장음표시 사용
201쪽
maritus IudithyR. Manasses, qui mortuus est tempore messis hordeaceae.
Euid refert liber Estheris' R. Ea quae Esther pro Iudaeis suis
perfecit , magnificentiam Regis Astueri , si aspensionem Amani in patibulo , exaltationem Mardochaei . Capita ejus
R. In eo reseruntur quae contigerunt
Iob incredibilis patientiae viro, & disputationem sEu dissertationem quam habuit
cum amicis de attributis Dei. Capita XLII. habct. Uuinam auctorea librorum historialium particularium, veteris Testamenti
R. Non constat a quibus libri illi scripti sint; existimatur tamen x quibusdam librum Tobiae ab ipso Tobia juniore scriptum si isse , dc ea ciuae sunt de morte ejus, ab alio fuisse addita : Librum ludith, a Ioachim seu Eliachim Sacerdote magno . Librum Eliher, a MardociaαO ,
Librum Job ab ipso Job. sunt libri Sapientiales'
R. Liuinque, liber Sapientiae, Prove biorum, Cantica Canticorum, Ecclesia1 cs, Ecesesiasticus, quibus additur Pialterium Davidicum. Luis aut ior librorum Sapientialium R. Iroυerliorum Ec Ecclesiastes, auctor est Salomon ; a quibusdam tamen sbius non censetur auctor : Canticum Canticorum tribuitur eidem Salomoni : D. Hieronymus credit a Phylemone Iudaeocompositam suille Sapientiam : elus filius Syrach creditur scripsisse librum Lcclesiastici. Luid continet liber Sapientiae R. Disseris stibi unius de sapientia tam
R. Continat regulas ac praecepta divina pro omnibus cujuscumque status. Are dicitur liber Proverbiorum R. eluia continet comparationes seu paraboliss. Quia Cantica Canticorum R. Est veluti carmen nuptiale exprimens castos complexus animarum cum
Deo sponto. Cantica Canticorum , ideli Canticum Exces lentissimum. Miu Lcc'ui a Q. e R. Totus est in describenda vanitate rerum mundanarum, significat concionat rem , seu convocatorem toto enim op re concionatur Salomon de mundi vani
R. Extonis obedientiam subditorum , nobilitatem sapientiae, laudem Sanctorum: uno verbo, altissimas regulas morum. Sic dicitur ex eo quod , ait S. Augustinus , in Ecclesia quondam legeretur. i. Pialterium' R. Liber laudum Dei, & veluti compendium totius Scripturae. Continet CL. Psalmos & repraesentat. Datia cecinit-ne omnes Psalmos, sive
R. Sex.ecim conjungendo Baruch cum Ieremia , cuius Ieremiae Baruch erat Scriba. Luae sunt Prophetae R. Dii dun ur in quatuor maiores &duodecim minores , conjungendo Baruch ut supra. tiare alii dicuntur majores , alii vero minores e R. Utila aliorum opera sunt majora , aliorum vero orer minor . Luinam sunt Prophetae minores & majores
R. Maiores sunt Isaias , Ieremias , - Σechiel oc Dalilei. Minores vero Oiee, Ioel, Amos , Abdias , Jonas , Michaeas , Nahum , Habacuc , Sophonias , Ag-geus , Tacharias, dc Malachias . Auctores librorum sunt ii quorum nomen ex hibent . De quo agitur in Isaia R. Da Iudaeorum leprehensione, de adventu Christi in carnem , de eius pasti ne, de vocatione Gentium, unde eicitur Evangelilla adventus Chtalli et capita LX I. complectitur. De quo agit Ieremias R. Agit de captivitae e Judaeorum, ac det tructione civitatis serotolymae, de la
mentatione propter clus eversionem ....
Baruch qui non separatur a Ieremia praenuntiat praecipue reditum populi. stust tempore , aticinatus est Ieremias R. A me captivitatem Babylonicam ,
202쪽
dc ipsa durante, quo etiam aevo Prophetabant Ezechiel, dc Daniel. iauia continet Ezechiel 'R. Multas vitiones comprehendit; enarrat ruinam Iero olyn ae , dc eius reparationem praeaicit . Habet XLVIII. capita.
id Daniel ρR. A is de monarchia m indi , de regno Christi, de historia Susannae, de destructione Bel, de intersectione draconis, de projectione Danielis in lacum leonum, de de allato prandio ab Habacuc Pr rheta. Ejus capita XIV. Muid Olee ρR. Deseribit idololatriam populi Israel,
punitionem eius peccatorum , dc conversionem Gentium sub figura meretricis quam Propheta sibii poniavit. Capita XIV. hibet. diuid Habacuc 'R. Pranuntiar ruinam Iudaeorum a Chaldaeis , & ruinam Chaldaeorum , a Persis liberationem Iudaeorum Per Cyrum, peccatorum vero per Chri ilum: conitat tribus capitibus.
