장음표시 사용
91쪽
eatur cv iallatur, nego. Duo distinguenda i tanquam propria instituta: ait enim x. adsunt in eo qui scribit his lorias lacras, nem- i Corint. 7. Cararis ego Hco , non Domιnus :3e lacia , di inlpiratio ac directio ὀivina. Primum est humanum, & indiget ad hoc Scriptor Canonicus i ludio & industria , ut cuncta discernat dc ordinet, quod 1ane est dissicile : alterum vero nempe inspiratio est a Deo infundente : dc certe nullus est labor quando Deus loquitur .
Ad alteram probationem ex codem Machabaeorum libro depromptam, dii linguo: Auctor petit veniam propter styli imparitatem dc humilitatis motivo, concedo: propter errores qui in suum irrepserint librum , nego. Non absimili modo Apostolus dicit non habere stylum excultum oc elegantem , in quo 1 olum sensu quasi veniam a Lectoribus expostulans, ait veluti in insipientia se tuille locutum , non sccus ac plebeius a loqueris Rcgem , diceret se elle serna ne imperitum , oc in ilia citate reror da longe imparem. I tabur Atqui multa alia evincunt Scrupturam sacram non cilc a Deo inspira-ram , adeoque oc fide divina dignam: Ergo occ. Probatur subsumptum variis momentis . I. Eo tantum debent tendere
libri sacri ut nos de mysteriis re aliis rebus quoad religionem inii ant, di tamen de historiis , immo oc de Philolorhuc arcanis tractant , de quibus citra iidei periculum disputant homine; litterati i De prio-xibus quidem non una est de lactis re chr nologia opinio: De pollerioribus non desunt qui propurnent quotidie in Scholi,
etiam Catholicis terram moveri oc non solum, quod aperte sacrae adversatur Scri-rturae quae e contra terram immobilem, s. em vero mundum girantem rcfert, cujus contrarium nemini Catholico asserere li-
c. tam cli , si Scriptura sit a Deo insipiurata. II. Quis credat Deum inspirati e S.
Paulo haec verba quae leguntur cap. 4.cpili. a. ad TituOth. Lucas e mecum I
Lia.... Tychicum autem m si E, D. iam. Pentilam, 'Mam reliqui Troades apud Carpum, veniens , MIer tecum G a os, maxime Hu
rem membranas . Ad itaec et similia scribenda, Gubio-procul non opis, suit iuspiratione , cum sint mere naturalia. III. Ipse Apostolus declarat se quaedam scribere non tanquam mandata ut verba Dei, sed tan- Si quis frater uxorem habet iguielem , σhae consentit habitare cum allo, non damiIIae
illam. IV. Scriptores Canonici non erant in colloquiis privatis infallibiles , et inspirati : igitur nec in scribendo. Respondeo negando subiumptum. Ad probationem dii linguo, libri sacri principaliter tractant dc mylieriis et virtutibus quibus religio nutritur et i vutur, minus vero principaeliter de caeteris , concedo: et nullo modo de illis , nego . Pro; ter duo Scriptura lacra de historiis et rebus philosopllicis scribit : Primo quidem ut pcr vili Oilia ad cognitioncm inviti talium veluti manu nos ducat, iuxta illud Apostoli Rom.
i. Inii φιλιia enim inius a creatura muratis ,
per ea qua fac; a iunt , MIeliseia conqpiciun-rtir . tum ut humanam adsuvet mcntem , quae taepius vel in ipsi, rebus naturalibus indagandi, caecutit : Hinc b. IhO mas I. P. q. 3. art. I. ait doctrinam laciam sde sussultam ad scientias naturales in Ilatu perfecto comparandas necetiariam cite . Caeterum historiae nonnihil ad 1 lutem prolunt, quatenus praemiis taliorum, malorum vero flagellis et punitiomuu, si mo sanatus declinet a malo et iaciat bonum . Jam vero quod spectat quaestiones rhilosophicas , standum est decretis sacrae Congrcgationis prolcribentis syllenia C pernicanum ut talium , ct divinae Scripturae advcrsum.
Ad alteram probationem dii linguo : Et Apostolus allistentia Spiritus sancti d natus vii ne vel in ipsis rebus civilibus
Ad tertiam i robationem similiter distii guo: et Apostolus verbis in ob)ectione laudatis securiale mandata et pracccpta a Duo immediate accepta , a consiliis quae non sine inipiratione dedit , concedo ; et ilia proposuit , seclusa iniri ratione , nego . Paulus est lui ipsius interpres . ait enim ibidem : Puto autem quia ἐπ ego θ
ratum Dei habeam . Et 2. Coraui . 13. An moerimentum qu raris eius qui in me loquitur Chriseus . Ad quartam , concullo antecedente , nego coniequciatiam .
