장음표시 사용
171쪽
forma, suit: veteres Masoretae tuas scri- Τheologia symbolica in qua non modabebant observationes in soliis separatis ,ilitteras & nomina sunt rerum signa, i ea
nunc praecipue notantur in margine; cae- etiam dc explicationes earum naturae .
terae rejiciuntur ad calcem. Scopus Ma- Tres praecipuae dillinguuntur cabalae spes retarum suit determinare, dc verba, & cies. Prima , quae in mystica Scriptura- senium, ut nullus in posterum sacras Scri- rum interpretatione versatur , dc haec sturas misset corrumpere; cum omnia no- habet initium a Moyle, re ejus consilii tata sint, numerus scilicet si ilabarum in Senioribus. Altera , quae proprie dicitur Ocibus, numerus verborum in versibus,sCatala: haec in litteris, punctis & accen- numerus versuum in pagina : nullus ne- tibus Scripturae ludit , ut ejuS ore varias
sat puncta adjecta Hebraeo esse mixime mutationes, varios, superilitiososque sen- utilia; sunt tamen extrinseca dc sine eis sus elicere quaeant Iudaei ; dc illa a Ca- absolute , licet dissiciliter , potest haberi tholicis contemnitur. Tertia , magica Ecfensius . Finis tamen a Maloretis inten- proscripta, quae ex litteris Scriptura: sancus nec tenuit , nec perseveravit; variae ctae detortis , tum oc ex scriniis quibus. enim mutationes & deflorationes ab his dam crutis , Rabbini portenta se edere temporibus in Scripturis deprehensae sunt: commentantur.& noc ex multitudine magna puncto- Iurii Legem dividebant in Scriptam , rum, dc accentuum, qui facile vel omita quae in quinque libris Moysis continebatur,ti, vel augeri, vel etiam transponi pos- & in Oralem, seu traditam, quam a Moseiunt , quod sucina dc ex tempore , ut se accepisse propugnant. Traditiones M Plurimurn diversum reddit senium. 1aicas allerunt conservatas sutile partim a123 idam , sed absque sundamento, Ma- consistoriis urbium particularium , partini soram rejiciunt ad tempus Esdrae . Si a supremo Hierosolymorum consiliorio , ita esset , Maiora foret Canonica, quo licui summus Sacerdos praeerat. Praecipuas
nullus umquam dixit : ipsius Auctores collegit Rabbi agenda, ct in uno volumi sunt Doctores Tyberiadis, ubi erat , te- ne, quod inscribitur MVna Deus, id eli , ite Hieronymo , tum dc Epiphanio , ce- lecunda lux . Quidam illud opus Christo
lubris Schola. Evo S. Hieronymi non- antiquius cile autumant; quidam vero ad dum erant puncta inventa Hebraeo adje- tempora Antonini Pii, reliciunt. Morinus cia , nullam quippe de his facit mentio- tribus primis saeculis recentius credit , num; quocirca multi autumant Mas cum e nostris nzmo fhrte, illius meminerit ram, non sutile ante quintum , aut sex- ae in rue traditionum genera dii tinguunt tum saeculum. Porro licet puncta & ac- Judaei . Primum genus earum est , quas entu, sint a Maloretis inventa , ante Moyses ex sacra Scriptura collegit . SC- vos tamen sensus Scripturae non erat va- cundum, earum quae continent constiturus, quandoquidem Iudaei in pronuntia-itiones Moysis, datas ipsi in Monte Sinai. tione addebant vocale; ad senium magis Tertium, earum quas ex Scriptura non- π primendu .n : Scriptura legebatur pu- nihil prodi ille seu cxcerptae , iiii picantur
blice in Synagogis, Doctores vero Lesis Rabbini, de quibus tamen nihil determi- illam interpretabantur , sicut nunc ia- navit Moyses, sed reliquit Legis Docto-ciunt te tores in Ecclesia sancta Dei; ribus euec Proselibribus determinandum. In hinc innumeri Scripturae interpretes , iliis variae pollunt haberi opiniones . In hinc variae ad n , tra utque tempora Scri-iquarto ordine ponuntur decreta iacia apturae explicationes. Sapientibus ad legis explicationem . In Duplex erat Lex apud Iudaeos ; una quinto denique conlae tuaines Sapien- Scripta, dc est textus Pentateuchi, alte- tum dc populi longo ulu probatae . t ra Oralis, ct eli ejusde ii explicatio quae resertur in Misira. dicebatur Catala . Illa est etiam multi- Amri paraphrates ad explicationem Scria Plex' uaa ni miram quae explicat puncta, ptur e factae lunt a Doctoribus, oc textui γ ῆ'. supplendas , accentas , syllabas , Originali adjunctae sunt , ut cx eis ocadjiciendas, hoc enim pertinebat ad Do- textu sacro unum velliti Scripturae corpus clares : altera que explicat Mylleria , coalesceret. Triplex distinguitur parapbrλ- tum oc res mysticis . Cabala de initur ,lus, una Unchcli, quae omnium optima ei li
172쪽
De Probe. ad Scripti soram. I s s
Secunda , liberior di minus fide digna rIonatham creditur ipsius auctor. Tertia, Hierosolymitana, quae in plerisque mutila comperitur. De paraphras Ionatham multa fingunt Thalna udici, scilicet, quod terra commota sit ad 4ooo. millia cum scriberet; quod mulcae, quae volitabant dum scribebat, igne de coelis subito delapso combustae sint. Mahometus ab eis discit fabulas in Alcorano suo componere & spar
Multa deinde commentaria in Misita scri-rta reperiuntur, quae apud Thalmudicos Judaeos celeberrima habentur, quaeque velut Misne expositio dc persectio ὸ icitur. Haec cxplicatio vocatur a Iudais Iemora. Mi a est veluti textus, dc quidem multum obscurus. Iemora vero est explicatio Thalmud ; utramque complectitur partem MMna, scripta est hcbraice , Iemoracbaldaice: utraque sic obicura ut vix intelligi possit. Iemora scu Iemara si respersa fabulis, quae non in cniuntur m M sua.
