장음표시 사용
241쪽
praesertim, eum Isiliis montis pars aliqua ἐπιθω leo si ut rr: Es , o versos Scrἰrtu Pertineret ad Beniamin Tribum; sed S irin laud tos tex iis εχ 1rn ua se indutri mei se de domo Joseph dicit , vel quia 'ii libutionem accommodam intelliti ecsub vexillo Frhraim pugnabant Beniamita recte Conciliari . Unfe nes , antecedens. tae sicut de si ita eodem incesserant Moy- Ad prim in Pro' istione u distior uo : S
sis tempore , Num. 2. v. Q. icii etiam
ex eo quod sub nomine Ioseph qui loco Ruben ha uit cum Iuda partem pri ino- reniturae illi , si non rectat et , debitae .
Caeterum primo Paralip. s. Compreh'nduntur aliae omnes a Iuda Tribus , Plat. 6. r6. Psal. 7'. At illii iniim dico, Ammonitas abal quacu ra de in Ra, id offensa non suisse immunes; unde crimini luere ranas debo runt . Quidam tamen existimant Repcim in puniendo excess se . quocirca dum i
ritiar romim coram Domino, excepto in
Uriam facto , gestisse , intelligitur de iis
exequendis quae illi praeceperat Dominus. Quid plura Z Sanctissimorum vita ab Omni levioris peccati labe pura non suit, de non in lioc, sed in aliis eorum celebratur sinclitaς. Quod autem qNaedam alia Praeter mortem Uriae dc ejusdem Uxoris raptum ratraverit David, liquet cx eo quod tion nihil elatus populum sitim reccnaeri
voluerit , rropter quod reste sapellatus est .
Ca Icr s: Quaedam absona in istoeom. periuntur libro : ipitur non dicendus es: sacer de divinus . Prohatur Anteccdens :Lepitur , quod ante uam Templum a discaretur , dum tenellus adhuc esset puer Salomon , prim Paralip. 29. v. r. iam silia ς eius in uxores duxissent Benabinadab
ec Achemaas. 3. R g. cap. 4. V. 7. & Iq. quod Salomone regnante argentum non
rutabatur alicuius pretii , quandoquidem recuniarum tanta erat Jerosolymis abundantia , quanta erat Ac lapidum car. Io. v. et r. ct 1 . & quidcm primo indocitur
1alomon serientissimus di cel usque Iaco G ii tamen in ipso Regni sui princisio fratrem suum Adoniam occidi pracepit. Sed esse tenellum de simul habere filias nubiles; scd argentum numerum lapidum adaequare : Sed et se sapientem sinitdc fratricidam puznant is tra sa : Lr
Potuit igitur fabere L ia, nubiles ante Templi a discati non , i vae tuim quenti
tamen tantum teri Orc matrimonio con
uinctia sunt : quia tamen iam ante 4 cmili fabricam erant L at L . potuit dici stias, cuas alomon adhuc iunior habuerat , catas sui te in uxores, ad cuius ver talis L mi imit illicit , Di s. quenti lcmpore de iacto nupserint . M icciuidam probationem dis in uo :Argentum tempore Salomoi is sicut las i-des commune hyperbolice dicitur, ad si-
pniscandam magnam arrenti copiam, con- cc do. alithmetice loquendo , ita ut tantus sucrit nummorum :cu talentorum nu- morus, quantus erat laridum, ne TO.
Ad tertiam irobationem etiam distinguo: Et ex justitia Salomon voluit Adoniam intersci, concedo: abi ille ratione , noro.
Adonias in suspicionem vcnerat Salomoni , ut regni ex do siderio invaior : nam dc antequam Salomon in Rerem de nominatus & inauguratus tuis let, sibi fecerat equites, & Ii L cur: Ores Adonas; atque omna, ut Rcgnum hAberet , molitus su rat: etesio vero Salomone, derrecatus eii Beti abee quatenus a Rege obtin ' ret Abi: ag uxorem Davidis sibi in matro-monium copuia ri, quod quidcm arsumentum non icuius erat, Adoniam novas mG- vere trarcud as , ut regnum a Salomone cum sceptro dc corona auferret.
Contra : Atqui contradici oria in isto a Dsulpent libro : Figo oce. Probatur stabsumptum multis momentis . I. Cap. s. dicitur Sarimon habui ite requiem omnibus diebus suis . contrarium vero cap. 4. l gitur : ibidem scriptum c si cap. s. II. Salomon ad fabricam Templi cles; lle orci rios de toto Israel numero; ooco.& tamen cap. 9. non const ituit Rex servire qucrn quam de s liis Israel. III. Artifex aerarius quasi alter seseleel exquiritur Hiram n mine vir Tyrius qui cap. 7. matrem hδ-butile dieitur de Tribu dici litati : I lotamen et . Paralip. cap. r. suit pater Hiram
Re. ii Trri , habuitque matrum de filia-
242쪽
bus Dan. III. Non est quoque veris mile Salomon tam pium di sapientem R. 2'2 ita di esset otia , ut etiam Templa
salia suarum mulierum alienigenarum numinibus redi ficaver i . V. Sud neque veritati consonat , qood de Ieroboam dicitur cap. ra. videlicet , relicto vero Deo , conflatiles coluisse Deos ; nam etsi vitulos in monte Bethel obtulerit, vero tamen lacrificavit Deo . Igitur istius tertii libri sententiae non sbi cohaerent : nam ct in eodem scribitur libro , Salomon quaedam in Templo contra legem apposuisse, videlicet candelabra aurea . I .ial sum quoque est aut saltem non verismi
te viginti oppida in laboris oc mercium compen lationem Tyrorum dedi se Regi , istumque decepisse.
