장음표시 사용
181쪽
Theologi istas mendas tribuunt Aquilae,iludentibusque Iudaeis, cornicum , ut di- is
Theodotioni, dc Symmacho, dicuntque citur, oculos configere. ,, Caterum epist Patres loqui ἡe illis , nusquam vero la ad Hebraeos ab orientali di Occiden- de Iudaeis qui primo vivebant saecu- tali Ecesesa a multis saeculis suit recepta Io. quandoquidem teste Augustino lib. 1 8. de spondo IV. Hoc evenisse ex negligentia vel ignorantia Librariorum , vel etiam ex incuria & in1dvertentia Scribarum , qui primi habuerunt exempla-rix describenda. Sic censet S. Augustinus lib. I s. de civ. Dei cap. 13. his verbis: ,, Itaque illa dixersitas numerorum, alio ter 1 e habentium in codicibus graecis,, dc latinis, aliter in hebraeis , ubi non ,, est ista de centum annis prius additis, ,, & pollea detractis per tot generationeS,, continuata parilitas ; nec malitia: Juis daeorum, nec diligentiae vel prudentiae, , I xx. Interpretum , sed Scriptoris tri- buatur errori , qui de Bibliotheca su-
pra dicti Rcgis codicem describendumis primus accepit. DResondeo V. Hanc varietatem esse posse a Spiritu sancto, cujus inspiratione locuti sunt Lxx. Seniores, addendo vel detrahendo, ut Spiritus dictabat . Ita Hieronymus Praefat. in Pentateucum his verbis i Ubicumque Sacramentum aliquidis testatur de Patre , Filio , & Spirituri sancto , aut aliter interpretati sunt , , , aut omnino tacuerunt, ut & Regis a- tisfacerent, di arcanum fidei non vul-υ garent .... ne sanctum canibus, ct mamri garitas porcis darent. is Persistis : Hieronymus in cap. 6. Isaiae dicit epistolam ad Hebraeos ab omnibus non admissam fuisse, eo quod utatur testimoniis Septuag. quae non rcperiuntur in hebraeis voluminibus: Ergo &c. Respondro , distinguendo e Et S. Hier nymus codicibus hebraeis potius , quam I xx. Seniorum versioni adhaesit, concedo: secus, nego. Sic iunior se gellit, sed senior factus plurimi secit Septuag. vertionem ;hine Praefat. in Paralip. xit, quod si verso Lxx. Seniorum. extaret pro ut ab eis rimum emanavit , superflua forent heraea volumina : Nunc vero , inquit, is cum pro varietate regionum diversa ,. serantur exemplaria , dc germana illa ,, antiquaque translatio corrupta sit, at- ,, que violata; nostri arbitrii putas aut eis pluribus judicare quid verum sit , aut is novum opus in veteri opere cudere, il- civit. Dei c. 43. suis temporibus legebatur in Eccletia 1ecundum vertionem Septu
Imarpretario Lxx. fuit quondam magni
PRIMO: Eam multi faciunt Iustinus cohori. ad Gentes, Irenaeus lib. 3 r. cap. 23. Tertullianus Apol. cap. I 8. Hilarius in Psal. a. Aug. lib. a. de Doctr. Chr.
Secundo : Christo & Apostolis erat sa- miliaris illa versio, ut passim asserunt SS.
Tertio : Erat in usu tempore Apostol rum, si quidem, uno excepto Matthao, caeteri auctores Canonici graece scrip.erunt. Nec mirum, in odium Judaeorum ec Romani, & alii Principes ac Gentes ab Hebraeo sermone abstinebant.
ET SOLUTIONUM. PRIMO: Incast im opponitur incerta de Auctoribus opinio, cum constet ex Patri bus osse Lxx. Seniores.
Meundo : Si quae est in illa ab Hebraeo diversitas , non nisi in levioribus reperi
Tertio : quidam Iudaei eam decursu temporum in odium Christianorum , qui illa utebantur , execrati sunt ; sed non antiqui Apostolorum coaevi; unde ex hoc nihil roboris ips detrahitur. SECTIO TERTIA. De editionibus Latinis.