Duo sunt apud ludaeos Thalmud. Primum , illudque fusus dicitur Babylonicum, nec aliud intelligitur cum simpliciter Thalmud appellatur seu pronuntiatur: alterum Hierosolymitanum, sed certe priori obscurius Ec minoris ponderis , cujus auctor Rabbi Ioanna rutatur. Quidam tertio, quidam vero quarto eum vixisse taculo tenent : sed cum Mahumstant , qui ante sextum staculum non prodierunt , in Opere memorentur , sequitur non esse tam antiquum: multo rccentius
etiam est Thalmud Babylonico , quod ab Ala Ioanne absolutum fuisse sertur . Est aliud apud Iudaeos Thalmud, totum Cabalisticum, quod inscribitur Soar, de cujus evo nihil constat.
MORTUO Salomone decem Tribus deficientes a Roboam, propter vectigalia linsis supra modum imposita , adherere I roboam non dubitarunt : extincto deinde post annos 2oo. & amplius regno Israel, cuius urbs capitalis suit Samaria, dc trianslatis a Salmanazar in Assyriam Israelitis , deductisque eorum loco in Samariam , ex variis imperii Babylonici r gionibus novis colonis, tunc primum origo Samaritanorum apparuit , qui a Iudeis vocabantur Scutei , eo quod verius Scutarum flumen commorarentur : ab aliis vero Samaritani ab urbe principali. Ab initio cultui prophano simulacrorum addicti erant, sed factum est ut in vindictam gravissimis oc morbis & doloribus, dc iecundum multos a leonibus alit icti, a Salmanazar petierunt aliquos de captivitate Sacerdotes, qui eos ritus colendi verum Deum docerent. Eorum cedens petitioni Rex, ex Israelitis ad eos misit Sacerdotes ec Levitas, qui hanc adimplerent Provinciam. Tum maxime cdocti itini de Lore Mosaica, hinc Pentateucum ec retinuere, dc rartim pro regula Rcligionis habere voluerunt. Liber ille ex quinque legalibus conflatus ex hoc tempore, textus da maritanus dictus est, dc quidem apud omnes magni ponderis , quippe qui ab initio, scut acceperant Samaritani, ad nostr in usque aetatem per
Iuriis e captivitate Babylonica reversis, templumque restaurantibus di urbem, restitere Samaritani: dc lic capita ecdium quod erat hos inter &Juda os exarsit in dies, maxi- mevero, cum se Nasudris contemni, oceos Iudaeorum, qui Samaritanas mulieres duxerant, vexari, dignitatibusque spoliari animadverterent . Revera quidem inter alios Manasses frater Iaddi Pontificis, quod contra legem dux ilici filiam Sanabatileti genere Scutari Jc Samaritanorum Praeis secti, Sacerdotio exutus est. Hic ad Socerum confugere compulitas, annuente primum Dario, tum Alexandro templum in monte Garizim Ierosolymitano non a sinite aedificavit, summique Sacerdot is otia scio sinctus est. I iam multos, etiam e n bilioribus Judaeis, qui eodem scelere tenebantur, in suas traxit partes, sic deinceps, abjecto Idolorum cultu, ut credibile est, coaluit religio Samaritana Iudaicae amnis : has propter causis Iudai non
coutebantur Samaritanis, ut refertur Joan. 4. eratque inter eos magnum schysima. Elapsis et O. annis a Ioanne Hircano ae
quata est solo urbs Samariae, teni sumque dirutum. Pompejus, capta , Ierosolyma , Samaritanos sui iuris esse voluit. Tum S mariam Herodes Marnus sibi a Caesare- Augusto datam restauravit, Sebastemque appellavit. Quamvis autem eadem in urbe
173쪽
magnificum extruxisset templum, Samaritani tamen Deum in monte Garizim
veteri more coluerunt , ut Ioan . cap. 4. refertur. Haec de Samaritanorum origine & fortuna sussiciant. Iam de Codice
agendum est, deituo quaeritur. I. An veteres characteres Hebraeos retineat Samaritanus eodex ' Il. An ille codex legis, si antiquior codice Esdrino λ III. An
vetus quo utebantur Samaritani, idem sitae illo qui a I'atre Morino editus est rIV. Denique quae si eius auctoritas λRUponio ad primum quas tum : Samaritanos retinuisse veteres characteres Hebraeos ; ita Fusebius ad annum mundi o. ubi scribit litteras veteres mutatas fuisse ab Esdra, ne quid commune haberent Iudaei cum Samaritanis. Ita etiam Hieronymus praef. in Regum, & in cap. s. Eacch. Argumentum ducitur ex veteribus Hebraeorum nummis, qui Samaritanam inscriptionem habent . Ratio est, quia Samaritani edocti fuerunt a principio de legitimis Dei a Sacerdote Israelitico : Igitur quando Salmanazar decem Tribus duxit captivas, Iiraclitae Hebraice loquebantur Respondeo ad secundum quaesitum : C dicem Samaritanum esse Esdrino antiqui rem; tum quia Esdras