장음표시 사용
211쪽
Pentateuchi , praeter Moysen agnoscit :nustusque ex Hebraeis meminit Tabellionum a Richardo Simone confictorum.
psum Simonius, quae aut contradictoria , aut absolute falsa sunt , aut salte in post obitum Moysis facta , ut probent Pentateuchi, ipsum non esse auctorem. Obiiciunt ergo: Genes tr. vers 6. Abraham dicitur rertransiisse usque ad Con vallem illustrem, S additur in parenthms: CLma naus tune erat in terra videtur
ergo quod non essent amplius Chananaei in Palaestina, quando auctor haec seripsi: Atqui tamen tempore Moysis , nondum crant ex hac regione propulsi , cum hoc non nisi post ejus mortem contigerit: Igitur Moyses haec non scripsit , adeoque non est Pentateuchi auctor. Respondeo negando consequens : Sensus est, tempore Abrahae Chananaeum , iam hanc terram incoluste, quod quidem Moyses subnotare debuit, cum inter Abraharu& se ipsum intercederent anni circiter Oo. Tum quia ut intelligerent Hebraei, in quorum gratiam seribebat, Palaestiriam vel ipso Abrahae tempore occupatam , eam ipsam esse terram quam Aliarahae & ejus semini dare Deus spoponderat.
Instant: Genes 33. lib. 2I. nominatur turris gregis, sic enim habetur de Iacob:
'resius inde fixit tabernaculum trans rur- rem gregis ι quae dubio-procul ante urbem
Ierosolymam non suit aedificata : Igitur Moyses non seripsi Cenesm : quomodo enim locutus suisset de turre quam non viderat ' II. Multa describuntur in eodem libro quae homo privatus ec in P gypto absconditus , qualis erat Moyses , non potuit stire t ut cum Gen. a. lib. D. hibetur de fluminibus et Nomen iani
Phison : ipse est qui circisis emnem terram
Hevilath Mbi na titur aurum , π aurum rerra illius st Iramum o . Ibique invenitur
Respond/o I. generaliter ad omnes obisctiones , Moysen locutum fuisse spiritu prophetico : quod enim fuerit Prophetate statur ipse Christus Luc. 24. ubi sic alloquitur discipulos Fmaus de eius resu rectione non nihil dubitantes . o susti
tardi torri ad eredemtum in rennuus qua locuti sunt Pro L.M . Nonne osorruit pari Chrsum, π sta intrara in gloriam Iuam 'σ incipiens a Mo1se σ emnilus Pr phetis interpretabatur illis in omnzias Scripturis quado 'so erant. Igitur Moyses res & praesentes, & pra teritas , sicut di suturas p tuit scribere.
Respondeo II. ad sngula : Ad primum- quidem, distinguendo . & ibi non loquitur Moyses de turre Ierosolymitana, concedo r non constat enim eamdem esse de qua in Genesi, cum altera tempore D vidis: & constat este eamdem, nego. Fieri tamen rotuit eam turrim quae aevo Iacob extabat in terra Chanaan potuisse perseverare, usque ad aedificationem urbis Jerosolym. e. Quidquid st; Moyses scientia
prophetica conatus potuit priorem an
Ad secundum, distinguor Utique naturam lapidum pretiosorum, & auri aliaque enarrata potuit seire Moyses rer traditionem parentum , sicut multas urbes aliorum regnorum cognoscimus narrati ne eorum qui illas viderunt, concedo :se civitates Nini ven & Chale cognovit: & non potuit seire per traditionem. nego . Non iniucundum erit hic brevitertex cre traditionem Chronologicam ab Adamo ad Moysen usque . Citra dubium est Adamum scientia infusa excultum fuisse, ut nepotes edocere posset de initio & creatione mundi , ac de rebus naturalibus , ut scriptum est Eccli. II.
tum alia Scriptura Cen. 2. Omne enim quod tetavit Adam anima visentis , 'fumes nomen e us . Porro Protoparens vixit annos 93o. Mathusalem vero natus est
anno mundi 687. vixit igitur cum Adamo annos 244. ac subinde potuit ab ea ediscere quae spectant mundi creationem , rerum omnium tum insensibilium , tum sensibilium , atque viventium naturas et
primi hominis lapsum , & promissum
mediatorem . Iam vero Mathusalem qui cum Adamo annos 144. vixerat , vixizetiam cum Sem filio Noemi annis
212쪽
a oo. Sem enim erat filius centum annorum quando contigit diluvium, ut vel ipse sacra Scriptura testatur . Evenit autem diluvium anno mundi 1636. & Mathusalem vixit 96q. videlicet ad diluvium usque : quid prohibet igitur Sem a Mathusalem edoctum de iis omnibus quae ab ipso acceperat Adamo λ eamdem n litiam citra dubitum Isaae Abrahae filius a Semo habuit, quandoquidem iste qui
quaginta annis cum Isaac vixit, cujus rei argumentum est, quod Sem vixerit polldiluvium quingentis annis , ct mortuus si anno mundi ars r. Isaac vcro natus sit anno xios. immo Iacob , quem Isaac genuit sexagesimum annum agens, decennio post obitum Semei natus est, viditque filios Iosephi , quibus , antequam moreretur , benedixit . Filii autem Iosephi potuerunt videre Moysen , quia a morte josephi usque ad Moysis nativitatem intercesserunt tantum 1exaginta quatuor Enni. Ex his omnibus liquet Moysen potuitia se ex traditione Eccipere omnia facta Israeliticum populum sive in AEgypto , sive in deserto spectantia, similiter ocalia quae de Paradisis , de fluminibus, de auro, & lapidibus com cripsit. Neque vero poterat illudere auditoribus , cum scutipse , sic re inter seniores & majores multi pleraque, maxime quae de Reὸemptore futura erant, ex eadem traditione tenebant.