Utrum Vulgara sit Canonica UT primum ex graeco Scripturae sacra latine re adita est , Innumerae statim aP-
182쪽
paruerunt in Oeeidente editiones ἔ aliae, Catholicis & ab omni labe purae, aliae
xb Haereticis , . t scaecatae. Ante temp ra Hieronymi Itala erat communis in E clesia Latina 3 eam S. Augustinus lib. 2. de Doctrina Cbristiana cap. 23. Caeterispinfert ; ab auctoribus incognitis proditi uper vertionem Septuag. Hieronymus bis Testamentum vetus latine reddidit. Pri. mam versionem iecit ex praeco Septuag. ut testatur lib. a. contra Rufinum : Secundam ex hebraeo, ut ipse resere lib. de Viris Illustribus, elucubravit. Novum Testamentum non reddidit ex graeco-latine , sed solum emendavit , dc variis rurpavit ab erroribus . c mendis, quae vitio Librariorum irrepserant in textum; ita loquitur in Praiat. Fvangeliorum ad Damasiim Papam: ipso adhuc vivente versio ex Hebra o publice legebatur in conventu FG clesiae. Non secundum ordinem libros latine reddidit , sed iecundum amicorum postulationem unum vel alterum interpretabatur, magis attendendo ad senti im Sscntentias. quam ad litteram, ut ipse testatur epistola ad Lemo iam his verbis : se Non debemus sic verbum de verbo ex- primere, ut dum syllabas sequimur. per- damus intelligentiam . is Cpus incerit Romae ann. 384. Bethlehem reversus ad Praesepe Domini accuratius elaboravit. Post tempora D. Cregorii evanuerunt omnes editiones latinae , una tantum remansit , quae nunc Vetus & Uu 'ixta dicitur , teste Uvaltone ; partem Italae continet , scilicet Psalterium , Sarientiam , Fcclesiasten Ec libros Machabaorum ; alios veteris Testamenti libro; ha bet ex versone S. Plieronymi de Hebraeo . Totum novum Tellamentum est versionis Italae emendatae per S. Hieronymum ., haec est Vulpata , quae nunc est in usu de editione Sixti v. Fuit po- sex iterum emendata jussu Clement. VIII. Sixtus V. Pius IV. dc postea quintus opus purgationis incererant, ut satisfacerent Concilio Trid. quod quidem jucstrat Uulgxtam typis mandari omni cum diligentia re exactitudine . Absolvit Sixtus V. qui in decreto suo declarat manibus propriis isti vacase operi , scilicet in emendandis codicibus: ultimam etiam manum adiecit Clemens VIII. & quan-
tum potuit illam omnibus absolvit nae. meris & perfecit. Initio penultimi saeculi ann. scilicet
Iset . ariaruit Lugduni nova editio I tina facta per patrem Xantepaginum D minicanum, quam Arias Montanus eme davit. Hi, praelibatis quaeritur , utrum Uulgata nostra sit canonica λ Nerant 1 uthe rani , qui iolam Martini Lutheri editionem esse authenticam dicere non erubescunt contra quos sit
Vulgata nos ra est authentica seu
canonica. Prebatur hoe argumenta
Th. Hodico. ILLA editio est authentica, quae teTribus originalibus conformis est , quam Patres di Concilia uti talem habent , i iae a multis iaculis, nullo refragan re, id uiti suit: Atqui talis est Vulgatas ,rgo &c. Probχtur minor quoad singua partes . I. Cona ita fuit ex Itala quae primis florebat saeculis : vetus Testamentum ex hebraeis tyxtibus dc versone Septuag. latin' r didit S. Hieronymus , ut supra di iram est ἰ- textus hebraeus est primigenius ; sed haec versio , etiam Labetur ut textus quasi originalis , quippe quae , ainante Spiritu si clo , & non sine speciali Dei protecti ne ex codicibus hebraeis facta si r quinimo non semes ea versone ii si sunt Ap stoli i caeterum idem Hieronymus amendis gravioribus purgavit novum Teia stamentum Igitur Vulpata per omnia concordat cum primigeniis textibus ἰII. Praeter Hieronymum Uulgatam velut authenticam habet S. Augustinus , qui lib. 1. de doctrina Christiana cap. Is . tum lib. s. de civ. Dei cap. 43. commendat Italam , ex qua conflata est Uulgata n stra . Suum addit calculum Italae Gregorius Magnus lib. 2 o. Moral. cap. 24. Isidorus lib. 6. Et hi mol. cap. s. Mitto alios Patres qui Uulgatam a Hieronymo
promana tam veluti authenticam, ne uno
quidem excepto, habuere: Ergo &e. IlI.
183쪽
omnia Concilia tum Generalia , tum Nationalia, dc Provincialia in occidente adunata pro fidei definitionibus Vulgatae loca usurparunt; Tridentinum vero sess. 4. de fide , definit illam esse & genuinam , dc authenticam : Ergo &c. IV.
Quid plura adjiciam Uius & pollellio
vim habent legis, dc veritati pχtrocinantur: Sed a multis saeculis Vulgatae, ullis in tota Ecclesia Latina obtinuit: Ergo&c.
Cui I cIUNT : Illa editio non est authentica, quae discrepat a textu originali, scilicet Hebraeo: Atqui in multis Vul pata discrepat ab hebraeo: Ergo M. Probatur minor : Eccletiast. cap. r. habetur Perves difficile eo'iguntur Hebraeus textus legit : Perveresiam non poterit adferr gero, vel dirigere: Unde Hieronymus in quaestionibus Hebraicis, lib. de Optimo genere interpretandi , tum Ac comment. in Prophetas ct Ecclcsiasten , multa alitersuisse vertenda dicit: Ergo &c. Respendeo, negando minorem . Ad probationem distinguo: Vulgata levius differt ab Hebraeo dc materialiter , dc hoc ut plurimum ex ignorantia Librariorum vel etiam inadvertentia amanticnsium qui quandoque sillabas transposuerunt , concedo : discrepat esentialiter , nego . Hoc patet vel in ipso ob ectionis lo