Respondeo , cuncta , omnibus perpensis, facile componi & eoncordari: quocirca ad primum sic distinguo: Non fuit Satan qui publice diebus Salomonis contristaret Israel, concedo : qui clam S in occulto ipsum exacerbaret Salomonem , nego. Eatenus dicitur Rex pacii: cus Salomon , quatenus toto Regni tempure nullum habuit hostem qui aperte N exercitu com- rarato illum debellaret; Rapon tamen NAdad per omnia erant Salomonis adversarii : suinimmo cap. 4. habetur Deum ius citasse ad verius Salomonem Ieroboam in vindictam transgressionis mandatorum, ' ae quidem Rex abeundo ad mulieres alienigenas non semel omiserat : attamen
quamdiu vixit, juxta promissionem factam Davidi , suam Dominus non adimplevit sententiam , & solum , mortuo Salom ne, scistii in est regnum. Ad secundi im simi liter distinguo: Salomon noluit de filiis Israel servire in fabrica Templi tamquam operarii viles , concedo: ut operis praesides , nego . Erant infiniti prore homines pro fabrica Templi constituti. multi quidem ex extraneis ut caedetent ligna Libani , alii ut aurigae ex nautae ad deserenda ligna Ierusalem, multi ex Proselytis hoc munus implebant , alii ut sculptores di artifices : dc si pristos omnes multa Israelitarum inii: a praesidebant , dc sc optime consociantur
Ad tertium t Ille Hiram de quo fit mentio soluit ratione patris esse ex Tribu Dan, ex Tribu vero Nepi tali ratione ma-Gucar Theu, Tom, M.
tris , ut habetur tertio Peg. 7. II. dc ut lilii ex Hebraeo claret; unde Tyrius dicitur ejus pater , non genere , ted habita. tione : porro ise faber piopter flammam in arte sua peritiam sator non solum Hira a mi Regis vocatur, scd dc Salomonis r. Paralip. 4. 16. id est malistcr, uel artifex eius ; quo sensu dc Cen. 4. 2 o. a I. item
fices, & ii quibus aeraria debcntur , vocantur Patres.
Ad quartum ne sis seret negare , quod vel ipsa tellatur Scriptura de Salomonis idololatria ; quid enim est homo uis s-gmentum , dc si in Angelis alias in gratia creatis Deus rei erit pravitatem , quid de homine corporeo dicendum, cum homines, iuste Apostolo , sint , ala scit Ita quae sibi ad invicem iaciunt angi illias ι 1ed non absque fundamento multi credunt Salom
nem ante mortem egille poenirentiam .
nec refert quod de illa sileat Scriptura , cum dc ipsa sileat i coniiciat iam Adar dc
Loth, quos tamen ita gratia dcfunctos cxtra dubium esse namque hcclesiasti us primum a sapientia lanatum ccmmemorat ealterum vero a sanctis Patribus ut tullus
habetur cum ignorans & sua abique culpa ebrius incessum alternata vice commiterit. Sed 3c ipsa innuit non in uno loco Scriptura felicem Salomoni, exitum. Primo quidem cum in Psalmis legatur ocmaxime , 2. Reg. 7. in gratiam filiorum David , praeci rue Salomonis : Ego ero stain patrem . . . f uis inique aliquid tesserit ,
arguam eum in virga virorum , er in plagiis pilarum hominum , mPer cordiam autem meam non anseram ab eo . Rursus et . Paralip. 4. I7. pii aliqui ex lirael dicuntur ambulaile in viis David di Salomonis . Quid plura ' Liber Ecclesiasti A quem Salomon sub snem vitae conscripsit , manifestam ejus ad Deum converuonem indi-gitat: Quandoquid nacpp. I. Omnis enarrat vitae blandimenta di voluptates quibus ipse servierat; subdit rosica omnia ei se vana tandem aliquando conareriisse , dc de iacto Scriptura non dicit Salomonem in peccato suisse desurcium, scd tantummodo ad Patres fuisse αrpositum. Revera quidciri cum Hlet jam senex depravatum cst cor cius, ut Scriptura refert, leti nihil vetat in eadem lencolute ad meliorem rediiste frugem, ut de multis compertum babemus.
