장음표시 사용
141쪽
tametsi creatus omnibus suam communicet tionem : Igitur Testamentum vetus o lucem , & tamen nihil deperdit neque de nibus in libris continetur.
sulpore, neque de radiis; a sortiori tol justitiae , cui nihil accedit, & a quo per SYNOPSIS PROBATIONUM. privationem nihil detrahitur , quippe qui,
dicat S. Bernardus, omnium sit bonorum Lex verus rite nomise TVLinenti celebr oceanum, nusquam ex exitu & persectio- - . num communicatione minuens , nec ex
gloria quam illi creatura sancta lata di- PRIMO : Sic nominatur passim in scribus & famulatu tribuit minime redun- pluris, maxime Pial. iar. Fccli. 18. Luc. dans. r. Matth. 26. Act. 7. &c. his era. Testamentum unius eiusdemque Secundo : Concinunt SS. Patres , II ic-Τetatoris censetur unum : Atqui Deus ronymus , S. Ausustinus , D. Thomas
non iὀlum Iudaeis , scd & Christianis sua comm. in cap. 4. ad Cal. citudit & effundit quotidie bona Igitur Terris : Ratio suffragatur. Fi vero Teia lex vetus Testamentum dici non debet . stamentum est ultima patris voluntas, qua Confirmatur : Primo quidem , quia Te- pater hereditatem filiis suis distribuit Sed stamentum stricte sumptum dat jus ad Deus bona tum temporalia , tum spirit bona in perpetuum ι antiqua vero lex de- lia largitus est Iudaeis ea conditione ut dit solum Testamentum ad tempus. Se- suam iervarent legem: Ergo&c. cundo , si Testamentum vetus dicatur illi id quod in Monte Sinai datum est , Pen- SYNOPSIS DIFFICULTATUM ,
tateucum dumtaxat respicit, secus vero ET EXPLICATIONUM. Cetera in caeteris libris contenta : Igitur lex vetus prout omnes complectitur li- PRIMO: Mors pro omnibus testanti-bros , Testamentum stricte sumptum nun-ibus requiritur , minime vero in Deo qui cupari non debet. est immutabilis, & in promiis onibus ex Respondeo, distingtiendo anteced. Testa- quendis fidelissimus. mentum humanum unicum respicit testa- Secundo: Nenue vero requiritur in Deo tor in , dc est in seipso de facio unum , ut celebrando testamentum bonis suis spo- concedo : divinum , nego anteced ns Nilietur idem enim semper in se manens consequentiam. Cum igitur Deus divitias repici omne animal benedictione, absque in suis thecauris infinitas habeat, eas qui. eo quod & retribuendo immutetur aut dom & diversis & diversimode elargiri po- minuatur, nec hominum laudes suscipi e test: sie Iudaeis concessit bona temporalia, do augeatur. ει et: a mali ita spiritualia , Christianis ve- Tertio: Inter homines pater unum tan-ro virtute maiora, omnibus gloriam .et cm tum modo pepigit cum filiis testamentum, nam : Igitur rotuit esse diversorum testa- quia haereditas sua inter certos terminosm latorum auctor . . clauditur , e contra vero Dei haereditas ; sit i. probationcm distinglio : Deusde- cum enim sit summum bonum hominibus dit ad tempus bona temroralia Iudaeis, Ni& logis veteris di novae in infinitum eo TiΤ-: terna per Christum habenda promisit , nicari rotest.
Ad et . probationem utique distingito : β. II. Testamentum pol si mum spectat libros
I aetis seu Pentateucum , non excluden- Num verus Testamentum habear Deum do Geteros , con do : exclu endo , ne- florem'ro . Dciis speciale qii idem iniit foedus cum Abraham ' rosica cum is ac di Huius quaesti resolutio sequitur ex Iac ib , iit ter tur in libro Conesis: illudidici is , ubi probavimus libros veteris T renovavit per P)ophetas, maxime Persa-illamenti esse insi iratos , genuinos, & ς muc em eiu dem promi ilioncs pasti mitholicos, quia tamen Manichaei hoc ir- in caeteris .lcs ribtuatur libris , qui sa-isum negant , & malum genium pro lsi ne i pecudem babcnt ad libros Logis rota-irum librorum auctore habent, ex quo con
142쪽
eludunt Legem Mosaicam non elie --nλm , quam quidem haeresim non sine scandalo & multorum perditione Albi-genies, teste S. Antonino , renovarunt :non abs re erit in praesentiarum utrumque
in speciali ad fidei defensionem discutere
momentum. Unde sit PRIMA PROPOSITIO. Vetus Testamentum habet Deum auci
Probatis prima ex Seriptura Iacra, Sc RIPTUR A quae sunt a Deo loque te , manifellante dc inspirante , dubi procul Deum habent auctorem e Atqui Scripturae veteris Testamenti a Deo ita
fluxerunt : Et probatur . Exod. 6. V. 79. I . II. I 2. hλbetur et Dixitque Dominus ad Mosen , ctc. Ibid. cap. 13. Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Sanctifica mihi omne quod aperit υulvam . Luc. I. Suscepit Israel puerum suum , recordatus m seria credia sua : Sicut locutus es ad Patres nostros. Rursus ibidem : Sicut locutus est per os Sanciorum , qui a I acuto sunt , Prophetarume; ur . Tum Act. 3. Deus pranuntiaυis preos o an iam Prophetarum pari Christum . Rom.
a. Amst. loquens de seipso , ait: Segν
ratus in Συangelium Dei , quod ante premia ferat per Prophetas suos . Cap. 3. Credita irent illis eloquia Dei . Tum Heb. I. Multis riam , mustisque modis olim Deus loquens in Prophetis r novissime diebus scis lociarus es nobis in Filio . Demum 2. Petr. I. habetur ἐν
Probaris ex Traditione Patrum.
