habueris , comedes in oppidis uis , in tibi placer . Rom. vero Iet. v.
118쪽
at. Iegitur: Bonum est non manducare eamarem . Secundo Deuter. 34. v. 3. injungitur populo abstinere a carnibus certorum animalium: in novo vero Testamento le
gitur : Manducare raua a sinuntur vobis .
Tertio circumcisio praecipitur in vet. lege : prohibetur vero in nova . Quarto , praecipitur Moysi destruere Amorrhae os aliasque gentes Exod. 23. v. 22. Christus
vero e contra dicit : Di gite inimicos ve- 2νοι , benefacite iis qui oderunt vos . Quinto in lege scriptum est : Ego sim qui dia
vitias do amicis mers , π paupertarem in micis meis : E contra vero Matth. s. habetur : Beati pauperes obitu i Et iterum qui reliqueris iamum .... Centuplum accipiet , er et tam aternam possidebit . Sexto , AmOS 3. v. 3 . Si erit malum in eivirare
quod non fecerit Dominus . Iacob ero dicit : Deus intentator malorum est . Denique lex vetus dicitur ministratio mortis 2. Cor. 3. v. 7. Ergo &c. Respondeo eodem modo ac supra . Unde aci x. distinguo e Bonum est non manducare carnem, si adst scandalum , concedo : s. cus , nego . Apollotus loquituriolum in primo sensu , unde dicit: si caro scandaliZat, carnem non manducabo in aeternum . Ita hunc interpretatur locum S. Augustinus contra Adimantum , sic enim ,, loquitur Non ergo amplius invicem se judicemus; Sed hoc judicate magis, ne is ponatis ollendiculum fratri , vel scan- ,, datum .... si enim propter cibum fra- is ter tuus contristatur , jam non secun-
dum charitatem ambulas . Noli cibo,, tuo illum perdere pro quo Christus
is mortuus est. MAd 1. similiter distinguo , ct ca remoniae legales abroratae sunt per Christum; ia libertatem filiorum Dei , concedo :siccus , nego . Ita Augustinus ibidem contra Adimantum ι Advenientibus enima, rebus , ait, quarum erant umbrae illae ,, obscrvatioues, id actum est , ut ostenis deretur in insis unIbris non elle sjemis ponendam, ted in ipsis rebus , quasi l-M lae umbrae significabant c se venturas ,
is id est, Christum, S Fcclesam di pro-o pterea illa jam omnia inania erant; Nec
D tamcn ea tanquam noxia removenda ,
M sed tanquam luser sua contemnenda. Eodem modo respondetur ad 3. Ad 4. Deus supremus omnium Cominus voluit Bouccr Theol. Tom, M.
spoliare gentes in vindictam reccatorum, ditare vero populum suum dilectum . Ad s. sequitur solutio ; Deus enim v luit dare divitias corporales amicis suis, eas vero ab inimicis abripere; ita tamen ut Fideles cor non apponant rebus co poralibus , unde promittitur beatitudo iis qui utuntur hoc mundo , sed non possudent hunc mundum in terrenis quiescendo. Ad 6 malum culpae non est a Deo, secus vero malum poenae , & hoc modo in vindictam respectu peccatorum . modo ad probationem rei pectu lustorum. Ita Aug. ibidem ι Diuina enim proviari dentia, inruit, cuncta moderante S guinis bernante , ita homo male fecit quod is vult , ut male patiatur quod non vult.