243쪽
ta dedit teroboam , ordinante Domino , decem totum Tribus. ni non transgrestiis est , nego . Non immerito Ieroboam in suspicionem venit ad tame Idola ; saltem eatenus ansam ea colendi praebuit , quatenus schi ii natis fuit Luctor, & noluit subditos Deum adorare in Templo Ierusilem, ne Israelitae ad Rc-gem Iuda , ut ad suum legitimum Principem redirent; sed non in hoc solum praevaricatus est ; nam & Sacerdotes non ex Tribu Levi , sed ex alia desumpsit , quod
erat manifeste contra legem : hinc Scriptura iterum atque iterum maledicit te roboam, eo quod , inquit , peccare fecerit Israel , qui ipso veluti duce , Baal ut quoddam numen supremum coluit , cc Ad facta Salomonis sic respondeo: Tametsi enim decem candelabra aurea, aliaque multo plura vasa construxerit quam ipse Moyses ; id tamen , non Inconsulto Domino peregit , cum praecepta Davidish1tris sui a Deo inspirati in hoc adaia mussim pro Dei nominis exaltatione compleverit . Sed neque transgressus est Legem cum sto. oppida Hiram concessit ,
namque juxta Rabbinos re sanctos Do-bores tributum lolummodo cc centum ex his civitatibus recipi pro labore & lignis Libani ad persectam usque tolutionem aecipi permisi. ' . Neque vero id quidquam falli tatis argu t, quod in codem libro I cmplum cap. 6. sexaginta cubitorum altitudinis con- sinii dicatur ; cum in libris Paralipom
non nonnisi triginta commemorCntur . Rc vera quidem Templum extrinsecus magis eminebat uuam intrinsecus , namque intus usque ad primam contignationem solum triginta cubitorum altitudinis cia
Dices: In eodem libro promittitur filio Salomonis una tantummodo Tribus, Stam n Tribum Beniamin sibi con)unctam Roboam habuit: Ergo&c. . R. podis distinguendo e Promittitur stis Salomonis una Tribus praeter sibi
cim naturalem ,& haereditariam, scilicet Iudam , concedo : ita ut unam tantum modo bab re debuerit, nego : Tribus lucia erat ex iure naturali & hereditario Roboam debita , sed una praeter istam illi concessa est; quandoquidem Ahias Prophe-Dilvuntur obretia contra serum quartum
olla I cIEs: Nonnulla in isto libro partim falsa, partim etiam incongrua leguntur i Ergo &c. Probatur A ntecedens cap. 6. 23. dicuntur latrones Syriae non v nille ultra in terram Israel , cum tamen V. et . addatur Benadad post haec Samariam obsed ille . Item cap. I 8. 3 de Ezechia dicitur: Post eum non fuit , in pietate , similo ei da eunetis Regibus Iuda : γ-stea vero cap. 23. idem de Iosia celebratur : cap. 3. Elileus remittit Naaman Syrum in pace , eique idoli adorationem permittit. Cap. 13. I9. Elileus Joalo Regi sic loquitur : Si percusses Iaculo rerram quinquies aut sexies , με septies, percussis es
Syriam usque ad consumptionem : nunc aurem tribus vicibus percutias eam : cum tamen
antea dixisset v. 17. percuties Syriam donec consumas eam : Ergo&c. Respondeo negendo antecedens : Et vero
quod primam spectat obiectionem , patet aliud de latronibus seu raucis cxcurs bribus4. Reg. 6. 23. dici , aliud de toto Regis Syriae exercitu : quod enim raqciores non ausi sunt , audacter pol ea torus se cit exercitus : Esto igitur quod latrones Syri ς ultra non venerint in terram Israel, eo quod sorsitan exiguum propter numerum a regni finibus facile propellerentur. led major militum copia , nedum rerIirael confines cursitavit , scd re portea Samariam civitatem obsedit. Ad secundum , non niti rer ssuram Rhetorice dicitur Ezechiam non habuille in pietate secundum.
Ad tertium dillinguo : Eliseus permisit Naaman pro ossicio sito Syris Regem iustentare, sicut extra Templum , sic recum Rex in Templo Rhem non suum adorabat idolum , concedo : ita ut & ipsi
Naaman deos conflatiles adorare licitum soret, nego. Propheta licentiam quidem fecit Naaman prosclyto , & ad fidem veri Dei converso munia solita Domino tuo prestare , nusquam vero in idololatrie cultu cum Rege communicare . Ita ian ct i Doctores& Interpretos. Ad quartum etiam distinguo: Ioaspe custit
244쪽
eussit Syriam usque ad consummationem, hoc est, triplici vice completam in praelio dato & cum nitio reportavit victoriam , contego : hoe est , totam Syriam suo subiecit imperio , nego . Eliseus verbis, nonnumquam etiam signis Dei manifestibat voluntates : hinc ab Iolao Reee de belli eventu futuro consultus, imp ravit Regi terram iteratis vicibus jaculo percutere, quam & ter percussit ι l iam si quinquies, aut sexies, vel septies pereussisset juxta Dei ordinationem , t eam quo arie percussisset & devicisset Syriam ; qui x vero solum ter percusserat, tres tantummodo super syrios victorias a Rege reportindas praedixit Propheta.
Quo quidem iῖςno aperuit Iolao selicem belli exitum suturum, ita non sine limite dc termino.
Instabis : Jehu Rex Israel relo divino
accensus mentitur se esse Baal cultorem , tum alios inducit as sanctificandum eis lemnem diem , ut hab. cap. Io. 18. II. Deus Israelitas tradit in manus Azaelis Regis Syriae ac filii eius eundiis diebus.
CAP. z3. 3. & tamen v. 3o. liberantur. III. Amasas cap. I 4. 3. & AZarias cap. II. 3. secerunt quod erat coram Deo placitum , Deos tamen Idumaeorum Amasias
habuit ut suos : tum & in vindictam
periit, 2. Paralip. cap. 23. I 4. 2 O. AZarias vero Cap. 26. I 8. officia Sacerdotum temere usurpans percussus est a Deo .
Ergo &c. Respondeo ad primum i Iehu laudatur quidem in eo quod Domini adimpleverit voluntatem , cum domum Achab & ipsam te abel Prophetarum insectatricem perdiderit: in aliis vero quod Zelo prorsus inordinato operatus est, abjicitur. Ad secundum : dicitur cunctis diebus Iraelitas in manu Regis Syriae traditos fuisse , sed intelligendum v. 22. quibus
Ioachas regnavit : ipse vero paenitens v. . Deprecatus est autem Ioaehas faelem Domini, is audivis enm Dominus . . . d dis Dominus Salvatorem Israel ι er liber rea es de manu Regis δε a', non tamen quλmdiu vixit Ioachas , sed eo mortuo, filius ejus Ioason, v. ro. qui ab Eliseo edoctuster Syros devicit , ac superavit, ut legi
Ad tertium: secit quidem Amasas re-Ρ im coram Domino: at rrimo non sicut
David, U. 35. secundo ibidem iuxta Omma quae fecit Io1s & usque ad Ioiadae mortem pius , pollea vero secundo Paralip. 24. 13. 22. impius re facinorosus: tertio sicut excell, non abstulit , sic oc in ultimis vitae suae diebus Idumaeorum idola coluit , similiter Agarias seu OZias ei a filius seeit rectum, ut legitur cap. I .scut Amasias, nempe in principio. Poli ea vero elatus victoriis ac prosperis Sacerdotale usurpavit munus , qua de causa lepra nefanda percussiis & punitus est. Aia mitto , quae aliquam contradictionis speciem prae se serunt , quae quid ira facile conciliari possunt, si ad antecedentia & consequentia capitum , vel etiam ad diversas aut temporum , aut actit
num circumstantia, attendatur : nonnum
quam enim in imo libro aliqua tacetur circumstantia , quae in altero resertur.