ILLAE Seripturae Deum habent auctc rem qui solus juxta Patrum placita eas revelavit & dedit i Atqui res se se habet : Ergo &c. Major patet e Incassum enim explodunt traditionem Protestantes: Et vero quis cordatus aliquam religionis veritatem ab ore Christi promanatam &perpetua hominum pari pietate & sciemtia praeditorum ad nos usque transmissam abnegabit: Si quidem humana inter testimonia nullum magis praeponderat quam
illud quod de perpetua successione firma-
tur re unanimi omnium temporum, Do chorum omni exceptione majorum stabilitur . Revera quidem num aliquis Het rodoxus , & nullius nominis vir loquens audietur tamquam vera dille minans dum adVersus & 1anctorum Doctorum coetum loquitur . Probatur igitur minor, universa percurrendo 1aecula. Ex primo Iacuis . Clemens Papa in sua genuina ad Corinth. Epist. sic habet . ,, Scripturas diligenter inspicite, quae Spita is ritus sancti vera iunt oracula. B set ius lib. s. cap. 23. de Dionyso
qui primo floruit iaculo se scribit 1 ,, Dionysius Corinth. Episcopus sacras
Scripturas explicat. DEx secundo . Iullinus dialogo cum Tryphone, ait: is Gratia mihi, ut ejus Scri-- pturas intelligam, data est .i ,
De Mus eumdem prope tenui iermonem
lib. a. his verbis: Scristurae a verbo Dei ,, & Spiritu eius dictae sunt. DEx terris. Athenagora, Legat. pro Christianis suffragatur : o MOylen , ιnquit νο Isaias oc reliqui Prophetae impulsu di- ,, vini Spiritus, quicquid ille in ipsis et- is ficiebat, eloquebantur. Motis accedit Clemens Alexandrinus inprop. ad Graecos his verbis: D bcriptura ,, rum ne apex quidem unus praetcribit , , , qui non perficiatur ; os enim Domini ,, Spiritus unctus , ea est elocutus . Tum lib. Io. Strom. Pulcherrima diis vina dicit, peraam sapientula sipien
Concinis Origenes hom. I. in Exam is ron : is Sermo , inquit , divinae Scri- ,, Pturae. is Rursus lio. 4. de principiis cap. I. Αflumenda a nobis sunt ad pro- ,, bationem eorum quae dicimus,ea divina , , rum Scripturarum te in moma, ut certam ,, ct indubitatam fidem praeitent; neceii ,, rium videtur ostendere quod ipsae divineis Scripturae sint Dei ipiritu inlpiratae . nSancias Athanasias orat. contra Gentiis Ies ait : quamvis tamen haec pollis e,, divinis Scripturis colligere , susticiunt
,, enim per se lancte ac divinitus inspiis ratae Scripturae ad veritatis indicatao-
Non praetereundus est Τertullianus :non Cyprianus : non Lactant v, ejul- .dem saecli PP. Primus, lib. oe spectaculis cap. 3. ait : Scriptura divina divita
143쪽
dividitur , dce. is Secundus lib. de lapsis:
is Scriptura divina clamat, ecce per Pr D phetam . . . Exite inde. Et lib. de mes rere : is Numquam admonitio divinari cellavit, quominus in Scripturis sanctis,, tam veteribus quam novis semper dc ubiis que ad misericordiae opera Dei populus D provocaretur. is Tertius lib. r. cap. 4. idem probat his verbis: Nobiscum sit ve- ritas divinitus revelata . is Rursus lib. sa 4. cap. II. Deus iustos di electos vivis ros Spiritu sancto implebat, Prophetasse in media plebe constituens, quae omnia ,, divinae Litterae signata conservant. DEx -arto. S. Hilarius prolog. in Plat- mos sic habet: Ex quacumque persona Spiari ritus locutus sit in Psalmis, non est am-
biguum quin totum illud ad cogniti nem adventus Christi, & passionis, ®ni reseratur. is Similia prope dicit prologo in I. Psalmum. I um Epiphanius haeresi 63. num. 29. scioquitur: Divinae Scripturae , quaecum-
se que Deus vult , En nuntiant. ,, S. in Psalmum 44. suum quO-que addit calculum: Exterius humilem se & abjectam Scripturarum phrasim nihili , , ducunt ; nos contra novimus divitemis Orationem a Deo effulam esse in illis de Christo sermonibus. M Iebius lib. I 3. Hist. Eccles cap. 23. U,, Vel non credant, inquit, Scripturas diis vinas a sancto Spiritu dictatas suisse , ,, di sunt infideles : vel se ipsos Spiritu sancto sapientiores esse dicant. M Eo loci debellat Haereticos lacris non adhaerentes Scripturis. S. Gregorius 'sim similia loquitur prommio in Cantica : se Nihil xlienum , uir , facimus , si ex divina ex a Deo inspiratari Scripturarum omni ratione veneremur utilitatem.