Ratio discriminis est , quod in colloquiis
familiaribus non loquebantur Ex catli
dra Aroiluit, bene , cro in i cristis; iis qui-
92쪽
bus niores Christianoriim instituebant ; Rey miso: tritia scat maior : et distingus quocirca ab eorum libris omnis error pro- minorem : contrarium contigit , salva pelli debuit. Scripturarum in te i pectatarum veritate, P. sistes: Si Auctores Canonici fui flent in concedo: non salvata, nego. librii exarandis inspirati , eodem scripsit - Ad primam probationem , distinguo:non sent stylo , eodem namque tenore loqui- idem Oinnium Scit pioru iri stylus , quiatur Spiritus lancius, quippe qui sit unus Deus scie Lenio hominum attemperat , di simplex. II. Non permisit let Deus quoi- ut lila prodat mysteria, concedo: re hoc dam decursu temporum in libros 1 crosiveritati advertatur , nego . ciustici bacerrores irrepsiste: lII. Debui sient Christi quod in eorum motibus infundorei r ni Antiocheni citra helitationem crederestigionis arcana , & iii texendis hilloriis iis quae dicebantur a Paulo & Barnaba ad eos , ne falli pro veris propalarent , ataeos in fide Christi instituendos: Atqui ta- Iuvaret. mea contrarium Contigit : Et probatur Ad alteram probationem , distinguo quoad singulaes partes. Primo quidem non etiam, nonnulls in lacros Codices mundae unus est 5criptorum Canonicorum stylus,lirreplerunt per accidem dc delectu Ama- Isaiae quidem sublimis , caeterorum v inuensium qui non erant in relcribendoro humilis esc limplex , ut Amos , qui , in fallibiles , concedo : per te oc delecta ut ait Hieronymus e Fuis imperitus sermo- inspirationis in primigeniis Codicibus i cxis, sed muscientia. Secundo, jussit lumino- Auctorious , nego . Porro leviores istaerum Pontificum Clementis Vili. & Sixti mendae, teste S. Hieronymo , absque nEV. sacra Biblia a multis mendis quae in eam gotio conciliari euec corrigi pollunt, recum irrepserant , purgata eii . Tertio neque rendo scilicet ad sontem primigenium, Christiani Antiocheni putabant legalia re-iicilicet textum Hebrάvum, nec timendum
scissa a Christo oc abrogata , licut Paulus inde labem doctrinae sacris Scriptoribus Ec Barnabas eis dicebant, lud quaestionem inuri polle, quandoquidem Ecclesiae sui dirimendam detulerunt ad Ecclesiam Hi aficiens adeli lumen ut falla a veris tu tex- rosolymis adunatam . Quin oc Apost itibus lucernat. Ius icitatur se perrexisse ad Ecesesiam , Au tertiam non absimili modo dillin-ηIRE erat Hierosolymis , ut cum ea d aguo . euec Antiocheni seducti a Cerinthioctrinam quam praedicabat, conferret illius eg Ebione , qui legalia cum lege Christi
Judicio probandam . Post annos ruat πινι- componere moliebantur , sorsan sed ii, cim, inquit, ascendi Heracleomam eum Baria etiam nonnihil in fide vacillabant , con-πMa , assumpto Tiro . Ascendi aurem sectin- cedo: adeoque erant initruendi ab Eccle- dum revelatio-m : T contuli eum iliti Evan- sia, cuius ducretum per Barnabam ἐκ Si is
relιum , quod prauiso in Gentibus , seorsimilam recepere , ec stabiles permanserunt: utem iis , qui videbantuν aliquid esι , ne euec haec in fide infirmitas defectu inli ira-
forte in vanum currerem , aut cucuνrisitionis 1acrorum LibIOIam promanabat ,
Iem . nego . quod autom Plirud Apostoli tur- Confirmatur. Liber secundus Machabae ibati fuerint Antiocheni, habetur Act. I s. rum nihil aliud est , quam compendium Descendemes de Draa , .ecebant fratres :quinque librorum Iasonis Cyrenaei , ut quia nisi circumciaamini secundum morem Claret ex capite a. Musdem libri . Cum Moysis , non potestis Iahari . Hoc ipsum re- igitur ille Iason in conseribendis illis li-isertur in epistola quam Apostoli in Con-bris non tuerit a Deo inspiratus; idem di- cilio Hierosolymitano adunati ad Antio-cendum de Auctore cui tribuitur liber su- chenos seripierunt. Quiamnex notas exeu cundus Machab. Quid plura Apostolus res turbaverunt vos vertis , evenevies animas Α- . II. laudat Poetas ut probet Athe- vestras, quibus non manciavimus.
mensibus Deum ubique esse, euec omnium Neque vero dubitandum est ad Eccle- creaturarum Auctorem; citae ct epit fad sa in , quae est infallibilis , lyectare cre- itum I. illud Poetae Epimenidis Ge- denda proponere cc confirmare . in suor enses semper mendaces , m. ia bestia , vem exemplo docuit Apollotas, dum Evangerres pigri . Et alibi : Corrumpunt bonω -- lium quod praedicabat, contulit cum Aporea celoquia, prava . Ergo e c. stolas, noli quod duoius haerere. dς do icina.
93쪽
sua quam probe sciebat esse inspiratam cum ipse telletur non ab hominibus, sed ab ipso Christo accepisse, sed ut posteros doceret neminem quantumvis illumin tum, nihil praedicare debere . nisi prius ejus doctrinam probasset Ecclesia. Au confirmationem, distinguo : & auctor libri secundi Machabarorum assistentia Spiritus sancti munitus est , ne erraret in iis quae ex libris Iasonis expersi, salsa pro veris scribendo , concedo : &non fuit adjutus , nego. quocirca licet Iason non fuerit insallibilis in scribendo, ne tamen Scriptor Canonicus. Eadem est solutio ad S. Paulum & alios Scrigores Canonicos qui nonnunquam ad inructionem quaedam in Hiitoriographis prophanis haulerunt. Obiicio IV. Omnes Evangelistae scripserunt quae viderunt & audierunt : Sed ad hoc sui siciebat memoria di innata intellectus industria : Igitur Evangelia , v. g. non sunt a Deo inspirante. Respondeo I. Evanielistas, ut Matthaeum& Ioannem ea scripsisse quae ab ipsivis
Dei incarnati ore procedere audierant :Marcum a Petro, Lucam vero a D. Paulo, Petrus autem suerat ab ipse Christo edoctus, sicut dc Paulus quando apparuit illi Chr. stus in via Damasci, ut ipse testatur dicens se Evangelium non ab homine didicille. Sic loquitur Cal. I. 12.
rum en- vobis facis , fratres , Eυan elison , quod evangelizarum es a me , quia non es secundum hominem e neque enim ego
ab homine accepi iliad, nequo didici, Ied per revelationem Iesu Christi.