Ad D. Hieronymi auctoritatem distinguo . Multa alio modo erant vertenda claritatis causia , concedo : propter err res graviores, nego. Plures quidem sunt causae cur Vulgata non senaci purgari S cmendari debuit. I. Quia eadem vocabula H hraea quandoque diversas habent ueni ficationes, alias clariores , alias etiam re-
tur lib. I. Apolog. contra Rusnum , ubi dicit se vertille in Psal. 2. adorate pure.& tamen in commentariis expotui se ad rate Ilium. Altera ratio diversificandi est. ruum Ecclesia, omnibus aequa lance ponis eratis, judicat aliter vertere quam Pa
Instant: Magis credendum est sontibus graeci, dc Hebraicis quam latinis, quandoqu dem editiones latinae ab aliis prodierunt : Igitur solae Hebraeae & Grecae
Res αδεο distinguendo : Magis crede dum est Uersionibus hebraeis & graecis si essent in nostra nata lingua, concedo: si non sint , subdistinguo ante definiti nem Ecclesiae concedo e hac supposta , nego. Supposita igitur definitione Concilii Tridentini, Vulsata magis ponderat squandoquidem Ecclesia sancto afflata Spiritu hoc jure merito declaravit, maxim. vero cum aliae editiones fuerint corruptae : caeterum ad sentes primaevos aliquando recurrendum est, ec hoc in quatuor circumstantiis . Primo cum constat este errorem Librariorum: sic non semeI in nostris Misalibus videmus empiadatum , illud Ecclesiastiet 41. Dedis illi e
ram pracet AE , cum antea perverse legeretur : Cis ad tracepra ; facile suit sacere , ex inverso syllaborum ordine , viade. Pet CORAM Cori ad II. Quando latini Codices multum variant, ita ut non
possit cognosci quae si vera lectio: sic Io
nitus ambiguas; dc hoc testatur Hieronymus in Ecclesassen, quem bis interpretatus est: In prima translatione Cap. 2. Vemtit : Cog rata trahere carnem meam in vinum. Iii secunda vero: Couetaυi abstrahere carnem meam a viso ι istam retinet Uulgata ut
clariorem. Ratio diversitatis ea est, quia verbum Hebraeum Baiasin potest significare in vino, seu etiam in vinum. Quod autem Hieronymus soleat variis modis ver-tcre, quando vox ambigua est, ipse testatue s. quidam latini codices habent: stribus tu vix , ut estenderet eis terram suentem La Ie et melle: quidam vero: ut non se
deret. Uera lectio est rosterior ; nam in Hebraeo additur nan. III. Si sententia latina est ambigua , dc varios prae se serat sensus , v. g. Cen. 3. habetur : Malediacia terra in Varo tuo . Quod quidem p test intelligiὸe suturo, id est, quanέο les enm ι tum & de praeterito , videlicet, de peccato Adae, propter quod maledicta sitit. In Hebraeo vero nulla aprarc ambiguitas; verbum Enim fgniscat mal dictam terram propter peccatum 2 und
Hieronymus in quae ilionibus hebraicis dicit illos bene verti ste , qui posuerunt ,
Male itera terra in transgresso ne tua . IV.
Ad enurgiam & proprietatem verbOrum cognoscendam ; sic illud Exod. cap. I. AEdiscavit illis demus . Intelligimus eg
184쪽
De Proteg. ad Script. Sacram .
hebraica phrasi significare secunditatem &filiorum copi Am. Urgent : Gen. 3. legitur I a conreret eaput tuum; sed secundum Hebraeum legendum est : IUrum conterer esur tuum , id
est , semen tuum , quod est Christus .
Confirmatur ι verbum conteret , In He
braeo masculini generis est; Igitur non ipsa, sed ipsium ponendum est.
Responaeo negando antecedens : Marius enim mercator lib. r. in Gen. S. Aug. lib. 1. de de Gen. contra Manichaeos cap. x3.Chryibiae hom. 37.Gregorius, Rupertus
Lyranus ., & alii bene multi quibus m gis credendum est , quam haereticis , t gunt cum Hieronymo , -- Bellarminus in lingua hebraea peritissimus hic lib. de verbo Dei, Cap. ia. se sic legille in
hebraeo testatur. Re niaeo ad confrmationem distinguendo : Et Verbum malculinum in hebraeos*pe jungitur semineo , concedo οῦ secus ,
nego . Sic Ruth. cap. I. vers. s. Duri Ruth ad nurus suas . Hebraeum vero, se habet : Faciat Dominus misericordiam v biseum sicut scisis eiam mortuis . Caeterum
non est neutrum apud Hobraeos : Igitur Haeretici non debent legere , Ipsum eo tereι ι tum quia hoc iaceret senium iden licum , hoc est , inum capur conteret caput
Persi ny : Num. ult. habetur : omnes
viri ducunt uxores de tribu π cognatione; , T cuncta femine de earim tribu marhos ae
ripient ; sed hoc non est verum : Ergo Sc. Probatur minor o Iolabeth filia Regis Ioram de tribu Iuda luit uxor Ioiade Pontificis de tribu Levi , ut habetur Ruth. 4. Michol de Tribu Benjamin suit uxor Davidis de tribu luda , ut habetura. Reg. rg. Denique Iudicum ult. Omnes Hae braei jurant se non daturos uxores de filiabus suis alicui de tribu Beniamin, ct tamen beata Virgo de tribu Iuda cognata erat B. Eii tabeth de triba Levi,
ut habetur Lucae. Ergo&e. Respondea distinguendo: Quando uxores erant bonorum heredes , de ebant h1 re maritum eiusdem tribuq , concedo :Si non erant haeredes , subdistinguo : ordinarie , concedo r absolute loquento , nego. Et hoc probant exempla pro oote iionibus allata : lex enim antiqua eo dumta. Mi sne prohibebat mulieres bonorum pλ-
ternorum haeredes matrimonio jungi cum viro alterius tribus, ne sic confunderei tur haereditates. ingent : Psal. a. habetur : Apprehendita diu*tinam . Hebraeum legit : Oscuiamini με adorare sitam. II. Psal. 4. Filii homi