R. Loqui de nausea.io Ionae, de poenitentia Ninivit1rum, de vocatione Gen
R. omnes serme alii deplorant peccata Judaeorum, minantur iram Dei, praedicunt vel describunt punitionem eorum , praenuntiant adventum Messiae , aliqua do primum, aliquando secundum, s epius uui a praenuntiando conlislantur populum. ιμam Prophetae clarius praenuntia-VCr.int Christum
R. Isaias, Ezechiel, Daniel 3c Zacharias; nota Isaiam descripsisse omnes pene circumstantias vitae Chrilli ; Jeremiam fuisse sauram Chri ili patientis ; Danielem exponere occisionem ejus, ct cessa rionem caeremoniarum veteris legis: Joelem praenuntiare adventum estis in linemundi : Malachiam oblationem ejus in Templo : oseam , conversionem Gentilium: Zachariam , humilitatem adventus ejus & ejusdem ingressam super asinum in civitatem Jeru lem. Quid libri Maeliabaeorum R. Reserunt statum reipublicae Iuda n-rim sub Monarchia tar corum, praecipuet
vero quae festa sunt ab Assimonetis sive
Machabaeis. uua, Assamonet dicti sunt Machabaei' R. uitia in eorum vexillis erant descriptae tres illa: syllabar, ma , cha, bae, qVi ii int initiales rectorum Hebreortim significanti uin: nuis similis tui in His, Damiae. Quomodo dividitur novum Teilamcntum e R. Sicut vetus; in Legales, Histori lcs, Sapientiales, oc Prophetales. Lerales sunt quatuor Evainpetita: Historiales, Actus postolorum : Sapientiales , T pistolae Ap stolorum: Prophetales, Apocalypiis.
'su. re novum testamentum Evangellum
dicitur 'R. Quia attulit bonum nuntium , scilicet adventum Melli ars Lvangelium idem tonat ac fatillum nuntium.
Muid cit Evangelium' R. Mi liber continens historiam Christi , adventum eius, doctrinam ; demum
omnia tum dicta, tum tacta retort. fusumex Evangelium' R. Unitum est, scriptum vero per quatuor auctores , videlicet , Matthαum , Marcum, Lucam, oc Joannem, qui L-vangelistς idcirco vocantur. Nesa, cuilibet Evangelistς secundum expolitionem tactam, tribui signum: Primo apponitur Angelus in figura hominis : secundo datur leo : tertio , bos : quarto , aquila. Matthaeus pingitur cum homine, sive Angelo, quia principaliter scripsit duhumanitate Christi: Marcus cum icone ,
quia egit potissimum de sortitudine ciresurrectione Christi : Lucas cum bove , quippe qui praecipite agat de passione ecmorte Christi, sive de sacri licio : Ioannes cum aquila, eo quod prOL: mus accL-dens ad divinitatem , sacramenta divinitatis Christi aperuit. M sunt Evangelistae ex numero Apcllo lorum R. Duo , Matthaeus dc Ioannes. xuid continet liber Actuum Apollolcrum ZR. Continet asseensionem Christi in coe lum, visibilem sancti Spiritus Millionem, predicationem, gestaque Aroastorum , ocprecipue lancti Pauli : IIno verbo hii toriam Ecclesie nascentis x morte Christi per annos circiter tris inta. 'uis auctor libri A tuum Arustulorum ἐ
203쪽
L ire sunt Epistolae Catholicae
R. Septem, una Iacobi, duae Petri, tres Ioannis , dc una Iudae. mare dicuntur Catholicae 'R. Puta sunt omnes missae , non ad unum virum tantummodo, aut ad gentes quasdam , sed ad omnes fideles ; earhου- con enim idem sonat ac universale.
Quot sunt Epistolis D. Palili f
A 'na D. Pauli. R. Prima ad Romanos, secunda & te tia ad Corinthios ; quarta ad Galatas quinta ad F phesos ; sexta ad Philippen-scs; septima ad Colossenses , octava di nona ad Thessalonicenses ; decima & undecima ad Thimoteum ; duodecima ad Titum . decima-tertia ad Philemonem ι decima-quarta ad Hebreos.
Ad quid Apostolorum Fpistole λR. Aii instruendos mores Fidelium.
Quid refert Epistola S. Pauli ad Romanos I. In ea Apostolus revocat Romanos ab erroribus Gentium, & caeremoniis legis ad veram catholicam fidem. XVI. capita.