Tria potissimum in Pentateuco Christianam Religi ouem spectant . Primoquidem facta , quae credenda sunt , scilicet creatio Prot parentis a quo caeteri suam ducunt originem, ejusdem lapius & rr missio Salvatoris . Secundo , promisia in quorum spem religio fractos animos erigit , scilicet remissio peccatorum , resurrectio di vita aeterna . Tertio cultu, , quem Christiana Religio praescribit Deo Teddendum ι cultus autem ille situs eii in obicrvatione legis , in supremi Numinis adoratione, quibus & peccatorum veniam, & cjus gratiae opem emaritamus , eique grates pro beneticiis accertis rependentes nova nobis elargiri petimas . Et vero qui credit mundum a Deo conditum,
lapsum prinii hominis , ejus rex Clui fluvireparationem , aliaque sinulta ut primum extra dubitationis aleam polita sunt , pote da alia bene multa see sim illime credure, i
Repluant: Genes 36. vers. 3 i. habetur
Reges atitem qui regnaverunt in rerra E .
- , anteqM.Do haberent Rogom filii Is AH fuerunt ει tyc. Quae verba signiscare videntur auctorem vixisse sub Regibus II-rael, adeoque non 1iuile Moysen. a. Ge. nec etiam dicitur, Sara go. annorum rapta este a Rege AEgypti ob pulchritudinem : sed hoc non videtur Verum , mulier enim quae procellit in diebus sitis non dicitur pulchra : Ergo dic.
Respondeo , non sequi ex verbis allatis auctorem vixille tempore Regum Israel: 1ullicit enim ut Moy lcs cognoverit si iritu pror hecico , oc praedixerit , ut fecit in Deuteronomio , filios Israel habiturosiore Reges, sicut alias nationes: sic Edom Regem ante filios Israel, habuit. R.θο Ll, II. dii insuendo : Antequam haberent Regem, simpliciter, concedo: Regem ut lie, nego . Nomen Rex in Scriptura 1limitur etiam pro Duce, sic Deuter. 33. Veri. S. Moy les dicitur Rex in eo 1entu; eo utique modo palli in usurpatur in libro Iudicum . Caeterum hoc nihil facit contra nos ; iupponamus enim fuiste octo Reges Judaeorum sive ellent de lanulia Elau, sive de aliis nationibus , hoc contigit, antequam Moyses educere ζde Ugypto populum , quo tempore ILraelitae Reges vel Duces habere dubio- procul potuerunt. sicque contra veritatem ne minimum quidem scripsit Propheta. M lecundum : Non probat objectio , Moy len non esic auctorem Pentateuchi ,& aliquid incredibile elle in Genesi: Sara enim erat sancta re uxor sancti , unde potuit suam 1ervare pulchritudinem usque ad Io. annos tum quia vita crat longior his temporibus, tum quia Deus potuit addere splendorem sicut dedit Iudith , ut
bene a Rege idololatra tractaretur. I sunt : hucod. I 6. vers. 33. habetur I
Filii autem Israel comederunt Mam 4 o. Annis , donee -uirent in terram Glisabilom :
hoe cibo alita sunt Qqua quo tangerent sines terra Chanaan . Auctor respicit ad ten . pus cum ma una cessavit : sed hoc evenit eo tempore, quo jam mortuus erat Moy-les, ut patet solue veri. I 1. Igitur Moy ies hoc non potuit scribere. γRe pondeo eis linguendo : Aliti sint us.l id quo tanperent fines Chanaan moralia
ter, concedo: physice, subdu suo: usqu di a quo
213쪽
quo tangerent citra Iordanem, concedo: trans Iordanem, nego. Certum est Moysen appropinquantem Iordanem , adeoque
terrae promistionis confines , Og dc Sehon Reges Ballia dc Amorrhaeorum devicisse ; tunc autem cessivit manna, dc frugibus terrae aliti sunt Israelitae . PO-stea Moyses mortuus est in monte Neboth: tum Iolue Duce Hebraei transierunt Iordanem, dc terram Chanaan occupare coeperunt, capta civitate Iericho , sicque immediate ante transitum Iordanis tangebant moraliter oc initiative ac physice terram Chanaan : Igitur Moyses potuit omnia scribere. Nonnulli respondent, ve ba allata addita fuiste a Iosue , vel ab Esdra aut ab aliquo Propheta , vel etiam ab ipso Moyse, qui Spiritu Dei revelantiς actus, sutura veluti praesentia cernebat . Sic Deuter. I . I 4. praenovit filios Ilrael habituros aliquando Regem , se 'Deut. 2I. I9. monet Hebraeos de exterminanda Amalecitarum gente , postquλm terrae promistae postestores facti essent.' Alexander diff. s. hist. veteris Iestamenti pag. 7. col. I. solvit dissicultatem, his verbis: Respondetur primo, Moysen haecis dici locutum trans Iordanem , habita r is tione Terrae Sanctae , cujus comparari tione Scriptura sacra situs locorum ,, consignare sulet eampestria enim Moab, is in quibus Moso ad Iudaeos extremum ,, verba faciens legem iteravit, sunt trans,, Iordanem Iudaeis terram promissim ines colentibus . , , Persisum I. Exod. 24. vers 7. citatur vOIumen sςderis scriptum a Moyse . II. Num. 2I. vers i .& is. citatur etiam liber bellorum Domini , his verbis: Unde .icitur in libro b.ltarum Domini : sicut scit
in mari rubro , sic Iacter in torrentibus Amnon . M ul torrentium incliuisci sint , ut
suiὀus Moabitarnm . m. In eodem libro scripta erat Amalecitarum clades, ut pa-t i Exod. II. vers. x . sed si Moises haec scripsistet, non citarentur , ut scriptum
a Moyse , neque diceretur: hoe dixit ociscit Moyses, ut passim habetur in Pentateuco. Ergo dcc.
