장음표시 사용
131쪽
minore , nego consequentiam. Multa sentilium . & sic error nullo modo Irrepsit in in Scripturis distinguenda j quaedam quae ejus scripta ex omni parte inspirata, ade ab inspiratione , tam quoad substantiam . que & canonica. quam quoad modum profluunt, qualis est Sed contra : Apostoli fuerunt Prophe revelatio SS. Trinitatis . Enim vero my- tae & Doctores: quaedam igitur scripserunt sterium istud quoad se omnem superatis ecundum revelationem , quaedam vero captum humanum ; immo oc quoad mO- secundum doctrinam : Igitur quando i dum , neque enim , aut labore , aut in- cuti sunt ut Doctores , non locuti sunt,dustria cognosci potest . Quaedam vero ut inspirati, adeoque omnia non sunt insunt naturalia quoad se, ut salutationes,& Scripturis divina. sermonum enarrationes; δ ista sunt ab in- Re murio distinguendo: Locuti sunt Ap spiratione soluin quoad modum, in quan-istoli directi a Spiritu sancto ne errarent , tum spiritus sanctus aderat scriptoribus concedo: secus, nego . Habuerunt igitur
per assistentiam , ne ut iam jam dictum est,tin doctrina tua in fallibilitatem.
errarent , tum in scribendo tum facta Repluant : Multae rationes in Scripturis enarrando : ista autem non sunt tam in- N. Τ. reseruntur, quae magis redolentd spirata quam ea quae a Deo procedunt chrinam dc Dpinionem quam revelationem: dc ouoad substantiam, & quoad modum: sc Paulus disterens de castitate I.Cor. . ait,
dc sic patet responi o ad omnia argumen- Praceptum Domno non habeo, consili iam autemta ; nam dc leviora ut divinae subsuntido. Igitur non habebat de virginitate se inspirationi sunt se luc certa ac maiora , vanda revelatione . Rursus Atheniensibit squia idem est Verbum divinum loquens: rationibus humanis dc ipso Poetarum etiaquam ob rem sequitur solum res humanasiis tu probat veri Dei optimi unitatem :quoad se dc in abstracto consideratas, non Ergo dcc. esse tanta fide dignas ; secus vero ut di- Respondeo ut supra , Aposolos prote-xime subsunt revelationi. pente di alii stente Spiritu sancto vera Restondeo II. distiaguendo: Apostoli mo- semper scripsisse rem caeterorum auctorum gesserunt quoad Au I. exemplum distinguor Paulus non scripta materialiter sumpta , concedo : Ihabebat revelationem de Virginitate pra sormaliter sumpta , nego . Quae in Scri- cipienda, concedo e de eadem proponen-pturis sacris mandata lunt, pollunt consi-ida, nero . Nam subdit statim : PMρο quod derari dupliciter, nempe, vel quoad se , is ego θ ritum Dei habeam . Sequitur igi- vel quoad enarrationcm dc scriptionem . tur solum nullum fuisse a Christo ema-Primo modo nihil habent commune cum natum praeceptum de servanda virginita-Caeteris auctoribus prophanis, quando qui- te , secus vero Consilium e nam ct ipse dem isti scripserunt , vel quae audierunt, ad hanc perfectionem adhortatus est n Vel quae ipsi capiebant , vel etiam quod mines, Matth. 19. dc post ipsum Apost studio ad invenerant : & hoc semper na-ilus. turali ducti lumine : Scriptores vero ca- Ad II. distinguo ut supra : Et S. Pa nonici retulerunt, vel quae immediate di-ilus infallibilitatem habuit, ut ecrtia Poe- dicerant a Deo . vel quae Spiritu sancto tarum auctoritatibus de rationibus proba- amiti dc assistente scriptis mandarunt . ret idololatris Dei unitatem , concedo et Iam vero Scripturae alio possunt coiisde- cum enim isti nullas admitterent Scripturari modo , nempe praecise ut ordine ras, auctoritate ipsorum Philoloph rum de quodam litteris 3c stylo conscribuntur ;IPoetarum atque ratione de superstitione di ad hoc requiritur labor dc industria erant convincendi. Et Doctor gentium non
sciit in caeteris : Et in hoc admittitur habebat in scribendo infallibilitatem , ne-
. Ad id vero quod dicitur, Marcum scripsisse quae audierat a Petro , distinguo : De modo quo Deus se regis respectu Script
a Petro inspirato , concedo : secus , ne- rum cancm cstrum.