II. Ad Corinthios I. in ea quosdam a saliis Apostolis & Prophetis per eloquCntiam , quoidam prr observantiam Legi a Judaicae te ductos revocat ad veram fidem Catholicam, Evangelicamque sapientiana: capita XVI. II l. Ad Corinthios II. in ca eosdem ad poenitentia in converti,s dc emendatos consolatur, oc laudat : Capita XlII. IV. Ad Galatas 1 in ea ipsos seductosa pseudo-Apostolis ut ad letem dc ad circumcisionem reverterentur , ad veram fidem adducit : capita VI. V. Ad Ephesios : in ea Ephesii qui ab Apostolo verbo veritatis accepto , periliterunt in fide , collaudantur : capita v I.
VI. Ad Philippenses , in qua Phili
renieS , accepto veritatis verbo , in fide peristiterunt , dc non receperunt fallos Apostolos 3 unde propter hoc laudat S. Paulus ; capita IV. VII. Aae Colostentes : in ista Colosenses praeventos a Pleud Apollolis ad veritatem fidei revocat admonitionibus saluberrimis : capita P. VIII. Prima ad Thessalonicentes , in
qua omnes laudat Apostolus, quod , veritate accepta , cum persecutionem paterentur a civibus suis , perstiterint in fide , nec falsos Apostolos receperint :capita IV. IX. Secunda ad Thessalonicenses , in qua eosdem instruit de novillimis temporibus, de adventu Antichri iii , de ipsius exaltatione , oc ruina : capita III. X. Prima ad Timotheum , in qua linsum instruit de ordinatione dc officiis Episcopatus , dc Diaconatus , atqu omnis Ecclesiasticae diiciplinae : capita v I. XI. Secunda ad Timotheum , in qua excitat iritim ad martyrium , informans eum de catholica veritate di novillimis temporibus : carita VI. XlI. Ad Titum , in qua illum instruit de constitutione Presbyterorum, & spiritali conversatione, atque de Haereticis viatandis : capita III. XlII. Ad Philemonem , in qua ipsum de fide, dc charitate in Sa in abs instruit, dc ut Onesimo servo indulgeat, precatur: caput I. XIV. Ad Hebraeos , in qua Apostolus defectum oc evacuationem Legis Mai i-cae , persectionemque Legis Evangelicae ollendit, oc quod Christus sit verus Deus dc homo, atque hominum Mediator: capita XIII. Epipola D. Iacobi , in qua ad patientiam hortatur, bella & controveritas r prehendit , atque ad virtutem inducit ἐν capita V. Epipola D. Petri prima, in qua ad munditiam lectandam , adversitates serendas exemplo Christi , honorem senioribus a junioribus tribuere hortatur ι .agit etiam de ornatu mulierum , dicitque homines, Christi morte redemptos , dilecti Oai in cumbere debere: capita U. Epipola secunda divi Petri , in qua inducit credentes ad tenendam fidei verit iis conliantiam , Haereticorum damnat falsitatem, ec secundum Chri ui adventum dei criuite capita III. Cht.la S. iudae , in qua monet omnes de propria fallite , inducit altercationem Micli,elis Archangeli cum dracone , e de tellatur Haereticorum vitam ς caput I.
Epipola prima D. Ioannis Evangelii ε ,
204쪽
in qua testimonium perbit et de verbo veritatis . c vitae, hortatur ad consessionem peccatorum , affrmans nos Iesum habere Advocatum ad Patrem : dilectionem Dei, di proximi inducit : capita V. Disoia D. Ioannis secunda , in qua Electam dc filios ejus commendat , ct ad
fraternam hortatur charitatem , atque Haereticos vitare admonet a cap. I. Disola tertia D. Joannis in qua Cajum extollit propter picta tem quam exerce- sat in peregrinos , atque ut in hac pietate sermaneat , hortatur il cap. I.
Quid continet Apocalypss 'R. risiones B. Joannis Evangelistae , &omnia quae ventura sunt a primo Christi adventu usque ad secundum. Quid significat Apocalypsis R. Irim sonat ac revelatio. Ubinam Ioannes stripsit Apocalypsin λR. In Insula Pathmos ubi erat relega
s. Paulus Apostolus scripst-ne omnes Epistolas quae ipsi tribuuntur λ
Misisam est ordo Epistolarum divi Pauli ' Sunt-ne dispositae in Biblia ordine suo R. Ilia Epistolae sunt dispositae non secundum ordinem quo scripte sunt , sed potius juxta urbium dignitatem ad quas scribuntur. Quaedam Epistolae divi Pauli fuerunt scriptae ante vincula, aliς in vinculis , & alie post vincula.
rbs vincati . AD Hebraeos . Ex Italia. Ad Timotheum II. in fine dierum coniectus a Nerone in vincula. Ad Thesalonicenses. Ad Titum.