Respondeo II. ut supra : & Evangelistae scripserunt Deo inspirante & assistente ,
Scriptura sacra os fido dasnissima. PRIMO : Quia habet, teste S. Petro,
Deum Auctorem. Seeundo e Miracula tum Moisis & Pr rhetarum, tum & Apostolorum scriptu- Tas, arguunt esse fide admodum dignas, cum Deus ad mendacium altruendum mu
Terris : Scripturae sanctitas ct antiquiu
tas summam pro eis Inspirant venerati
nem di fidem. sYNOPsIS OBIECTIONUM,
PRIMO : Quaedam contradictoria in Scripturis apparent, sed rebus juxta diversum respectum spectatis , cuncta ad
veritatis metam absque negotio concilia
Meundo : Etiam in eis aliqua prophana recensentur, sed relative ad Deum&finem sanctum obtinent : Sic peccata hominum desgnantur, sed Auctor Canoniacus non siet flagella, ut legentes a Pe eatis deterreantur. Tertio : Nec miremini si Apostolus x. Cor. io. scribat se & non Dominum i qui, hoe & similia unum tantummodo innuunt, omnem Scripturam non esse quoin ad omnia a Deo loquente , puta cum Auctor nominat & salutat amicos, sed dubi procul sunt a Deo saltem assiste te, qui non sinit Auctorem Canonicum salsa pro veris annuntiare.
trum Scriptura sacra sit regula infallibilis
quidem an Scriptura sacra sit regu la infallibilis fidei Secundo vero an se sola susticiat absque ulteriori explicati ne . De primo Conveniunt ips Protestanistes, sed non de secundo; Lutherus enirn
pretesatione assertionis articulorum a Leone X. Pontifice damnatorum. Brintius in Prolegomenis contra Petrum a Soto te
nent Scripturam elle de se clarillimam,& subjacere cujuslibet personae intelligentiae. De hoc momento nonnihil jam diximus supra , ubi probavimus ultimam credendorum resolutionem ueri in Ecclesiain z hanc tamen quae iiionem fusiori calamo contra Protestantes in speciali e plicare iuvat. Unde sit contra eos
94쪽
s x C T I O PRIMA. Utrum Scriptura iacta sit absolute & in
se infallibilis' CONCLUs Io AFFIRMATIVA.
Probatur auctoritate, & ratione. Primo , ex veteri Testamento. DE UTERON MI I x . habetur Ad Diis tr ambiguum vitii te iudicium esse perspexeris, .... is facies quodcumque dis ν ne qui prasunt loco quem elegerit Dominus. His verbis Moises vult controversias rcia
solvi lege Dei dc Scriptura. Rursus Malach. 2. Labia enim Sacerdotis custodiens Hen riam , is legem requirent ex ore Uns, quia Angelus Domini exercituum est. Rursiis Ps. 118. Beati qui scrutantur restimonia ejus .
Igitur ex veteri Tel amento , Scriptura est regula infallibilis fidei , quandoquidem Deus ipse homines ad eam remittit, ut sciant quaenam credenda, quaenam vero facienda pro vita aeterna sicquem da. Seeundo, ex novo Testamento.
LEGITUR Luc. r. Ioannem Baptistam si e Iocutum suisse turbis : Hox elamantis in deserto , dirigito viam Domini sLeur dixit Isaias Propheta. Ach. I7. refertur: Berenies, audito Paulo, saepius scrutatos fuisse Seripturas . Tum et . Petri I. m gnus ille Theologus sic loquitur Habemus firmiorem propheticum Sermonem , eua b nefaritis arrendentes. Ergo dcc.
Sed inter omnia telli monia duo ab ore Christi prolata insignia sunt. Ioan. 2. sic alloquitur Iudaeos, qui illum habebant ut blasphematorem , eo quod se faceret Deum : Si illos dixit Deos ad quos sermo Dei factus est, non potes s i Scriprura V e. Antea Ioan. s. eosdem remiserat ad
Scripturas, his verbis : Semramini Scriptura, , illa enim restimonium prehibent de me.
Quibus sententiis probat Iudaeis suam divinitatem auctoritate Scripturae . Igitur
Ocriptura cit regula insallibilis sidet.
Terris, ex SS. Pandus. IREN)EUs lib. 2. cap. 7. Sic es ais tur : Si ergo de in rebus creatis quae si dam quidem eorum adJacent Deo , ,, quaedam autem S in nostram ven se runt scientiam, quid mali est , si e is rum quae in universis Scripturis spiri is tualibus reperiuntur , quaedam quidem is absolvamus secundum gratiam Dei λ ,, Origenes lib. 7. contra Celsum , ait : Alii quoque cordati viri scrutando Scrio pturam intellectum ejus invenire pori
S. Ghos omus homil. 4o. in Ioan. ex plicans illam Christi sententiam : Semra mιni Scripturas, dicit : Christus Iudaeosis ad Scripturarum non simplicem di nu-- dam lectionem, sed ad investigationem is perquam diligentem relegavit . is &c. eronymus cpili. ad Paulinum multayraeclare tradit de auctoritate Scripturae lacrae : se dc Augustinus lib. t 1. de civit. Dci cap. s. his verbis Scripturae ,, fidem quae mirabilem auctoritatem nonis immerito habet in orbe terrarum 2 at- is que in omnibus gentibus, quas sibi esseis credituras, inter caetera quae dixit, verio ra divinitate praedixit. ,, quibus oraculis Patres relati caeterique lubicquen tes Scripturam tanquam fidei regulam in- fallibilem intuentur. Ergo Sc.