S. Chrysostomus hom. s. in a. ad Corinth. suum sic prodit sensum de Auctore divinarum Scripturarum: Omnis Scriptura se divinitus inspirata est & utilis, omnit is que Scriptura sacra de qua dixerat ab is infantia , sacras Litteras nosti : omnis
si igitur talis est divinitus inspirata , ni- ,, hil dubites. Hatem dicunt Theodoretus, ct Cyrillia,
Alexand. Prior q. a. tum Praef. in Psal. Scripturam vocat divinam. Alter lib. 6.
contrλ Iulian. sic habet : ' Nos apud
se Scripturam sacram divino affatu prae δitam invenimus subtilem & exactam de
vera & una Deitate sententiam. S. Ambrosius de eodem momento Epist. 4. num. x discurrit his verbis : Mareis est Scriptura divina. is Et epist. 63. is Non secundum artem scripserunt, sedis secundum gratiam, quae super omnem is artem est . scripserunt enim quae da-
is bat spiritus iis loqui. DL Hieron=mus insignis est ejusdem vertia talis Praeco , nam epist. xo 3. sic loquiuis turr Uera necessitudo cst, quam Dei se timor, & divinarum Scripturarum studia conciliant. is Pastina ct ubique asserit Scripturas sacras Deum habere auct
ra quinto. S. Augustinus lib. xi. de civit. Dei cap. 3. sic pronuntiatr Hicis prius per Prophetas , deinde per sei- is pium, postea per Apollolos quantum 1a-- tis elle iudicavit, locutus etiam Scriptu-
,, ram condidit, quae Canonica nominatur ., eminentissi iae auctoritaris. Idem docet in Prologo libri de Doctritia Christiana. S. Leo qui eodem floruit saeculo epist. r. sic habet . Cum ab Evangelica, Apollo-licaque Docti ina ne uno quidem verbo is liceat dissidere, aut aliter de Srripturis is divinis lapere, quam SS. Apostoli didiis cerunt atque docuerunt. Dritiu accedit Facundus Hermianensis
lib. II. cap. 6. his verbis: Aliter Scriis pluras divinas legimus, quae Canonica is vocantur , aliter eorum qui legendiis atque 1 cribendi i ludio perficientes, peris acquisitam continuo labore facultatem,
is conlecuti lunt. DAuuiendus est etiam pro hoc momento S. Gregorius magnus,qui prooemio in Libros Regum , ait o Scriptura lacra tam mira- is biliter ab omnipotcnti Deo condita est. is is Mitto aliorum 1aeciorum Patres , qui omnes, ut ex supra dictis patet, bcris turas veteris Tellum. oc Novi modo lacras,
modo divinas , modo a Deo inlpiratas , dc nonnumquam dictatas appellant : Ergo dic. Sic definiere varia Concilia , infrimis Carthaginense III. di inter Met
144쪽
PRIMA eaque a priori sic proponitur. Quae continent mysteria captum humanum excedentia, quae moralitatem, passiones hominis debellantem , proponunt: Denique finem quem nee auris audivit, oculus vidit, nec in cor hominis ascendit promittunt, non alium habent quam Deum bonorum omnium sontem pro auctore : Atqui V. T. Scripturae tales sunt: Et probatur. Multa dc de unitate Dei,& ce Trinitate, dc de Incarnatione disserunt ac praedicant e multa quoque vitae
sanctae documenta exhibent, quibus unusquisque passiones perstringere queat . Denique pro fine Deum intuitive visum, qui omne bonum est, respiciunt : Ergo &c.s tumia r Illi libri Deum unicum lia. bent auctorem, si de hoc momento una fuit semper omnium Idcbraeorum et Rabinorum sententia : Atqui res sic se habet : Et probatur ex Iosepho, qui lib. Io. contra Appionem se loquitur : Postis quam praeteritum est tantum saeculumis Prophetarum, neque aspicere quid. se quam aliquis his xet. lib. nec auferre ,
is nec transformare praesumpsit; omniis bus enim insertum est mox et prima is gratia Iudaeis hos divina dogmata nomiis nare, et in his utique permanere; et is propterea sic possunt mori libenter. ,, Tum ex Ptolomaeo Philadelpho rogante quid factu in esset , ut tam admirandarum i gum nullus Historicus aut Pocta memini Dset, responsum est quod iuxta sententiam Judaeorum ipse sciit : Tt legitur in Anytheta apud Iosephum lib. ra. Annal. cap.
a. et apud Eusebium lib. g. praep. cap. I 6. neminem ausum suisse eam Scripturam attingere, cum constaret divinam e fle,et omni veneratione dignam; hinc et serunt
punitos esse quosdam a celesti lumine qui
illam temere attrectare non erant veriti.
Theopompon quippe volentem inde quaedam scriptis suis inserere, mente motum sui e diebus 3 o. asserunt, eo maxime quod suis sci circa res divinas absque reverentia curiosior, quin immo cum Theo- doctus Porta tu quadam tragoedia vellet
aliquid e sacris Litteris admiscerc, Iumen oculorum ex parte amisit . Quibus
auditis, ut narrat ibidem Anytheas Rex Philadelphus Libros coluit, et veluti adorais vit, &c. Tertia haec est : Scriptura quae ab Het rodoxis, a Mahumetanis, et ab ipsis Paganis, ut divina habetur, sane Deum habet auctorem : AtquJ Scriptura veteris Testamenti apud praefatos sic celebratur : Er
go Sc. Probatur minor . Primo quidem, Sectae Haereticorum sere omnes vetus
Testamentum ut quid divinum habent. Secundo , in Alcorano legitur Deum prius Testamentum , deinde Evangelium ut rectam vivendi normam dedisse . Deinde multa praeclara Pseud Propheta dicit tum de Christo , tum de B. Virgine . Tertio , Ethnici ipsi Scripturam veteris Testam . ut quid divinum sic fabant. Sic
resere Clemens Alexand. lib. I. Stromatum : Eo loci haec de Ethnicis relative ad Seripturas dicit : Ex iis quae apud
si se scripta sunt, Moysen, id est, stri preis Moysis honorant . Idem docet in lib. 36. Isti suffragatur Cyrili. Alexand. lib. r. contra Iulianum: Ergo &c. harta : Qui libro; veteris Testamenti
impugnarunt, eos ut scripturam mere humana habentes, ab Fcclesa de SS. Patribus tamquam Haeretici propuls sunt: Atqui res ita est. Et probatur, I. ex laudatis Patribus . II. Fx S. Eriphanio in suis de haeresi libris . III. Ex Concilio Toletano an
no 4 o. adunato, qui seist. χait : Si quis duxeris alium esse Deum prisca L gῖ, , altam Evangelica; anathema H.