I OcATUR NIZAN . 3o. diebus con- E . primus mensis anni sancti ; Respondebat Martio nostro & Aprili. Primo dis, Neomenia, hoc est Festum: jejunium pro morte filiorum Aaron. Decimo dis , Unaquςque familia de agno Paschali sibi providebat . sejunium pro
morte Mariae. Decim quarta dis , Agnus Paschalis immolabatur e Primς vepere Festivitatis Α-
Deci inexto die . oblattio manipuli spicarum frumenti: Tum Messis incipiebat: Ab hac celebritate numerabantur 49. dies usque ad Festum Pontecosten. Die v eos Osr mo , Dictava Paschae: Uigesimo. secundo , ieiunium propter momtem Iosue : Tum dedicatio Taberna iaculi. AD Romanos .... A Corintho in Achaia.
Ad Corinthios , I Ex Epheso Ad Corinthios , II A Troade. A. Calatas Ex Epheso. Ad Timotheum Ex Lao icea .
Ao Philippenses. . . Ad Ephesios
Ad Colosenses . . . Ad Philemonem .s o
Ex urbe Rom . II. MENSI s. IAR. et q. dies habebat . Secundus anni sancti: Respondebat Aprili nostro di Malo.
Urgesim nono , Ieiunium pro lugenda morte Samuelis Prophete. III. MENSIS . GIVAN. 3o. dies exhibebat e Tertius anni sancti : Respondebat Majo nostro &Junio . Primo dis , Neomenia .
205쪽
Sexto , Pentecostes. Dιcim tertio, Solemnitas octavae,
Ne in renis , Jeiunium propter schi- sin, dc divisionem decem tribuum , quae abdicato Roboam , abierunt poli Ier
tus anni sancti : Respondebat Iunio nostro & Iulio.
Irimo dis occurrebat ex more Neomeni a. Decimoinest mo ἀ e jejunium , eo quod Moyses exacerbatus legis tabulae a Deo acceptat prae indignatione confregisset. V. MENSIS .
A e. I x ao. diei uis coalescebat i quintus anni sancti : . Respondebat Iulio nostro o& Augusto. Primo die , Neomenia de jejunium pro
morte Aaron Dia-undecimo , ieiunitum propter iteratam templi destructionem primum a Chaldaeis , tum a Romanis eodem die fa
VI. MENSIS. Fr L. et q. dies complectebatur: sextus anni sancti i Rei pondebat Augusto nOilro , dc Septembri. Primo dis , juxta consiletudinem Neo-
Die-nono , jejunium propter exterminium eorum , qui visa terra pro sti nis , taedio laboris praesentis de in futurum subeundi fracti , Istaelitas ab illa abjicienda invitaverunt , qua de cxusa Morti traditi sunt. VII. MENfIS. TIS RI . 3o. diebus absolvebatur : erat septimus anni sancti : Rei pondebat Septembri nostro & Octobri. Primo He , Neomenia , eodem die se-stim Tubarum celebrabatur . Deeimo , Festum expiationum : Iejunium . Hac ipsa die Iubilaeum in hune
a num coincidens adnuntiabatur. Decimo-quimst, Scinnopegia quae octo occupabat consequentes dies, occurrebat vero septimus dies octavae , 2I. die. Hi sesimo. secvn- ῶν , ipse octava . Vipesimo-rerrio, dedicatio Templi per Salomonem celebrata . VIII. MENSI s. MARHES VAN. 29. dies : octavus anni
sancti : Respondcbat Octobri nostro de
Novembri. Prima die , Neomenia. Soxto die , ieiunium institutum pro Iu- pendo & Sedecia , qui effossis oculis ductus sucrat in Babylonem captivus, &ejus prole quae tunc temporis extincta est. IX. MENSIS . KII LEU. 3o. diebus terminabatur. No-nus anni sancti : Respondebat Novembri nostro S Deccmbri. Psimo dis . Neom nia. Vicesim quinto , Festum rurificationis Templi opera Iudae Machabaei .X. MENSIS.ΤHELETH . 29. dies ex bibebat : dccImus anni sancti, Decembri nostro & Ia
Decimo , jeiunium ror modum lamentationis Civitatis sa incta, quae ingemuit animadvertens Regem Babylonis accedcre ad eam obsidendam. XI. MENSIS . SH Ensa u. 3o. diebus abselvebatur e undecimus anni sancti , Ianuario nostro , tum & Februario respondebat. Primo die , Neomen Ia . Nono, Fcstum, quo perdurante pro usu Sacrificiorum , dc Sacerdotum ad annum ligna asportabantur in Teia plum : A I lepho Xiloplioria nuncupabatur. Vigesim quarto, ieiunium in memoriam belli caeterarum Tribuum adversus Rc iam itam Tribum , quae rene tota tunc
discerpta dc occisa extincta est.