go . igitur Et Marcus seripsit quae a Petro inspirato didicerat : ipse vero eodem AD plenam dc claram obiect onum s si iritu allistente tuum composuit Evanse- lationem, operae pretium est dicere quomodo
132쪽
do S. Spir. ie gesserit erga Scriptores Can nicos . Deus igitur potest loqui multiplici modo , scilicet vel antecedent Ur , videlicet inspirando, revelando, & demolirrado quid scribendum , quidve dicendum fit, ita ut scriptor nihil proprio
marte, aut acriptis mandet, aut faciata, quodquidem fieri potest vel per revelationem , sic S. Paulus in extati raptus multa audivit arcana : vel per visionem imaginariam, ut cum Petrus linteum scrpcntibus ιχ quadrupedibus plenum e c o demittam vidit, re pollea in idem receptum, qua quidem visione ,piritus lanctus gentilium vocationem illi manifestabat. Quandoque etiam hoc iit per allia nytionem 1pecialem a lpiritu Dei, sic David Spiritus lancti impultu & impetu exclamans, ait o dixi in excessu meo: --nis Domo mendax ι nonnumquam pCr ali
cutionem sensibilem, ut Angelus qui loquebatur Moysi in rubo, que quidem allocutio lacta cli in vigilia : vel etiam quando Deus os ad os loquitur, sicut AIoysi &Paulo locutus eli : vel denique per inspirationem internam eamque specialissimam, ut diximus cle excellu David. Atio modo loquitur Spiritus S. 1 cilicet concomitanter, & non ita dutincte, 1ed ad modum dirigentis, ne erret Scriptor: unde est motio di inspiratio 1 pecialis ,
eaque continua, ut Scriptor canonicus in omnibus verit1tem dicat. Etiam te habet Spiritus sanctus, respectu Scriptoris canonici,dictando verba re senius, maxime cum de mysteriis agitur . quandoque se sum dc non verba dictat, sic Samuel multa audivit contra Eli Magni Sacerdotis domum, oc scriptis ad sumn modum redegis,atque enarravit. Quλndoque impiratio clitantum ad veritatem locutionis , ita ut di lutis antia rerum gestarum, re east cribendi modus sit humanus, licuti in hillo riis referendis patet. v. g. rurichisaei Pintuerunt deicribere praelia re tacta tua: certe senium non dictavit Spiritus lanctus, illinamque narraverunt re quae viderant, ocquae ipsi secerant. Neque etiam scribendi modus apparet a Deo infusus: tum quia historias ieri pIerunt sicut alii auctores :tum quia stylus diversus est in divertis Sripturarum hi istoriis; alius quippe apparet in libris Regum, alius in Iloro sudith dc Ei heris, alius in libris Machabae rum : alius in Evangeliis & in epist. ad Hebr. Porro si Scripturae lorent inipirari
quoad omnia, idem utique loret in omnibus scribendi modus: Relinquitur ergo qualdain Scripturas immediate cite a Spiritu lancio quoad subitantia in , qualdain quoad verba re tensum : qua Idam quoad modum, Omnes quoad veritatem et Ita communiter Theologi. Dices : uuidam primorum faecillorum
Patres tenent omnes dicripturas elle a
Spiritu sancto & quoad verua, oc quoad tu
Re penaeo, hoc verum clie pro Scripturis quae vel de lcge , vel de mytteriis traciant : neutiquam vero de his quae hum nas referunt hi Itorias. Pollet tamen dici etiam de illis a Spiritu lincto oc quom lenium spiritualcmec moralem, & quoad verba promanalle, in quantum Spiritus sanctus mentem, linguam ct calamum Scriptorum dirigebat, suxta illud Prophetae
euer Icribentu. Nec mirum, Prophetae& Apostoli pro Deo icribentes erant Spiritu lancio pleni, nec quicquam nisii pilus impullu di directione scriptis mandabant, oc sic omnes, quae circumserui tur de hoc momento in Ecclelia opinio
nes, conciliantur. Solvuntur objecliones remm concord am Scripturarum.
OPPONUNT fidei ad veriantes : Illi libri
non iunt genuinI, qui nullam, aut saltem iussicientem concordiam habent cum veteris Test. Scripturis : Atqui tales apparent Scripturae N. T. Ergo dcc. Maior patet: cum enim novum Teitamentum suudetur in Veteri, si non habeat cum illo relationem, nec utique habebit ocveritatem . Probatur igitur minor, &quidem multipliciter . Primo, non est comcordi λ cum prophetiis, namque Omniae o i cura admodum videntur. Secundo, cuncta quoque non lemel apparent, quandoquidzm Propneciae, ut plurimum, senium litteralem prae te icrunt, qui respicit res et peri nas . Tertio, plures contrarietatem spiarant : Ergo occ. Re to eo negλndo minorem . Ad pro-oationem dili insuo: Prophetiae sunt ob-lcurae collective lumptae, nego. Diltributi H et ves
133쪽
ve , subdistinguo i & habent ab Ecclesia ,
tum propositionem , tum explicationem , concedo: secus, nego . Propnetiae possunt
considerari duplici modo , nempe in glo-ho ct collective, &se una est confirmatio alterius , immo dc explicatio . Sic cum dicitur Christus natus ex Maria virgine , tune concipitur illud Isaiae effatum : EGra virgo concipiat I ad Christum pertinere . Praeterea quid mirum si Scripturae o scurae sint , non enim , ipso teste Christo . datum est omnibus hominibus noicere mysteria , ne vel simplices , veἰ etiam malevoli ipsas irriderent , sed maioribus& fidelibus concredita est fides explicita mysteriorum Religionis . Caeterum habemus Ecclesiam quae fidem & exponit &explicat. Au a. distinguo : Quae dicitur in Scripturis possunt diversis applicari secundum
diversos sensus, concedo: secundum eumdem , nego . Ultro se emur Scripturas
N. T. ipii soli convenire secundum sensum litteralem , sed secundum spiritua-Iein iure merito applicantur V. Τcitamento , v. g. Ierusalem litteraliter significat urbem Paleslinae ; secundum sensum spi-r Itualem designat D elesiam Chrilli . Dictum est autem supra Scripturas varios habere sensus .
π eundum autem omnium opinionem , in
adventu Christi potestas Iudaica prorsus fuit ablata & extincta.