Ruinta : Fiusdem est intendere finem& eligere media , polliceri dc promissa adimplere . fgurare & exhibere, inchoare & perficere t Atqui haec fecit vetus
Testamentum , seu Deus per Testamentum : Igitur lex vetus Deum babet auctorem. Prob. minor dc quidem multipliciter. Primo quidem . idem est utriusque Testamenti s nis , dilectio scilicet Dei &proximi ; ex hac enim , teste S. Matth.
12. vn versa lex penter is Propheta e Se cundo , vetus Testamen mim est medium
ad novum, δέ Cl.ristum possidendum, jux
legis C rpus . Tertio , promisit Deus Abraliae ex semine suo venturum Μessiam. Quarto , Ac . it. Paulus : Ostendens peν seripturas esse Chrsum . Quinto , omnia in figura
145쪽
figura eanringebant tali, ut habetur I. Cor. xo. Igitur lex vetus siem per ad Christum attendebat. Sexto, ipsa lex adimpleta esta Christo, juxta illuci Matth. I. Non veni solvera legem, sed adimplere : Igitur lex
vetus erat a Deo. Solvuntur ob ecIiones.
iii e IUOMic IUNT Manichael: Princeps hujus mundi est diabolus, cuius, filii dicuntur Iudaei , Ioan. s. & quem Christus insectatus est; Atqui ille est veteris Testamenti aticior. Et probatur : alius a diabolo jussit caedes fieri, furta & multa facinora, necem Amalecitarum, furtum bo-
nam peccati, concedo : effective ι nego.
Revera quidem, nam hoc aliter fieri est impossibile; peccatum enim non habet causam esciciatem , sed descientem , unde non potest refundi in Deum ut auctorem. Ad s. distinguo etiam: Auctor V. T. dedit legem in qua non poterant vivere,
id est, ad nihil persectum ducet lex illa , sed ab ulteriori complementum expecta at , ncmpe a nova, concedo e ita ut si de se mala , nego. Admonet solum Deus iussit iam non ei te in caeremoniis exterioribPs reponendam, ut non pauci s cerunt, qua de causa Apostoliis dicebat, littera occissit, spiritus autem vivificat
norimm AEgypti , & ut habetur Amos hinc omnes sancti Patres qui legis sensum
. Si es malum in eis rare quod Dom nus non fecerat. III.Ueteris Testamenti auctor excaecat, indurat, aggravat corda : igitur non
est Deus IV. Ille auctor, dedit eis legem
in qua non vivent, quippe quae 2. Cor. a. dicatur, misistrario mortis.
Respondeo jam ad haec repet Ita factum esse satis. Sed ad majorem Haereticorum confusonem, utinam ct ad conversonem iterum atque iterum, ut supra, respondere juvat. Ad secundam argumenti partem distinguo: Iudati aliqL i dicuntur filii diaboli ,
hoc est , mali & peccatores , concedo; peccatum enim a diabolo instigante procedit : omnes, nego . Quis sanae mentis Patriarchas & Prophetas , aliosque justitia & sanctitate conspieuos dicere a D)erct
esse sitos diaboli soli igitur Pharsaei Salii huius furfuris homines uti filii diaboli
habentur , non quia legem veterem amplexi fuerant, sed rotius quia hanc non observabant. Ad 2. dico, auctorem U. T. iustis de causis in vindictam peccatorum voluisse malos mori r talis suit Amalecitarum caedes . Nec mirum, erat bene sancita lex de homicida interficiendo, ut hominum semvetur societas.
Ad a. distinguo: Malum poenae est a
Dco peccatorum vindice, concedo : malum culpae . nego. Iusto Dei judicio dubi procul Deuς inscctatur & flagellat
rectatores quia vero hoc cedit in e rum salutem, rαna potius bonum, quam Mum dicenda cst. - . similiter distin zuo: Auctor vete- interpretati sunt, dicebant legem non iustificare ex opere operato, sed solum ex Opere operantis, dc per fidem in Christum verturum . Igitur lex de se erat bona , sed virtutem ex spiritu & fide habebat. Ad iteratam probationem distinguo: Lex erat mi nis ratio mortis per accidens, quλ- tenus ostendcbat malum supiendum, nec tamen virtutcm, qua propelleretur, dabat, scd a Christo expectabat , concedo et per se, nego. Solutio est D. Augustini, qui lib. 2. cap. 7. contra Adversarium t gis dc Prophetarum sic respondet ad dic ficultatem : Oportebat enim ut in Τ si stamento veteri lex imponeretur sum ti bis, & de suae voluntatis virtute Mis dentibus, quae non daret justitiam , sed si juberet : Ac si morte praevaricationisse impliciti ad gratiam confiigerent, nonis jubentem tantummodo, sed juvantem, is quae novo Testamento est revelata. Ument : I. In veteri lege multus est sermo de pinguedine terrae : Igitur solum terrena in laro docebat lex. II. Praecepta sunt reccati leges. Reytondeo distinguo ut supra: Multus est sermo in lege Mosaica de rinyuedine terim iit homines carnales per sensibilia ad Deum in vis bilem di ejus amorem pro moverentur, concedo : silendo in bonis temporalibus , ut in s ne ultimo , nego. Nam teste Apostolo laudato finiς legis crat Christus , adeoque Deus videndus & possidendus , juxta illud I. Cor.