A Deus ergo malum fecit , quod non ipsi is Deo malum eli, sed iis in quos vindicat. A Itaque ipse , quantum ad se pertinet , o bonum facit, quia omne justum bonum is est, ct justa est illa vindicta. is su ultimum distinguo , lex vctus erat ministratio mortis, id eii , ad persecti
nem non ducebat, concedo. id est mortem operabatur , subdistinguo , per accudens, in quantum concupiscentiae malum ostendebat ante legem non cognitum , concedo; per se, nego. Solutio est Apost. Rom. 7. his verbis ; Oceasione accepta φοι-
c tum per mandarum eperatum es ιn me
omnem c cupiscentiam. Ita etiam Augustinus lib. 2.contra adversarium legis Zc Pr phetarum cap. 7. Sine lege enim peccatum is mortuum Crat. Ego auteni vivebam sineis lege aeliquando , sed eum venisset mamis datum , revixit peccatum . . . Pecc is tum occasione accepta per mandatum ,
is seduxit me di per illud occidit . . . lexis sancta , & mandatum sanctum , & juri stum, & bonum, & tamen quia deipiose bono interficitur inobediens anima, ubiis Dci non adjuvat gratia ; ministratio
is mortis facta est lex in veteri Testamenis to propter occidentem litteram; &miri nistratio vitae facta est gratia in novo Teis flamento propter viviscantem spiritum.,, Ret unt : Moyses non fuit inter veteres historicos vetustior ; ergo ruit unum fundamentum praeimum pro genuitate librorum veteris Testamenti . Probatur Ant. Primo quisem Act. 7. V. 27. MOyses dicitur eruditus omni sepientia Aia gyptiorum qui, ut liquet, ante ipsuin scrip-
119쪽
serant, & ab eis potuerunt Graeci hau- is quam litteras nossent, inui. Id est, anisti re quidquid in sua sapientia Philosophica is tequam Isis eo venisset , easque ibi d affulget . Secundo , quidam ex istimant se cuisset. Ipsa porro eorum memorabilis Moysen trecentis annis Inacho posteriorem. is doctrina, quae appellata est lapientia , Igitur Graeci quorum Inachus Rex erat is quid erat nisi maxime astronom a , & uantiquissimus , potuerunt sapientiam ditis quid aliud talium disciplinarum magis ad scientiam habere ab aliis sontibus quam a is exercenda ingenia, quam ad illumina libris Mosaicis . A das vcra sapientia mentes valere t olet Re tondeo negando Ant. ad r. distinguo, is Nam quod attinet ad Philosophiam quae Moyses eruditus est sapientia AEgyptio- is se docere profitetur aliquid, unde fiantrum , id est , insti tutus est ad vitam de- is homines beati , circa tempora Mercu-gendam secundum AEgypti consuetudines, is rii, quem Trimegislum vocaverunt, ianam filia Pharaonis i pium adoptaverat in is illis terris ejusmodi studia claruerunt e filium , concedo r Id est , Moyses non ,, longe quidem ante sapientes, vel phil filii primus scriptor, nego . AEgypti in sis sophos Graeciae , sed tamen post Abr
las habebant litteras R. geroslyphicis ute- is ham, di Isaac , ct Iacob , & Ioseph ;bantur , hoc ipsum Philo allerit lib. t. de is nimirum etiam post ipsum Moysen. Eo vita Moysis : non verisimile autem appa- is quippe tempore, quo Moyses natus est,ret AEgyptios s cientiis multum floruille : is fuiste reperitur Atlas ille magnus Asir Equidem Arithmeticam, Geometriam , is logus, Promethei frater, maternus avus Muscamque habebant , sed Philolophiam ,, Mercurii maioris, cuius nepos fuit Trita plurimum obseuram . Quidquid sit , nul- is megistus iste Mercurius. AIos Scriptores etiam apud AEgyptios , , a. probat. dico falsam esse elirono- aliasque barbaras gentes ante Moysen logiam quae Moysen goo. annis Inachosuiste constat , quandoquidem litteras an- iuniorem constituit , dc magis adhaerente ista tempora nullas habebant Abgyptii, dum esse Iuliano Africano , Tatiano, &easque accepere ab Iside filia Inacbi Αω Clementi Alex.givorum Regis : sub isto autem Rege vetent falsum est veteres multa hausis. floruit Moyses , filiosque Iraci ex AEgy-ise in libris Moysis . Ergo Sc. Probatur
pto eduxit . Ita reserunt Tatianus dc Clc- Ant. Marshamus in canone Chronico , mens Alex. is pag. I 2. scribit : Ueris mile non vide-
Respondeo II. Abraham caeterosque Pa- A ri Philosophiam Platonicam ct Pytha- triarchas ipso Moyse priores cautos suis- o goricam ex sonte judaico derivatam se sapientia eaque altissima I ab eis vero is fuisse . . . enimvero ante captivitatem eam acceperat Moyses , ita ut ab eis periis Babylonicam, i eptem sapientum arta- traditionem instructus de sapientia , tum is tem , Graeci non solum Philosophiae , AEgyptiorum , tum Chaldaeorum apudiis sed de rerum suarum magis exterarum quos peregrinatus fuerat Abraham , me- is incuriosi fuerunt . Post reditum e sarito dicatur in omni AEgyptiorum sapien- is hylone Iudaeorum respubica sub Persistia institutus: solutio est D. Aug. qui lib. is adeo obscura fuit, ut vix nomen eorum 8. de civit. Dei , cap. 39. sic loquitur : aetate modori Graecis auditum fuerit . si Nulla igitur gens de antiquitate sa- - Secundo ipse Lactantius negat Pyth is pientiae sua: super Patriarchas & Pro- goram ct Platonem ad Iudaeos accessisse. phetas nostros , quibus inerat sapientia Tertio, Idem Marshamus contendit diais divina , ulla se vanitate iactaverit , gyptios ab oraculo Apollinis suam h is quando nec AEpyptus invenitur , quae buisse sapientiam. is solet falso Ac inaniter de suarum doctria Respondeo I. haec omnia unum duntaxatis narum antiquitate gloriari , qualicum- probare , nempe Graecos nim hausisseis que sapientia sua Patriarcharum nostr omnia quae seripserunt in libris Mosaicis, se rum tempore praevenisse sapientia : L maxime ea quae spectant Mathematicas ,
ἡ σωitur de Inache Ur gente Gracana. P videlicet , Geometriam , Arithmeticam
se stea sie prosequitur : Neque enim qui Li& Musicam: Sed suffurari potuerunt alia A quam dicere audebit mirabilium di seu multa quae vel fabularum nominibus A plinarum eos peritissimos fuisse, ant 'di historiis , de deorum nitributis , veIetiam
120쪽
De Proteg. ad Script. sacram .