Libri novi Tostamenti Iunt genuini. PRIMO: Tales invenerunt Patres quales habiti 1 unti & nos habemus: Clemens R manus in suis ad Corinthios Epistolis , I-pnatius vicissim in suis ad Romanos, Tr illianos di alios multa laudant loca, quς adamussim in codicibus sacris leguntur.
cunuo : Consentiunt cum libris V. T. de Deo uno, di maxime de incarnato. Et vero Matth. I. Christus dicitur de Virgine natus: hoc ipium praenuntiatur Isaiae T. his verbis a raco Hrgo concipiet ere. Et sic de adoratione Christa a Magis, de converia satione eius cum hominibus , miraculis , pallione, ec resurrectione. Terris : M P tri 3. Scriptores canonici dicuntur expresse a Deo impirati . Hinc lacra Synodus Iridentina decreto 1 peciali definit inter Libros N. T. in canone adicitos clle divinam Scripturam, quam uti talem lub anathematis comminatione cr dere praecipit.
M 3. distinguo : Scripturae quandoque
videntur contrariae materialiter, concedo
formaliter , nego . Materialiter quidem , qui tenus voces & phrases , immo & ex- Prestiones saepe diveriae sunt: Sed diverstas levis est , de si quae sermaliter apparet, utique in levioribus sita est, nusquam ero in substantia. U. g. est de substantia fidei ut Magi venerint de longinquo ad Christum adorandum : sed ex qua Praeci se regione dc mundi plaga , non est sa
Rulleain: Ips Christiani non conveniunt de expositione Scripturarum : Igitur non est concordia veteris cum novo Testamento : Idem sit iudicium de caeteris ac de prophetia Iacob: Atqui alii illam explicant de tota Tribu Iuda, alii vero de tota natione Iudaeorum: Ergo dcc. Restondis , distinguendo : Theolagi Catholici quandoque non conveniunt de levioribus , transeat ; de capitali , nego . Palmare prophetiae Iacob caput est, ut Chri- us veniat ablato sceptro a Iudaeis , ie-
PRIMO : Esto quod hujusmodi libri ab
hominibus scripti sint , ted auctores h mines locuti tu ut inspirati a Deo , ait S.
Petrus Epist. a. cap. 3. Secundo : Neque vero negamus libros
aliquos Scripturae este apocryphos ἔ ted hoc innuit., Ecclesiam , quae uti tales declaravit, inultibilem este in allignandis genuinis. Tertio : Quandoque Evangelistae non nihil inter se discrepare videntur, ted in levioribus, non quoad subitaritiam, vel etiam
ex eo quod quaedλm puncta ab uno Evangelista omissa sunt , quae alius recenterCaequum duxit. Caeterum tametsi quaedam humana lacta in novo Ieitamento recen-leantur , hoc unum probat , omnes Scripturas non elle a Spiritu 1ancto dictante : sed contendimus este a Deo assistente , adeoque nullum in illas irrepsile
134쪽
Utrum ad Ecclesiam pertineat declarara quanam sinae vera Scriptura.
Hoc quidem momento jam delibavimus , ostendendo ultimam fidei resolutionem fieri in Ecclesam: quamobrem si issicit in praesentiarum dicere ad ejuidem veritatis confirmationem, illud CDristi oraculum Matthei xx. vers. II. Sinurem Ecclesiam non odieris , sit tibi sicut Ethnistis Cr Publicantis . Rursus ibidem
cap. 23. per cathedram Mnsi sederiant Scriata Θ Pharisai ; quacumque dixeν,ν voLis semet ara is facita : Apostolus ad Cal. r. haec habet quae plurimum Ecclesiae auctoritatem extollunt : Ascendi Hierosehmam eum Bamaba , Ce eemuli eum illis Evangelium , quod prodico in gentibus ἔ seorsum auremias , qui vulebantur aliquid esse ne ferre
fragantur SS. Patres . Aliquorum cci briorem auctoritatem aifferre non pigebit. Irenaeus lib. 3. adversus haer. cap. 3. ait
loquens de Ecclesia Romana: Ad haneis Ecclesiam propter principaliorem prinis cipalitatem necesse est convenire omnem. Ecclesiam , hoc est , omnes , qui suntis undique Fideles, in qua semder conter-- vata est ea , cuae est ab Apostolis tradi tio. - F minet Cyprianus lib. t. Erist. 3. se Nec enim aliunde haereses obortae si int, is aut nata Schismata, quam indo quod S se eerdoti Dei non obtemperatur, nec unus se in Feciosa ad tempus Sacerdos. & ad tem, is pus judex cogitatur. M S. Augustinus agmen istud gloriosum claudet aureis istis verbis lib. contra Epiuolam Fundamenti cap. s. ubi sic exclamat: Evangelio nonis crederem, nisi Fcclesiae me commoveretis auctoritM . is Quamobrem ordo rerum postulat ut de . iversis Scripturarum can nibus ab Ecclesia probatis dis cramus.
De diisersis Scripturarum eanenibus , ab Ecclesia receptis. CANON des nitur sacrarum Scripturain rem catalogus publica auctoritate dc unanimi eoii sensu, sue antiquae Ecclesiae, quae dicitur Synagoga, sue nove quae dc Christi,
approbatus ci receptus est.2 utar 2 hea, Tom. M.