cololum fine immutavit characteres Hebraeos , ut Iudaei nihil commune haberent cum Samaritanis : supponebat igitur istos habere Pentateucum hebraice dumtaxat scriptum: tum quia captivitas decem Tribuum anterior est captivitate Babylonica, qua solum expleta scripsit Esdras : anno autem circiter primo captivitatis Nini ven , S maritani habuerunt Codicem legis propter rationem de leonibus datam : &sic patet quanta si ridicula sententia Simonis quonda moratoriae congregationis apud Callias Alumni, qui docet Samaritanum codicem ex Esdrino descriptum csse. Caeterum Samaritani habebant solum Codicem legis, seu Pentateucum , alios vero libros parvi faciebant. Respondeo ad tertium quaestum : Codicem a Patre Morino laudatum, eumdem affulgere cum antiquo Samaritano, quandoquidem ea omnia, quae ex ipso citavit Hieronymus, eadem plane in Morino reperiuntur, nec nisi varietates levi
res ibi habentur. Respondeo ad quartum quaestum : Nominem contendere authenticum esse codicem Samaritanum; maior quippe fides debetur codicibus Hebraeorum , quibus credita sunt eloquia Dei, quique veram retinuerunt Religionem, quam Schismaticorum exemplaribus ἔ alicujus tamen sunt auctoritatis, maxime vero cum ad loeorum dissicilium explicationem inveniendam iuvent. Caeterum in uno loco Samaritana fides suspecta videtur , namque Dcut. 27. vers. 4. pro Hebes quod legitur in Hebraeo & antiquis versionibus, scripserunt, Garitiam , ut suo tem plo astrucretur auctoritas . Aliae discrepantiae cum Hebraeo nostro vix ullae a
PAUe A superint de hoc momento dicenda, sussicit in praetentiarum asserere. I. Textum Samaritanum solum complecti Pentateucum. II. Eumdem este veneratione dignum, dc propter antiquitatem, & propter Auctorum gravitatem.
UT cuncta claro procedant ordine , tractandum est de materia praelenti primoquidem in genere, deinde vero in particulari; unde sit
ram facram Protegomenis novem extiterunt versiones Grecae. Prima est Ixx. Interpretum facta 29 I. annis ante Christum natum in insula distante ab Alexandria septem circiter leucis, & hoc juilii Ptolomaei Philadelphi Regis AEgypti, qui
licet Paganus, Deum tamen agnoscebat Bibliothecam celeberrimam se erigeruratus, si libros ex omnibus mundi parti.
174쪽
bus quantam potuit , colligeret . Hinc
iactum est ut et o oooo. numeraverit: hac de cauia misit legationem iniim muneribus ad Eleagarum summum Iudaeorum Pontificem , ut Doctores ad ipsum mitteret, qui Graece omnes veteris Testamenti libros redderent, quos etiam ad hoc obtinendum magno devincere beneficio ut- egit; quippe qui Iudaeos numero in OOO . quos tenebat captivos , ad innatam Patriam remiserit. Tum EleaZarus Regi, exis postulationi annuens, collectis unde quaque exemplaribus hebraicia, Lxxia Seniores leuDoctores, qui tamen ob usonia in & ex usu citantur solum LX x. ad Ptolomaeum misit,
qui singuli in singulis conclusi cellulis ,
ut probabilior sert opinio, non sine ut ita dicam miraculo, intra spatium 72. dierum,
uno calamo, unaque sententia, totam veteris Testamenti Scripturam graece reddiderunt , quae quidem versio lecta est in Synagoga , eamque ita genuinam Rabbini comperuerunt, ut maledixerint omnibus qui aliquid vel addere, vel ab eadem detrahere auderent . Quo facto , apposta est in Bibliotheca Regia simul cum exemplaribus hebraeis. Sic scribit Hieronymus praef. ad Pentateucum, testimonium reddente Aristaeo Iudaeo , qui in aula Regis tune commorans , Historiam tradu
ctionis, sicut vidit, se & scripsit. Secunda , est versio Aquilae ex Ponto oriundi. I. Gentilis suit , deinde Christianus, postea vero Iudaeus, vivebat ann. Christi 129. Tertia , est Theodotionis secta Marucionissae . H. ec suit alicujus in Ecclesia Ponderis . S. Hieronymus praei in Daniel. testatur in Ecclesia legi . Vivebat Theodotion imperante Commodo sub finem secundi sieculi. Vta , dicitur Symmachi , I. Samaritani, tum Christiani; sed haeresi Ebi
nis contaminati. Vivebat imperante SN
vero, sub finem secundi saeculi, dc initio
tertii. tuta et sexta , sunt Auctorum inc gnitorum; aliqui contendunt primam inventam ibi sie in urbe Iericho , alteram vero Nicopoli. Septima , tribuitur Origeni ; non quod hebraeam praece reddiderit, sed potius quia versionem Septuag. in exemplaribus iam deii orata ita correxerit, ut quasi noxa secerit.