Pιatia, libri Regum sunt sacri . PRIMO : In Prot canone Iudaeorum inseribim tur : tum in decreto Conci ii Trid. sess. . ubi Libri sacri enumerantur. Sertinuo : Sic habentur a SS. Doctoribus: sic rub Eulebio lib. si praep. Evang. t. 3 Q. sic a Nicolao Damaicelio apud Iosephum lib. 7. cap. 6. sic ab omnibus Theologis, quorum multi eos interpretati sunt. Tertio: Vetus & novum Testamentum
non semel illos libros citant, & quasdam ab eis sumplere sententias. S. Stephanus Act. . librum primum perorando laudat. Psalmo 38. saepius de Davide & Salomone fit mentio juxta libri secundi Regum
Sententias , quibus regnum firmatur in domo David. Apostolus Rom. II. at te dit ad librum tertium dicens: An nescitis
in Elia quid dicit Scriptura . . . uJ rei fias
sum situs . Ad quartum vera ipse Christus respicit Luc. 3. dicens : In vetitatae dico vosis , multa vidua eranι in diebus
IN primo quidem libro qaandoque David dicitur lamiliaris in Saulis aula,quando P 1 q re
245쪽
que etiam occultus , sed intellige secundum diversa tempora : oculi as quidem ante Goliath interitum , celcbris vero , ipso devicto. Nec quemquam movere debet cum cap. a. legitur : Si quis in Deminum pereaverit , quis erabit pro eo non
enim inde sequitur quaedam peccata elle irremissibilia , led tantum dissicile remitti, aut propter ingratitudinem , aut etiam propter enormitatem dc firmam inoffensa repetita voluntatcm . Ne creda, simpliciter Legem tempore Davidis tamm, sed solum in Psa:mis de novo cxplicatam de promulgatam. C terum Spiritus malus qui Saulem invasit ea solum ratione dicitur Dei Spiritus , quatenus , Deo permittente , Satan Regem peccatorem exagitavit. hi Secundo habetur Daviden nudum
cIram Arca Domini saltasse, sed hoc intelligendum regiis vestimentis spoliatum , & hoe fuit ejus humilitatis S ergχ Deum
reverentiae argumentum . Quod aut cinnon esset simpliciter re per omnia nudus, patet ibidem . ubi Eptaod praecine iis saltasse laudatur . quod quidem fa-inim tanti facit Ecclesia , ut in memoriam instituerit cantorem magnum , qui in iolemnitatibus tenens in manu baculum deauratum in medio chori, hinc inde aliis astantibus cantoribus , non sine maiestate alternatis & repetitis vicibus versus altare deambulet. In Tertio mentio fit de varia templi supellectili, quamquidem ultra Legem Ru-xit Salomo . sed Deo annuente, & pem mittente : Alia sunt , tum in isto , tum in quarto libro facta, quae Lector absque negotio conciliare potest. unum tisi ut opus in duo videre libros,
qui Paralipomen is, noc st, o ilia Gm: Liarum tum in libris Legis , tura citam in libris RGum nomine ce cbrantur. VO- cantur tiam verba dierum, eo quod juxta temporum ordinem gesta reserant . Ala: clo Hieronymo aliis auc 1anciis Doctoribuς etiam rcrum gestarun in veteri Teiumento chronicon omnibus numeris abiblutum , seu compendium aut Epito- me vocantur . Prior XX lX. capita complectitur in ei ς rcfertur ortus 3c propagatio gentis I iraeliticae ab Adamo usque ad reditum e captivitate Babylonica : Tum auctor praemissa Saulis historia, scribit inaugurationem Davidis in Regem, ejusdem victorias & insignes dotes, maxime in promovendo Dei cultum pie
Post Her XXXVI. capitibus comprehenditur; eo loci enarratur progressus dc finis Regni Iuda usque ad annum reditus e captivitate Babylonica . Hebraei libroς istos appellant Dibre Isaiamin , id est , verba seu pesta dierum , quasi latine dicas, Diarium, vel Annales. Illorum Librorum incertus est auctor non enim est Esdras, aut iplo re n. tiGr, cum in Esdrae canone reserantur : multi non absque iundamento Nehemiae tribuunt . Iam quaeritur num isti libri sint genuini, seu canonici Pro cujus retolutione sit
Libri Paralipomonis sunt sacri.
SA Ne To teste Hieronymo Epistola
hendebantur volumine quae in libris Paralipomenon reseruntur verum de Rrsu temporis aequii n duxere sancti Doctore, PROBATUR ei scaciter : Illi libri sunt genuini Ec canonici , qui ab omni aevo tales liabiti sunt , dc quorum tententiae
non lemel in veritatis testimonium It uO-vo adducuntur Testamento: Atqui ita cit: Ergo dic. Probatur minor . Natio reii agante, annumerati sunt in canone librorum utriusque Telumenti; qa vicinino Chri istu, Matth. 23. 23. ec Lucae 4. 3I. occi tuin Zachariam inter semplum re altare reserte secundo Paralip. 24. 2 i. ex cujus etiam libro cap. I9. 7. in Paralipomeni, acce pia videtur illa sententia, quae i. Pctrii. 7.l itur: LVOS si
246쪽
'Da-ων S. Hieronymus in P efatione ad Domnionem dc Ropatianum libri Paralipomenon, id est derelictorum, ait: ,, omnis eruditio Scripturarum in hoc continetur; ct historiae quze vel pta teris millae si int in suis locis; vel perit riciae is leviter hic per quaedam verborum comis rei dia explicantur. is Rursus epith. adis Paulinum: Paralipomenon liber, id est, is instrumenti veteris ι πλο ut tantus ac is talis est ut abique illo si quis scienis tiam Scripturarum sibi voluerit arro- gare , scipsum irrideat . Per singula is quippe nomina juncturasque verborum, is ac praetermissae in Regum libris histo ,, riae di innumerabiles expia cantur Evaliis pelli quin stiones.