num usquequo graυi corde. Hebraeum vero habet: Gloria mea ad ignominiam. III. Psal. 3r. Conoerjus jum in Arumna mea dum eo rituν qiua . Hebraeum dicit : duceus meus sine humore, cr viror meus versus est in siccitato asivas . Psal. 67. Beniamio adolescentulus in mantis excenta . H braeum legit : Lominator eorum . lbadem denique scribitur Viduam eius bene lisens bene. eam . Hebraeum legit : Vicium eius et
tationes in re conveniunt , concedo; est enim idem sensus sententiarum : dilcr pant verbis & quoad sentcntias , nego . Revera quidem vox osculamim dc ista adorata filium , denotant Christum , cujus manus
osculamur doctrinam laquendo . Ad secundum sie legunt Greci dc Latini , ee Hebrei, sententia concinit: quando enim fidelis ad vanitates s euli inbiat , spretis bonis invisibilibus , est ignominia patris scilicet Christi. Ad tertium , succus versus in secitates indicat afflictionem quam laistinus Interpres exprimit , vocabulis, spiana CT a mna. Ad quartum recte dicitur Benjamin, dominator eorum, litteraliter quidem , cum esset Princeps unius Tribus , i ny Ilice vero quia Paulus de tribu Benjamin inquiunt Doctores , luit dominator Gontilium per dottrinam Christi. Ad ult. vidua eatenus dicitur etiam victa, quatenus mulier sine marito quali nihil est in republicati suum quippe amittendo maritum , amittit robur oc sortiis tudinem ; Graeci tamen legunt viduam ;iicut Ambrotius , Augustinus Chrysostomu 3, dc alii. In simini : Ecclesiast. I 6. habetur r Mi
sericordia faciet locum uniculique Iecundum meritum operum suorum . Sed in graeco non est vox meritum : Igitur est mutatio
substantialis . Confirmatur : Trhec s. det
Matrimonio habetur : Sacramonium hoc
185쪽
graeco , concedo : non est aequivalem tiales , emendati sunt per alios priores . ter nego . Meritum est nomen latinum, III. Denique modo , namque Constitu- sed verbum grςcum Cara eta , idem tiones Iustiniani , & Jurisconsulti dixere significat , scilicet pro meritis operum . Vulgatam authenticam & fidelem , ut Ad confirmationem , musterium apud illam secernerent , tum ab Itala quae e- Grecos & Latinos idem est ac Sacramentum . SoluunIur obsectisnes , ex alias principiis perita .
OpPONUNT : Sixtus v. absoluta Uulga-tς emendatione , a stirmavit suam editionem elle purissimam, dc prohibet sub anathematis interminatione , ne quis in posterum aliquid vel adderet, vel detraheret: dc tamen Clemens VIII. biennio elapso , alternata vice , eam emendavit , mutatis locis plusquam 2 ooo. Igitur nihil certi apparet in Vulgata . Respondιο distinguendo : Et i ste mutationes erant leves, concedo : si quς autem substantiales invente fuit , purgatς suerunt a Sixto U. Et erant graviores, nego. Porro cum Clemens VIII. summus ellet pontifex , poterael etiam quaedam emendar ad majorem claritatem : dc si que adhuc mutationes inveniantur , parum est :unde cum Theologus quidam representasset, multa superes le corrigenda , Congregatio die x . Ianuarii an. II 6. vclas 6. declaravit hoc cile salsum , dc pr
politio Theologi longe facta est .
Reponunt : Concilium Trid. non potuit declarare authenticam vulgatam : Ergo&c. Probatur Antecedens. Illa editio non potuit declarari ut authentica, in quas sica Sixtus V. dc Clemens VIII. multa mutavere , S declararunt esse mutanda :Atqui res sic se habet : Ergo &α Respondeo negando Antecedens. Ad probationem distinguo : Multa mutanda levia invenerunt, concedo : multa estentia
lia, subdistinguo i in codicibus ab originali promanatis , & hoc ignorantia , aut incuria Librariorum , vel etiam scribarum , concedo : In iplo originali , nego . Aliquid potest diei authenticum tripliciter. I. In originali. II. In exemplari. III. Iure dc auctoritate publica : Omnibus modis Vulgata habetur ut authuntica . In primoquidem sensu patet : In exemplaribus utique ; s quidem iis vi , aut nulli , aut leviores comperti sunt: uri si essen-rat potius Epitome quam integra Scripturae interpretatio , tum ab aliis quae vel erant defloratae in gravisti inis punctis, vel sus rectae, vel saltem auctoritate publica nondum recepta . Contra: Vulgata diuerta pluribus ab oriaginali graeco oc hebreo: Ergo dcc. RU Meo , Susticere eam in sententiis cum textibus originalibus convenire. Replicam i Synodus Trid. declarando Uulgatam authenticam , declaravit etiam omnes ejus partes , vel etiam levis limas de fide et, Atqui tamen ex dictis constat in multis partibus saltem levioribus deficere , cum polica iusti Clementis V lil repurgata sit : Ergo dcc. EU Ondeo distinguendo : Declaravit illam authenticam esse quoad sensum Ecsententias , concedo: quoad verba dc litteras , nego. Alias ne quidum versio S ptuag. aut aliae praeter idiam hebro in , sorent authenticae , quandoquidem verbis dc phrasibus disterunt; quaelibet enim lin- sua suo, habet speciales scribendi modos, tuaque diverta idioniata. Caeterum, scutin Δynagoga erant Prophetae dc Doctores , qui genuinum determinarent Scripturae senium , ut nullus in fide occurreret error , sic oc a Christo nato aditines ummi Pontifices , Concilia dc Symbola ad declarandum quid sit de fide in Sertia plura tenendum , quid non , & se semper intacta mansit fides.