Ostendis , dii inguendo minorem : Et Moyses scripsit historiam quasi aliena periona a se , non secus ac sui ius-Caesar in commentariis , ac caeteri duces qui sua
acta conscribunt, de hoc ad humilitatem
dc siciliorem textus comprehentionem , concedo: secus, nego . Iam vero quicumque si liber Beli rum Domini , ut Canonicus haberi debet. Probabiliter creditur canticum quoddam ab Hebraeis celubratum , quia multae sentcntiae, quae cx eo recitantur Num. M. veri. 14. Poeticia iunt : neque vero
requiritur ut in libro speciali diiuncto ibExodo icriptum sit illud Canticum, cum vox hebraea inquit Groilius non magis librum quam narrationem aliquam significet : unde illud Canticum apud Hebraeos celebratum , ut tritum potui dMoyles jungere in libro Legis.
spicatur, his verbis: Librum aliquem Chaldaeorum vel AEgyptiorum designari , qui bellorum Domini nomine donetur , ea totillimum ratione, quod de bellis cele-errimis tractaret . Hunc autem Librum quamvis profanum Moysen citare potuit, sicut Apostolus quaedam ex Poetis laudavit Athenientibus , quibus existet tiam veri Dei eis probare satagebat s hinc loqueris de illo libro Cauticorum haec subdit S. Praelial: ui tamen non id co,, sit astu mendus in cas Scripturas, quiis bus divina commendatur auctoritas, scis ut nec Proplaeta ille Cretentis , cu-is jus mentionem sacit Apostolus ; necis Graccmum Scriptorcs vel Plutosophi, is vel Poetae , quos idem ipse Apollolusis magnum sane aliquita euec veraciter pro is plum ad Athonenica loquens , dixisse
confirmat . MReponunx . Num. I a. vers. 3. Moyses
dicitur vir omnium miti stimus : sed ian clus non se laudat: Ergo &c. A pendeo dii linguendo minorem : Non se laudat amoris proI rii motivo, dc propter se, concedo: inspiratione Dei, oc admirabilia Dei ostendenda ala suis creatu ris , nego . Sic Paulus 1 e commendavit apud primos Christiano, , narrando te, elationes, tum 2 persecutione, quas propivr Christum subierat. Solutio eit S. Gregorii ait praelatione libri Iob cap. i. Unde, ait, is oc B. Job sancto Spiritu affatus , P is tuit tua gella, quae erant videlicet superuis nae at pirationis dona, quasi non sua scriis bere: quia eo alterius erat it quae loquei 1, batur , quo homo loquebatur quae Deiis itat:
214쪽
De singulis Ser t. Sacrae Libris . Is 7
is si nil : & eo alter quae erant illius lo- simantur , contiperunt , adeoque ab se quebatur , quo Spiritu et salictus loque- liena manu conscripta . A batur , quae hominis sim t. - R spon o I. ad illam obiectionem soli Instant: Deuteronomii I. labetur: meitione generali iam jam saerius laudata :funt verba qua loeutus est Mιν es a. omnem videlicet , sanctum Moysen , sicut prae-θrael trans Iordanem e Sed Moyses nul- terita , sic & sutur1 lumine prophetico quam transivit Jordanem : ergo haec non illustratum ad illlar, di pro more c. et scripsi. rorum Prophetarum recensita crustare po-Ro tredo I. Solutionem iam ex dictis tu ille. ratere . Majoris tamen claritatis cau- Respondis II. Naec & smilia specie pu sa gnantia absque magno negotio conciliari. Responδεο II. distinguendo: Et vox ream Et vero non senius cst Idumaeos expulisse dicit terminum a quo scut terminum ad Horrhaeos e monte Seir . sicut Israelitae quem , concedo : dicit solum terminum vel ipsos Idumaeos postea ex eodem loco ad quem , nego . Transitus est motus propulsaverunt , sed tantummodo quod qui incepit citra Iordanem & tcrmina- Idumaei , eiectis Horrhaeis, ibi habitavetus est trans Iordanem . In primo sensit rint , ipsis vero deletis , illum locum ut sit muntur verba : secus in secundo : sc terram possestionis suae incoluerint Israe qui vellet transire Sequanam, Pariliis, & litae. Neque vero haec verba: Sisur in rem
ibi aliquid prius faceret , diceretur scri- ossi is sue; intelligenda sunt univer-xsiste trans Sequanam : quod autem sen- sim de tota terra promi ilionis , sed si, si is fit genuinus patet, ex vocabulo, quod lum de illa parte duorum Regum Og dc
dicit vocem hebraeam trans significare tran- Sehon , quorum regna Iliraclitae , Amo situm, oc antiquus Scholiastes qui versio- rhaeis & B lanitis deviciis, jam occupavenem Ierosolymitanam ad Hebraeum dili- rant, cum haec scriberentur. Quandoquiupenter contulit, hic & in aliis locis ubi dem , Rubenitae , & Gadiit , & dimis articula trans minus commode legitur ,idia pars Manassaeorum, illas regiones iam positit in transitu. pomidebant . quocirca Arias Montanus Respondet R. P. Alexarder diis '. pag. vertit : Sicut fecit Israel nonnulli, in respes . col. i. de genuinitate librorum Moysis :ssionibus , quas dedis eis Deus . Hoc ipium se Unius sorte voculae hebraicae aequivo- confirmat Moyses I eul. 3. Terramque t μ,, catione factum , ut interpres verteret sedimus tempore illo ab Aroer , qua est stis or,, trans Iordanem , quod ei Iordanem ripam torrentis Arrion , n gue ad mediam. vertendum erat. UOX enim Tu er , nonspartem montis Gabad ι fir risitaras illius
se solum trans, scd dc eis synificat, ut no-iridi Ruben , ad. Reliquam aurem P is tant P. rninus Ec Auxtorsus, & norunt rem Galaad , Θ oninem Basan Regni Og , is quique hebraice periti. Textus habrai- tradidi media tribui Manasse , omnem regi , , eus sie ad verbum reddi potest, ut ha-inem Amrab.