ILLA regula est insallibilis, quae conia tinet Verbum Dei & illi soli innititur: Atqui Scriptura sacra Verbum Dei co tinet & illo solo nititur. Ergo occ. Minor pater ex locis Scripturae jamjam iuprobatione adductis, probatur tamen n vis sententiis & ex Scriptura & ex Patribus emanatis . Enimvero lib. 2. Reg.
cap. 23. habetur e Spiritus Domini locutus est per me , π sermo elus per linguam meam Rursus Luc. i. legitur ι Beneuierus Dem/nus Deus Israel .... Siras loeutus est per os Sanct rum, qui a solo, sunt Prophetarum eius. Ilcm 2. Pet r. r. Spiritu sancto laspirari loeuti sunt sancti Dei homin/s. Quid plura' S. Paulus 2. ad Timoth. . cuncta definit, his verbis : Omnis Scriptura divinitus inspirata Milii est die. Igitur Icriptura sacra coimtine d
95쪽
t net Verbum Dei, di consequenter in- fallibilis est.
Patres laudati eandem confrinant lim ea l-culo minorem. Instar omnium S. Augustinus qui Tract. r. in Ioan. sic habet : Exes celsae animae sunt, oc colles parvae ani-- mete sunt : sed ideo montes excipiunt pχ- cem, ut colles possint excipere justi
m tiam .... Non autem acciperent mino-
res animae sidcm, nisi maiores animae, M quae montes dictae sunt, ab ipsa sapie tia illulti arentur. - Ciae et a scripturis. Tum infra : oculos nostros cum leu is mus ad Scripturas, quia per homines il- Iustratae sunt Scripturae, levamus ocu-M los nostros ad montes, unde veniat au- is xilium nobis. HRaris etiam suffragatur. Primo quidem, si Scriptura non contineret Uerbum Dei, in incertum ageretur spes & salus nostra, quia homines lunt incertae providentiae quia
nec i pii post uni profunda Dei & scrutari, dc
De quidem capere quae nobis proponunturmia ad vitam aeternam conlequendam , tum ad mylteria, quae tanquam beatitudinis objecta proponuntur , intelligenda . Tum quia etiam Deus ipse Scripturam tuam ab humxna secernit, demiranti si quidem Ptolemaeo Rege cur divinorum librorum mulli aut ii istorici, aut Poetae veteres meministent, Demetrius Phalereus, respoliadit, ut ex Aristaeo reserunt Joserbus lib. I et . antiq. Jud. cap. 2. & Eulebius lib. 8. praeparationis Evangelicae , cap. I. divinam hanc Scripturam esse, atque a Deo ipso datain; tunc si qui pror hanorum hominum cam attingere voluerint , Cos a Deo p rculsos illico resiliisse. Hanc rati iasin rescrt Bcllarminus lib. r. de Verbo Dei cap. 1. ad: dirque Theopompum quemdam, eo quod aliquid divinorum v luminum prae a oratione ornare voluis-sci, subito mentis quadam agitatione divinitus immitia, vehementer perturbatum ab incepto opore dc sistere vi quadam interiori compullum suille . Eigo dic.
dictoria in Scripturis lacris. Igitur videtur quod non sit regula infallibilis fidei. Proba
tur antecedens Gen. i. Dicitur Deum crea cla mundum sex dierum statio; & Lcci
saltici 13. habetur : P vivit in austinumcνωυit omnia simul. Ibidem lux dicitur cre ta primo die : scd hoc videtur salsum, cum enim sit solis proprietas, non potuit creari nisi cum sole , scilicet quarta die . EGro &c. Respondeo negando antecedens. Ad primum, distinguo : Deus creavit mundum lex dierum spatio quoad distinctionem . seu dii linctive, concedo : absolute & secundum se, nego. Creavit igitur omni hsimul, opera vero sua distinxit sequentibus diebus. Iam vero cum Opus non appareat nobis factum, nisi quando est dii inctum, et in quadam specie constitutum, opera distinctionis dicuntur etiam opera creationis : sic patet solutio ad secundam probationem, et ipsius Scripturae conco dantia. Igitur lux creata suit prima die cum totius mundi globo, quarta vero die apparuit distincta, et a caeteris operibus cum sole separata. Instabis : Gen. 4. dicitur de Enos : se
capit invocare nomen Domini. Et tamen ibi
dem Cain et Abel obtulerant lacrificia , adeoque invocaverant Dominum : Igitur nonnihil contradictionis in Scriptura la
Respomi distinguendo, coepit Enoch invocare nomen Domini certis ritibus, et formula quadam determinata, quod nullus antea teccrat, concedo : unde dicitur quod inceperit, et in Hebraeo habe
tur : Caprum est runc invocare nomen Domi
ni . Incepit absolute , iacis . I inino ipse Adam jam invocaverat Dominum, habetur nim Sap. io. ipsum justificatum suisse, et illum sanctificatum fuisse a sapientia, hoc autem non potuit fieri sine bonis operibus et invocatione Dei. Sic habe
. ιis r Ibidem eap. 32. Iacob dicit
se vidiste Deum facie ad faciem, et tamen Exod. 33. habetur : Non enim videbis me como, vivet. Rursus Exodi 1o. Deucasi erit se vistare iniquitatem Patrum in s-lios utque ad tertiam generationem . Fc tamen Frech. 18. Scriptum est : Filiui uom
ortabit iniquitatem Patris. Ergo etc.
Res studeo disti tendo: Jacob vidit Deum visione intui civa ted inciliata, scilicet mediante Angi lo qui Iuciabatur si ib formae viri usque mane cum illo, conredo : vi solic intuitiva, nego. De ista solum i quia
96쪽
quitur Moyses , nullus quippe niti de via extraordinaria potest videre Deum in haevira oculis intellectualibus . Ad secundum diistinguo : Deus visitatiniquitatem Patrum visitatione tempor Ii , dc hujusce vitae afflictionibus, concedo . vilitatione aeterna , dc privando si ria filios propter iniquitatem Patrum , nego. Hoc duntaxat vult Moyses exponere, unde nulla est contradictio. Ingias : Lib. a. Reg. cap. 44. Ioachim dicitur filius octodecim annorum cum re gnare coepillet : dc a. Paralipomen. cap.