octatia , est ancti Luciani Martyris Presbyteri Ecclesiae Antiochenae : emcndatis enim omnibus praecedentibus , novam postea secit . Martyrium subiit tempore Diocletiani ec Maximini Imreratorum sub finem tertii saeculi. Nona, est Hesieri qui versionem Septuag. etiam correxit, & novam editionem 1υ-ris publici secit. Hieronymus praef. in Paralipomena asterit istam iuille in usu in Egypto , illam vero in urbe Contianti nopolitana ct Antiochena; versionem denique Origenis in Provinciis mediis in
Frater istas versiones sunt aliae orientales num. s. Syriaca scilicet, Arabica , tyopica, Armena, & Persica .Pν ωm : Duplex ex Syriis interpretatis apparuit, una scilicet ex Hebraeo, alia tera vero ex Septuag. quae simpliciter dicitur Syriaca. Quidam sed sine fundamento primam propugnant editam regnante balomone; alii regnante Agabaro post Chri ili mortem, alii recentiorem illam credunt: in quibusdam convenit cum textu Samaritano, in quibusdam vero cum Septuar. Altera antiquior excerpta suit ex Exaptis Origenis: ita Massius: addit Longiusquatuor Evangelia cum Evangelica Armcnica Eusebii . Plures cxtant Syriaci condices in Bibliotheca Florentina . quorum unus descriptus est ann. Christi set a. al-der 39o. tertius antiquior non habet annum fixum. Versio Syriaca est in Polyglotta Parisiensi & Anglicana simpliciter interpreti, Syri: hujus meminit Ambrosius lib. I. in Exameron cap. S. Theodoretus &Chrysostomus. Secundo: Arabicae sunt duplicis generis; aliae Iudaeorum, aliae vcro Chri litanorum Extat Pentateucus Sandyae qui ann. Christi qoo. floruit Babylone , quique paraphrasim potius , quam versionum dedit . Caeteros Scripturae libros ab eodem translatos Hus pergius, seu Vei pergius Abbas morte praeventus , ut Promiserat, non dedit . Est alia Pentateuci Interpretatio litteris magis serviens, primum edita in Mauritania , deinde Lug
Tertio : Duae Chrillianorum ruthiopicae suerunt; una scilicet apud AEgyptios, altera apud Syros in usu : Prior ux cOdice ante annos 3oo. Edita cst , di
175쪽
habetur in Polyglotta tum Anglicana , t teucum , seu Paraphrasim chaldaicam .
tum Pari sensit altera extat in Bibliothe-iTypis mandata est anno III .ca Vaticana . Nonnulli in ea reperiuntur naevi ; est tamen utilis , quatenus hebraicarum radices plurimas habet. Luarto : Constat Persas quondam habuiste versones in sua lingua , maxime de quatuor Evangeliis , ut refert The
doretus . Persicam autem illam versionem ex codice ante annos 3oo. scriptam
edidit alton in sua Polyglotta.
ctoribus Moyse & Davide, qui Chrysostomi temporibus florebant : ab Episcopo Armeno Uuscarii Patriarchae jussu , aut saltem opera Amstelodami ann. I 664. praelo demandata est. CGerum, quamvis AEthiopes dc Coptitae veteris Testamenti versiones integras haberent, pauci tamen libri hactenus editi sunt , qui cum Septuag. non conveniant.
De Pohslitris. POLYCLOTTA est verbum graecum fgnificans Bibliam plures continentem versiones, a verbo graeco pob, id est, multum,
vel multi , & gutta , linguae ; Origenes
primus invenit Polyglottarum artem . Tres elucubravit: Prima quatuor habet Columnas , quam vocavit Tetraptam ι in ea posuit versionem Septuag. Aquilae , Symmachi , dc Theodotionis . Secunda lex exhibet columnas . eam nomine Hexala celebrat : huic addidit textum hebraicum hebraeis litteris, & eumdein graecis, quorum ignoti sunt auctores. Postrema, octo columnis constat, & nominavit octa-plam . In ea praeter praecedentes adjecit versionem Iericunt inam dc Nicopolitanam. Λ tempore quo inventae sunt Poly-glottae, quatuor aliae apparuerunt.
Prima est Cardinalis Ximenes Hispani,
dc continet textum hebraeum, versionem
Septuag. versionem latinam sancti Hierooymi , dc Targum V elos in Penta- Secunda ab Ario Montano Antuerpiae impressa fuit anno is i. Uocatur Biblia
Regalis Philippi II. Hispaniarum Regis ,
eo quod pro editione suppeditaverit expensas . Eadem est ac altera ; addit i tum Paraphrasim chaldaicam veteris Testamenti libris. Tertia est Parisiensis , cura dc expensisDD. Le jay Iuris publici facta; complectitur ea quae in duabus praecedentibus reseruntur habet praeterea versionem Syriacam & Arabicam, Pentateucum Samaritanum cum versione Samaritana.
dicitur Anglicana a V Ualtone Protestante Londini editae i637. Pauca addit supra Parisiensem . Versionem Septuag. ex Bibliotheca Vaticana exce piam , Uulgatam secundum editionem
Sixti V. dc correctionem justii Clementis VIII. factam habet ; supra caeteras addit etiam versionem Syriacam dc Arabicam super aliquos libros , quae non est in praecedenti . Ibi etiam videtur Taetum Jerosolymitanum, dc Targum Jonathan cum vertione Pcrsica in Pentateucum , tum dc alia Persica in novum
Testamentum. Quod habet specialissimum, est duplex Dictionarium in solio in
utroque egregia adiunt in universam Scripturam Protegomena. Schemata Psulatarum Origenis.