PRIMO : Hoc ipsum de fide declaravit
Synodus Tridentina scit. 4. Secundo : tam uti optimam habent omnia serme Concilia , quς ea utuntur , tum in explicandis , tum in desiniendis fidei dogmatibus . Tertio : Tamquam Integra & omnibus numeris absoluta celebratur a D. Hier nymo , tum a S. Augustino lib. a. de doct. Christ. cap. I s. a D. Greg. lib. 2o. MO-
186쪽
PRIΜo : vulgata differt quidem aliquando a versione Septuag. ', nonnumquam
etiam ab hebraeo textu , sed salva d
gmatum Zc rerum notabilium essentia. Secunis r Nec quemquam movere debet , quod a Pio U. ab omni naevo expurgata declarata sit , & tamen ulterius a Clemente VIII. rursus emendata legatur . iterata enim correctio non nisi leviora spectat: parum autem pro nihilo re
Tenio t Non negamus vulgatam quoad omnes partes declaratam elle aut lienticam, di de fide r Ergone non erat authentica tempore S. Pii U. qui illam declaravit authenticam, cum postea Clemens
VIII. a quibusdam aliis mendis eamdem purgaverit ' absit dicere . Correcta enim a S. Pio, mansi quoad 1ensum & sententias ab omni labe pura.
De Chronologia Scriptura sacra.
IN Libris sacris maxime V. T. saepius
si mentio de annis Patriarcharum, Judicum , Regum , nec non & de tempore quo Prophetae annuntiaverunt Christum, & alia religionem , aut mores institue iidos spectantia : neque vero levi ris est momenti texere historiam piredicationis S. Joannis Baptistae , peregrinationum S. Pauli , & rerum s milium , ut veritas Evangelii& praedicationis Apostolorum inconculta permaneat : Quia vero Chronologia textus Septuag. alias magni ponderis , longe differt ab ea quam sequitur Hebraeus , operae pretium ei tu num ex duabus seligere . Ne igitur Lector scrutando Scripturas , aut caecutitat, aut intempestive Lepius sistat gradum , Chronologiam, ut quaestionem ad Libros canonicos intelliscndos praeambulam hic movere juvat.
Utrum Chronoseoia rextus Hebraici pratonite ret Chrono, a versionis Septuninta.
COD Ex graecus Septuag. qualis nunc asservatur, supra textus hebraei calculum Isoo. circiter annos addit , quod intricatissimas a creatione mundi ad Christum usque invexit diuicultates , inaxime vero cum non una sit circa istud momentum omnium sententia. Vcrum enim vero ex his qui septuaginta Seniorum adhaerent calculis , quidam a creatione mundi usque ad Christi nativitatem numerant 3493. Annos; sic Graeci Antiochcni : nonnulli sueor. ita Graeci Alexandrini . Aliqui 33oy. ut graeci Constantinopolitani; aliqui etiam
eum Paulo Petrono recentent a mundo condito usque ad natale Christi annos 3878. Non minus vero inter se disti dent qui propugnant chronologiam textus hebraei . Et vero multi cum Petavio a creatione mundi ad natum usque Christum computant 3983. annos I non desunt qui cum Uslerio numerent annos 4 3. quidquid sit de discrepantia leviori quae intercedit inter auctores, qui chronologiam , vel Textus hebraei, vel graeci Codicis LXX. adoptanta
unum tantummodo momentosum occurrit
lolvendum , scilicet cui ex illa duplici chronologia insistere debeamus ' Unde
CONCL O. Standum est Chronologiae textus hebraei.
PRIMO: Illi elironologiae standum est , quae in immensum alteri praeponderat :Atqui chronologia textus nebraei in immensiim prςponderat chronologiae Codicis graeci , qualem nunc habemus ; Et probatur . Primigenii sontes e quibus cae tera fluunt, in immentum praeponderant omnibus qui ab ipsis promanant , juxta illud axioma , quod es per Ia primo rate ,
ectera non sunt talia nise per reuinem ad ita lud . Atqui , nemine refragante , textu,
hebraeus est primigcatus , ct ab eo fluxid
187쪽
versio Septuag. Hine si quid dissonum iniis rum seriem, quam in septuaginta editi
isto reperiatur, per alterum emendandum is ne vulgo fertur contineri, approbant. ,,
est: Ergo&c. Quarta : Chronologia ea sola authentie me ratio est divi Augustini qui lib. is .i& Codici graeco anteponenda , quae a de civitate Dei cap. 13. sic loquitur: Moyse primo scriptore Canonino ad nosis Recte fieri, nullo modo dubitaverim , usque inviolata & permansit , di transia is ut cum diversum aliquid in utrisque milia est ; veritas quippe una censetur ris codicibus invenitur , quandoquidem ad Atqui Chronologia hebraica , simul eum
is fidem rerum gestarum utrumque non suo textu ita perseveravit . Et probaturis pote si esse verum , ei linguae potius multis momentis . Primo quidem , adis credatur, unde est in aliam per inter-iChistum usque talis erat , cum vel ipse is pretes iacta translatio. is Christus non semel dimittat Judaeos ad
Samuri : Illa chronologia longe ante- Scripturas quae de illo loquebantur , qui- ponenda est chronologiae textus graeci , que toto textu hebraeo utebantur : hoc quae a sacra Synodo Tridentina authen- autem dubi procul non secis et , si co tica declarata est, nusquam vero altera: pertum habui stet textum primigenium