36. dicitur tune fuisse solum homo octo
Respondis distinguendo de in lib. Reg.
computantur anni quibus regnavit loachim cum Patre suo Sedecia, concedo : secus , n go. Igitur erat tunc octo annorum filius quando cum Patre regnare coepit at vero cum solus gubernare visus est , scilicet Patre ducto in Babylonem captivo , ut refertur tib 4. Reg. CAP. 27.& 28. tunc haebebat decem dc octo a
Repones e Lib. 3. Reg. s. refertur in arca ederis nihil aliud este praeter tabul a te stamenti , dc tamen Hebr. 9. Paulus alserit arcam praecontinere praeter tabulas, dc manna dc virgam Aaron quae floruerat. Ergo occiResondem quidam,quod quando Salomon posuit arcam in templo post ejus dedicationem , nihil tunc ea fuerit praeter tabulas Legis: sequentibus vcro temporibus bacerdotes posuille in ea manna ed vir-ηλm Aaron ; Apostolum autem locuturui utile de area secundum viciniora temPora
Re Durio II. distinguendo, tabulae erant in arca , virga vero dc manna ad latu, Rrcae , concedo : secus, nego. Duplex distinguitur locus in arca, medium scilicet, ct satus , ut habetur Deuteron. 13. his verbis : Tollis tib um ι ιιm , Ο ponit in laxere area . Virga igitur de manna luerunt ad latus opposita : Apostolus eismsumit quatenus dicit . c medium dc t
Presistit: Inter libros Paralip. dc Regum multae lunt di lcrepantiae : Sed hoc est in-
Conveniens , qui debemus credere omnes
libros Canonicos de fide, dc ea omnia quae an eis sunt: si autem aliqua ellh ne lalla ,
quamvis leviora , non possent elle objecta fidei , oc sic tota fluctuaret fides : Porro
lib. 2. Paralip. veri. a. Ochozias dicitur suisse homo 41. 2nnorum cum regnare cepit , libro vero 4. Reg. cap. 8. veri. 26. dicitur tantum 22. annorum. Varia etiam
referuntur in libris Paralipomenon , aliter quam in Geneti reperiuntur. Respondet S. Hieronymu4 epist. 13a. ad ista oc limilia , his verbis : Lege Omnesis veteris de novi ael amenti libros , ocis tantam annorum reperies ditionanis tiam de numerorum inter Iudam et IIrael, is hoc est inter utrumque regnum contulum, si ut hujusmodi haerere quMitionibus, tioi ,, tam studioli quam otiosi opus elle viis deatur . Ex quibas patet variationem contingere et ex nocis Arithmeticis,
et cx numero tam annorum quam r no
rum , tum et ex diversis versionibus quat propter divertas Captivitates apparuerunt : item ci ex omittis pcr ignoPantiam aut negligentiam Librariorum .sulficit autem ut libri enarrent res et tacta vora : et hoc de fide determinavit Concilium Tridentinum. Quomodo vero variationes illae leves et materiales explicentur , reliquit Ecclesia studium hoc
interpretibus . Quando vero ad mulli momnia ponderantur, alfulget modum computandi , et per Olympiacies , vel aluunin re convenire, et sic ducrcpantiae lime solum materiales et non i armales . Omnes enim lancti Doctore, unanimiter dicunt Scripturas non tu iste in i ibilantia defloratas , ut dicetur in ira , alias hristus non remitis let sudaeos ad cas pro sua probanda et coniirmanda divinitate. Retpeon o 1ll. diat uiguendo : Sunt Zil crepantiae materiales , concedo e forin lus , ne o. Ad auctoritatem laudatam , dii linguo : ct liber Pararipomenon omii la addidit, est enim ii r rerum Uinicarum, concedo : secus , nego . Unde non mirum si dicat Uchoatam tu iste annorum 41. hominem cum regnare coepit: quia tortari
vel regnavit simm cum Patre , vel etiam quia consilio gubertia, it Rempuli eam Iudaeorum , in quo quidem sentit filius Regis qui est Patris conliliarius poecii
dici retinare cum eo . Sic S. soanne, re ieri in Evangelio multa omilia ab aliis Evangeliis , ut fluxuin languinis ec aquae
e latere Christi ; similiter G Iermonem
97쪽
quem Christus habuit coram discipulis an i Ad quintum : Mysteria non sunt ra te sui Sacramenti institutionem. Cate- l tione mensuranda. Dcus autem voluit ad rum liber Paralipomenon refert Ioachim
suille dei gnatum Regem a Patre quando octavum attigit annum; liber vero Rc- sum memorat dumtaxat tempus quo solus regnare coerit.