etiam simplici Zc directa narratione scripserunt de unitate Dei & providentia , de praemio justorum & poenis malorum :uod sane ὸeducitur ex eo quod secunum multorum eruditorum sententiam jam extaret aliqua scripturae graeca interpretatio versioue 7 o. Seniorum vetustior,
in qua quidem dc Poetae , di Philosophict Histori ei multa legere potuerunt de
divinitate ejusque attributi si tum scriptis mandare. Sic colligitur ex Clemente Alex. lib. s. tromatum : ex Eulebio , lib. I 3. Praep r. Evang. cap. I a. hoc ipsum dilucide patet ex epistola Demetrii Phalerii, directa ad Ptolςmeum Philadelphum Regem AEgypti; quaeque refertur a losser holib. 12. antiq. cap. II. & ab Euleb. lib. s. Praepar. Evang. Cap. 3. in qua quidem epiliola certiorem facit Regem Demetrius jam extare volumina hebraica , sed non luiscienti diligentia oc calamo, tum collecta , tum etiam scripta . Qua de causa Rex exquisivit 7 o. Seniores: , ut completam haberet Librorum 1acrorum
Reypomieo II. distinguendo , Graeci non habuerunt Philosophiain adaequatam a Iudaeis , concedo : aliquam oc quoad parte, divinum nuinen spectantes , nego. terum ante captivitatem floruerant sudini di per Iudices , & per Reges : post
Captivitatem vero floruerunt per Duces dc etiam l er Reges aliquos posthumos , unde Graeci multa in eorum libris haurire potuerunt . Ad Lactantium respondeo
quod licet Pythagoras oc Plato ad Iudaeos
non accellerint , potuerint tamen eorum
libros legere , maxime cum Iudaei dc Periarum , dc ipiorum Graecorum servi mancipales fuerint ; namque tributa sol- bant Regibus dc Syriae dc AEgypti . Ultima instantia non urget , nihil enim
ex oraculo admonis pro veritate conci dendum et t.
Libri R. T. sunt genu ni. PRIMO : Ipsum Deum habent auctorem , quippequi legem Angelorum ministerio Moysi aederit i nam Exod. 17. in-jung:t illi victoriam supra Ama ecitas reportatam scribere cap. 24. mandata stri-
ptis consignare: quid plura, libri U. Τ. non
semel laudantur in novo Testamento a
Christo di ab Apostolis: Ergo die.
Secundo : Genuitat cm istorum librorum non levius annuntiat consormitas quam habent cum historicis prophanis qui in eis multa haulerunt . de divinitate quidem, ut Plato ; de pinnis vero malorum , &praemio justorum, ut Virgilius& Ovidius. Terris : Id iplum confirmat librorum revelatio, cum Moyse, multa lcripierit de creatione , de mγ ilcrus gratia: oc incaris nationis , quae lolo lumine desii per insus oscire potuit. Hoc idem astruit eorum a liquitas oc sanctitas : hoc signa oc miracula ab ipso Moyse, a Pror hetis ec aliis Scriptoribus iacta , non enim Deus miracula pro mendacio confirmando fieri sinit .
ET SOLUTIONUM. PRIMO : Quaedam opponuntur a M nichaeis contra genuitatem librorum Mose
sis , sed ea 1 oluta manent in iis quae ὸe existentia Dei lato calamo scri Isimus :ultro fatemur legem veterem a. Cor. 3. di ci mortis ministrationem , sed per accidens, quatenus aperit concupiscentiae peccata dc prohibet, homines enim ex inna ta corruptione nituntur in vetitum.
Secundo : Tametsi Moyses in sapientia Aisy Itio runa institutus sit , non inde sequitur ante eos non scripsisse de legibus Ec de Dei attributis . Sed ad sui mum de Mathematicis , ut de Geom tria, Mithmetica di Musica: neque vero propugnamus illos cuncia in libris Moysi alcribenda hausille. Temo . Falliam est Moysen trecentis anianis Ivaclio Rege Graeco posteriOIcin , cum Julianus Africanus , Iatianus , dc Clemens Alexand. quibus in hoc potu simum fides debetur , contrarium iu
inrum libri . . Testamenti sina senuini lGNOSTIcI impugnarunt existentiam librorum novi Testamenti: Celsus Mknichaei etiam bellum indixere ejusmodi