206쪽
XII. M E N s I s. ADAR. 2ς. diebus constabat : duodecimus anni sancti 1 Respondebat Februario xostro , simili Ac Martio. Prima Ha, Neomenia . Sorimo , jejunium propter Moysis obi
D-δε--rerrio , F stheris jejunium , Del ι--εMarto , Festum Sortium , illud- qtie minoris prς cieteris ordinis. Dat in quinto , Festum magnum di s
lemne Sortium . Tum dedicatio Templi cura dc opera Zerobabelis facta. res ut Ecclesiasticos ad studium sa-
crae Scripturae invitemus Cregorii XIII. sermonibus , qui paucis qiiicquid de pro stanti, & sumcsentia Biblie dici roteli , Epist. ad Regem Catholicum complectiti
207쪽
Juxta severiorem Patium & Interpretum criticem .
CRIPTURA saera dividitur in vetus & novum Τesta mentum de utriusque Libris inrrauentiarum agi
Do ruris vereris Tes/-onti. DicTUM est Manichaeos veteris Testamenti libros abnuere : Protestantes quosdam ut inutiles & apocryphos reiiciunt. Ied contra quod dicitur , a. Machab. 2. Habemus j olaris fanflas libra, . Dogma deveritate & utilitate librorum V. T. ex dictis patet : Iam ulterius probatur ab e- numeratione partium , in quibus mira , tum pro fidei desecessione , t um pro m rum institutione elucent.
DUo queruntur de hoc momcnto, unum de auctore , alterum vero de
ipsis libris in se ij cctatis . Unde stsECTIO PRIMA.
Num Moses sit atictor Pentareuei PENTATE UcUs idem est ac quinque Iibri ι sie enim dicitur a verbo greco pente , id est , quinque, tum dc themos , qu tox significat volumen. Pνimus lilaer vocatur Gnosis, a verbo isto praeco fgnificante generationem : exhibet mundi creationem dc oririnem , tum etiam eius progressum seu incrementumpcr stratium 2 369. annorum usque ad obitum Ioseph ι adeoque creationem hominis , ipsius lapsum, diluvium, arci fabricam , vitam SS. Patriarcharum, videlicet Abraham, Isaac Iacob di Ioseph . Hebraei inscribunt libros a rrima dictione i-hri, sic Genesim vocant Βινεsith, quod idem sonat ac principium 'Secundus, dicitur Exodus, id est, exitus nominatur enim ab exitu 'Israelitarum de .Eryrto : tum eorum complectitur res gestas per annos i s. ab obitu Ioseph usque ad erectum Tabernaculum nym- re servitutem in AEgypto , liberationem populi a captivitate , transitum m2ris rubri. Tertias , appellatur Lethicus , quia est velut Rituale Iudeorum , continens ossicium Sacerdotum , de anni Iubit i promulgatione , & de his que acta sunt intra unum mensem & dimidium. Luartus , inseribitur, Liber Numererum , quia refert computationem populi per Tribus factam a Moyse & Aaron; continet etiam res gestas ab anno secundo post exitum de AEgypto usque ad annum 4o. F. loci refertur populi obmurmuratio S r bellio , S e tundem punitio.
uintus , nominatur Deuter nemium , id
est , posterior seu secunda lex , a vocabulo graeco D.uteros , latine , pesterior, d firmitur , tum ec voce , nomes , latine lex . Est eadem lex , sed susior explicatio dc repetitio coram filiis eorum qui mortui suerunt in deserto : hi quinque libr1χ dicun-
208쪽
De fingulis Scripti Sacrae Libris
seu libri legis , ut dicetur . - dicuntur lex
instR Patres omnibus retro qculis auctorem
Pentateuchi agnoverunt Moysen ; quequidem opinio perpetua Iudeorum , &Christianorum traditione, apertitque Scripturς locis firmata , ut lola Orthodoxa habita est: hoc tamen non oblunte, pro .pter levissimas conjecturas id negavit ultimis temporibus post Thomam Hobbesium in suo Leviatham , cap. 33.& Spinosam in tractatu Theologico politico , Richardus Simon, congregationis OratOrie olim constater, in sitis de veteri Testamento criticis , cap. a. ubi nihil aliud Moysi concedit, quam leges & caeremonias : caetera vero notλriis publicis lictitiis I cuius opus merito censura proscriptum fuit ab illustrissimo Domino duHarlay Archiepiscopo Parisienii, viro sine in sicris litteris, & scientiis Conciliorum excultillimo . Contra quem &
Morses es auctor Pentareuehi. Probatur auctoritate & ratione.