Duplex pro utroque Testamento Canon
refertur ; unus prot Canoncus , alter vero Deuter Canonicus . Prior continet
libros de quibus numquam fuit dubium ,
De Coona librorum vereris Testamentἰ.l CANON proto-Canonicus continet 22.l Libros , quinque scilicet Moysis, Prophel tarum r3. in quibus quidquid a morte Moy sis , utque ad Artaxerxem Longi manum actum est , describitur : quatuor alios cantica dc morum praecepta reserentes . Ita Iosephus lib. I. adversus Ampium de Canone primo Hebraico , secum illo censent in lingua Hobraica versatissimi , Melito , Origenes ed Hi
origones apud Eusebium lib 6. cap. 2 3. illos sequenti ordine numerat. I. Gen sim. II. yxod. III. Leviticu in. IV. Numeros. U. Deuteronomium. VI. Librum
Iosue. VII. Iudicum & Ruth. VIII. Duos
priores Regum. IX. Duos posteriores .X. Paralypomenon. XI. Utrumque FLliae. XII. Psialmos. XIII. Proverbia. XIUEcclosiastem. XV. Cantica. XVI. Isaiam.
XVII. Ieremiam una cum Threnis oc Epistola. XVIII. Danielom. XIX. FZechi lem. XX. Iob XXI. Fsther. XXII. Omisit unum, qui non est alius quam lmin rum Prophetarum liber. S. Hieronymus in Prologo Caleato intres partitur classes Libros sacros veteris Testamenti. Prima legem continet, scilicet Pcntateucum . Secunda Prophetas ;ssed Barii ch dc Epistolam Ieremiae omisit Tertia, Agiagrophorum libros eod ordiane recenset cum Origene. In antiquis Catalogis Esther non invenitur; certum est
tamen apud Iudaeos sutile Librum hunc ut sacrum habitum; id enim tellantur origenes Ac Hieronymus in Hebraeo versatissimi. Caeteri qui non sunt in hoc Canone ut Sapientia, Ecclesiasticus, Iudith, Tobias, Machabaei ab antiquis Doctoribus apocryphi dicuntur. Moyses volumen legis non in arca , sed in latere recondi justit , ut habetur Deru
135쪽
men, ut refertur lib. 2. paralypom. cap. 34. num. 24. ab Elcia repertum est, non ita arca quidem, sed in domo Domini, destructa Hiero1olyma arcam abscotidit Iere- iniis in spelunca , ut habetur lib. 2. Ma
tur . Porro libri Ezechielis , Danielis , Esdrae , Nehemiae , dc Estheris, postea suerunt scripti ; unde non apparet , ut vult Epiphanius, suille reconditos in ipsa
area. joseph. lib. I. antiq. lud. cap. 4. Slib. Io. cap. s. dicit libros fuisse reconditos in Templo, ct de arca tacet. Corrum eli suisse Canonem Librorum sacrorum apud antiquos suda os, sed a
quo si tactus, maxime controvertiturnam dc proi ter obscuritatem lcmporum, per iecutionum strages dc captivitatum an-ruilias hinc inde dii persi sunt : scd omissis xariis discustionibus auctorum si, CONCLUSIo P RIMA. Probabilior opinio est Canonem Iudaeorum sui sie ab Esdra factum.
PRIMO : Ille Canonem Librorum sacrorum condidit, qui Libros sacros quaesivit post captivitatem, collegit, examinavit, a mendis purgavit, in novum Ordinem digessit, auctoritate publica, scilicet Prophetarum, Doctori ira dc Synagogae fretus : Atqui probabiliter hoc secit Esdras, quandoquidem erat Sacerdos Ec in lege periti sti inus, hinc a captivitate solutus legem populo alternata vice legit dc promulgavit, ut ipse in suis Libri; refert; quod sine sacere non poterri, niscollegisset sanctos Libros : Ipitur de facto eos in ordinem dis stit, adiuvante Iuda Machabaeo, qui recentiores antiquis adiecit, ut Tobiam, Iudith, Sapientiam, Salios : dc hoc ad ornandam Bibliothecam, ad instructionem dc consolationem PO-
Setundo : Necessarius erat Canon accolis lationem, dc erat mos antiquus texere; ita habetur lib. 2. Machab. cap. 2. vers. Ir. his verbis : Inferebantur aurem in de re rianibus o commeruariis Nehemia ac earim : C' ne cons meus Liblioth.cam
congregavit de rogisnibus L bros er Prepsa tarum, cT David, π F istolas Regum, σδε riseriis, similiter πιι rem Cr Iudas, ea auaritido, ant per bellum quia nobis arroderat, congregavit omnia, U' Iunt apud nos. Si e go Gsideratis hac, mr to , erserant Lobir.
Licet autem hic nulla mentio sat ΕΩ drae, supponitur tamen, cum id teste tur omnes antiqui Patres : Igitur locu dum morem instruxit Catalogum Eldras, seu Canonem sanctorum Librorum : habuitque adsutores Nehemiam dc Judam Machabaeum : quia vero plura rrae caeteris secit, dc erat caput re Sacerdos, ideo Canon antiquus dicitur Esdrinus. Ergo S c. Tertio : rx Iosepho, qui lib. adversus Apion dicit hunc morem fuisse apud Hebraeos colligere sanctos libroς, eosdem ordinare dc purgare a mendis, & hoc solum auctoritate publica, maxime Prophetarum .dc Doctorum Legis: ipse vero numerat solum eta. rclatos in Canone ludai
Quarto : Ex SS. Patribus, qui exist-mant Esdram composuisse Canonem antiquum. Ita Irenaus lib. 3. Cap. 23. Te tullianus lib. de habitu mulierum , cap. 3. Hieronymus lib. adversus Helvidium , Chrysolio mus tro mil. 3. inertis ad Hebr. tum oc auctor Synopseos apud Athanasium : Igitur Fldras primos ec vetustos libros collegit, Nehemias vero dc Iudas quosdam recentiores adiecerunt in eodem Canone ; dc sc conciliantur omnes opiniones : hinc qui dicunt Canonem esse vel a Nehemia, vel a luda, hoc intelligendum est de aliqua parte.