Ex his versionibus Graecis, ut observat Uvaltonius , dc post ipsum R. P. Gra-vclonius , una cum textu hebraeo ea volumina contexuit Origenes , quae vulgo Tetrapta , Exapti , Ac Oetapla nuncupari tur . Tet pia nihil aliud sunt , quam volumen , in cujus singulis paginis quatuor extant columnae . In prima dulcripta est versio Aquilae i in secunda , versia Symmachi ; in tertia , versio I xx. Interpretum . in quarta , verso Theodotionis , sicut videre est in hoc cliemate.
176쪽
De Proteg. ad Scrip t. sacram. ITetrapta Origenis.
r. Columna . 1. Columna . . Columna . . Columna . In ea Colum.
In haa Col. In hae Col. In hae Col. deseripta est de tibitur deseribitur de se libit ut vetitio Aqui.
machi . Interpret. idotionis .
apti originis nihil aliud sunt, quam volumen , in cujus singulis patinis sex
sunt columnae . In prima describitur textus hebraicus litteris hebraicis exaratus . Secunda exhibet eumdem textum hebraicum litteris graecis descriptum . Tertia continet versionem Aquilae. Quarta , versonem Symmachi . quinta , ve sonem I xx. Interpretum . Axta , versionem Theodotionis . Hoc opus Iropter sex illas Columnas ordine dilpostas, ainpellatur Exam.
eias lit. lcus lita lmaehi . Inter dotio ter he. ieris
o rapta denique Originis , nihil aliud
sunt, quam volumen, in cujus singulis paginis duae columnae adduntur sex illis columnis , quae sunt in Exaptis, ita ut sint
ocho columnae in octaplis Origenis , in quarum septima deseribitur versio Hieri- cuntina , ct in octava columna , exhibetur verso Nicopolitana.
dotio-rietin- poli. cim litte rishembratis ei exaratus. eustiit ris prae
Injuria temporum istud egregium de- l Rernardus Mont-fauconius Congregationis perditum opus feliciter restauravit R. P. I S. Mauri alumnus.
177쪽
IN hoe articulo in varias sectiones parti-ho dc digesto, multus est sermo de Scripturς sacrae U. T. Paraphrasibus; cum enim Iudaei alternatis vicibus modo a Salmana rar, modo a Nabuchodon olore, modo etiam a Regibus Griecis ducti sint captivi , ut plurimum neces litate compulit dominantium lingua uti tenebantur. Tum innata decursu temporum aut amissa, aut multum interpolata , opus fuit sacras Scripturas diversis linpuis pro ut expostulabat Inὀmorum necessitas, interpretari: Linc absoluta captivitate Babylonica, amparuit Parari. rasis Syriaca ex Hebraeo SChaldaeo conflata : deinde vero Pararia rasis Unxeli , Ionathxn , & quaedam aliae. His accedit interpretatio Septuag. Iudaei legem dividebant in scriptam & Oralem,
quam Calaiam nuncupabant . Prior erat
vel ipse textus hebraicus : Posterior eiusdem explicatio juxta Prophetarum sententias traditione Doctorum nutrita &dcterminata . Polyglottae sunt eiusdem Scri Iturae explicationes , diveris tamen secundum diversas lectiones , diversaque idiomata , ut ratet ex Exaptis Origenianis.
Do versiona Lxx. is storiasi. MULTA qua run ur de hac versione . Primoquidem an suerit mapnae auctoritatis ante S. Hieronymum II. An in singulis cellulis composta suerit a Senioribus ' Demum , an rurrata a Sixto V. sit
C O N C L v S I Q. Ante S. Hieronymi tempora, verso Lxx. erat magni ponderis λ
IUSTINUS e hortat . ad Gentes primum refert quomodo Ptolomaeus Philadelphus, suadente Demetrio P alereo . accersiverit Seniores inter Iudaeos docti J mos, qui in singulis conclusi collusis ex hebraeosrς-
cae linguae quasi unius labii , vetus T
stamentum rcddiderunt e Cognito Pio se tomao , inquis , septuaginta istos viros, is non solum eadem lententia, verum e-- tiam iisdem verbis in translatione uia is sos,ac ne una quidem didi ione alium abis alio dissensisse, admirationem attonitumo Ptolomaeum , cum in t rpretationem a se solutam esse divina virtute credentem. tum quovis honore dignos illos ut Deiri amantes , dc Deo charos vicissim judiis cantem, cum muneribus multis in pa-- triam suam redire jussisse. MConcinis Irenaeus lib. a. adversus hac re ues c. 23. qui de eadem Septuag. in te pretatione , sic loquitur : Petrus , de , , Ioannes , ct Mattheus, & Paulus, ocis reliqui deinceps, ct horum Sectatores, is prophetica omnia ita annuntiaverunt , is quemadmodum Seniorum interpretatio,, continet . Unus enim dc idem spiritus, , Dei , qui in Prophetis quidem praeco- ,, nia avit , quis ' qualis esset adventus,, Domini : in Senioribus autem interpre- , , latus est sane. DTum Tertullianus apolog. eap. it. Fxis is sis enim Ac ad ipsos semper Prophetaeis peroraverant sea ne notitia vacaret , , , noc quoque Ptolomaeo a Iudaeis subscri- ,, ptum Est Lxx. Interpretibus adultis , , , quos Menedemus quoque Philosophiuis providentiae vindex de sententiae comis munione suspexit. Domittendus Clemens Alexandrinus