Primo, ex veteri Tos amento. ENODI cap. 24. 4. I. 4. habetur :Grissit irarua Mooes uniυersos sermones D mini. Ibiciem , cap. 17. I 4. Dixit autem
Dominus ad Moysen : Scribe Me Amalecitarum scilicet cladem ob monim-rum in
libro , Θ rra.le auribus Iesua : aeLelo enim memori im Amalech sub calo. Deuter. cap.
3I. Scripsit Mo, ea legem hanc di id est , , praecepta, caeremonias euec hil fortas, unde iic argumentor e qui scripsit univerti,ssermon.cs Domini , praecCp ta , caeremonias ct historias, est auctor Pentateuchi, haec enim solum continet : Atqui ex citatis scripsit haec Moyses: confirmat perpetua traditio Iuda orum , immo & Samaritanorum, qui in hoc Iudaeis contentiunt, propter quod servaverunt semper Pentateucum t Erro &c. Confirmatur :Exodus tribuitur Moysi, Iosue cap. 8. I. tum lib. 2. Paralip. cap. 3I. 3. sicut vi Malachiae cap. 4. v. 4. Item Leviticus cribuitur Moysi , Numeror. caP. 3I. v.
χr. tum lib. 2. cap. 8. t 4. Esdrae ; item liber Numerorum eidem tribuitur lib. a. Paralip. cap. 3. V. 3. & a Obiae , cap. 7. v. a 4. It m ct Deuteron. lib. 4. Reg.
cap. 14. v. 6. lib. 2. Paralip. cap. 23. 4.
S. MARcUs cap. ra. sic loquitur: De
mortuis autem quod rejurgant non lubiis in
libris Mosa super rubum quomodo dixerit illi Deus et Emo sum isc. Illa verba sunt in Exodo, cap. 3. 6. Ibidem Chrillus subiicit Levitici & Numeri sententias , ut
patet Luc. a. 22. & cap. 3. Via 24. Vade inquit, Osrende ta SacerdWι .... sicut pro pit Moses. JOV. cap. 3. v. 46. Sa creder tis Moyse , forsitan or crederetis mihi , dema enim illa Ieripsit. Tum Luc. Cap. 24.26. dc 27. Nonne oportuis pati Christi- , crita intrare in gloriam tuam : Et inc iens a Mosa er omnibus Prophetis , interpretabaturiatis in omnibus Scrinurrs qua de vis eranx.
Unde sic argumentari fas cli : Ille est auctor Pentateuchi qui sic agnoscitur a Christo : Atqui ex dictis Moyses agnoscitur a Christo auctor celeberrimus librorum legis: Ergo&c.
tur: Dυenimus quem scri r Moyses in lete ;Iudaei hoc ad prophetiam Iacob, quae lacet Genesii, cap. 49. rvierunt: Igitur Getieiis agnoscitur tamquam Moysis faetus a Joanne. Exodus citatur ut Moysis liber ,
Luc. cap. a. v. 23. Rom. cap. 7. v. 7.
Hebri cap. s. v. I9. Leviticus citatur tamquam Moysis Et iam opus, Luc. cap. 2. v. 14. & Joannis cap. s. v. s. Item liber Num 2 ram , Matcb. cap. 12. S. Si militer oc Deuteronomium , Matis. 22.