Dices I. Scriptura nullam facit mentionem de Canone Esdrino. II. Ant quam Nehemias veniret Ierosolymam , Prophetas Jc Psalmos non recenserat Ff dras. ut patet ex loco Machabeorum inprobationibus laudato. Ergo dic. Bessiondeo, Solutionem ratere ex dictis Et vero Esdras venit Ierosolymam septimo anno regni Artaxerxis longi mani, visig simo vero anno N hemias, quo temptarzadhuc vivebat Esdras, ut patet ex libro Nehemiae ; iste autem cum Juda rotuit absolvere Canoncm adjiciendo recens-
Certum est nullum unquam fuisse dubium de χχ. primis, renes quos tota est
136쪽
religio antiqua : recentiores firmavit traditio, dc sic patet quomodo, protegente Spiritu sancto, religio nostra ab initio mundi aediscata sit supra firmam petram: in lege quidem naturae per legem intus dictatam , est probatam Patriarcharum visonibus : a Moyse per legem Scriptam :dc si quae occurrant sententiae vel additae , vel divertae , pauciores sunt , dc ad substantiam non pertinent . Metito sequitur auctore in Synopseos dc Libros et r. Caenonis Eidrini agnoscit z duos Lldrae admittit utique , sicut Jc LXX. Seniores , qui etiam historiam Suianine , Belis 1 Draconis , dc Hymnum puerorum fornacis , de quibus aliquando H braei dubitaverunt , recipiunt . Synagoga aliquando quidem 4 ubitavit de Elier escBaruch , sicut euec Ecclesia nova, sed praecipue de quibus qui dicuntur Deuter
Canonici . Canon posterior , seu Deu toro-Canonicus continet scx libros , quatuor scilicet
hii toricos , nempe Tobiam , Iudith , librum Paralippomenon , ἐκ Secundum Machabaeorum . duos vero morales, Sapicntiam scilicet, est Ecclesiallicum, quos tandem , matura deliberatione praevia ,
Libri prafari sunt Canonici. PROBAT GR hoc ratiocinio Illi libri sunt vere Caenonici , quos Ecclesia Patrum auctoritate innixa Canoni adscivit: Atqui libros praelatos Canonicos Ecclesia traditione Patrum suffulta declaravit. Ergo occ. Probatur minor multis mo
H mo : Fx summis Pontificibus Innocentii s 1. epii . ad Exuperium , anno circiter εο a. de his meminit . Item Gel. sius in Synodo Romana , anno 494.oc ante Tridentinum , Canon Euge
Secundo : Ex Conciliis . Synodus Hipponensis , Can. 38. Carthaginentis quarta, Can. oc poli Florentina , tum oc Tridentinalesl. 4. immo Ecclusa Graeca idem sentit quod Latina de his libris , ut patet ex ejus Synodo celebrata anno I 672.
Terris : Ex SS. Patribus . 'Ambrosius librum Tobiae propheticum appellat iueommentariis : & in libro de viduis ii brum ludith annumerat inter Canonicos; id etiam secille Concilium Nicenum teliatur Hieronymus. S. Augullinus i. a. de doctrina Christi Catalogum . . Librorum veteris Testamenti contexuit : praefatus nominat Isidorus Hispalensis ineunte i pti ino taculo iii libro protentiali de libris veteris Testamenti: nominat Tli dulphus Aurelianensis nono saeculo in carmine de Bibliis praefixo i nominate Eugenius in decreto tuo , anno a 44 r. ab his & aliis illi libri agnoscuntur ut Canonici; non tamen hoc de fide fuit, nisi poli det mitionem
I ridentini ι ea de caula Canon librorum Deuter Canonicorum Tridentinus appellatur.
De Canone librorum novi Testamenti.
INIER libros novi Testamenti, quidam sunt etiam de quibus numquam dubitatum est ; quidam vero de quibus quondam emersit dubium s unde sit
Canon prot Canonicus notii Testamenti censinet quatuor Evangelia, Adia Apostolorum , omnes S. Pauli Epipolas, excepta ea qua est ad minbraos, primam Petri Cr Ioannis.
PROBAT r. Ex SS. PP. qui unanimi consensu illos omnes libros receperunt, Clemens Romanus, Polycarpus, Papias, Justinus, Irenaei is, 3c Clemens Alexandrinus, qui, teste Elisebio lib. 6. cap. I 4. praelatos commemorant libros. Tum ca P. 1 f. idem dicit de Origene. Probatur a. Ex Eulcbio qui l. 3. c. 23.
libros novi Testamenti in duos distribuit
ordines. Primus continet laudatos. Se L-dus vero Epistolam ab Hebr. Jacobi, Judae, secundam Petri, secundam dc te tiam Ioannis, Apocalypsim . Tum Epistolam Barnabae , oc aelios quo Idam Ap cryphos. Ergo &
137쪽
PROBATUR x. Ex Tridentino, quodsiis. 4. illos declarat Canonicos. I. Ex Patribus t Origenes apud Euiebium lib.