is nusquisque tigillatim ex sua propria in- ,, terpretatus ellet prophetia , conspirarunt ,, omnes simul collatae in terr relationes ,
se ec sententiis & dictionibus ; Dei enim
,, inerat voluntas, quae id ad Graecorum is aures coni ulto comparaverat . Nequeri vero ab inspiratione Dei erat alienum , ,, qui prophetiam dederat, ut interpreta- is tionem quoque tamquam graecam ess - ,, ceret prophet Iam . Idem in omentum
is sese tradi t ibid. Iaἶ. 342. S. Hieron mus his ac gitur : in Psal. i. sic hal ct : Mediis legis temperibus, ,, riui quam Unigenitus Dei Pilius anteis saecula manens Deus Uerbum homo is nasceretur, poscente Rege Ptolomacii, LAX. Seniores libros veteris Testamen, is ti cx hebraeis litteri ι in graecas trans- ,. tulerunt. v
178쪽
s. D'hanius succinit de mensuris 3c ponderibus: Interpretes, inquin, sic ubiis manca ac defecta oratio nonnullisis adiectis plurimum ei lucis attulerunt ;is ut illos non sine Spiritus sancti assatuis ad scribendum accestille credibile sit. Si is quidem que necessaria non erant, iisdem
se verbis repetere noluerunt, quoties veri ra in graecum translata sententia clauis dicare videbatur; tum nonnihil adjece- runt, qua in re admiratione potius quam
se reprehensone digni si int, adeoque col-- laudandi cum illud omne divino quo-- dam consilio ab illis esse fiactum prudens,, quisnue non dubitet . - Non abii milia de hoc momento dicit Eusebius lib. s.
Sub cribit sanctus Augustinus lib. 2. de Doctr. Christ. c. I s. Eo loci de variis editionibus Scripturς 1 acre se lonuibur: si Latinis quibuslibet emendandis Greciis adhibeantur , in quibus Lxx. Interpreis tum, quod ad vetus Testamentum attiis net, excellit auctoritas: qui jam per om-M nes peritiores Ecclesias tanta praesentia se Spiritus sancti interpretati esse dicunis tur, ut os unum tot hominum fuerit. ,, Sanctus Doctor lib. I s. de civ. cap. 43.
aserit editionem Septuag. suisse apud Α-postolos iamiliarem, dc Interpretes in ea hausisse quae latine reddiderunt. Nbn dillentit sanctus Hieronymus quiqq. in Genesim sic loquitur Non de-M buit S. Lucas , ipsius historiae scriptoris est in Gentes, Actuum Apostolorum v lumen emittens contrarium aliquid scri- bere adversus Scripturam , quae jam sue-- rat Centibus divulgata; dc utique ma-- joris opinionis illo dumtaxat temporeis I xx. Interpretum habebatur auctoritas, is quam Luce, qui ignotus & vilis, di non
se niagne fidei in nationibus duc satur . . . ,, hoc autem generali irr obscrvandum ,
is quod ubicumque sancti Apostoli , Α-- polioli viri loquuntur ad populos , iisse plerumque testimoniis abuttitur , quaeis jam suerat in Gentibus divulsata . , se Rursus Zc expressius comment. in capti l 2. Habacuc : Porro , quod Apostolus Septuag. matis testimonio abusus
eii id Romanos scribens ; iussus autem se ex fide mea vixci & non co quod si habetur in hebraico , caiisa perspicua
is pluras . hebraicas nesciebant nec eruis ei cura de verbis ἔ cum sensus esset in se tuto , & damnum .... Praetens disputa se latio non haberet . In utroque loco docet sanctus Doctor , I. Apostolos versone Septuag. usos suisse. II Hanc pre ea teris elegisse, immo & relicto textu originali, ad eam confugisse, quia Gentiles in quorum gratiam lcrabebat , rarvi iaci
bant linguam hebraeam, quirpe qui illam
ignorarent , oc natio Judaica apud eos vilis admodum haberetur : Porro si versio Septuag. non suisset oc accurata oc inspirata, nec S5. Lucas, Marcus, Joannes, Paulus, eam ad probandam ec explicandam ver bi divini incarnationem laueallent. Unde sic argumentari fas est : Versio
quae spiritu prophetico scripta est , dc qua Apostoli ad convertendos Gentiles ultiunt , erat maximi ponderis vel ante ipsum B. Hic nymi aevum: Atqui ex Patribus primorum 1ςculorum versio Septuaginta
talis habebatur , ec apud Apostolos erat in usu i Ergo occ.