rus auctoris Paralipomenon tuit gesta Davidis, ejusqtie tum malorum, tum P sterorum ad Cyri usque temporλ narrare; unde libro priore post brevem primorum hominum recenti Oncm cap. I. Davidisque majorum di cognatorum cap. 2. nec non eiusdem po ierorum cap. 3. Occasione vero data & aliorum filiorum Israel ad captivitatem usque sequentibus quinque capitibus , ct a cartivitate nono capite : & post memoratam paucis verbis mortem Satilis cap. xo.quae Davidicum regnum spectant , describit reliquiqi p. capitibus : posteriori vero libro ubi ς. capitibus de Davidis filio Salomone dixit , Regum dumtaxat Iuda qui e ilirpe Davidis fuerunt omncs oriundi , gesta scribit. Pcr17.carita reliqua , praetermissi, rebus Regum II rael, quae nin per bella, foedera di assinitates cum rebus Regum
Iuda cohaereant eas non memorat . His
rorro in line libri addit Edictum Cyri
poli captivitatem in gratiam Judaeorum emissum. So untur ol jectionet. ΟΡΡΟNEs: Multa leguntur in uir que libro quae sibi adinvicem cohaerere non videntur : Sed hujusmodi desectus a Libris Canonicis eliminandi sunt : Igituria ita satis claret libros Paralipomenon cile sacros . Probatur minor: Rabbi Salomonis primo Paralipomenon cap. s. rcfert auctorem istorum librorum filios Benjamin aliis appellare nominibus , quam vocatssiciscar Tlol. 2 em. M.
Moyses in libro Gene eos . Item civita tes Levitarum aliter quam Josue o. a1- signantur, commemorat: Ergo ecc. Reston o I Auctorciti pro scopo habere praeternulla reterre , unde non mirum si aliquae inveniantur a caeteris libris discrepantiae iii opere Parali romenon ,
cum jam dicta in aliis libri, , re recensita iterato calamo tradere non teneatur. Re pendeoli. qilcb.im ab alicioribus profanis vel etiam fidelibus tanacis fallibilibus ad texendam Regum historiam , alia tamen vera potuit auctor librorum Paralipomenon aliumcre , in quibus , Protegente Deo, non crravit; ex quibus etiam potuit oriri quaedam variatio vel in v cabulis , vel iii Ihrasibus , seu etiam in sententiis ab alus libris discrepantibus ; nonnumquam enim mutatio ex Librariorum mendis occurrit, ct sic gemi- initas librorum Paralipomenon absque negctio detenditur. Iam ad argumentum respondeo , negando antecedens . Ad priniam probationem dili inguo : Auctor alii, nominibus filios Benjamin appellat , quae non rei runtur in prioribus Script uiae libris , coquod Beujamin decursu temporum novinati sint filii, quos & nonnumquam n mine rarticularium , & non capitum familiarum appellat , concedo : ita ut a ctor ille aliquid adversus veritalcm scribat , nego. Ista 1 olutio colligitur ex capite Num. 26. 38. Ad secundam probationem patet solutio ; namque auctor Paralipomenon ad majorum attendit exprestionem ; hinc quasdam nominat Levitarum civitates , quascam etiam omittit ι quando quidem
Lector benevolus certior fieri potest, si aliquod subeii dubium recurrendo ad librum Josite: Porro in civitatibus filiis Aaron attributis loco duarum Bain oc Ger quae describuntur solue Q. i 6. una legitur Paralipomenon 6. 39. Naiu ; at Haines hi Plarian ut ex prima di tertia in IIebr. o litteris colligitur: Ger a vero ut di Gabaonvcrs. 6o. incuria Librariorum omittas fuisse;
inde Patet , quod ibidem cicut ἐκ loli
2I. v. I9. civitates numerentur ra. licet
in Paralipomenon distinctae tantum undecim conar utentur, &C.
Insatis : Abia dicitur secundo Parali-sOmenon I3.2o,matrem habuit se M ichajam
247쪽
si iam Uriel de Gabaa : at capit. 4. Σ .et1. sicut di tertio Reg. II. 2. mater ejus eth Miacha filia Absalom , quae dc v. O. ideo mater Asar dicitur , quod esset eius avia seu mater Abiae patris ejus. Rursus
habetur a. Paralipomenon et s. xy. Bellum et eis non fuis μ que ad 33. ann.m Regni
Asa : At hoc adversatur his quae reseruntur 3. Reg. 13. I 6. 32. Bethm autem erat inter Asa Cr Baasa Legem Israel cunctis dis-hus eorum additur autem stati m x. Paralipomenon 16. primo anno : attamen 36.