Oppones fecundo i Multa absurda in xeteri Testamento animadvertuntur . Priino
quidem , serpentem locutum fuisse mulieri r Secundo Samsonem ἐχ Davidemursos & leoncs in frustra conscidisse t renio, illum mandibularia asini centum Philisthaeos occidit te : quarto , vulpium accensis ad caudam facibus ex palea segetes Philistinorum consumpsisse : Quinto , Ezechielem suum comed ille volumen : Sexto uxorum multitudinem e Septimo, os eam sustu Dei ingrestim sui cie ad mulierem sornicariam . Ergo &c. Ropemleo negando aliqua in Scripturis lacris irrepsiste absurda. Ad primum, dico lerpentem tunc tem poris non fuille tam deiformem, tam malignum & venenosum qualis nunc est ;c terum si asinus Barlaainum allocutus
fit, quid mirum si daemon usiis sit se
pente ut alloqueretur mulierem, cum ad vocem etarmandam iussiciat motus localis euec extrinlccus, licut in Echo repente videre est. Nonne daemon loquitur etiam per linguam energumenorum : Igitur non eli inconveniens in calii proposito ierpentem motu daemonis estormalle voces quibus primae mulieris fidem dc obedientiam
Ad secundum : Deus potest sortitudinem annectere ubi vult, cum omnia obediant ei : sic sortitudo Sams cm in crinibus; leonis, in cauda ι serpentis in replicatis orbibus , aliquod cornus ambientibus, ursi in amplexibus, orginante Deo, sita est. Ad tertium : Patet solutio; non enim sortitudo praecise mensuratur ex initru mento, sed ex virtute brachii & nervorum . Ad quartum e Vulpibus abundat Palesti , sicut Libya abundat leonibus Igitur volente & dirigente Deo ad humiliandos homines tot portenta patrare potuit Samibn; maxime cum loret Christi figura qui prae essicacia gratiae qua mumdum & inseros devicit prostravitque, Leode tribus Iuda nominatur. figuram iracundiae suae suturae , ut Ezechiel comederit volumen continens multiplex vae, & maledictiones hinc exululibri amaricatus eli ipsius venter, ut po-rulus intelligeret maledictionem cile e trinsecam ct ex omni Iarte, anima: lcilicet di corrori S.
Ad Olcati distinguo : ingressus est adsornicariam ror Matrimonium, concedo: sccus, nego. Et hoc ut intelligerent populi sornicatam fit iste terram , propter quod lucius di dolor super eam, quia ut
ipse, ait : Sanguis tetigit sanguinem. CG terum S. Bencdictus di alii Patres ad lectionem novi Testamcnti potius quam veteris, ne juvene, legendo hillorias eis abutantur, adhortari tolerat. Hicios III. Contra novi Testamenti genuitatem, Matth. a. in Genealogia Cl risti tres generationes numerantur , idin 1. Sed in justo calculo computentur , inveniuntur solum quadraginta , ec una perlona o quod quidem a veracitate de-ilectens , non spirant genuitatem ad librum sacrum praerequilitain. Respondeo distinguendo : sunt 42. generationes, quia quaedam repetuntur propter hiltorice con unctionem, concedo; secus, nego. Generatio autem Salomonis a
Davide repetitur, videlicet in fine primae tellara-decidis, ct initio duae commem rantur. Item generatio Iechoniae, tum &Joliae iterata vice scribuntur , scilicet inline duas oc initio tres, propter quod numerantur quadraginta duae. 1ed reveraiolum sunt quadraginta , seu quadragintaee una pCrsona. Insabis . Ibidem Matth. cap. 2. locus Micheae cap. s. in sensum Prophetae contrariam relisertur, namque in Prorheta , sic lesitur : Et tu Bethum Ephratapamuis lus es in urbibus Iuda . In Matthaeo vero. Et tu Bethseem term Iuda nertia Mamminima es in principibus Iuda. Sed hax diversa sunt. Ergo occ. Respondeo distinguendo. Sunt diversa m terialitcr, conceὸo: loruraliter, & quoad Iunium, nego. Porro qui citat auctorem, attendit solum ad ejus sensum : locus autem Micheae lumitur interrogative , dc non pure enunciative , quasi diceret :numquid minima es Bethleeto, unde i
98쪽
De Proteg. ad Script . sacram .
cit eumdem sensum ac Matthaeus , qui
Instabis. Ibidem cap. 17. Matth. laudat locum Ieremiae illis verbis : Ea aeceperunt
triginta argenteos pretium appreIiati, quem ap
pretiaverunt a filiis Israel, O' dederunt eos ina rum soli sicut constituit mihi Dominus .
Sed ille loeus est Zachariae, minime vero Jeremiae. Ergo &c. Respondeo distinguendo minorem . Textus est Zachariae post Ieremiam a quo ille sumpst, concedo ι secus. , nego. Equidem non invenitur in Ieremia, sed Evangelista ex traditione habuit quod esset de quibusdam Ieremiae operibus quae naufragia passa su ni, quem tamen locum dc alia
non absimilia servavit traditio. Et vero con-llat ex lib. 2. Mach. cap. Ιχ. quosdam libros Ieremiae periisse; quidam tamen traditione circumferebantur tempore Evanget illarum; ita suffragatur Hieronymus affirmans judaeum quemdam illi ostenditie librum Ieremiae qui non est in Canone. Contra Idem Matthaeus illam sententiam : Percut am Pastorem Or dispergentur oves
Gregis, Christo applicat velut a Zacharia praenuntiatam . Sed Zacharias hoc dicit de Pseudo-Propheta sceleratissimo : unde in ipso non habetur : Perturiam , sed pe tuta. Ergo &c. Resspondeo distinguendo minorem. Et locus intelligitur in sensu obvio de Pseudo- Propheta, concedo : mystice dc spurati-Ve , nego . Intelligitur enim de Christo quem Judaei ut sceleratum habuerunt :& ut volunt quidam , illa sententia intelligitur in genere tam de bono quam de malo Pallore, quo porcusso, disperguntur oves, quaecumque sint, de sic redditur sensus lcgitimus. Re licabis. joan. 2 o. Maria Magdalena, dicitur ad veni sic monumentum cum adhuc tenebrae essent super terram : Marci vero I 6. refertur venisse orto jam sole . Ergo dcc. Respondeo : Quosdam velle Mariam is pius venitie ad monumentum, quandoquidem amor non sillit in una' aut alteras rons inquisitione ; dc hoc videntur innuere Euan listae . quidam volunt proiectam sui se e domo sua cum adhuc t nebrae client , & pervenisse ah monumentum orto jam sole : nam vesper Sab
bati , qui successit prima Sabbati , cst