36. Quid plura Ab ipsis Iudaeis prodiit
pro isto momento cete errianum telli in nium; namque libri legis, in Pontateuco contenti , tamquam a Moyse iacti leg nantur non lotum septimo quolibet amno , qui apud Iudaeos erat annus remis. sonis, coram omni populo, sed etiam per omne Sabaatum iii Synagogis, ut habetur
209쪽
Ex primo saeculo habemus Apostolos Ecclesiae Protoparentes qui passim in suis Scriptis laudant varias Moysis sententias
υ secundo S. iustinus Martyr in Parae noli: Clemens Alexandrinus lib. I. pro
matum Pentateucum veluti Gnuinum
Moysis scutum habent ι similiter , & alii
singulis lae culis stubiequentes. Ex tertio Origenes in expositione Psalmi primi , cujus testimonium commemorat Eusebius lib. 6. cap. 23. 5. Athλ-nalius praeratione in Psalmos. Ex quarto, S. Hieronymus in epistola ad Paulinum, Innocentius I. epist. ad F-xurerium Tolosanum Episcopum , Melito Sardensis epiti. ad onesium apud Eulc-bium lib. 4. hist. Eccles. cap. 28. Ex quinto, S. Augustinus lib. 1. de doctrina Christiana cap. 8. His accedit Concilium Laodicem m canone ultimo , RO- manum 1 ub c Vasio , Tridentivum denique les. 4. Non abs re erit aliqua Patrum testimonia ad v ri tatis conitimatio
Primus quia.m in testimoniurii S testem nobis occurrit Cyri Alex. l. I. contra Julianum Apollatani negantem Mosa cum illud oraculum, quoa a B. Sirphano, Act. 7. refertur, de telii Nagaraeno intelligi, quodque sic exprimitur , Hie UiMo Hos qui dixit plus brael: Prophetam Iu
citatar vobis Deus sis fraἰribus et oris, μην quam me, ipsum audieris. Sic revinci trag.
236. Cum autem Christi Nativitatem is inquirat, di in lege Moysis Sapientis- is simi frustra se torqueat: dilcat a nobis
doctrine Mosaicae scopum ad Christiis Mytterium pertinere, Christumque apud
,, eum multoties describi. AInsignis est controvetii a Samaritanorum de illo oraculo Deuteronomii : Daso verbum meum in ore eius : Quod alii Iosue , alii vero Dolitheo Samaritano accomm . dabant : utramque hanc sciatentiam damnavit Eulogius Alexandrinu. Episc pus : ibi enim , ponderatA Samaratanorum controvertia, definivit re verba Moy-ss ad Christum pertinere; ita releri Photius, Codice 23 o. suae Bibliae. Confirmatur eadem ex Samaritanis de-
Iririnpia probatio: Praenotandum est 3 maritanos crudeli sellii male di perpetuadisbciatione, a iudaeis rutile divul: u tempore Alexandri Magni, ea potitiimum data occasione, quod Misi alles, i addi Ilumni Pontilicis frater, contra legis praeceptum
in suam ea erat uxorem ni iam Sanabali ti, Satiat a , qui Darii Periarum Regis Samariae nomine imperabat; ut dictum et :eam ob praevaricationem exucus Sacerdotio, amatam uxorem dimitture abnuens ,
confugit ad Sanaballetem soccrum suum, a quo quidum irae aedius est templo in monte clariκim extructo, ibique Pontificis muni ut , hinc ab illo it O bamarit nos inter oc Iudaeo, exsitioiuna dc implacabile exarsit dillidium. His praelibatis, citra dubium est Samarit1nos habu ille Pentateucum quo sumi uituerunt ec ritus cultus divini & m re, : neque vero doctissimos latet in odium Iudaeorum caeteros veteris Testamenti litibros respuisle. Quod autem a Moyse libros quinque legis hiberent, ex eo maxime liquet , quod textu, Pentateuchi Samaritani littera. , sint v i ipsi xcieram
Chananaeorum charactere, juxta eruditi:- morum ientcntiam. Revera quidem Iole-1 hus Scaligo dat lcri. de litteris Ionum.
scribit, graecos citaracteres ad exemplum characterum Samaritanorum ellc formatos, iam vero cum antiquissima sit litterarum Ionicarum Origo , quit Pequae Iro: ecta sita Phoenicibus , ica Cliananaeis , quuIum regionem bubri habitabant, sequitur u tutias ut plurimum citu ueceras Samariti iacas , ac stabitide antiquis limum Pentateucum , quem a Moy lc lcriptum elle ultro latentur ba maritani, dc uti talem pro aris
Uc focis dei cudunt hanc vcritatem . Non levius annuntiat illud apud eosdem Samariζλnos , quod non obitantu inter se oclud Geos da Ilociatione, quinque lesis libros seu Pentateucum .c legem scrvares luderint. S uarro, ex hi soricis uti a qua Testamenti. JOsEPH Us lib. I. contra Asium hoc proselio docet : Id ipsum fuse explanat Lulebius lib. 3. demolit irati Evang. GP. a. immo dc Porphyrius atque Julianus , qui licet Christianae religionis inici: si ili- mi hostes , Moyicu iamcu Pentat iacia
210쪽
De singulis Script. Sacrae Libris . Is 3
auctorem agnoverunt , & alii permulti l 1 e r pud P. Alexandrum disteri. y. de libris , Θμvηηto metuuns
Moysi. , Pag. I. a. 3. 4. s. 6. r. l quia mrue volumine μοι, . Ωuinto, ex Prouis hiporiographis. Testimen i m ex inimicis non levius proas ruenda veritate ponderat , cum hanc
ipsam subindigitet ita claram ct sub oeulis positam ene, ut illam inficiari nullus
sanae mentis audeat. Porro veteres apud
profanos auctores libros Moysis , veluti quadam conspiratione facta , agnoverunt. Fos fuso calatno recenset P. Alex. dissert. 9. pag. 6. col. 2. de libris Moysis. Fos
igitur celebrant: Manethus Sebennyta se in AE typtiaca historia, reserente los is rho lib. i. contra Apionem. Philocorusis Atheniensis, qui Ptolomaei Philopatoris D temporibus floruit, reserente S. justino;, Martyre in Paraenesi : Polemon , quiis Ptolomaei Friphanis arvo Graecanicam
is seripsit Iustoriam , eodem S. I uilino &M Cyrillo li 3. t. adversus Iulianum, rescis rentibus. Eupolemus ab Alexandro Pro-- lyhistore laudatus , cujus illusstria fiagis menta legere est apud Lusebium lib. s.