Atqui chronologia textus hebraici a Tri-isuisse defloratum . Secundo , ipli Judei dentino eatenus genuina declarata fuit , ad fidem conversi primi laeculi, maxime quatenus sessione 4. Vulgatam latinam non tempore Apostolorum vitia tanti m graeco , sed hebraeo textui per omnia menti arguere non omisissent. Tertio , contonam definivit authenticam esse: EG sancti Patres qui primo S altero se iri go &c. runt i culo , Iud os deflorasse textum Tertio: Pro isto momento audiendae sunt hebraicum, nusquam insimularunt. Quar- Paraphrases antiquae & sancti Patres in to , neque hoc ipsum potuerunt facere si indagandis sacris Scripturis omni exce-id ςi : quomodo enim in toto orbe hinc in-ptione majores : Atqui dc Paraphrates , ide dii perii una erumpente conspirationere Patres in sacris Scripturis enodandis Codices varios, quos prς oculis habebant, versatillimi, hebraicae adherent chron olo- adulterassent, maxime cum huic di Iigeniagiae : Ergo Sc. Probatur minor quoaditiae in dei cribendis Libris sacris indefestingulas partes . Chaldaica Paraphrasis so labore ita studuerint, ut in libro S Onxeii, Syriaca & Arabica versio, sicutipherim seu scribarum cuncta observaverint di nostra Vulgata concinunt cum chro-ide maximis & minimis prςceptis ad gr. nologia textus hebraici . Tum ex profes- nuinam Scripturς descriptionem requisito Hieronymus lib. qq. hebraicarum initis, de litteris majusculis & minusculis, Genesim , S. Augustinus lib. is. de civi-is uspensis , vel etiam intortis &c. sicut late Dei cap. in . & i . Venerabilis Beda obiervat Morinus lib. a. de hebr i grςci-
qui praefatione libri de temporum ratio-ique textus sinceritate exercitatione 14. ne , reddens rationem cur ab Eusebii cap. 3. Ergo occ. chronologia recesserit, ait Τ. Ego confi- nuinto : Fides pro isto momento adriis denter profiteor , quia non reprehendo hibenda est Maloretis, seu Rabbinis Scho-- veteres Chronographos, qui translatio-ile Tyberiadis ex sudeis Christianis , quiis nem LXX.Interpretum modo secuti sunt, verius quintum secutum juxta multos
se modo, pro ut libuit probantur habu ille Criticos , vel ad summum octavo 1aecula contemptui, sicut etiam in proces tu hu- secundum Thomas linum in Gollario h se jusce opusculi nostri monstrab. tur . Sedibraico florebant , qui quidem cunctati omnibus his hebraicae veritatis inte- Scripturae Capita, verius , vocabula, r ri gram prae sero puritatem : quam prae-idices, immo re litteras herculeo labore se eminentillimus Doctorum Hieronymuss& accuratis limo criterio cribrarunt , ut se in libris hebraicarum quaestionum ,lfactam Scripturam ab omni erroris nae v ,, Ausullinus in libris de civitate Dei ,iimmunem redderent : Sed certe illud ,, Eusebius ipse Chronographus in tertio opus ad metam textus hebraici elabora se historiae Ecelesiast. libro ex verbis Iose- vere: Ergo &e.ri phi historici adversus Apionem gram- GHo : illius textus calculi graeci ante is maticum scribe itis breviorem tempo-iponeudi sint, quorum auctoritas indivisim
188쪽
De Proteg. ad Scrip t. Sacram .
a textu non semel eo ponderis gradu propugnata est, ut ab eis detrahentes ingratiam Graecorum codicum propulsi suit :Atqui res sic se habet . Et probatur :Congregatio saera stylo suo censorio re
strinxit sancti Iuliani Archiepiscopi Toletani librum , ex eo quod non nihil detraheret a calculis textus hebraici. Nota censoria legitur teste Malvenda lib. 2. de Antichristo cap. g. in margine operis fian- 1 i Iuliani. In editione posteriori operum Bibliothecae Patrum habetur. Eadem Congregatio eadem ducta ratione abjecit annotationes, quas Antonius Contius Doctor Bituricensis in Chronologia Nicer hori Patriarchae Constantinopolitani edidit. Nota censoria tomo 7. Bibliothecae Patrum edit. Paric an. I 38 s. in Chro-
nologia Nicephori a rixa legitur . Quid
plura adjiciam Sacra Bibliorum Congre-ritio sub Greg. XIV. cujus acta manuscripta Romae in Bibliotheca Dominicanorum altervantur, statuit ut in castigandis sacris Libris, quotiescumque codices graecos inter & hebraeos aliqua occurrit disibilantia , coὸices hebraei graecis semper praeponantur, juxta iancti Augustini regulam supra commemoratam lib. x s. de civit. Dei cap. 23. Frgo &c. Septimo : Ubi nonnullae in textibus comperiuntur mendae, dubio-procul ille textus alteri praeponendus est , in quo vel levissimae contingunt : Atqui nonnisi leviores comperiuntur in textu hebraico , gravissimae vero in Codice graeco : Ergo Sc. Minor patet quoad priorem partem, sitffragante omnium pene scriptorum testimonio, maxime vero cum vulgata n stra hebrato consona authentica declara-ix sit . Probatur igitur quoad posteriorem duobus rotissimum momentis. Primoquidem , Chronologia textus graeci qualem habemus , Patriarchis primae &secundae aetatis multas addit annorum Centurias, truae in Vulgata ad hebreum concinnata ὀesunt. II. Refert Mathusalem vita functum annis r4. post diluvium elapsis ι quod & textui hebraico & vulgate nostrς prorsus adversatur. Immo & I. epist. beati Petri cap. 3. ubi expresse dicitur , octo tantum animas, videlicet Noemum cum sua uxore S tres ejus talios cum tribus vicissim uxoribus univeris
allis diluvii exterminium evasisse.
S. Haeronymus, hanc mendam probat α
utitur argumento, ut probet calculos hebraicos grςcis esse anteponendos. Sic enim
concludit relata Codicis greci defloratione : is Quomodo verum est quod octori tantum animae in area salvet factetis sunt Restat ergo ut quomodo in pleia is riique, ita di in hoc si error in nuia
se mero e si quidem S in hebraeis , &,, Samaritanorum libris ita scriptum reperi: is & vixit Mathusala centum octoginta se is tem annis oc genuit Lamech. Et vixit, , Mathusala postquam tenuit Lamech se-o ptingentos octoginta duos annos, ct se-- nuit filios & filias, dc suerunt omnes si dies Mathusala anni nonaginta sexaginis in novem, di mortuus eis. is Concinit S. August. lib. I s. de civ. Dei cap. II.
dam Theologi, ealculiam textus ebraici abnuunt.