3. Omnia en m me a sint : vor autem Christi : Christus autem Dei.
146쪽
legis sint precati leges per accidens, Squia peccatum designant, concςdo : rerse , nego. Ignoranti in vincibiliter legem non imputatur illi ad peccatum : Sed ut
primum dicit , non maechaberis, non concti Dei, ieccat qui moechatur & voluntarie Concurii cit, quia contra conscientiam &Iegem cognitam ac promulgatam praevaricatur. Solutio est irsus Apostoli , qui dicit sublata lege, non cognoscere Anconcupit centia sit peccatum; data vero legeum Ieccatum, inquit, operatur in me ,
idest, lex peccati quae mihi dicit ,
cone ιι es; qua de causia vocat hanc legem, mortis praeces tum, quatenus offendentes reddit reos, ct morte aeterna dignis imos.
Libri Hreris Testamenti Detim Labent
P Rr Mo r Sic habetur passim in Scriptura utriusque ieris. Exod. 6. Dixisque
Dominus ad Momen. Cap. 23. Locutus Us D minue ad Amysen. Luc. I. Sicut locutus edi
ad Patres nostros : Frgo is c. Setundo : Idem as ruunt SS. Patres ,
Clemens Rom. Fpis ad Cor. Iustinus Dial. cum Triphone , Ambrosius Epist. . . Augustinus lib. II. de civ. in P. 3.
Cone ilium Ioletanum ann. 4cio. ad una tum sec. 2.
Tert o : Ratio in promptu est. Cum enim Scriptura mysteria abscondita dc impervia saepius eructet, non alium praeter Deum potest habere auctorem.
ET SOLUTIONUM. PRIMO . Non sine blasphemia diab Ius a Manichaeis dieitur veteris legis auctor; tametsi enim legatur in libris Deum istum iubere cςdes , excaecare S similia mala consilio, aut praecepto facere, malum tamen culpae non est ab eo nisi permissi ve, paruae tamen in justam vindictam quid profi ibet ab illo rraecipi Meiania : Fsto quoJ Deus bona temporalia in veteri Testamento conserat, 1edha c non elargitus est , ut Iudaei in his tamquam in ultimo sine si serent, ut jam jam
non semel annotatum est. Mutat Theoti Tam. M.
Terris demum , si quando lex Moysis non bona apselletur , idem est, ae non sersecta, nusquam vero, ut mala serm1-liter di rigoriae. s EC U N D A PROPOSITIO,
Lex vetus erat sancta. Prebatur rar onibus Theologicis.
PRIMA : Ex dictis Lex illa est a Deo. qui eo dedit scopo istud Testamentum,
ut homines ad tuum promoveret am rem : Igitur lex vetus est sancta, cum sanctitas in charitate & amore Dei potis imum sita sit. Aliora : Illa lex est sancta, cujus regulae hominem ad vitam aeternam perducunt, cujus lumen intellectum dat parvulis, culus testimonia mirabilia sunt, di a Christo non semel laudata : Atqui talis est lex Moysita, ut ex toto Plat. Q g. liquet; sic
det. , opsentiam prastans parvulis . Ergo &C. Tret a r Lex quae ad virtutem prom vel, dc docet declinare a malo & facere bonum, certe sancta est : Atoui lex M caica praeceptis suis non aliud intendit; &probatur ex D. I homa qui 1. 2. q. IO .art. 2. auctoritate D. Ambrosi suffultus docet, praeceIta lepis Mosaicae ad omnes virtutes sese extendere : hoc ipsum iterum atque iterum in tota ista quaestione & in duabus si ibiequentibus lato calamo proiniat : Namque eo loci quatuor praecept rum genera distinguit, videlicet praecepta Decalogi, quibus homini praecipitur , ut declinet a malo δc faciat sonum e mora lia 4 quibus pratigitur in particulari b ne viven3i modus : judicialia, quibus h mines per poenasii fligendas,a peccato committendo deterrentur : Caeremonialia denique quibus determinantur ritus ad Deum, tum Sacramentorum usu, tum s crificiis, sicut oportet, colendum : Igitur vetus Testam, sanctum est. a
147쪽
arra : Lex quae habet Deum pro fi- is tubarum, in memoriam liberationis Iaaene, quae ad Christum, sicut figurae ad ve- is quando Abraham invenit arietem haruritatem terminatur, sancta censeri debet: is rentem cornibus, quem repraesentabant Atqui lex vetus sic est, ut patet ex prae- is per cornua, quibus buccinabant. Erat
ceptis, & ex i plo c. hristo qui Lucae et . se autem sessum tubarum quasi quaedam ad illam ut ibam probet millionem recur- is invitatio, ut praepararent se ad sequens rit : Ergo dic. is sellum quod celebrabatur prima die rminia r Illa lex sanctitatem ubique si i- is di hoc erat festum expiationis in m rat , quae festivitates ad colendum speciali- is moriam illius beneficii quo Deus pro-ter Deum instituit : Atqui lex vetus cillis riti,tus est peccato populi de adorati hujusmodi, ct eo fine multa celcbrat se- is ne x tuli ad preccs Moysi. sta . Ergo&c. niam S. Doctor sic r mi equitur : se Postis hoc autem Glcbrabatur iustum Sceno- De Festivitatibus xeteris legis. pegiae, idest talaernaculorum septem di ,, bus , ad commemorandum beneficium D. THOMAS I. 2. q. Ioa. art. 4. adlis divinae protectionis di deductionis per
decimum de festivitatibus Iudaeorum siciis desertum , ubi in tabernaculis habit loquitur : is Dicendum, quod in veterilis verunt. Unde in hoc 1esto debebant ha-M lege erant 7. solemnitates temporales, is bere fructum arboris pulcherrimae , idest, & una continua, ut potest colligi num. is citrum & lignum densarum frondium, , , et s. & 29. erat enim quasi continuumiri idest , myrtum, quae fiunt odorisera , is sellum; quia quotidie & mane dc ve-iis di spatulas palmarum , oc falices deis spere immolabatur agnus, ct per illudiis torrente, quae diu retinent suum viro- ,, continuum sessum jugis sacrificii re- se rem , ct haec invcniuntur in terra pro- ,, praesentabatur rerpetuitas divinae bea- is missionis, ad significandum quod per ariis titudinis. Festorum autem temporalium is dam terram deferti eos deduxerat Deus D primum erat, quod iterabatur qualibet is ad terram delitiosam : octavo autem dieri septimana, & haec erat solemnitas sab- ,. celebrabatur aliud festum , scilicet coe- is bati quod celebrator in memoriam crea- is tus atque collecte, in quo colligebanturis tionis rerum , ut supra dictum est . is a populo, ea que erant neces laria adis Alia autem solemnitas iterabatur quo- ,. expensas cultus divini : & significaba- libet mense, scilicet Festum Neomeniae :iis tur adunatio populi, di pax praestitari quod celebratur ad commemorandum o- is in terra promistionis. ,, is pus divine gubernationis. Nam haec in-
se iseriora praecipue variantur secundum DiluunIu Hateria orum.