se betur in Bibliis Polyglottis : Illa verba Opponunt: quaedam sunt in Pentateuens,, qtia lotu υs est Moyses ad omnem Israel iniquae dubi proci ii ipse nec scripst , nec , , t ansitu Iordanis ι Id est, cum mox trλni- scribere potuit Moyses et v. g. in ealceis iturus Iordanem et sed . M Deuteronomii mors ejus resertur; quis au- Insistun : Dcut. r. ia. habetur: In Seir tem cordatus usquam dixerit viventem
nurem prius habitaverunt Hererat: quibus ex- Historiographum suam enarrare mortem :tulsis arque doleris habitaverunt filii Esa . , quaedam alia quae longe Moyse posteriosiuiae fecit Israel in terra prom Isionis sua. ΕΟ ra annotantur quaedam etiam alio mo- loci signiscatur , vel tempus quo Da-ido aut citantur, aut extitisse commemo-vid Idumaeos e sedibus expulit . ut si rantur a Moyse , quorum omnium non sensus , Horrhaos ab Esau pulsos de- unum est exern plum . Primoquidem , letosque , non sociis ac postea ab Ii- Gen. cap. I 4. urbs Lais vocatur Dan , raesitis ipsos Idumaeos . Uci etiam de- cum tamen iuxta omnes interpretoet signatur tempus quo jam lsraelitae oc- non nisi roit Moysis obitum Dis vocata eupaverant Chanat itiden , quae non ni-isit . II. Genes. 22. mons Moria a lins mortuo Moyse , quocumque sensu pellatur , Mons Domi):us miricis . Quo
215쪽
utique sellam, mortuo Moyse contigit, eoistantur S. Hieronymus, Jc Philostorgius. nimirum dumtaxat tempore , quo moni Hinc liquet fluviolum ex quo Iordanis ille aedificatione templi deliinxtus est. II l. partim emanat, nomine Dan , scut Iom Civitas Hebron Gen. 23. 2. cap. 33. 27.idanis sc & Dan quid antiquius esse ex- celebratur . & tamen noc nomine cele- peditione laudata . Illum istitur fluvi brata est tantum a Caleb Hebronis filio, de hoc , defuncto Moyse , ut habetur
Osee IS. I . namque antea Caria Thame appellabatur . Postremo Deut. 3. 4.
ista leguntur : Iais Ilius Manassa possedit
omnem res enem Argeb , usque ad terminos Gessuri , π Machati . Vocaυitque ex nomina suo Basan , Naveth Iair , id est , HL Ias Iair , usqua in prasentem diem . Ex ultimis verbis colligi nosse videtur non nisi longo poli Moysis obitum tempore haec scripta suisse. RUμ-ι. I. Istas δc similes obiectiones jejunas admodum elle . Cum enim , ut non semel dictum si , Moysen Spiritus sancti amatu seripsisse, suam mortem sicut praevisam , sic & vcluti praeientem describere potuit : neque vero plus virium habet variatio urbium nominum . Cum nim naufragia iterum atque iterum indiversis Israelitarum captivitatibus Libri sacri passi sint, potuit Esdras , qui eos collegit , notioribus tunc nominibus appellare , ut populus innatae lis suae iam ex parte oblitus , melius caperet quid Pr rheta eis legeret dc doceret. R θιπήιε II. Nonnullos proro nare quinque libros Legis sutile per modum Diarii ec Annalium a Misi conlcriptos, Iolite ero post ejus obitum , aut alium Prophetam in ordinem digessiste, di nonnulla afflatu Spiritus sancti intertexuisse. Sic Baruch Ieremiae Prophetiam ordinavit :sic etiam Parabolae Salomonis ab altis Scriptoribus sacris suerunt ex eius scriptis congestae & eoncinnatae, ut teritur in libro Proverbiorum.
Iam ad sngula breviter respondeo. Ad primum quidem , obitum Moysis ab aliquo scriptore Cinonico additum suille ad calcem Deuteronomii . Ad secundum ,
dico cum DoctisIimo Huetio , nomen D. in antiquius esse expeditione sexcent rum virorum Daniticae Tribus , qui ab- Iato Michae Idolo cum Sacerdote urbem Lais expugnarunt , dc suo Nomine Dan vocaverunt , ut habetur Iudicum I 8. 23.
ex duobus quippe sontibus J- dc Danlordani ι nomen derivatum cst , ut te lum sorte signiscavit S. Moyses cum de
Abrahamo loquens , Genes. 14. ait: --
meravit expeditos vernaculos suos trecento
decem is octo, Cr persecutus est usque Dan . Tum devictis hostibus captum Lothum reduxit incolumen . Ad tertium , ut ipsa Scriptura tellatur , ab Abrahamo primum mons iste vocatus est Dominus via dat . Scilcitans enim Isiac a Patre ubi e rat victima , Genes. 21. respondit Abraham : D ui previribis sibi vij. imam holocausti , fili mi. Quia vero Dominus pepercitfilio dilecto : Leetavit Abraham oculos susts,
viditque post tergum arietem inter vepres harentem cernibus , quem es mans ab tul ι M-
locaustum tro filio . inpellavisque nomen illius , Demisus videt . Unde Minaee hodie di ei ur e in monIe Dominus videbit ; quo nomine non propter aedificationem te
pii juxta se iterata vice celebrata est . Ad quartum, responsio generalis susscit, dicendo aut Moysen spiritu prophetico cuncta rimantem sic scripssib de Iair, aut Fbsdram aliumve Prophetam , quae post obitum Moysis contixerant circa personas jam iam a Moyse ex parte celebratas addidisse, ne aliquis in lustoria texenda
Pari Ec consimili ratione solvitur argumentum illud. Auctor Pentateuchi texit teriem octo Regum Edon seu Id timae
rum , tum ad eorum duces transit; constat tamen ex lib. I. Paral. cap. I. II. Idu-ia eos non habuisse duces nisi multo post Moysis obitum ; nemo quippe non videt hae sui se scripta ab auctore Canonico , videlicci aut a Moyse praescientia suturorum ductus , aut ab Esdra. Insistune di Alia plurima facescunt in v ritate dignoscenda dissicultatem, tum ci ea ipsam libri Pentateuchi stibilantiam ,
tum etiam circλ auctorem . Primoqui- 'em , Cenes. 4 o. is. Iosephus , ita loquitur : Furto sublatus hum de terra Hebre eum ; hoc est de terra Chananaea : Αtqui illa terra nedum ab Hebraeis nomen acceperat , quandoquidem eam nondumo cupaverant : Ergo dcc II. Deut. 3. I scri Itum eii . Solus qui ρον in Lex Basam resi-
216쪽
νσἰrerat de stirpe Gigantum . Monst antiarsiusdem plebis in benei ictorem pietatis asileeius ejus ferreus , quι es Rabbath fit dirum sectus .
