장음표시 사용
261쪽
ytura facra , non propter mendacium , Iib. 2. Paralip. I 6. Ioiadas qui regnante ted pros ter affectum , quem habuit adstoas AZarias, qui sub Oaia , Achaz qui salutem populi , pro quo non sine ma-siub EZechia lummum habebant Pontilisna , tum pietate, tum animi sortitudi- catum. ne periculis se se exposuit. Responto II. Sacerdotem magnum tem-R abii : Si Nicantium Concilium li- pore Manassis rotu ille elle binomiiun, ac . brum ludith s crum veluti Scripturam iubinde ilium , qui in libro ludith voca 'agnovis et , profecto Laodicense illo rosterius in Canonem Scripturarum sacrarum adici viilet : Sed de facto non adscivit; Igitur ex Nicaeno illum Librum lacrum elle non recie colligitur. Festen re, nec mirum videri debet , si Concilium Laodicenum librum ludithomittat, cum sit Nicaeno non rosterius, sed potius antiquius, ut propugnat BarΟ-nius . Praeterea jure merito dubitatur , num canon divinarum Scripturarum , de
quo in objectione , si Concilii Laodiceni
foetus; neque Cnim a Dionysio exiguo refertur, neque inter titulos Ilidorus mer
Insistιι : Io: ephus . nihil dicit de historia ludith : Ergo ei f ilitia . Confirmatur : Quis cogitare potest pudicam &sanctam seminam fmulare voluisse sui copiam facere , ut deciperet incautum , es: Ducem terribilem proprio confoderet gladio. Res δεο distinguendo i Et testatur Iosephus lib. Io. c p. a. te ea solum tractare, quae in veteri Iudaeorum canone continebantur, concedo: ec reliqua tamquam commentitia rejicit, nego . quid plura ad)iciam ' Nemini mirum vi eridebet, si auctor ille judith historiam tacuerit, quando quidem in hii loria Medo-IIm Irarum erat vertatus, immo alia etiam voracissima silet: regnante eni in Manaste, Scytae, ut icitatur Herodotus, irruperunt in Asiain, & per annos 28. Pala ilinam occuparunt , sicut re Bethi nurbem ludae, quae pollea dicta est Scit polis; de his tamen altum eli apud Iosephuin silentium. Diceri. Iosephus ibidem catalogum summorum veteris legis Pontificum texit , nec tamen meminit nominis Eliacim 1acerdotis; sicut nec festivitatis victoriae tudith, de qua fit mentio; immo nec apud Iudaeos ista extat ieilivitas : Ergo occ. Ehisem eo l. in catalogo a Ioseph cdito inau. ta desiderari nomina : desiderantur enim Amaticas , qui rega ante Isiaphat . tur Eliacim scit soacbim, alio nomine in catalogo Sacerdctum , quem texuit Ios phus , designari . Caetcrum lib. 4. Reg. cap. IS. Eliacim inter summos Sacerdo
bitantibus Ier alem, I demur Iuda. Ad confirmationem dii insito : Ft ad omnia neque attendit, neque attendere potuit Iosephus, concedo: oc cunctε scri-put, nego. Fellum victoriae sudith non erat publicum , hoc eii , pro tota gente
Iudaica ; unde non mirum ii apua sudaeos amplius non e tot cum enim militutum iiiii et pro Heli: uita, tactum ci , quod decuitu temporum ingruentibus debellis, re calamitatibus , iuerit penitus omillum. Ad confirmationem dico, historiam Judith elle verissimam , Omne quippe verbum apud Deum non eis impollibile :sudith isitur ducente oc inspirante bpiritu sancto , non animo quidem irreverenti re infrunito, sed pietatis erga patriam aliactu sese Holoterno proaut , ec , divino
invocato numine , ut ibidem habetur . Holofernis amputavit caput , quo mortuo , irruit luper eos terror , re omnes fugerunt, sicque liberavit patriam .
bri . Subicrunt Caritia inens o li I. can. I. . di tua in addit calculum irident.
Σιωn.lo : Astipulantur SS. Patres . In Primis Aasu unus lib. i. de Dotar. Christ.