Oppo Nss t Illa verso non est maximi ponderis , citius enuinitas levissimis innititur sundamentis: Atqui res ita se habet: Et probatur : I. Nihil certi habetur pro Auctoribus qui inspirati ventilantur: Emto dcc. Probatur antecedens. Quidam scribunt seniores Interpretes ex singulis Iribubus ab Ele aro ad Ptolomaeum missos, qui
Scripturam sacram ex Hebreo graece retaderent; certum est tamen asias tunc ten
poris non suisse Tribus praeter Iudam dc
Benjamin , ac partem Leviticae Tribus , cum aliae in catlixitate Ninives sub Salmanapare rerit: sciat . II. Neque vero i si Patres conveniunt de historia ; quando quidem nonnulli scribunt Lxx. Seni res versionem suam adornaste, singulos in singulis cellulis ; quidam binos in singulis quidam etiam manstincti Ihs illas fictilias esse, quocirca sanctus Hieronymus praefat. in Pentateucum , ait : Nescio is quis primus auctor septuaginta cellulasse Allexandriae mendacio suo extruxerit :Ergo dcc.
Resp., negando minorem propter rationes
in probatiouibus allatas : similiter eadem
179쪽
de causa negamus antecedens : Ad pri-ilam suisse ezecratos , nec ut sacram h mam probationem dies , nihil facere adibere 'oluisse. substantiam iaci i Seniores ex aliquibus , Respondeo I. opponendo Rabbinos Rabbia vel ex omnibus Tribubus allii mptos suil-mnis . Josephus testatur postulationem Pto- se. Apud Patres inconcustum manet , vi- lomaei de translatione facienda Pontifici delicet Seniorcs non sine Spiritus sancti pergratam iuisse. Concinit Philo qui lib. afflatu suam edidisse graecam versionem. 1. de vita Moysis scribit , singulis annis Eadem ratione & pari facilitate solvitur in insula Pharo celebritatem quotannis altera probatio a quod enim vel singuli in fieri in gratiarum actionem pro admirabili singulis , vel bini in qualibet cellula , velitranslationis beneficio . Quid plura ad elirum in alio loco, operi versonis incubue-iliciam 8 Maimonides jejunia gentis suas
rint, parum refert, tametsi contensio Pa-ienarrans, non meminit jejunii instituti per trum praeponderet auctoritati S. Hier. qui, modum execrationis de versone graeca Ἀ-
iit versionem suam ex hebrinis sontibu ficta; immo Rabbi Azarias ad fidem capi
concinnatam celeberrimam ventilaret, par- tis octavi B nμι , R. Godolias sol. 24. -- vi, ut quidam autumant, faciebat Grecam .itenae Cabbalisticae jejunii TL. th origi Ad solutionis complementum: Aa pri- nem ducunt ex eo quod I xx. Seniores haemam quidem probationem respondeo: Se- Provincia graecae versionis adorandae sus niores ex singulis Tribubus rotuiste assu- cepta solemne jejunium N publicas ora- mi , eum decem non ita suerint in capti-itiones indixerint , ne Iudeis male verte-vitate extincti, quin ex singulis aliqui re-iret Ptolon Ni Regis conjilium ι vel ut manserint; quia vero non erat amplius poLsDeus illorum studio & .versoni prospe- sessionis propriae locus ad fratres coni mirum exitum largiretur. gerunt , quippe a Iuda benigne suscepti , Respendeo II. dili insuendo minorem idicti sunt postea promiscue Iudari . QuodJIudei aevo Ioscphi posteriores versonem
autem de facto multi remanterit, non ex praecam execrati sunt, & hoc in odium uno constat sacrae Scripturae loco: habe-ifidei in Christum , concedo r Iudei antur enim l. I. Paral. 4. 24. 33. multos deiti qui & sapientes V nego . Iudaei Αpo Tribu Simeon redi ille tempore Ezechiaeistolorum temporibus animadvertentes mul- Regis , dc multas Iudae terras occupasse. tos e suis & Gentibus ad Christum sese Rursus l. 2. Paral. 34. 6. 9. 2 r. legitur convertere , eo quod legerent Scripturas Iosiam Frechiae pronepotem multis annisljuxta versionem graecam , quae tunc si
post Assyriacam deportationem , urbes rimum erat in uili , ct Apostolos osten- Manassis, Simeonis, Ephraim , Nephtali- l dere Prophetias in iis sacris Libris contarum , maximam in partem vastatas, ab tentas in Chri Ilo adimpletas esse, sicut in instrumentis idololatriae repurgasse, & abiDominum flavi erant, sic & in rabiem a earum Tribuum reliquiis sacrum tributumicti de felici Apostolorum mistionis exitii exegisse, quod non sine nutu Dei, quem Versonem graecam summo prosecuti sunt consultierat , secit . odio , hinc Rabbinorum quorumdam de se bi, : Issa Uersio ut sacra& inspira-itriduanis tenobris ob legem graece trans-ta non est habenda , quam vel ipsi Iudei l latam fabula : hinc jejunium 8. die men- execrati sunt : Atqui versionem graecam j sis Thebeth , Kalendario adscriptum , ut Iudaei tametsi rro religione ec libris qui Jquidam volunt. ex suis Patribus promanarant zelati , il- Insignis est sancti Cyrilli Hierosolymit1-lam tanto prosequuti sunt odio , ut solem- ni sententia ; namque Cathed. 4. ita lo- ne jejunium instituerint v m. die Tebethlquitur : ' Et ut divinae legis elle hos li- propter legem in profanum sermonem se bros experientia disceret, & ne hi qui conversam, & ex illa, ut ipsi putant, Λ- ,, fuerant ad illum milli , mutuo conspi-lexandrinorum audacia tribui tencbras periis rarent, prospiciens; in insula Pharo quae universum orbem incubuisse fabulentur :iis e sit prope Alexandriam ungulis Inter-