Ammon , novem cubitos habens longitudi- Au tertiam, verba exterritur, de tremenis is quarure latitudinis ad Orensuram bundus sunt aequivalenter in Pentateuco.
cubiti virilis manus . Quorsum autem hec Ad quartam di quintam probationcm inutilia memoriae inandare , cum vel ipsi dico : Nomina laudata, quae sorian in)ii- Israelitae oculis suis viderant illum Re- ria temporum e Pentateuco Exciderant , rem . III. Erist. a. ad Timoth. cap. 3. Esdram dedi 1 cere potuis te vel ex vetuit ilia Apostoliis mentionem facit Ioannis &isimis historiis, vel etiam ex traditione M Mambris Magorum AEgyptiorum quos salta , quippequi soret in lege indaganda Moysi restitisse allerit , altum tamen est inter coaetaneos perit istinuis , & ea sudis lentium in Pentateuco de illis . IV. plevisse . Tainet si igitur vocabula nunc in Hebr. 12. dicit Moysen, ut primum mon- libris Legislatoris desideruntur, non inde tem Sinai ardentem conspexisset , ex- concludendum est Pentateucum luxatum clamasse : Exterritus sum cy tremebundua s& interpolatum ad nos uique Ier,c- quae quidem verba etiam in libris Le- nisse .gis deiunt . U. Auctor Pentateuchi li- Contra : Si Pentateucus esset genuinus bros ab iplo Moyse conlcriptos citat, vi- Moyss laetus, tanta cum diligentia eum delicet librum foederis , librum bellorum Is aelitae 1 crvassent , ut neutiquam periis-Dei , & libruin Legis Dei . Exod. 14. set , aut saltem oblivione futilet datus, 4. 7. Num. Σι. I 4. Dexit. 33. s. Igitur quandoquidem Moysen non solum ut P non Moyses , sed alter est auctor Penta- trem & benefactorem , sed ut Legislateuchi . t orem cui locutus fuerat Deus , - - Facilis est ad haec omnia responsio. Ne- bant : Atqui tamen haec inconvenientiago igitur antecedens . Ad primam pro- non semel comperta sunt . Et probatur: bationem , dis linguo minorem : Terra Lib. 4. Reg. cap. χχ. oc lib. II. Paralip. Chisnaan nondum erat ab Hebreis occupa- cap. 34. legitur quod Iosiae Regis Iudata ex jum avito, concedo : ex jure pro- temporibus repertus sit codex legis ab misso , nego . Tempore Iosepli Hebraei Helcia summo Sacerdote : Reperit He ias
jam jam in magnum creverant numerum, Saceν s libra- Lis a Domιni per manum Moν-
sitasque ad in star Abraham ibi fixerunt m . Cumque librum illum coram Iolia sedes , hinc & vicinis gentibus non erant legisset Sapisan icriba , audi licique Rex
ignoti : eam vero terram Deus promi le- υerba Lo is , sciuis vesimenta sua . Pen rat ejus semini : Igitur potuit iure me- tateucus igitur crat tunc temporis ignerito sosephus dicere : Fufio Ablatu/ Ium tus, sin minus Rex non fuisset tanta ad- αν rerra Hebraorum, hoc est de terra quam miratione raptus in voluminis illius ad-I Iebraei tunc incolebant . inventione , nec prae dolore quo angeba-As alteram prob. distinguo : Et Moyses tur de libro Legis apud Iudaeo, neglecto, historiam texebat rerum mirabilium gesta- sua scidissset vestimenta. rum, adjuvante Deo, nedum pro viven. Respondeo : Istam argumentationem ad tibiis & praetentibus, sed & pro nepoti-ssummum probare , aliquam irrepsisse inbus , ut ad beneficia Dei recolenda pro- ludaeos pro libris Legis altervandis inc
moveret , concedo : hinc manum Deitriam, nusquarn vero eorum non esse au- sortem in expugnatione in de stirpe Gi-ictorem Moysen, cum potius habeatur ad Rantum commendat , ostenditque descri- veritatis confirmationem : Rueris Helcias bendo lectum, imm1ne devicti Regis ro- Sacerdos librum Luis Dominιper manum Molabir re sortitudinem , di scripsit pro iislsis. Quid ex prellius. 'praecise qui praelio ad verius Regem in ad- Responaeo Il. negando minorem : Nono fuerant , nego . Non igitur inutilitatis,fstante multorum Judaeorum idololatria, non sed summae sapientiae Moysis argumen-ideerant, qui voluntatem haberent in Letum est , quod dii scitem partu victoria mige Domini : credebat quidem quondam ex sortituuine des icti Rcgis memoriae Lilas se relictum elle solum qui perso traderet polleris, ut magnalia Dei erga raret fidelis , cum tamen re: ponderit ei tuum populum celebrarct, ad ciendos e- Deus, septingentos adhuc qui sentia nou
217쪽
flexerant coram Raal, habere . Ultro sa-temur si ib Manasse & Ammone imi iis Iuda Regibus Rempublicam in deteriora abii isse , sed loliam Ammonis filium Ie-ligiosillimum aras omnes iniquo victimλ- rum sanguine pollutas subvertisse , te plum mundase , & cultum Dei legitimum restitu ille . Porro anno I 3. Rcs ni otiae volumcn Leris Helcias invenit in templo , sed non inde concludas velim
suille unicum exemplar , cum potius au
manu Moysis conicriptum , quod non obi rure stibindipitant illa Scripturae verba in obiectione laudata : Reperit Helcias
Moysis . Et vero eodem anno quo inventum est illud volumen , Iosias una cum omni populo Palclia solemne celebravit , ut habetur lib. 2. Paralip. 34. Quis autem credet & Sacerdotes , di Levitas , ela reliquos Iuda os in tantatem rori. angustia , cum unico Legis codice omnes caeremonias & ritus in sciit vitate celebranda oblimandos discere cimemoria retinere potuisse. Demum libri