aurora, seu illa extrema pars noctis termἰ- natur ad auroram. Nec mirum ι castellum Magdalenae distabat una circiter Icuca ab Ierusalem. Urgebis Ach. 7. S. Stephanus aliter refert historiam Patriarcharum quam P
seratur in Genes ; eo quippe loci dicitur Iacob ingrestum este in AEgyptum
cum 7s. animabus tuae familiae, dc tamen
Respondeo disti inguendo. Et S. Stephanus loquitur tam de his qui ingressi sunt in Egyptum, quam de aliis qui se adjunx re, de quibus non fit mentio in Genes, concedo : de prioribus tantum , nego . Scriptura enim dicit Ioleph omnem c gnationem suam accersivitie, adeoque dc nepotes, dc filius Iacob accersitos suisse, dc hoc numero 63. addendo vero Iacob
Ac novem uxores completur num rus 7 . in Gen. autem reccilletur tantum 63. qui
cum Iacob ingressi sunt in AEgyptum , numerando Ioseph dc duos ejus filios, riphraim scilicet oc Manailes. Dices : Quomodo feri rotcst ut essent solum novem uxores in familia Iacob , cum haberet filios aetate satis provecti , ut essent uxorati e praeterea Phares filius Iuda iam erat Matrimonio junctus si-eut dc Belia filius Ager. Respondeo : Plerosque Iacob filios tunc fuisse viduos : de Iuda certum est , hic
enim a nativitate filiorum suorum Pli res dc Zaram , uxorem suam I hamar amiserat. IUabis. Ach. cap. 7. S. Stephanus dicit Patriarchas sepultos suisse in Sichem in agro quem emit Abrat .am pretio argenti a filiis Hemor, in qua quidem narratione tria videntur talia. Primo, agrum illum sui se emptum ab Abraham, Gen. enim a. dicitur emptus a Iacob. Secundo, fuisse emptum ab Hemor , emptus enim est ab Frhrem filio Sichem. Tertio, emptum fuisse pretio argenti , in Gen. vero dicitur emptus centum agniculis . Ergo dcc.
Respondeo I. Israelitas egrediengo de YT-gypto non solum asportasse olla Joseph , seia dc Patriarcharum sepulta in Ebron,& in Sichem posui ite, ita Hieronymus in Epitaphio sanctae Paulae, dc in libro de Optimo genere interpretandi, ubi ait suo
99쪽
tempore adhuc videri in Sichem sepulchrallante, vel saltem assissente r non desunt
Patriarcharum jam . tamen qui Propugnent eas esse quoad u- Respondeo II. In forma Patriarchae sepul-itrumque modum a Spiritu sancto. ti sunt in Sichem ex sancto Stephano, Si urgebis. Scriptura sacra est obscura, πι- intelligit post egrestum Israelitarum de AE triosque habet sensus, ct saepe non euin gypto , concedo : de tempore egressum telligenda ad litteram, quae telle Piulo.
antecedente, nego. nonnunquam occidit : Igitur non est re-
ω primam probationem , distinguo rigula fidei insallibilis. ager suit emptus ab Abraham simul & Ia- Rese indo distinguendo consequens. Noncob secundum diversas partes, concedo : eit regula Viva, concedo : mortua, nego. secus, nego. Erat autem agri latitudo ma- Praeter regulas mortuas habemus vivas adgna, Abraham emerat unam partem ar- illas explicandas, Ecclesiam scilicet, Con-rento, Iacob vero alteram agniculis; &icilia & Patres, nec dicimus suffcere morde facto dicitur solum emisse partem agri, tuas, nam ipse Petrus epist. 1. cap. uir. primam vero partem habuit jure haeredi- asserit B. Pauli epistolas quandoque ei ἀtario propter Abraham, avum suum. se intellectu dissiciles : Sod quid mi-- secundam probationem, haec est reLirum, si Scripturae sint obscurae, cum al- pontio : Hemor dicitur pator Sichem, li- tissima contineant mysteria, ct moralem cet juxta Genesim sucrit pater Hemor , quam homo carnalis totis abhorret vir. bus equia eadem nomina inter filios et avos re- Sic patet quomodo iniquitas haereticoruin veti consueverant, ideoque Hemor ille qui Protestantium mentiatur sibi , quum didicitur in actis pater Sichem, habuit pa- cunt , quemlibet etiam plebejum posse 1atrem qui Sichem vocabatur voluitque ut cile intelligere Scripturam sacram ct illam si lius mus eodem nomine quo pater nun- inter rotari. . cuparetur. Quod adhuc est in more posi- Ad id vero quod dicitur a. Cor. 3. Litte- tum e unde, distinguo : ager emptuq fuit ra occidit, distinguo , & Apostolus loqui ab Hemor qui fuit alius ab altero, concm tur de lege veteri, quae neque ad pers do : ab eodem Hemor, nego. Ad tertiamsctionem docebat, neque post Chrillum uti probationem, solutio data est. lis erat, concedo : nam ibidem subdit :ORDn s IV. Rom. a. dicit. Apostolus nos Si minis alio mori s Aueris deformara in u-justificari or sdem ime operibus, Iacobiipidibus μὰ in gloria, sta ut non possent --
vero cap. I. nos justificari per opera : Sed tendere in faciem Moysis cte. Et vult seri liarc contraria apparent. Ergo etc. pturam secundum se occidere S ad 1 Reseponrio distinguendo. Et Paulus loqui-ilutem nihil proficere, nepo . Enimvero tur de Operibus Legis Mosaicae quae erant Apostolus vult solum Moysen dedisse i cxtincta, et in qua fidos non erat ponen-igem gratia vacuam, sed piat iam per Clirida ad exclusionem Christi concedo . unde itum dandam significalle occi Calat. cap. s. dicit: Si circumia missi, CHL
Insabis : Scriptores Canonici multa po- PR IMO : Apostolus Heb. I.multis Scriasuerunt ex innata industria, tum in Hi-ipturarum oraculis probat Christi divinit storiis multa narrantur praha et pror ha- tem : vel ipsi: Christus Io: s. ct io. remi Da : Igitur videtur quod Scristum non tit Jud eos ad versus se obstrepentes, eo quod fiat a Deo. se faceret Deum, ad scripturas : Iisdem Fespondeo di intuendo. Multa possis utitur Luc.23.ut probet di 1cipulis Emmaus runt s. Spiritu dirigente & xsistente ut incredulis necet se suisse Christum pati ocveritatem dicerent, concedo i sne assisten-isic intrare in gloriam. tia Spiritus sancti, nego. Na ratio auten Secundo : Concinit Concilium Triden- praeliorum inservit ad ostensionem mira- tinum quod decreto speciali eas declarat bilium Dei in victoriis , & ad ostensis fidei regulas. Subscribunt Irenaeus lib. a. nem vel misericordiae, vel jussitiae: cx quo cap. 4 . Chrysostomus Homil. 4o. in sc quitur Scripturas esse a Deo vel reve-lIoas.