6. cap. 2 s. agnoscit Epistolam ad Hebraeos, quam quidem dicit caeteris et rantiorem . Item tres Ioan. Eidem tribuit Apocalypsin; meminit etiam pri Petri : Epistolam sacobi dicit 1 ub ejus
nomine circumferri : citat quoque Epi- solam B. Judae quam lolam controve sam esse fatetur; eam S. Pauli quae ellad Philemonem omisit. Tertullianus, secumdam Ioannis agnoscit & Apocalypsin, sicci epistolam judae. Synodus Laodicaena
omnes, excepta Apocalypsi, agnoscit. Auctor epistolae Festinae omnes, ne uno quidem excepto, istas recipit Scripturas. Auctor Synopsis , Canon Carthaginensis , ct Innocentianus, Tertullianus & Augustinus suum eis addunt calculum; denique caeteri sacrorum Librorum Catalogi cum Innocentiano conveniunt; unde non mirum si Synodus Florentina, si Tridentina libros laudatos ut sacros habeant. Solibuuntuν Ajectione .
OEII cIUNT ; Heterodoxi: Non potuit Conc. Tridentinum aliquos Libros veluti 1acros habere nisi traditione suffultum :Sed ista deficit pro multis quos inter inspiratos annumerat : Et probatur. Deficit maxime pro sex veteris Testaniciati, videlicet pro libris Iudith , Tobiae , Ecclesias fiet, Sapientiae de duobus prioribus Machabaeorum : quod sic demonstratur. Non reperiuntur in Canone Judaeorum, nec eos Synagoga usquam ius cepit: Ergo &c. Respen ira negando minorem. Ad probationem nego autec. Tametsi enim EDdras post captivitatem eos in Canone quem, Collectione lacta Librorum sacro-erorum, clausit, omiserit, non inde concludendum ante captivitatem non habitos luisse ut sacros di quod autem inter c teros de Mibus nulla erat dubitatio non numerλ-
verit, causa fuit desectu Propheticae auctoritatis eos approbantis, ut scribit Iosephus lis. r. contra Appionem : Ab Rrt
is Xerxe, ais, usque ad nostrum tempus , 1mis gula quidem conscripta, non tamenis prioribus simili fide iunt habita, eois quod non fuerit certa 1.ccessio Pr is phetarum . is quippe quae, durante captivitate, quandoque cestaverit; hinc libri praefati non inventi lunt in Aaron , hoc it,ut loquitur S. Epiphanius lib. de pondere &mensura , in armario Judaeorum sie num cupato, sue ut ipsa foederis arca vocab tur , eo quod in ea re tabulae, di virga Aaron Sacerdotis magni, re manua alterv
Iam vero quod traditione firmetur librorum laudatorum auctoritas, liquet ex ipsa Ecescua Uccidentali simul & Orientali, quae eos ut civi nos habet i Nam Concilium Carthaginense antiquissimum, inter lacros Libro, illos reponit, Orientales vero illam ius cepere Synodum . Quinimmo Synodus i ethlehemica adversus Cyrillum Lucarem, qui pccunia captus, adhaerebat Calvini liis, quoidam libros qui in Canone Laodiceno desiderantur, caeteris libris sacrae Scripturae adciendo; et lepronuntiavit . . Cui quidem definitioni Dionysius Constantinopolitanus Patriarcha cum multis aliis , tum Episcopis , tum Presbyteris suifragatus est in respontione ad articulos Calvinistarum , anno
In M: Libros Iudith, Tobiae, Sapientiae ct Ecclesiastici omittit Onon 1
Apostolorum : neque vero Melito Sardensis, qui secundo florebat saeculo reponit sex praelatos in suo Canone apud viros eruditos magni ponderis, quippequi primus inter Christianos,imperante Marc Antonio, magna adhibita diligentia caetalogum Librorum lacrorum lcxu rit, ut refert Eusebius lib. 4. Hist. Eccl. cap. 26. eos etiam a suo expungit Catalogo apud eumdem Eusebium lib. o. Hiit. Eccl. cap. 23. quem quidem Catalogum secuta est Laodicena Synodus, in quλprimo Cλnonem 1acrae Scripturi; Libr rum Ecclesia ccupit . conuere : Eι So
138쪽
sunt genuini Apostolorum scelus , nego . Si hoc enim seret , vel ipsa Ecclesia ad apocryphorum librorum claslem non abi gallet tertium librum Machabaeorum,quem licui duos priores habet ut genuinum Cain
non 84. laudatus. -- caeceras probationes, dist. Et hoc uinnum dumtaxat probant , videlicet libros in objectione commemoratos non esse Pro-
nonicos, nego. Melito, origines, de Synodus Lλodi cena eos solum in suos Catalogos recensuerunt , quos Canon Iudaeorum reserebat . Quia vero erat aliquod dubium circa uex de quibus emergit controversia ,& Ecclesia nihil adhuc circa illud momentum definierat , eos omiserunt . Sed , rematurius discussa , lacrum Concilium Tridentinum post Carthaginense inter
sacros Libros annumerare aequum duinxit . Replitans: Citra Patrum traditionem egit utraque Synodus t Igitur eorum definititioni non cit adhaerendum. Probatur antecedens. S. Athanasius in Epistola sua Festa i i , sex libros non recipit : non auctor Synopsis Scripturae 1 acrae , non S. Cyrillus Hierosolymitanus Catechesi 4. Non S. Hilarius praelatione in Pici mos , non Amphilochius epis . ad Seleucum relata a Balsamono , non sanctus Gregorius Na-Σian Zenus , non Epiphanius , non Hier nymus , non auctor Hierarchiae Ecclesiallicae , non Leontius BiEantinus in libro de se iis , non Anastasius Synita , non S. Ioannes Damascenus , non utemque Nicephorus , & multi alii: Ergo &e. Res ondeo , nego antecedens. Ad probationem dico ex argumentis negativis nihil recte concludi ι tametsi enim illi com memorati Patres libros praelatos omiserint ac aerendo Canoni Iudaeorum, quod citra
fidei periculum fieri poterat , eo quod E clesia nihil adhuc definiuillet pro illis li.
bris, non tamen mere prosinos eh commentitios illos esse scripserunt: caeterum Ecclesiae definitio caeteris praeponderat. Quid p ura ' Traditio non aliquorum dumtaxat Patrum auctoritate , 1ed Omnium , sed summorum Pontificum decretis , sed Conciliorum definitionibas constat . PONxo multi Patres , & summi Pontifices , variaque Concilia sex libris suum addunt calc iam .