Moysis in Regnis e& 'uda & Israel a
Prophetis & Sacerdotibus summa cum diligentia altervabantur, unde gratis dicitur omnes uno ibio Moysis Autographo exce-Pto, codices p cii: te. Obiiciunt illud argumentum quod est palmare, apud Simonium: Apud Hebraeos Scriba , seu Prophetae divino alitati Spiritu, id muneris obibant, quod res mi ias
k annales temporum colligerent memo
riae suis scriptis tradendas : sic eo sunς bantur ossicio Hierophantae apud AEpyi tios; Chaldaei, apud Babylonios; Magi , apud Perias; Gymn si,phistae, apud Indos ; litterati , apud binas ; Pontisces apud Romanos : Igitur probabili issimum
eii apud ludaeos hanc legis Annalium colligendorum Provinciam Scribis & Prophetis, nusqua in vero ipsi legi latori demandatam suille; maxime cum Principes di legum Conditores Amanuensibus pro rebus gestis uti soleant. Cons Mur: Diodorus Tarsenss , S. Athanalius, Theodoretus&alii tritantur, quatuor libros Resum re duos Paralipomenon elle compendiosam historicam collectionem conisatam ex Libris Scribarum α rrciphetarum, qui res memorabiles luis
temporibus Icractas scripserunt . Instar omnium lint facta Salomonis , quae Nathan, Ahia Silonites, di Addo memoriae tradiderunt , ut habetur lib. 1. Paralip. cap. 9. 29. sic etiam Addo & Semelias, Scribae Roboam gella litteris mandarunt. Ibidem cap. 11. lic adhuc Addo acta sibin Regis iuda scripsit . Ibidcm cap. i a. siceliu filius Hamani qui fuit scriba olaritat, A vi illius praeclara facinora retulit. Ibi-dcm. Car. eto. Sic Pandem nobilis Isaias ,
qui initio Libri 1 ut allirit se fuisse in diebus CZiae, O natham, Achaκ, & ΕΖ chiae Regum suo a , scripsit facta Οχiae eYLzccl.iae; hinc istius gesta, quae reserun
pta sunt cx quatuor capitibus 36. 37. 38.e 3q. Prophetiae Isaiae : Idem Iroportionaliter dicendum de libro a. Machabaeorum , qui ex libro Jasonis Cyrena historiae depromptus cli . Igitur non citra fundamentum dicitur Pentateucum ab aliquo Scriba sutile collectum. Res mulo : Systeina Simonii petere νugulum, dum concedit toto, Scribas a Deo Dalr iratos, ct Prophetas si cessiisse Libros sacros componere, dc hoc ipsum tellatur Josephus lib. 1. contra Apionem . Unde sic uitiin; io: Et Moyses inter Prophetas crat maximus , qui irequi ela legislator extiterit, concedo: ad ipsum igitur spectabat scribere legem, imino Deo jubente, fecit: oc non erat, nego. Ad probationem nrgo raritatem; hoc enim intercedit discrimen inter Legi Statorem a Deo inspiratum, di alterum mere civilem, quod
ille ipse ecbeaei prodere ἐχ scribere legem qualem a Dco accepit, ne legi possit 1 tbelle falsum, re ut etiam populi majorem legibus adhibeant fidem, majorique eam
Ait confirmationem , distinguo similiter : Et S. Atlanasius aliique non dicunt libro, Resum caeterolve suille memoriae traditos ab aliquo ex illis Scribis publicis , quales fingit Simonius, sed ab aliquo scriptore canonico, parua ieremia, vel Esdra, qui trania a L ptivitate , sacros Libros disperios collegit , concedo et contrarium Propugnant , nego . Ad confirmationis : probationem , nego Paritatem : Tametsi enim opinio sit probabilis corum, qui adia Salomonis & Rc-gum Iuda tuas te conscripta a laudatis Pro-
218쪽
Ur singulis Script. Sacrae Libyis .
pinetis , ut innuere videtur Scriptura sacra, misi quam tamen Simonius in eodem
comperiet Pentateuctim aliena mana a Moyie conscriptum, cum e contra σx itiis
fonte habeamuς non alium praeter iluuin futile Pentateuchi alictorem.
Marses est Pentareuchi auctor. PRIMO: Hoc annuntiat vetus Testamentum Exod. r . ubi, jubente Deo, victoriam iii pra Amalecitas reportaram dei cribit. Tum Deuteri r . praenotione Spiritus memoriae mandat Ii aelitas decuriutemporum haebituros elle Reges . Hoc
Novum, ubi Lepius Chri ilus remittit Pharii cos ad legem Moysis , nomine vero Legis intelligitur Pentateucus , sic I n. Sotundo : Hoc des nil sacra Synodu, Tridentina sell. 4. Pin decreto pro Librisfacris , quos ibi sic commemorat : bunt vera infra scripti : Testamenti veteris , quamque Moysis, Erc. Tertis : Sic traditio Patrum docet :Cyrillus Alex. lib. 3. contra Iulianum pag. 236. Melito Sardensum Episcopus, epit f. ad Onelium apud Eulebium lib. 4. cap. 18. Hieronymus epit f. ad Paulinum , Augustinus lib. 2. de do tr. cap. s. oc
ET RE syONSIONUM. PRirio: quaedam prima fronte contradictoria apparent , v. g. de diversis urbium nominibus, quae ab Esdra , qui sacros collegit Libros , ad faciliorem intel- gentiam Juxta ulum potuerunt immutari. Secundo: Absque veritatis dii pendio p tuit Moyses, sua ipla facta, ut alterius Personae , enarrare : sic Iulius- elar Ecalii Duces Principesque suam ipsi iaci O-rum hi istoriam texerunt, maxime cum in de ilia non sinat, seipsum directe laudare. Terris . Ad multoruin sellitionem animadvertendum est Moysen atratu prophetico potuisse varia memorare , quae suum post obitum conlisi de constat.