is nius Molonis, reserente Iosepho lib. a. is contra Apionem. Castor sive Rhodius, is sve Calata, Deiotari gener, cuius imis simonium laudat S. Iustinus in Parasis nes: Diodorus Siculus, quem idem S.,, Iustinus, & Cyrillus lib. r. contra Iu- is lianum tellem appellant. Chaeremon .Eisis ruptiacae historiae con itor, qui Auguis si aetate floruit , a Iosepho laudatus . ,, Trogus Pompeius , cuius historiam in is Fritomen contraxit Iustinus sub Antose nini Pii Imporio . Nicolaus Damasceis nus ... Herodis Iudaeorum Regis ami- ,, eu, , cuius aliqua testimonia Iosephusis descripsi Acc. δε M tro Ptolomaeum Mendesium qui res aegyptiacas tribus libris complexus est ;Longinum Zenobiae Palmyrenorum Reginae a consiliis di studiis , qui Moysen summo prosequitur en omio in libro de sublimi genere dicendi , eo quod Moyses in exordio libri Genes eos , se inducat
Deum loquentem, Fat lux , Θ Dei a slux. Concinit Iuvenalis, nam μ. Satyrat flatur volumen Legum Iudaicarum non alium habere praeter Moysen auctorem ,
SUrrit AGATUR Cornelius Tacitus lib. s. historiae Romanae his verbis: Moyses, quo sibi in posterum pentem fir- ismaret , novos ritus contrariosque Cae- isteris mortalibus indidit . . . . Hi ritus, is quoquomodo inducti , antiquitate deis issendentur. HSono, rario o quidem multiplici. PRIMA est , quia canon Hebraeor. Ac Feclesae sulcipit libros legales tamquam genuinum Moysis saetum : Sic & omnia Concilia, qυar de Scripturis V. T. tractaverunt. Idem dicunt Athanasus prefati
in Psalmos di & alii Patres jam jam laudati r Frgo &c. Secunda : Samaritani qui Pentateucum retinuerunt , non alium praeter Moysen illius habent auctorem . Concinunt LXX. Seniores & tota Iuda orum Synagoga :Ergo &α Denique probatur argumento ad hominem . Concedit ultro Ricbarcus Simon
Moysen scripsisse legem : Sed per lorem
intelliguntur quinque libri Pentateuchi :
haόetur i Postquam impleri sunt dies tur istianis ejus secundum legem Mos , tuleruntiarum in Iemolem , ων sisterent eum D miam , sic r ser riam est in lege Dom na . Haec lex habetur Exod. x3. Item Ioan. 13. habetur : In lege Moses mandaυit nobis fuis us nodi lapidaνε: Haec lex habetur I evitici 29. Item Ioan. 2. In lega vestra scriptum
est, quia duorum ominum testimonium v
rum s . Haec lex habetur Deut. 8. 17. Rursus Matth. I 2. vers. s. Aut non D-gistis in lexo , qtiis Saι basia Sacerderes intemplo Sabbatum visti ne θ' sine crimine fiant Haee lex habetur Levit. 24. vcrss. & numeri 28. vers. 9. & iterum Matth. 22. 36. Mupter , quod es maniadarum magniam is leta Ait illis Ie
sus : Diliges Dominum Deaem tuum ex ro
to eo a tuo. Haec lex jacet Deut. 6. Igitur ex ipso novo Testamento nomine legis
intelliguntur quinque libri Pentateuchi ;ita Iosephus, lib. r. adversus A irinem , ubi refert solos Prophetas scripssse quae