Porro omnia jejunia inst tuta sunt ad ira miri pretibus singulas domos distribuit , dc
Dei sedandam : Igitur jejunium a Ju- , , uniquique, ut separatim omnes Scriptu- deis institutum propter translationem gre- ,, ram interpretarentur , mandavit . Quamitu, argumentum est eos per otania il- is cum in septuaginta duobus diebus ne-
180쪽
is rotium id perfecissent , simul om-
is nium interpretationes , ex diversis do- mibus prodeuntes protulerunt: collatas is autem simul non solum in sensibus, ' is rum etiam in verbis consonas invenit,
is non facundia & appiratu sophismatum is humanorum factum id fuerat , sed ex is Spiritu sancto divinarum rerum inter
is pretatio facta est. ,, pones II. Concilium Tridentinum declarat Uulgatam esse authenticam , nulla fac 1 mentione de versione Lxx. Seniorum: Igitur illa non fuit etiam ante Hieronymum magni ponderis. Reyonco dii linguendo : Et Trid. sua definitione non excludit versonis Septuag. authenticitatem, concedo : & excludit , nego. Vel etiam ante Hieronymum multe nedum latinae , sed oc principaliter graecae circumferebantur Scripturae sacrae versones , in quibus saltem plurimis malitia tum Iudaeorum , tum etiam Haereti corum scatebant errorest quocirca ad tutelam , fle pro Fidelium consolatione ac fidei certis lima conservatione , declaravit Uulgatam este authenticam, ita ut omnes absque scrupulo , & omni exclusa tergiversatione illo textu pollent uti: sed alias ab omni labe ei sentiali puras non explaudit In M, : Atqui versio Lxx. Seniorum nullius nec elle nec fuisse ponderis debet: Ergo dec. Probatur: Illa Uersio alicujus ponderis suille non debet , quaecum nuovo Testamento non consociatur: Atqui res sic se habet : Et probatur . In novo Testamento quaedam sententiae ex veteri excerpte reperiuntur , quae tamen deside antur in versione Septuag sic expresse enarrat S. Hieronymus Praefat. in Pentateucum: His , inquit, in quibus is multa de vetere Testamento legimus , is que in nostris codicibus non habentur,ri ut est illud: De AEgyptουocaυi Hlium meum, , , is quoniam μα--s vocabitur , is EGM go dic Respondeo multipliciter ad solutionem hujus argumenti dc aliorum. I. S. Hieronymum magis adhaesisse exemplaribus hebreis, quam Septuag. que tamea multi faciebat , ut patet ex Prscat. in Iob , his
verbis : is Cogor . . . adversariorum re
is spondcre maledictis, qui interpretatio. uern meam .... criminantur. is Ibidem:
,. Omnia veteris instrumenti volumina Oriis genes obelrs, Ailerisque distinxit , quos , , vel additos, vel de Theodotione sumis pios translationi antiqui asseruit, proia, , tam desutile, quod additum ell. Di si scant igitur obtrectatores mei recipereis in toto, quod in partibus susceperunt. Respondea II. dc dico innovationem non reperiti in substantia, sed in levioribus Sila v. g. Septuag. illud Joan. 19. Videbunt
in quem transfixerunt, sic legunt, in quem transfixerunt , vel in et em puraerunt :Hebraeum vero legit : Aspicient ad me quem confixerunt; quod est idcm re. Ru tus , Seniores Lxx. Ponunt Tia capita tali heris suo loco, eo quod sic legerunt in
originalibus hebraeis 2 qui vero codices hebraei exciderunt, jam tuo non inveniuntur ordine . .Sic illud Pial. 93. Dominus regnavit , Antiqui Patres , ut Tertullianus lib. adversus Iudaeos cap. 7. & x Augustinus de Arnobius legerunt: Regnavit a leno ι quod & Cas odorus testatur legisse in Septuag. quodque Iudaei ablluleruEt in odium passionis Cluilfi dc religionis. Sic etiam illud Habacuc cap. 3. legunt Septuag. In medio duorum Mimatium cenasteris; Hebraeum vero: In medio ann rum viri ca iliad. Utramque agnoscit E
clesia ut Canonicum. Denique hebraeum septuagintae solum personas de familia I cob numerat in AEgypto Seniores vero septuaginta quinque, quia comprehendunt etiam eos qui nati sunt filii in Atagypto . scilicet Machir, filium Manassis , oc Galaad ejus nepotem, ac filios Sutatiam &Goam, dc Eden ejus nepotem. Respondeo III. Hoc sic contigisse ex diversis litteris, vocibus, accentibus, lectionibus, phras bus, dc ex subtractione vel additione punctorum, quae omnia variant sensum, & hoc ex malitia Iudaeorum qiii
in odium fidei poli Christum divinas
defloravere Scripturas . Hoc ipsum ex-
prelle scribit Iustinus in dialogo cum
Iriph. his verbis : Nec vel Iis, inquis, Doctoribus credo, negantibus LxX. be- , , niores interpretis ollicia recte su nctos is xpud Ptolomaeum Regem, i pium locum interpretari conantur , multas quoque ,, Scriptura, in totum substulerunt ex edi- , tione taxia Seniorum , quae manifeste is hunc ipsum crucifixum & Deum & homi- ,, nem, di in cruce mortuum praedicabant. Δ