De rebus contentis in Teutatetico .
IAM probatum est libros legales este di vinos , ct S. Moysen eorum elle auctorem Factum est quoque satis objetiionibus quae Heterodoxi ct contra veritatemiliorum operum , dc ad verius corumdem auctorem incalsum proponunt . Ad com-lcmentum controversae operae pretium ic breviter texere palmaria capita quae complectuntur. Haec quidem delibarimus in synopsi leu introductione ad viij vertam Scripturam iacram, ted eadem tutiori calamo tractare non injucundum erit. De Libro Genesis.
HEBRA I hunc librum B.,e - , id est in principio , desumpto scilicet a primo
libri vocabulo , GLuco Genesim , Latini generationem appellant , eae potissimum ducti ratione , quod Moyses principaliter agat de hujus mundi irectabilis creatione. Auctor, primo rerum mere corporcarum , tum Proto-parentum eximiis
innocentiae dotibus excultorum productionem refert : Postea vero Adami dc Evae e Paraditis voluptatis ejectionem , terorum hominum ab eis ut ab una eademque Origine prod cuntium, pessim rum nepotum aquis diluvii, exceptis jι- isto Noemo cum uxore , tribus filiis suis re uniuscujuique sponsis , exterminationem. His peractis commemorat quo pacto homines totum orbem post constr clam Turrim Babelicam, oc confusionem linguarum dispersi omnisus regnis initia dederint . Uemum , Abniliam , Ii ac , Jacob & Ioseph. sanctorum Patriarcharum qui ante legem scriptam floruerunt, mOrcs , illustria facta , relisioncm , dc ingressum in AEgyptum tuto calamo deli
Non desunt qui eum Eusebio lib. 7-Priem Evang. Theodoreis di multis aliis Rutument Mnien , hunc librum milegretium de AEgypto & legis promulgationem a Deo in Monte Siliai acceptam conlcriptille: Liber juxtx Uulgatam quinquaginta habet capita ; in quibus figurae nedum Christi adumbrant adventum, sed re
219쪽
eius genus , dc Nativitatis tempus non is ad similitudinem Dei scis illum . Maseisiam obscure multa subindigitant oracula. Cele- l ct feminam creavit eos , π besamit illis .
bre est vaticinium de Christi nobili stirpe
cap. II. his verbis complexum: Dixit Do
minus ad Abraham .... In re benedicentur Mniversa e sariones terra. Rursus cap. 22. Benedicenrur in semine tuo omnes gentes rem
M. Tempus vero Messiae annuntiat istud Iacobi morientis effatum cap. 49. Non auferetur sceptrum de Iuda , εν Dux Asarmore eius , donec veniat qui minendus essisti observes velim Moysen lito de mundi creatione systemate omnes eorum, qui tenent mundum ab aeterno productum , errores profligare , ut fuse probavimus ,
ubi de existentia Dei, cum ex libro Genesis constet cuncta habuille initium: E dem jure dicimus Prophetam praeoccupare commentitias de Praeada mitis fabulas , di dissipare; quod quidem hic paucis demonstrare juvat.
Adam fuit omnium hominum Primus.
Probatur argumenIo Theologico , eoque
officacissimo.QUn ex divina voluntate pendent, n his per sacras Scripturas mani sellantur :Atqui creaturarum productio a sola Dei voluntate pendet, cum nullus ante mundum conditum citet s nec potuit scire quid creatum , vel non creatum fuerit , nisi Deus revelet: si enim per las & nefas licitum est fingere dc somnia componere, dabitur procelliis in ins nitum; aliquis enim poterit dicore ante mundum istum alterum praecessiste, & istum alterum alternata vice habuisse antecestorem, & scabsque termino novos allignare mundos prout erit imaginatronis impetus : Iam vero Scriptura primum omnium assignat Ad mum : Igitur Praeadamitae sunt conscii homines. Iam probatur ex Genesi Adamum tui sie primum hominem.
Haberuν Cenes x. Et criavit Deus h π vocavit nomen eorum Adam in rie qua
creati sunt . Eo loci nullius alterius h minis creati ante Adam fit mentio , sed tantum de creaturis mere corporalibus , quibus mundum hunc Deus voluit prius adornare , antequam hominem crearet , ut Adamus , quem ad ima: inem & similitudinem tuam formare Oecreverat , paratum ec omnibus numeris absolutum inveniret habitaculum. Secundo : Ex Scriptura manifeste colliugitur , maxime ex duobus nullum hominem antecelliste Adamum , sic enim librum Ccnescos inchoat Moyses : In Pr
eipio creavit Deus ecaeiam , O terram ι hoc
est , juxta omnium Patrum & ipsus Ecclesiae interpretationem , creationis ini lium fuit productio coeli dc terrae , Caeteram naque creaturarum corporalium sex dierum spatio; tum his conditis, ad hominis formationem veluti ad operis complementum procellit Deus, dicens: Et creavit Deus hominem ad imaginem suam σc.