OBII cIUNT : Illa Chronologia est abjicienda , in qua pravissmς scatent mendae r Atqui res se se habet in Chr
nologia hebraea qualem nunc habemus :Et probatur. LXX. Seniores , juxta primigenium textum hebraicum, cuius exemplaria ab omni labe rura prς oculis hxbebant , scripsierunt : Atqui tamen
Chrouologia Septuag. superat alteram Iso . annis : Igitur textus hebraicus , qualem
smul cum sua Chronologia habemus, di screpat a primigenio, & suit vitiatus.
Respendeo , nepando minorem , propter
rationes in probationibus laudatas. Ad primi syllogismi confirmationem , distinguo
majorem : Et textus grςcus mutatus est, concedo e dc non fuit , nego . Pie credimus versionem Sert g. Primigeniam hebreo originali suisse prorsus consonam, sed eam sui se ex industria vitiatam asserit Augustinus lib. I s. de civ. Dei cap. 13.
Nec levior est de hoc suspicior se enim factum suisse probabile est, ne Ptolomeus
Rex paganus fidem adhibere Scripturis renuisset , s Patriarchas tot annorum centurias in sua complevissent vita, & senio veluti consectos adhuc prolem genui ste
189쪽
seriptum legisset. Quia vero unu quisque annos , qui secundum illam rationem diversas apud gentes ilium computandi in iis brevium annorum sunt anni sexdecim. dum callet, tervato in qualibet sententialis ec aliquid minus quam menses duo tannorum numero, alii annum in senio lu-m , quae jam aetas apta eli ad gignendum nae euiuslit, et definitum habuerunt, ut A.- is di ideo addere centum annos breves, ut ryptii apud Plutareum in Numa, Plinium is nostri viginti sex ferent, neces le non lib. r. dc Diodorum Siculum in Bibliothc-i,, ivit e nec post natum Enoch eos detra- ea; alii quasdam centurias vitis Patriar-iis here, quos non addiderat ante natum. charum antediluvianorum addiderunt , alis bic s.ctum eis ut hinc nulla esset inter quo quidem calculo inpolierioribus elatibus in codices utrosque varietas. is Paulo ante absiliarierunt, cum transacto diluvio juxta de eadem dilios tantia loquens, ait : is Vi- Gmna potentis edictum, vita hominis in- - d tur habere quamdam, si dici potest,tra Ieto. annos vulgo concluderetur. hinciis error i pie constantiam, nec casum reis
si qui istunt superaverint numerum, deviatis dolet, icd industriam . ,, extraordinaria laclum est idi lex enim rene- Imr refronsione variis adornata distin ratis aliquam suscipit exceptionem ; N ii cictionibuS, omnes Scripturae si crae conci absque negotici, addo stupore, vitae Siliantur Chronologiae a Rugustinuς tamen generationcs Patriarcharum primae dc sc-ilib. ι . de civit. Del cap. ia. probabiliuscundae aetatis coinpositae sunt. existimat codicem graecum Irimitus suisse Etea verba Augiis lini : se Itaque illa di- hebraeo proritis consonum , his verbis :M versitas numerorum aliter te habentium ,, Credibilius ergo quis dixerit, cum priis in codicibus graecis di latinis, aliter in is mum de Bibliotheca Ptolomaei describiis hebraeis, ubi non est ista de coiittim an- is illa caT erunt , tunc aliquid tale fieri se nis prius additis, ct postea detractis per is potui se in codice uno, scilicet primitu
se tot generationes continuata parilitas ;iis inde dei cristo, unde jam latius ema se nec malitiae Iudaeoruin, nec diligentiae, is naret, ubi potuit quidem accidere et se vel prudentiae scrtuaginta Interpretum,iis iam Scriptoris error. μ- sta Scriptoris tribuatur errori, qui de Mibah Rabbinus qui secundo vivebatis Bibliotheca supra dicti Regis codicemifaeculo, quique Barcochebath veluti Mescis deicribendum primus accepit Ni-isiam habebat, ut se a Christianorum a se mirum cum vellet persuadere, qui boc sumento, quod Iudaeorum stipulum per A secit, ideo numerostili mos annos vixis ibat, expediret, Melliam scilicet vetitueri se antiquos, quod eos buevillimos nun-siu Σta Prophetas quarto mundi millena-- cupabant : ct hoc de maturitate pubcr- rio , addidit Chronologiae hebraeae r scio.