100쪽
GH, Ratio suffragatur I.Continent Ucmbum Dei II. Traditione Apostolica firmantur. III. Usus & postellio Ecclesae de hoe momento invaluit. Frgo dic.
ET Ex PLIcATIONUM. PRIMO: Scripturae quandoque falsa spirare videntur, sed attendenti nihil praeter
veritatem annuntiant, sic Cen. I. mundu Ssex dierum spatio dicitur factus, Eccli .verox g. totus simul creatus: Sed sensus est,Deum distinxille opera intra sex dierum spatio quae
tamen in globo cuncta simul produxerat. Secundo: Manna & Moysis virga a Prophetis in arca apposta iunt, unde non mirum si Moyses in libris I egalibus haec omiterit. Terrio : Mulieres portantes aromata ut iterata vice unperent Christum dicuntur ab uno Evangelista venisse ad monumentum , cum adhuc tenebrae essent super tetram, ab altero vero venille, orto jam sole, prior loquitur de momento quo ex castello Magdalene exierant.ut properarent ad sepulchrum: rosterior vero de tempore quo huc appullae quaesierunt Dominum . Nec mirum , distabat callellum una circiter leuca ab Ierusalem,hinc iter sic lo Ilus percurrendum erat,
ut sol illucente sub snem diei aurora apparere coeperit. Et sic de caeteris objectionibus.
Utrum Ser nura sacra H ita aperta, tu sine explicationa Desciat , a/ controversias M.t d, menitas. NOTANDUM est sensum Scriptura sccrae ese duplicem : unum scilicci naturalem , altorum vero Spiritualem seu mysti- cum . Primus est prima iis ni folio qua verba significant rerum naturas : Secundus vero est eadem prima significatio, qua verba
praeter rerum naturas quas explicant, alium
adluic denotant sensum; & sic sensu, spiritualis stineatur super litterat na spiritualis vero dividitur in moralem, alloptari iam, di anagogicum. Primus signiscatc.bristum ut Doctorem, vel aliquid quoc mores instituat : Secundus est triurativus es designat aliquem cuius est imago : Tertius, fgnificat res fuit' ras, v. g. gloriam quae nobis promittitur. Id omne brevi exemplo explicatur. LyJerusalcm, v. g. ligniscat litteraliuter urbem Palestinae; moraliter, fgnificat
animam nostram de diabolo triumphantem allegorice, Ecclesiam; anagogice tandem,
significat Paradisum. Iam sit CONCLUSIO.
Sor tura sacra non est ita verta, ut sino exisplicatione susciat ad controversias Idri
Is TA Propositio est contra Protestantes qui sic caecutiunt ut credant quemlibet proprio nutu, dc intellectu posse lacrarum Scripturarum sensum invenire.
Probatur auctoritate. Primo, ex veteri Tes amento. DE UTERO M i . haec habentur: Si dissicile atque ambigvum olud re itidicium se pervexeris, io re e usam π causam .... ascendeia locum quem elegeris De inus Deus tuus, Urinnis que ad Sacerdotem Leet ilici generis : o adiudicam qui fuerit illorempore, quer6que ab e s, qui indisabnnt tibi audicii veritarem Igitur in
Scriptura cst aliquid ambi suum, cuius explicationem fideles microcchom a doctoribus Ecclesiae . Enimvero in illo Deuteronomii loco agitur de lege Dei, ut continet S mysteria&praecepta quae spectant tum Dei cultum, tum etiam hominum mores. Hanc Scripturae obscuritatem & intelligendi disseultatem agnoscit ipse Propheta Regius. qui licet in lingua Hebraea & lete peritissimus, divinum tamen invocat lumen, ut Scripturae sensum intelligere queat. Sic enim loquitur Psal. ris. Da mihi intellectum
π ser maιον terem tuam. Et iterum : Revela oculos races, o considerabo mirabilia de lege tua.
Quae quidem verba ponderans S. Hiero ismus epist.ad Paulinum de institu tione Monaiacti , ait : Si tantus Propheta tenebrasse ignorantiae profitetur, qua nos puta S pa se vulos de paene lactentes iiiicientiae nocteis circumdari λ
Secundo, ex novo Tistamenta. I sCITUR 2. Petri ult. Apostolus aperiste dicit multa in Epistolis D. Pauli difficilia reperiri quae indocti & instabiles in pravos detrahunoensus se loquitur: Cfarissimi ...-tagire immaculati s λυiolati ei inveniri in pace .... sicut Θ eharissimus fratre noser Paulias