regni Asae astendit Baasa Rex Israel in Iudam : at Baasa qui regnum iniit anno
Alae tertio , 3. Reg. x s. vers et s. dc 24. annos tantum repnavit v. 33. jam a decem annis vita iunctus fuerat anno Asae 36. ut ex Reg. I 6. g. patet. Iterum I sapliat 1. Paralipomenon 17. 6. excelsi &lucos de Iuda abstulit, contrarium tamen legitur cap. 2. & 3. Reg. 22. 44. Ru sus Ochozias Rex Iuda cap. 22. 2 . di citur 42. annorum fuisse cum regnare coepit ; quod adversatur non solum 4. Reg. s. 16. sed & rationi , quando quidem pater ejus Ioram erat 3 a. annorum cum regni clavum suscepit , regnavitque g. annos , Secundo Paralipomenon 2 I. I. atque adeo annis natus o. obiit: unde sequitur filium ejus non fuisse annorum 42. cum regnare coepit: Frgo&c. R. p.nos juxta priores solutiones generales, ista omnia facile juxta diversos r spectus concordari r Et vero quod speciat
Maacham, ipsa est quae A: Mic ais dicta est , cujus pater bene intelligitur suisse
Uriel , avus attamen Absalom , seu quia ipse Uriel unus fuerit e tribus Absalomi filiis de quibus secundo Reg. 14. 27. seu quia mater Masse Thamar fuerit , quam unam filiam habuisse Absalom ex dicto v. 27. colligitur e hoc enim posito aeque Absalomi filia dici potuit Maacha mater Abiae , ac i pia secundum aliquos 3. Regum I S. I .r3. mater A sae dicitur, de ipse Abias v. 3. filius Davidis . Praeterea quitertio Reg. I s. 2 o. Io. Absalom vocatur,
a 'ius esse ab Absalom Davidis filio in traditionibus hebraicis apud S. Hieronymum dicitur. Ad secundum se respondetur : Bellum inter Asan & Baasan suit omnibus dic-bus , non ex quo regnare coeperunt, sed ex quo bellum inter eos esse coepit ligni.
ticatur quippe illud non defuisse nisi per
Baasae mortem : Porro coepit a. Paralipomenon 3 . I9. ann. 33. regni Asae. Cainpellus vult legi solum annor. .
Ad tertium distinguo : Excelsa 3c tu eos non abstulit Iosiphat , in quibus vero Deo immolabant silii Israel, concedo : in quibus fallis numinibus sacrificia offerebant, nego. Nonnumquam Reges Israel ut majora r pedirent mala , ne scilicet populus in suam perniciem immolaret idolis , permisere Deo vero immolare in excelsis,
ut habetur de Rere Iaudato cap. 33. V. II. Idem legitur de Asa cap. I 4. v. 2. his verbis: Sul territ altaria terrerinitultus is excelsa , cui non opponitur hoc capitis xy. 7. excelsa autem Arelicta sunt is Israεl :quippe in hoc non nihil peccarunt , &Asa & Iosaphat contra legem Deut. 12.
s. idcirco inter pios Reges non annum rantur FCcli. 4 . 9.
Ad si tum Gl orie facilis est explicatio:
Ipse enim cum patre eto. annis regnavit,
quando scilicet loram impium Deus perculi t alvi languore insanabili x. Paralip.
23. I s. atque adeo ipse qui xx. annorum erat cum sic regnum iniit , suisse vero 42. annorum conflat, cum coepit solus regnare . Ouia vero non una est circa Scripturae facta chronologiae opinio , ad criticos hujusmodi quaestioncs pertinent , nee in hoc aliquid a Scripturarum veritate detrahitur. Nobis r Ararias a. Paralipomenon 22.6. dicitur invisille Ioram Regem Israel :Idem tamen alibi dicitur de Ochozia .
Rursus Gehim ibidem v. q. OchoZiam adductum in Samaria occidit : at quarto Reg. 9. 27. Celiin Ochoziam persecutus occidit in assensu Caber , Cchodias vero per sus fugit in Mageddo , ubi & momtuus est . Item Rex Assyriae dicitur χ.Paralipomenon 23. 2o. non tulisse opem Regi Achaκ : sed contrarium ratet ex quλ to Reg. I 6. 7. s. s. Rursus Iechonias non
erat ocio tantum annorum cum regnara
coepit , sciit a. Paralipomenon 36. q. dicitur; nec enim dici potu illet secise m tum , sicut pater ipsus, attamen erat annorum Ig. ut habetur a. Regum 24. S. dc tertio Esdrae t. 43. Ergoo c.
ResponAeo ad primum disi inruendo : Te ille ΑΣ1rias idem est ae Ochozias , concedo: dc est diversus . nego. Idem duplici
248쪽
De singulis Script. Sucrae Libris . 23 I
allato insignitus est nomine, ut colligi pota mis Hieronymus in Praesitione ad D est ex 2. Paralipomenon a r. x . item mnionem dc Rogatianum libri Paralip cAp. 22. I. nam v. 6. in Hebraeo Ocho- menon; ait idein i nctus Doctor in Pr Zias , Azarias nominatur : ipse igiturilogor Sunt quasi chronicon, leu Diarium Azarias 4. Regum 3. 