,, motum lunae : ct ideo celebratur hocis sellum in novitate lunae non autem in OPPONUNT: Illa lex non videtur ,, ejus picnitudine, ad evitandum idol isancta, quς multa obscςna enarrat: Atqui ,, latrarum culti im, qui in tali tempore lu-italis est lex Mosaica r Etlrobatur. Mul- nae sacrificabant. Haec duo beneficia sunt,tos commemorat homines malos, aut sal-ri communia toti humano gencri, & ideo tem admodum imperfectos, qualis suit La- , , frequentius iterabantur. Alia vero quin- mech cui primus duas accepit uxoreb, fra- ,, que se ista celebrabantur semel in anno, tres Ioleph, qui cum nudum innocentem,
& recolebantur in eis beneficia specia- scd & quem prophetam subodorare debe- ,, liter illi populo exhibita . Celebraturibant, invidia tamen victi Ismaelitis ven-
,, enim sestum Phase primo mense ad com-ididerunt; neque vero silet Sodomitarum is memorandum liberationis beneficium ex restimum crimen , quod vel solummodori AEgyrto . Celebrabatur autem testum referre pudet. Ergo Sc.,, Pent costes post so. dies ad recolen- Respondeo negando minorem . Ad pro- ,, dum boneficium legis datae . Alia vero bit totiem distinguo: Et optimo fine laua, tria scita celebrabantur in mense se-idata recenset Scriptura vetus, Concedo 2a, ptimo, qui quas totus apud eos crat sim secus, nego. Urainem generationum de-ν, lemnis licui Et septimus dies. In pri- buit enarrare, ut cuncta initium habuist e&ν, ma enim die mensis septimi erat festum i Deum esse omnium creatorem ostenderet.
148쪽
Esto , commemoret quidem peccata, sed se aliquem ritum ab AEgyptiis Israelitas non silet Sodomitarum & aliorum pecca- mutualle , certe quod Deus lanci incavit torum poenas. ut habetur Aci. IV. nec commune , nec Replicant : Caeremoniae legis Mosaicae immundum dicendum est. superstitionem sapiunt : Ergo dce. Proba- Reponunt: Sacrificia legis a Deo repulsatur Ant. I. Agnum absque macula potius sunt, ut habetur Plaim. 39. Saer etiam σquam alterum sacrificare nonnihil sit persti lationem nota si ι Isitur lex non fuit rationem spirat . II. Idem dicendum de aliis tione cultu , ct in se sancta. sacrificiis : Ergo &e. Confirmatur. Hebraei Respondis distinguendo: Repulsa sunt ,hoc modum in lacri scando ab AEgyptiis sulcm est non ad apicies lutis Deo pro rcccapere : Ergo dcc. Prob. Ant. Hebrari num tis satisfaciebant, concedo : hoc patet ex To circiter 3 o. aetate & aevo Ioseph ingres. auctoritate in obJectione laudata; eo quip-s sunt in AEgyptum; tunc autem nullam pe loci propheta introducit Christum l habebant animalia sacrificxndi normam . quentem , qui ideo venit dc pastus est, Herodotus lib. a. num. 3l. 78. 9 I. aliis. v plenam Deo exhiberet pro nobis sique in locis mentionem facit de sacrificiis iis factionem : hoc est, illa sacrificia quai AEgyptiorum. Igitur ab istis Hebraeim, doque erant mala , subdistinguo : rati dum nune illumque superstitiosum ab eis ne offerentium qui debitas in Osterendo acceperant . non adhibebant dispolitiones , quippe sui
Respond/ο distinguendo: Caerimoniae legis a peccato non rccederent , concedo : e- Molacae quamdam redolent luperstitionem rant mala ratione sui, nego. Solutio exs 1d litterim spectentur , transeat : si ipia colligitur Scriptura; Psal. enim 49.
secundum spiritum quo fiebant , nego . Deus sic loquitur : Peccatori autem dixit
Gentiles si itidem boves & oves dc non Deus : Quare tu gnarras iustitias meas ....
sne superstitione magna falsis i nmolabant Tu virea Misi disciplinam : σ proiecisti se
numinibus; Iudaei vero e contra , ut Deu in monos meos retrauum .... bacrocium laudis
benes actorem, mortis ac vitae Dominum honorificabis me .esh profiterentur . Quinimmo ipse Deus veteris legis sacrificiorum fuit auctor, dc SYNOPSIS PROBATIONUM. diversos sibi factificandi ritus ipse pr.