Ead m est responsio ad argumentum factum contra genuitatem Epistolae . I. S. Pauli ad Hebraeos . II. S Jacobi , postr mae B. Petri. IlI. Sancti Joannis , & S. Judae quod Eulebius lib. a. His . Eccl. cap. 23. dicit non suille ab omnibus Ecclesiis receptas.
non Iudaeorum Pror eanonicus , I. Ab Esdra factus es . H. Libri io illo contenti sunt genu na. III. Primus Canon novi Ieis flamenti continet quatuor Evangelia , --nes S. Pauli Epipolas , excepta ea , έ με es ad Hebrus , prisnam Petri π Ioannis s posterior eiusdem Testamenti eateros liabros complestitur.
PRIMO: Bellis & captivitatibus exardescentibus disrerii sunt hinc inde Libri sacri : Igitur illi: absolutis & finitis valde
probabile est Esdram collegisle 1acra volumina : hoc ipsum ins nuatur lib. 2. Mach. cap. 2. sic propugnat Irenaeus lib. I. cap. 23. se Hieronymus lib. adversus Helis vidium . Secundo : Hujusmodi libri declarantur genuini ab Innocentio I. eris' ad F xuperium , a Concilio Carthaginenti IV.
nis: Si de Libris protowanonicis novi Tellanienti sit sermo, Papias, IrenaeuS, Clemens Alexand. eos ut Scripturam sacram habent , sic testatur Eulebius lib. 6.
Quarto : Caeteros contineri in deuterc- canone, praeter Eusebium definit Concilium Tridentinum in decreto de Scriptura sacra. Ergo &
ET RESPONSIONUM. PRIMO : Ultro concedimus libros sex veteris Testamenti, scilicet Iudith , Tobiae, Eccletiastici , Sapientiae re duos priores
Machab. a Synagoga noi uille recepto , ted Feclusa, ducustione tacta, eos Cano
Secundo e Neque negamus eosdem a multis Patribus omitti, verum ab aliis re censentur : videlicet a Patribus Concilii. U. Carth. quod & Orientales , etiam. Schismatici recipiunt.
139쪽
T.rtio: Nihil roboris in contrarium habet Can. z4. Α post. utpote sicut caeteri non genuinus Apostolorum scelus eli, cujus rei argumentum illud affulget, quod idem Canon tertium librum Machab. ut genuinum habet, quem tamen rejicit Ecclesia.
De dotibus Solptura sarea in speciali. QU.MDAM momentosa de sacris Scripturis utriusque Testamenti dicen-co occurrunt, ut omnibus discutiis , nihil supersi pro veneratione & utilitate textus sacri commemorandum , unde
recte vocatur Testamentum . Probatur minor. Psal. III. Iesitur : Memor Di Teissamenti tui. Item Plal. Iai. Si cupiateriar sit tui Testamentum meum. Rursus Eccli 28. Memorare Testamentum Astis ni . Quibus sententii ς , litio ex Scripturis novi Testamenti depromptae concinunt . Luc. I. Iu urandum , inquit Zacharias beati Joannis Baptillae Pater , quod suravit ad
Abraham patrem noditrum datiarum se nobis .
Per jusjurandum intelligit vetus Tellamentum . Iste vero Christus Matth. 26. di Marc. I . vocat sanguinem ilium san
guinem Tel amenti , id est , adimpletionem , tum veteris legis , tum ejus promissionum : simili nomine lex vetus nuncupatur I. COR II. ct a. Cor. 3. sic habetur et in uitione , inquit Apostolus, vereris Tes amenti : & ad Gal. duo allegat Testamenta , ita referunt Graeca: dc Latinae editiones . Sic utique loquitur B. Stephantis Act. 7. perorando Iudaeos Dedit illi Tutamentum circumcibianis . Ergo De proprietatibus veteris Testamenti.
ycum lex verus , recte vocetur Testame
tum 'NOMINE veteris testamenti intelliguntur, rcs Omnes divinae ante Christi tempora declaratae hominibus , seu Domini pacta omnia cum hominibus ante Christi adventum facta & inita , quibus Dcus ipss bona promisi s ub onere observati nis legis , eique homines obedientiam praestitere . Haec de veteri Testamentos e spectato occurrunt ordine dicenda &enucleanda . Pro resblutione quaellionis Praetentis sit
Lex vetus recte vocatur Testamentum . Probatuν multipliciter.