29. est Och idc veluti recapitulatio, seu sula realium-zias. ptio plurium rerum quae brevius in li-- seeundum distinguor Et Thegradia-ibris Regum recenientur . Iazar Rex Astyriorum quandoque auxilium Achaz dedit, quandoque etiam non SYNOPSIS DIFFICU I. TATUM dedit, concedo: OV semper dedit, nego. Adversus quidem Syros auxiliatus est Α- Ε I EXPLICATIONUM. chin , sed non potuit ei adversus Id naaeos succurrere, quos impius ille Achaz PRIMO: Non dis stemur quamdam in liritavcrat , & lic conciliantur Scria sensu obvio circa nomana apparere in li-Pturae. bris contradictionem , sed attendendo ad Au factum Iehu de quo supra, res po- avos & alios parentes , vel etiam λd di tuit sic intelligi , cum OchoZias Ioram , versa tempora , quae juxta placita re di- quem in Israel aegrotantem inviserat , a vertam hominum fortunam , nominλ reis Iehu occisum sutile animadverti ilut , i- bus& locis aflixerunt, facile componuntur. rie , ut sibi consuleret, per viam occul- Setuudo: Familiare est Scripturis sacris tam dc nemorosam Bethagan seu domus numerare regnantium annos vel ab ipso tem- horti fugit versius Mageddo , sed perle- dore quo filius cum Patre regnare coerit cutus est eum Iehu, di justit in curru per-ihine nemini mirum videri debet, si una cuti , qui quidem percussus sed leviteri& eadem rersona dicatur ab uno Scri- vulneratus in clivo Gaber , manus Iehu plore multis annis regnasse , ab alio ve- evasit putans autem te latere polle intro paucioribus. Sic Ochoatas viginti duo-cixitate Samaria, in eam se recepit , sedibus annis natus, simul cum patre loram perquisitus oc aὸ Iehu adductua , in Ma- regnavit : mortuo vero parente 42. ange fido interfectus & mortuus eii; quis peinos jam attigerat, cum solus regnarect Gaber , Jeblaam dc Mageddo loca sunt pit . Samariae , sibique invicem vicina. Terris: Pari iacilitate solvitur ista con Ad ultimum distinguo : lechonias non tradictio apparens 1. Paral. 22. Azarias diis erat vir octo tantummodo annorum cum citur invis ille Ioram Regem , alibi ta- solus regnare coepit , concedo : & hoc men hoc dicitur de Ochozia : namque iplum instantia probat , quando eum pa- Azarias de Ochozias sunt una et eadem tre regnare cepit , nego. Non unum cstlpersona, quae isto duplici insigniebaturn exemplum, Reges, etiam suo vitae tem- mine. pore , ad gubernandum adsciviile filios, ut eos in μῆendo edocurent quocirca multi regnasse dicuntur vel ipsis viventibus parentibus quae quidem observatioiΛRTICULUS SEXTUS .. multas solvit dilliculistes. Utrum libri Gιtra sint suri .
SYNops Is PROBATIONUM.LI3Ri de quibus in titulo , nomine Licdrae celebrantur , eo quod multa de tanto viro commemorent , creditur qui- PRIMO : Vel ipse Christus historiamidem Irioris λuctor, nan.que cap. 7. v. 28. sic
Tachariae inter templum de altare occi-ilegitur : In me hulinam is D minus misericor- suin, ut habetur a. Paralip. 14. citato dium I ram coram Rege is consili orisus e us, deeun o : In canone tum Synagogae ,i ιν consertalus manu Dom/no Deo me/ qnatum Ecc esiae. uti tales annumerantur li- erat in me , . coinciaυi de hi et Princi ea quιbri laudati . a Pen ierum mecum, regnante Artaxer1e. ΕΟ
249쪽
na, eratque Sacerdos: cum igitur se de te primum loquatur, manifestum est pri- CONCLU SIO. mi libri esse auctorem; posteriorem vero a Nehemia duce populi conscriptum suis- Libri .uo priores , qui nom ne Esdra π NGse jure merito autumant multi : Sic c- hemia ἰn iuntur , sunt sacri.
nim habetur cap. r. Herba Nehemia filii
Acheia m . Ita communiter sancti Docto- PRORAT IR : Libri ab hominibus sa res . In his duobus libris potissimum de-icto afflatis Spiritu scripti, quique haben- scribitur forma Reipublicae Iudaicae pollitur & a Iudaeis dc a Christianis , tam- captivitatem Babylonicam, lud. eorumque quam divini, prorsus & sacri habendi sunt: veluti servitutem sub Regibus Persarum, Atqui libri de quibus in praesentiarum
Graecorum . quae quidem crevit usque ad agitur, tales sunt: Ergo&c. Probatur mi
summum sub Romanis Imperatoribus. Ue- nor . Primoquidem , auctores suisse lan-rum enim vero Iudaei a captivitate sulti. ctos viros . dc a Deo inspiratos asieruntii sui erant iuris , tametti enim Graecis sancti Doctores & Rabbini ; dc hoc idi solverent tributa , habebant tamen tum sum utriusque Libri textus 3c historia pro religione, tum pro civilibus rebus &iiubindigitat: iam vero in Canone Iudae temporalibus peragendis poteitatem; sedirum & Christianorum annumerantur, dc devictis a Pompeio in aeternum captivi de iis tamquam de Scripturis genuinis pri- facti sunt. Iisdem in libris potissimum re- morum saeculorum loquuntur Patres. E feruntur Edicta Imperatorum Persarumigo &c. de pro reaedificatione templi, dc pro in- muratione urbis Ierusalem. Fit satis objemonitus. Libeν primus decem continet capita: in his exhibetur numerus vasorum , qtiae a j oniici s : Illi libri inter Propheticos
Nabuchodonosor Babylonem translata, re- ab Hebraeis non annumerantur, sed reji-stituit Cyrus. Ibidem recensentur gravis iciuntur inter Satiabis , seu inter Scripta sima incommoda, qtiae λ Sλmarit aenis pal- quae rerum Iudaicarum continent hi
si simi ludaei in rcii iuratione Templi .iriam: Igitur neque facri , neque genuini Modus & quo pacto Esdras , cum plu-iliabcri debent . Confirmatur 2. Ioseph lib.
ribus aliis Flierosolyinam justu Artaxem i. contra Apionem libros ab Artaxerxis xis Longi mani reverius Matrimonia Israe- tempore scriptos , non simili fide ac priolitarum cum alienigenis contracta diliouires habitos fuisse enarrat: porro uterque verit. liber mor. io Artaxerxe scriptus eli . II.