,, talis , qua idonea filii pignerentur, co-ianno, , ne eventus probaret veritatem se naretur ostendere . atque in illis cci icontendens juxta Chronolopiam se acri tum annis decem nostros insinuandos pu-iconuia insutant, Christum Mestiam, nonniri taret incredulis, ne homines tandiu vi-ssi sexto aut leptimo millenario ex re ian: is xiii e recipere in s lem nollent . addiditidum, scque prophetias in Iesu Nagarae- is centum, ubi gignendis filiis habilem nonino adimpletas negari . Sed uel ista Ratari invenit aetatem : eosdemque ruit geni-ibini Chronologia ad metam regulae sanctiri eos filios, ut congrueretium ma , detra-iAugustini componenda eli; vel potius di- ,, xit. Sic quippe voluit credibiles facereicendum Chrono ogiam AKibali prorsus
m idonearum generamiae proli convenien-madversari penumae Synagogae opinioni , B tras aetatum , ut. tamen numero non quandoquidem ex Tractatu Sanhedram, , fraudaret una vertas aetates viventium quarta mundi artato debuit nasci Mesri singulorii m. Quod autem in sexta gene- ita, . Quid stura pro eodem adiiciam in se ratione , id non fecit , hoc ipsum cstimento Antequam id Babyloniculi, ri quod magis movet, illum ideo recisse,ic: let a Rabbivis septimo Ecclesiae eadenti cum res , quam dicimus , postulavit, te saeculo cilitum , sicut ex Iudaeorum ,, quia non fecit , ubi non postulavit . traditionibus colligit R. P. Morinus libis Invenit namque in eadem generatione 2. exercitatione 6. cap. 4. nulla crat apua, , apud hebraeos vixisse Iareth, antequamis udaeos traditio de iniicituro Messia inti genuisset Euoch, centum sexazinta duos tali vel tali aetate . cusus rei haec est ir
190쪽
resta abili, ratio , quod inter Iudaeos &Chri ilia noet nulla umqua: n mota sit de hoc controversia primis inculis : non quidem primo, ut liquet ex Scriptis Apostolorum& ex Concilio Ieroselymitano , ubi disia putatum eii de legalibus inter judaeos ecGentiles ad fidem convers.s r Sed neque secun D , cum , teste Eusebio lib. a. historiae cap. 32. S lib. 4 cap. g. multi tunc temporis extarent Chrilliani Iudaei in lingua hebraea exculti , qui pro virili& ex Religionis Zelo hunc errorem debellare non cessissent.
Eu his sequitur fidem non esse adhibendam Abui pharagio auctori Arabo qui
ante annos solum quadringentos scripsit historiam Dynastarum , dum Dynast. 7. propugnat Iudeos aetatem Messiae ad te rtimum circiter milliarium protraxisse , iit incautis suadeat nondum venis te Me diatorem , sicque prophetias tanto claritatis apparatu facias , in Iesu Nazareno
non sutile adimpletas , sed in futuro &cxpei lato Redemptore adimplendas . Ecce verba fabulantis : Cum praenuntiari tum esset in lege dc Prophetis de Mel M sa, missum iri ipsum ultimis tempta. ribus , nec aliud est et Rabbinis anti-
,, quioribus commentum , quo Christum se rejicerent , quam si hominum aetates , D quibus dignosceretur mundi Epocha , se mutarent, subtraxerunt de vita Adami, ,, donec nasceretur Seth, centum annos , , , eosque vel quo tempore vitae ipsus ad
se diderunt; idemque secerunt in vitis reis liquorum Adami filiorum usque ab Abra- ,, hamum . Atque ita factum est , ut in-
,, dicat eorum computus , manifestatum ,, elle Christum millenario quinto , pro-
pe accedente ad medium annorum mun-
,, di , qui omnes , secundum ipsos futu-
,, ri sunt septies mille . Dixeruntque :,, nos adhuc in medio temporis sumus , ,, & nondum adest tempus adventus Mes,, siς designatum . U Auctor antiquitatis restitutς Dynast. r. sic refert Abulis rarii testimonium. Mitto Chaldeorum seu Babyloniorum , tum AEgyptiorum de Synarum ementitas Chronologias . Dyodorus Siculus lib. II. primorum , his versis recenset fabulas
Chaldai : Ad expeditionem Alexandri , tu Aliam quadraginta oc septuaginta duo
is millia numerant, ex quo sidera observari ri ceptum sit. DP ut ii quoque mendacissima vanitate centum annorum millia munerabant , ex quo rationem siderum comprchendcbat AEgyptus , ut observat S. Augustinus lib. 18. de civit. Dei cap. 4o. ex quo liquet observationes altronomicas juxta divertos conceptus & Arithmetice numeros pro
annis habui fle . Synenses hii loriographi , maxime Consutius Syuarum Philolophorum Princeps , multa nedum falsa , sed dc absurda , addam oc irridenda scribunt, quippequi ante Folii tempora plurima at
norum millia numerent : narrant quoque tres Imperatores extitille , primum coeli , secundum terre , tertium hominum , Ac horum quidem fratres alios aliis succellisse per annos amfius quadraginta novom millia . Sic refert P. Alexander
Historic Ecclesiasticς veteris Testamentidissert. s. Iucunt : Textus Samaritanus ad H bruum concinnatus est a Sacerdote ex Nunive Samariam misso, anno circiter primo
aut secundo captivitatis Minives, qui doceret gentes Regnum Isreat occupantes modum colendi Deum , eo quod propter impietatem a iconibus discerperentur: Sed ille textus calculis Septuaginta innititur :Igitur textus hebreus in Chronologia fuit
Respoudo distinguendo majorem : Et textus Samaritanus primigenius ipse sui evitiatus , nusquam vero liuoreus , concedo : locus, nego. Et sic dili incla minore , nego consequentiam . illam mutilationem
non unum probat argumentum . Primo
quidem S. Hieronymus lib. qq. q. 4. Hebraic. in Gen. icliatur se legitie in Pentateuco Samaritanorum , Mathusalem genuisse Lamechum anno aetatis 1uae I 87. dc tamen in textu Samaritano quem MOrinus e tenebris excerptum tandem dedit ,
dc qualis habetur in Polyglotta Anglicana, Mathusalem dicitur annorum solum 67. provectus quando Lamechum procreavit :josephus Maliger etiam alfirmat in exemplari Samaritano , quod prae manibus habebat , Mathusalem annos 77. habui,ie quando genuit Lamechum : quae quidem
discrepantiae non unam aut alturam mendam circa calculos in textum Samaritanum irrepsit ite Minonstrant.