scripsit in lib. Levitici & hoc ut popu- Lex verus erat sancta. tum rudem a sacrificiis falsis numinibus immolandis, Zc praetentandis, averteret, PRIMO : In hoc solum instituta est, ut ut habetur EZecn. 2. 7. 0. 16. 1 . ita homines ad amorem Dei promoveret, occensent Iustinus Dialog. cum Tryphon. Chri itur a praefiguraret. Eusebius lib. i. demonii rat. Evang. cap. Meunao : Ejus praecepta sic institu a. de 6. Cyrillus Alex and . lib. 9. contraibant hominis vitam, ut declinando a maia Iulian. D. Th. I. a. q. roz. to , dc iaciendo bonum , vitam aeteraam M eonfirmationem distinguo : Hebraei consequeretur . modum aliquem Deo sacrificandi ab α- Tertior Caeremonias & sestivitates com-gyptiis mutuati sunt, transeat: omnem, plectebatur , quibus homines regulare nego . In libro Cenesis multa commemo- tur incultu debito Matellati divinae sie red-rantur sacrificia , vel ante ipsam Moysisidendo, ut populus estet Deo acceptabilis. nativitatem , dc consequenter priusquam
Israelitae ingrederentur ABgyptii in . UM SYNOPSIS DIFFICULΤΑTUM
tulit sacrificium Abel de optimis pecori- ΣΤ Ex PLICATIONUM. bus ι Noe de animalibus mundis , Abraham arietem haerentem cornibus loco Ilaac PRIMO : Non dissitemur multum esse immolandi suollituit : si vero in rigore i iin Genesi degenerationibus hominum semquamur, saliuni est , vel unum lotum ri- mouem ι ted auctor canonicus eo iblun
tum ab AEgyptiis accediisse Hebraeos, cum sie scripsit fine , ut populum edoceret , a Deo, ut patet in libro vitici, omne, quod cuncta tuerint creata re initium ha- generulu cc ipecierum ritus lacri licandi buerint, oc Deus lotus esset visibilium ααterminentur : Sed dato& non conces-xinvisibilium creator.
149쪽
Meunda: sleut Lex seripta peccata a - sti blaterantes e se enim argumentabanis minibilia non silet , sic nec eorum sta- tur. Christus multis retro seculis praedi gella, ut a criminibus patrandis deter- ctus est a Prophetis, dc quoad conceptio reantur homines. nem virtute Spiritus sancti iactam , ct nisi Dato & non concesso Israeli- quoad nativitatem ex unctissima Virg. ce tas ab AEgyptiis idololatris ritus offerendi teraque vitae mysteria: has habemus Seri sacrificia didicerint, nihil inde absurdi pluras ab inimicis nostris Iudaeis, adeoque sequitur ; quod enim Deus sanctificavit , ab omni hctionis sulpicione absolutas :ne commune dixeris : si quando vero omnia videmus nunc adimpleta. Quid plu- abjiciat oblationes non inde sequitur ra Signa dc miracula quae de Christo milis esse in se , sed solum relative adierant, confirmarunt : Igitur fides nostra Offerentes , qui peccatorum pondere odi in Christum est verillima, quo quidem a pressi, Deum quidem ore di sacrificiis sumento victi plures etiam ex Philosophiseonfitebantur, factis vero abnegabant. ad iidem adducti sunt, ut percelebris I stinus , lubtilis Athenagoras ct alii.
. Iv. Tertio, ratione. I. Fides in libris V. T. astruitur , mores instituuntur : Praecepta utriam libri vereris Tostamenti nedum δε- Decalogi a lege promulgata omnes cu-
λοι, sed et Christianos spectent ' juicumque aetatis & aevi i pectant homines : Igitur V. T. etiam respicit sa tem CONCLUSIO AFFIRMΛTIUA. quoad multa Chri ilianos . Prob. Amec. I. Fides astruitur , quando quidem sinis
Probatur multis momentis . legis est Christus , ut liabetur Rom. 1. hinc Joannes cap. 3. Christum inducit PRIMO , ex Scriptura e Ioan. s. Chria sic loquetatem: bi crederetis Mo=si, ere Arati stus , se loquitur : Semramιni Scripti ra. ..Jforsitan π mibi: .e me enim Aisor sit , unde . . dia fiant qua restimonium perhibent de me: post resurrectionem cum te vivendum de Tum Luc. 24. Incipiens a Mo a et omnia palpandum Iraebuit , sic locutus est : Obus Hophetis interpretabatur illi, in emn busspulti , U' ωri corde ad ινιdendum , in. Scripturis qua de ipso erant : Igitur vetus omnibus quε locuti Iunx Propheta : Non ne Τestamentum pertinet etiam ad novum, hax oportuis IH i Chrisum , π ita intrare
quandoquidem Christus remittit Iudaeos in gloriam δε- ' Et insipiens a Mooe , ad Scripturas U. T. quae de ipso perhi- π omnibus Prophe is , anterpretabatur itabebant testimonium : unde & ipsi Apo- lis in omnibus 4cr Iuris , qua de ipso e- stoli, ut legitur in Actibus, modo citant rant. Psalmos , ut Petrus in electione sancti II. Hirrus doctrina V. T. fovetur, nam Mathiar Act. r. dixit : Scriptum es enim Christus reserens historiam divitis epul