Ahὸν Endrae liber tredecim habet ca- i Liber Esdrae duo babet expila linguatita: in eo scribitur, Primo, de conces-ichaldaica scripta: sed sola hebraica ante 1a Nehemiae facultate Jerosolynia in reae-iChrilium natum , ut sol α sancta habeba-diiicxndi . Secundo , agitur de regimine tur. Quid plura Sanctus Isdorus lib. 6. populi , de numerantur bi qui primum)Originum libi iam Nellemiae velut apocry- Ierosolymam ascenderunt. Tertio, coram phon explaudit , se enim loquitur : populo legitur Lex, de ii recenientur quilis Utius Eustae dicitur Liber quia secum. pro Lese observanda subscribzndo findusi,, dus , tertius , quartus non habentur inierunt, tum habentur nomina Sacerdo-iis apud Hebraeos. Ergo dic. tum , Levitarum Jc eorum omnium qui Re pondeo distinguendo: Libri Esdrae in e captivitate si Iuti non solum Ieroio-iter Propheticos, hoc est, inter eo, libros lymam , 1ed Jc ceteras Iu deae civitatesiqui a Prophetis scripti finit , ii In annu- incolebant ι initi per dc mulieres lecto merantur, concedo: hoe est, inter libros Deuteronomio, eiectae . Iam sit qui scripti sunt ab hom aibas a Deo in-
impirati locuti itinc, dc line sui scit ut
eorum libri tamquam Canonici habeantur; namque de Scriptoribus Canonici S.. ait B. Petrus cpiil. 2. cap. i. 2I. Sp.
250쪽
De singulis Script. Sacrae Libris. 233
ritu sanctis is tira i , locuti sunt sana; Dei
homines. Et de tacto ex qi intuor Evangelistis, umis tantummodo Ioannes fuit Propheta : Ergo ne Evangelium a caeteris scriptum non Canonicum . Absit vel cogitare. Ad secundam probationem , distinguo :Revocantur xl Sιrώubin , sed tamquam sacri , concesso : ut non ispirati , nego .
Porro multi libri in quibus historia Iudeorum texitur, etiam ut sacri reputantur,
scut dictum dc ostensum est de libris lo- sue, Regum, & Paralipomenon: ne mi remini autem . si libri a Prophetis seripti propter majorem dc splendidam auctoritatem maiori veluti fide digni stat; tum quia
historiae quod lari habent admixtum profanum, videlicet hominum ficta, quae etiam ab hominibus nonnumquam collegere Auctores facti , in quibus tamen recensendis, protegente Deo , non erraverunt: At vero quae scripta sunt a Prophetis, a Deo immediate revelante , scripta sunt, quatenus Spiritus sinctus ne dum a1- sistebat prophetis , ut non errarent, sed etiam quid scribendum seret, dictabat. Caeterum non levior suspicio est libros Esdrae ante mortem Artaxerxis suisse scriptos , immo & adhuc vivente Xerxe ι ut colli. gitiir ex lib. . Iosephi cap. s. ipse vero per modum unius inter viginti durit Libros secros commemorar; nam & de facto velliti unus an id Hebraeos quondam habebantur. Ioseph itaque lib. t. contra Apionem 21. Libros sagros computat , t 3. a Prophetis scriptos dicit, atque a libris tum Legis, tum hymnorum & praeceptorum secernit. Sunt quatuor prophetici priores, quatuor prophetici posteriores, nec non
Esdras, Daniel , Paralipomena , Iob , ct Esther : eidem igitur Joleph, Ceterorum Iud aeorum in aeret sententiae , qui libros
Esdrae inter sacro; annumerant. Ad terii xm probation ira, distinguo: Filingua Chaldaica lui ille hibetur ut sin-m, concedo: & n m habetur, nego . Et dro, nemo novit Israelitas a captivitates , lutos propriae dc innatae linguae vix iuisse mi mores quocircx Esdras necessitate compii sus ad intelligentiam Scripture paraphrasina chaldaica .n composuit, eo quod linaua chaldaica, durante captivitate, lo-
oui co flus suerat Il ari : hine liber Iob aliique l.ibri sancti non nihil Syriaci ct Chaldxiei commixtum habent, ut dictum est ubi de Testibus originalibus. AI S. Is lorum, distinguo: I .ibrum N
herniae reiicit, eo quod illum a libro Esdre non secerneret, concedo: Librum secundum Esdrae qui ct Nehemiae nomine donatur rejicit, n go. Dictum est utrumque librum praefatum , tamquam unicum apud Hebraeo quondam habitos fuisse , hinc errore facti detentus Isidorus , Ne hentiae librum in eo reiecit sensu , quod ab Et drae opere completo in duobus voluminibus tamquam librum distinctum pu
Instabis : Multa in utroque t Ibro cirea numerum eorum qui cum Esdra ascenderunt, ut iterum reaedinceretur Jerusalem, non cohaeroni ; particulares quippe numeri cum totali , ut legentibus ratebit, non concordant: est enim excessus in totali decoRHan.υo : Ista sicile conciliari posse si attendas, benevole Lector, multos Israc litas ex Allyriorum manibus ereptoς, apud fratres qui Babylone degebant , confugis.se, eo quod ρος omnia gravati panem a clum dc aquam brevem ad vitam fovenda in haberent; ex his autem qui nec te ram , nec civitates habebant , remante runt Babylone; quidam vero cum fratribus ascenderunt ut reaedificarent Ierusalem, quidam etiam seriit an iterum Babylonem petere potuerunt, ubi commodius vivere existimabant : addo Scriptores Canonicos quasidoque populum numerare solummodo ex familiarum Capitibus: quandoque etiam speciali u. populum qui alcendit recensuerunt ; hinc divertitas in numero non seinet in utroque libro comper ta est.
Duo priores libri Estra sunt saeri . Pici Ho: Quia annumerantur in Canona Iudaeorum, re Christianorum. Secundo : Concinit traditio : Iosephus , Hieronymus, Ilidorus, eos ut sacros con