Quae vox ci' designat nullum ante Adam fuisse creatum hominem; quod oc subsequentia denotant verba : ALisculum εν δε-
minam creavit eos : Benedixitque illis Deus,
σ ait : rescire is multiplicamini , tr reputa terram , π subsecite eam Ge. Iam vero si hominus, vel ante Adamum extitistent, non opus erat ulteriori multiplicationis benedictione, cum jam jam terra suillet Praea lamitis hominibus refera
Graio : Creatis Protoparentibus, quievit Deus ab omni opere quod ratrarat :Igitur cum creatio lex dierum sinitio ab-loluta si, ex omnes creaturae tunc conditae juxta genus oci reciem nominentur, nec de alio lwmine quam de Adam EcEva fiat mentio , nisi alia ab isto opere creatio admittatur, citra dementiam non anteriores ipso Adamo homines admit. tendi sunt, nisi Scripturae auctoritas pes sundetur , dc Moysis de ceratione systema si inditus subvertatur. bic enim creati Ominem ad imaginem suam . Quod autem haec verba intelligantur de pimio homine
Primo: Cap. s. Ibidem, vel ipse Moyse, asserit his verbis: Hic o Iiber generationis
Adam. In dis qua ereavit Deus hominem , uis opus concludit: Igitur persedit bunt tali π terra , π omnis ornasus eorum. CompleυDIue Deus die septimo opus Iuum quod fecerat : π requievit die septimo ab uniυerso opere quod patrarat . Audis universum Opus illud cilc , in quo de uno homine
220쪽
Adamo eum uxore fit mentio r Igitur Praeadamitae sunt conficti homines. D rto ι Non pollunt anteriores Adamo concipi homines, ipso teste Moyse , quippequi Geneseos resumendo historiam,
subnotet, non aliarum creaturarum pr. ter recensitas, suisse creatas: Tum clare
dc verbis disertis scribit non alium ab Α- damo suiste in paradiso hominem qui hunc
felicitatis locum excoleret. De primo m mento sic loquitur cap. a. Ista sunt gener
trones ea i is terra , quando ereata sunt, indis quo feeit Dominus Deus eoelum eT ter ram . Et emne virgultum agri antequam oriaretur in terra , omnemque herbam regionistri quam germinarat. De altero momento subdit: Non enim pluerat Dom nus Deus-- per terram, is homo non erat qui 'eraratur terram. His verbis anathemate percelluntur Praeadamitae & confunduntur : ex ore enim vel ipsius Dei habemus nullum suisse ante Adamum hominem , qui ter-Iam , plantas ct herbas excoleret , sed
fons ascendebat a torra , ire gans reniυersam superficiem terra . Haec ante hominis cuiuscumque ' ereationem se ex i stebant :Tum Deus Adam creavit, qui hanc benedictam terram operaretur se enim rergit Scriptor canonicus e Formaυit igitur Dominus Deus hominem de limo terea , es inhi υir in Delam eius spis culum viara , or faetas es homo in animam viventem . Quinto : omnes serme homines ortum
ducere ab Adamo aserit Apostolus , declarant Conci lia, annuntiat Ecclesia; quod non foret verum , si quidam alii homines Adam antecessissent: Ergo &e. Pr batur Ant. S. Paulus asserit Rom. s. mo tem per unum Adam intrasse in mumdum: & mortem inde pertransisse in omnes. Unde & quomodo λ quia omnes ab Adam orti ex traduce peccatum originale contraxerunt : ait enim , Sicur per num hominem peccatum tu hunc mundum intravit, Cr per ρecearum mors, T ita in omnes homines mers pertransit , in quo omnes pecca--runt. Sic definit Concilium Araulicanum II. can. I. se Tridentinum sess. s. can. t. sic Ecelesia in benedictione Ceret Pa-1 hilis . sic Patrum Traditio, sic universa sidelium fides credit. Sexto Nulla ratione systema Praeadamitarum innititur, sed ubique ad versatur
Scripturae, & fabulam sapit: Ergo &e.
Dices I. Gen. 4. 1 . habetur : Cognovisatirem Cain uxorem β'm, qua eoucepit , is peperis Heme, i sed hoc non potest intelligi de filia Adami , quippequi nullam
tunc temporis habuerat : Igitur de filii alicujus Prodamitae : II. Rom. s. legitur : Regnavit mors ab Adam iasque ad Mo=sen etiam in eos , qui non peccaverun in similitudinem pravaricationis Ada r Igitur
isti qui non peccaverunt in similitudinem traevaricationis Adami non erant eius filii , sed hominum qui illum antecest
RUten eo , negando Adamum non habuisse filiam , cum Cainus ex uxore sui . cepit Henoch it non enim Auctor sacer numerat in Genesi omnem prolem in inis
dividuo , sed simpliciter de Adam : G nisit filios is filia , ut dicit cap. 3. & se de
caeteris: Ex dii pensatione vero & necessitate compellente, ad multiplicationem, ut gens humana terram repleret , filii Adam cum propriis lororibus nupserunt. Solutio est D. Augustini lib. I 3. de civ. cap. 16. Cum igitur , ait , genus humanum poli primam colutam viri facti , , ex pulvere , di conjuris ejus ex viri istitere, marium seminarumquc Conjun- ctione opus haberet ut rirnendo mul- isti plicaretur ; nec essent ulli homines , is nisi qui ex illis duobus nati fuissent si viri lbroras suas conjuges acceperunt , is quod profecto quanto eji antiquius com- is pellente necessitate , tanto postea sa- is ctum est xbominabilius Religione Pr is
Ad II. dico , locum Apostoli systema
Praeadamitarum non astruere, sed potius subvertere , cum eo loci declaret Apostolus mortem ab Adamo per peccatum transmissam regnare etiam in iis qui propria voluntate, sicut Adam praevaricatus est, non peccant; hoc est , in parvulis . Sic locum S. Pauli explanat S. Augustinus lib. I. depecc. meritis &remis cap. 2. Ergo in omnibus resnavit mors ab Α- isdam usque ad Moysen, qui Christi gra- ,, tia non adjuti sunt , ut in eis regnum is mortis destrueretur. Ergo in eis qui non is peccaverunt in s militudinem praevari- is extionis Adae: id est, qui nondum sua is& propria voluntate , scut illi pecca- is verunt , sed ab illo peccatum Origina- iste traxerunt, qui est forma futuri: quia is in M