in Lbro Psalmorum : far commoratio eorum,nis , ait : mbenν Mosen σ Prophetas , deserta , et non sit qui inhabiter in ea : audiant illo3. Tum hortatur discipulos ad viscopatum eius aeripiat alter: Modo Moy- lcientiam SAnctorum comparandam exem-fen & caeteros Prophetas, ut B. Ste- plo Reginae Austri, quae de longinguophanus in oratione quam habuit coram venit ut audiret sapientiam Salomonis et Judaeis illum occasione Chrilli de bla-iquamobrem Paulus Rom. 23. sic habet :sphemia accusantibus , unde Apost. x. adilauacumque scripta Iunoe ad nostram doeir Cor. 3. sic effatur: numen in lectione -- nam scripta sunt . Rursus a. Tim. 3. dureris Tesameψi manet nis reυelatum , quo- iisdem Scripturis , sic loquitur : Illa reniam in Christo eυacuatur, sed QIua in bo- possvnx instruere M virtutem ριν Iidem qua es diernum diem , eum legitur Moses velamen 'in Chriso Iesu. positum es super cor eorum. III. Hominei lectione veteris Testamen- Secundo, ex ra. Patribus, qui uno velu- ti docti eviauut , tam ad cognoscendati calamo scribunt omnia in figuris Iu- myste ia , tum ad vitam recte forma n-daeis contigisse ; Prophetias in Christoidami multa si quidem continent praecepta,
fuiste adimpletas : immo hoc argumen- multas sententias, multas figuras, multato revincunt raranos contra fidem Chriatque exempla, quibus iacile eli ignaros er dire a
150쪽
dire , tum & Heterodoros consulare a que revincere. IV. Vetus & novum Testamentum sic inter se connectuntur , ut unum ab alio divulsum evacuetur. vetus enim promittit Christum , novum vero praesentem exhibet. Solvuntur ManisMartim obtemones. Ei I cIT Adimantus: U. T. adversatur novo : Igitur non pertinet ad Christianos. Sic probat antec. I. Exod. 23. habetur :Facientque mihi Sanctuarium , o bal iraba ismedio gorum . Cap. 26. Pergit Deus dictare Moys sermam Τabernaculi in quo commorari desiderat : ct tamen Act. 7
ait: Coelum m hi sedes es : terra autemsca- lolium pedum meorum . II. Levit. II. proinhibetur esus quorumdam volucruin . Et cap. 2o. Separata ergo est vos i timentum mundum ab immundo , avem mundam ab immunda ι ne comedentes immundi evada tis : e contra vero Christus Matth. 13. ait Non quod intras in os eoinquinar A minem cte. III. Deut. 12. Permittitur manducare carnem : Goreris , ait Dominus Moysi . . . . Primogenita Miam or ovium
... Et comedetis . Rom. vero I 4. Bonun. est non manducare earnem . IV. Prov. 6.
inde ia formicam o puer , Θ eonsidera vias eius , is disco sapienriam. Matth. vero 6. Nolite solis ri esse in erasiniam . v. Osee
9. Da eis vulvam sine liberis , et ubera arentia . Matth. vero χχ. Neque nubent,
nequa niabentur . VI. In Genes fuso calamo filiorum Adae generationum texitur historia , Apostolus vero r. Tim. 4. & 2. Tim. a. praecipit ad vanas hominum genealogias non attendere : Frgo &c. Respondeo distinguendo : Et hςc omnia sub civerso respectu conciliantur , concedo: secus, nego.
ω t. distinguo : Et Deus loquitur in Exodo de loco speciali quem elegerat ad
suum cultum , concedo et secus , nego . omni ten .pore Deus ubique voluit agnosci , tum in coelis , tum in terra , quia ubique presens est: et de hac confessi oneloquitur Iattheus e attamen specialems pius elegit , ut etiam speciali donar tur cultu , quia ibi specialiter prςlens erat, ut in tabernaculo, de quo loquitur Moyses : addo et in Salomonis templo , 2 cat Theol. Tom. In
de quo multus est sermo in libris Pisa
Ad x. distinguo: Utique Iudei ad litteram magis quam ad litterς spiritum attendebant , concedo e secus , nego . Quia igitur Iudςi carnales erant , multa prςcepta eis imposita sunt, inquiunt Patres , ut ab idolorum servitute retraherentur : At vero gratia in novo Testamento superabunia dat , ut magis Spiritui quam littere se viamus : et in isto sensu Apostolus dixit :Bonum est non manducare earnem : Hoc est
ut ipse dicit, quando manducare scandalizat fratrem ; satius enim est abstinere a cibo et esca quam peccandi an tam prebere . Et sic patet solutio ad tertium: ut ex s. quentibus liquet , ubi Paulus est sui ipsius inter. pres . Sic enim loquitur : Bonum est non
manducare earnem, non bibera vinum, neque in quo frater tuus osse itur , -1 sean beatur, aut infirmatur.
Ad quartum distinguo : Deus negligentes ad formicam remittit , ut a noxio P trahantur torpore , laborantes vero cum anxietate vult in se se confidere , ut suetis committant providentiς ad vitam tranquillam agendam, concedo: secus , nego . Sic patet laudata nullo modo adversa esse.
Ceterum Christus loquitur apud Matth. viris Apostolicis, qui gratia donati specialissima,& euncta que ad vitam pertinent. a Deo debent expectare , iuxta illud eiusdem Domini oraculum Matth. 6. Quarita
ergo primum regnum Deἰ Cr iustitiam erus . oe hac omnia adiicientur vobis.
Ad quintum smiliter distinguo: Et Christus Matth. 21. corrigere intendit carnales et voluptuosos, qui etiam carnales deliciastro beatitudine expectabant , concedo iecus , nego . Hinc uterque locus nullam implicat in se contradictionem . Potest etiam cum Augustino responderi per
istam sententiam, da eis ventrem Lacuum soseam intelligere , veterem legem sine Christi meritis ab omni merito et spe esse
Ad sextum distinguo : Et Apostolus loquitur de vanis ludeorum Genealogiis quas rejicit et confutat, et hoc non incas sum seo 1d fidelium instructionem , concedo : sic interpretantur sancti Doctores textus Epistolarum i et in hoc abiicit historiam generationum que in Genesi .hab tura nego.