PRIMO ex Scriptura: Illud recte vOcatur Testamentum, quod sic cethbratum est tum in veteri , tum in nova lcge , tum in Prophetis , tum in Evangelio SEpistolis Apostolorum : Atqui sic celebratur di celebrata est lex vetus : Isitus
Secundo ex fano lis Patribus , maxime ex Origene,& S. Hieronymo , tum dc cx aliis qui sedulo , in novum scripsere Tc- flamentum s Omnes qui pse , ne uno quidem excepto, legem Moblis ut Tellamentum verum & genuinum habent : in primis D. I homas qui comment. in cap. 4. ad Gal. illa Apostoli verba, Abraham duos filios habuit , unum de amilia , o umon det sera; dicit illos duos Abrahae filios duo
designare Testamenta, alterum scilicet vetus, alterum vero novum: Ergo dic. Tertio ratione . Testamentum est ultima
Patris & firma voluntas de haereditate filiis distribuenda: Atqui lex vetus est v luntas Dei firma de bonis , tum temp.-ralibus, tum spiritualibus populo sudaico
concedendis : Igitur recte vocatur Teilamentum. Probatur minor. Ibi Deus promittit sub onere observationis tuae legis pinguedinem terrae & coeli rorem , pro spiritualibus vero Christum Redemptorem , & cum ipso gratiarum omnium supellectilem : Atqui haec Deus promisi cin libris veteris Testamenti, & adimplevit s siquidem populum , ipso ; ipso O dinante & protegente , introduxit Iosue in terram lacte ec melle manantem, Christus vero in temporum plenitudine venit, id cit, tempore a Deo praeordinanto & a Pr
140쪽
phetis multis ante iaculis praenuntiato : ronymus observat in Gen. cap. I . In ergo&c. Isaiam, cap. Sy. quapropter in sua versione tum Exodi cap. r4. tum Isaiae 39. tum
OBII cIrs e Conditiones Testamenti non conveniunt veteri legi : Igitur non recte dicitur Testamentum. Probatur Ant. Testamentum ex Ulpiano definitur , mentis nostrae justa contestatio ad id solemniter facta, ut post mortem nostram
valeat : unde ad Hebr. 9. Τcsta mentum in mortuis dumtaxat confirmatur, nc
valet dum vivit qui ic status est e Atqui Deus est immortalis : Igitur non potuit inire foedus cum hominibus, quod recte
Rehp. distinguendo : dc definitio allatarer testatoris mortem procedit de Tellamentis viatorum, concedo: de Testamento a Deo pronianato, subdistinguo: si volucrit incarnari, Zc ad exaltationem sisterga homines amoris , mori , concedo :abibiti te loquendo, nego. Et vero Testamentum formaliter dicit tantum firmam es immutabilem de hereditate tribuenda voluntatem , quae quia in viatoribus fr-m, & immutabilis in morte tantum evadit, ideo Summistae pro Testamento testatoris mortem exigunt: quia vero Deus est
in se immutabilis, & in promissionibus adim tendis sdelissimus , mori non opus
erat ad foedus cum hominibus incundum: Unde si Filius Dei incarnatus cst ut morte sua suum confirmaret Testamentum , maris suit ad exaltationem sui erga nos amoris, quam ad necessitatem; quem quidem amorem plurimum commendat Apostolus ad Hebr. s. ubi dicit neque Testament In vetus, neque novum sine sanguinis est usone adimpletum: Primum quidem ess usione sanguinis victimarum , quς Christi praefigurabant sacrificium t Alterum vero iphus Agni immaculati mactatione : Sic enim habet : Nee prisum sine
sanguine dia earum est , nam Moyses , lecto mandaro legis , asstersit sanguine vitulorum Ur hircorum ea ita , escens : H e est sanguis Testamenti quod mandavit ad vos
Instabi, Pactio quam Deus cum Moyse Israelitisque secit in textu primigenio scirper vocatur Berith , id est , foedus , nulli bi vero Testamentum , ut S. Hie-Jcremiae 3 I. tum etiam Malachiae 3 et . pactum non interpretatur Testamentum
si vero quandoque sic illud nuncuret
non nisi improprie intelligendum proponiis nam in Malachiam et . sic loquitur: ,, In plerisque Scripturarum locis Testa
is mentum non det unctorum voluntatem
is sonat, sed pactum viventium . is Quod , , utique observat Augustinus inPsal. roo. Respondeo distingnendo : dc vox Leνitb , quandoque meram significat pactionem , quaendoque etiam Testamentum , concedo , & significat tantum pactionem, nego . Hebraei propter penuriam vocum , vox Berim sumunt in utroque sensu , dc utramque signiscat . Pro I cstamento eam sumit Apostolus ad Hebr. s. immo ipsis Hieronymus sic sumit in cap. x 4. Num rota 3 r. Ieremiae ri. Danielis, s Zach riae, a. Malachiae; unde Exodi 3. v. 36.
Respondeo II. verum esse in iccis laudatis, vox Berith sumi Iro racticiae, quia tunc Hieronymus utilire te tu preco, qui ubique refert nomen ειν ιι rer dialechen significans ractum : Cm t 'rum omnia pacta possit ni vocari Tostamenta. aliquando qui em improprie, aliquando vero proprie, ut patet ex mox allatis. Urgebis : Deus non potest diei Τestator : Igitur vetus lex non dicitur rite Tosamentum . Probatur antcced. Testator sua transmittit bona ad alios, de ipso facto seipsi im illis privat i Atqui Deus nequit seipsum suis privare bonis: Ergo dcc. Resspondeo dis inpuendo : Testator qui est creatura sua ad alios transmittit, ipsis
seipsum privando, concedo : Testator Deus, nego e de sic distincta minore,
nego consequentiam. H. ec est aurom inter testatorem Creaturam, ili Deum differentia,
quod creatura, utpote finita, dc certis conclusa tum loci, tum quantitatis &rersectionum terminis, non possit laxtransmittcre bona , nisi ipso facto se spoliet ;at vero Deus cst silmmum bonum sui infinite di illisi, una, inquit Dionysius, unde communicata aliqua rersectione vel aliquo bono, idem in se manet, ' adhuc