262쪽
De singulis Script. Sacra Libris. et s
cap. r. Isidorus Hispalcnsis lib. s. Elyh
Temo : Neque vero cum ullo sui damento dici potcst libium continere parabolam, cum Clemens Romanus erili. ad
Corinth. Ambrosus lib. a. de ossiciis cap. li 3. venerabilem ludith caeteris viduis , ut vitae in Chris o degendae normam pro-Ionant . Tuna quia in illo libro genealosia Iudith, victoria, Deo specialiter adiu ante, parta, gaudium populi & in rem re tuam rei memoriam instituta Fcstivitas, canticum scroicae mulieris in gratiarum actionem essus .m rei erantur, quae quidem omnia a metaphora longe abscedunt
PRiuo: Non nihil dissicultatis in chro- nologia facti determinanda apparet , sed bene satis intellisitur , si suppona Ius , quod verissimum est , victoriam Iudith
ante captivitatem Rabylonicam contigistse . Caeterum , tesse Hieronymo , leviores sunt in chronologia di repantiae , ut aliquod pro genuinitate libri facescant negotium . scrinis : Neque vero auget in hoc Achior dissicultatem , cum ait populum poenitentem a captivitate absolutum a
propria rediisse ; eo quippe loci non est larino de captivitate Babylonica , sed de alia . Revera quidcm Isiaci itae pluries traditi fuerant in manus sentium , nunc AEgyptiorum , nunc Moabitarem , eh Ammonitarum , multique ex ipsis fuerant his temporibus a patria
sua abducti exules , & ad illam Jeinde
Tereis r Mirum videri non debet , si Festum in memoriam victoriae Iudith ,
ab universis Iudaeis non fuerit celcbratum, qui, non totam gentem , sed πει sonam dumtaxat privatam , tum & umbem unam Bethuliae tactabat. Bineat Theol. Tom. IV. ARTICULUS DECIM US. Utrum μιν Epher A sacer LIsER ille in sexdecim capitibus conistinet quidquid Eilher pro rorulo suosccit apud Imperatorem Asuerum; ejusdem Regis magnificcntiam; suspensionem Aman in patibulo, & Mardochaei exalta tionem , quique creditur auctor libri .
CONCLUSIO. Liber Esther secundum omnia capita genuinus est.
LIBER quem secundum omnia capita Canonicum declarant Concilia , uti talis habendus est : Atqui Libcr ille sc dcci
ratur : Et probatur. Primoquidena , a audi nO cap. 39. a tertio Carthaginens can. 47. denique a 4rid. ust. 4. his verbis : Si quis libras istos, intellige, Vulgata: , inregros eum omnitus suis parruus. rous in Ecclesia legi consueverant, er in v eri vulgata editione habentur , pro Canoni eis non receperit , anathema sit . Observes
velim , benevole Lector , sacram Synodum anathemate percellere eos , qui libros omnes Vulgatae, di secundum omnes quas continent partes , omniaque capita non receperint : Igitur liber Esther secundum omnia quae complectitur capita, Canonicus est , maxime cum in nostra Vulgata sic exhibeatur. Pνebaris , ex Parribus iatriusque Ecclesia. LIBER quem utriusque Fcclesae Patres tamquam Canonicum habent , nullis exceptis partibus , profecto sacer est Ec divinus ., Atqui Patres Ecclesiae Crientalis de occidentalis librum Esther integrum suscipiunt: Ergo Ac. Probatur minor. Inter c racos eminent origenes , qui 2-m qui in sacris Scripturis sit versatis imus ι libro prauato, nulla demst a parte, suum addit calculum; videlicet Comment. in primum Psal. apud Eusebium lib. 6.
Hist. Lccl. cap. a 3. epist. ad Iulium Astiisse a canum:
263쪽
eanum : septem vero capita ultima, quae non habentur in canone Hebraeorum recipit , qui apud septuaginta Interpretesct Theodotionem inveniri testatur : postea subdit insipientiam simul oc imprudentiam esse illa non recipere , quandoquidem ex traditione ipsorum Hebraeorum constat totum librum quondam ab iis sui se receptum e quin immo gravissimi auctores renent I xx. Scniores prae manibus habuisse exemplar in quo cuncta continebantur capita, quod quidem temporum decursu , Romanis totum orbem praelii; dc vi tori ssuo addentibus imperio, amisitim est. Et de facto Sertuaginta fusori calamo , ut in exemplari originali lcgerant, historiam
dederunt . Hunc ctiam librum quoad Omnes rartes recipit Fusebius lib. 4. liist. cap. 13. Cyrillus Cathecheli 4. Damascenus lib. 4. cap. II. Basilius lib. 2. contra IFunomium pag. 37. Sanctus Chrysostomus hom. 3. ad populum Antiochenum. Me loquitur Oriscnes in laudata epistola editionis Rodoli hi Uvestenti : In is multis alii; sanctis Libris invenimus ,
se ut alicubi quidem plura apud nos ex- tarent, quam a I ad Hebraeos I alicubiis vero pauciora . Fxempli gratia , cum is non omnia ros . ni simili comprehendi , D ra' ca exponemus : videlicet ex Libro,, I liberat , quae logentem aedificare posse sunt , apud Hobraeos habentur . Sed , , nec Frisiolae, vel Ammani de deleti is ne 'udaicae gentis scripta, vel li ardo-- chaei stib nomine Artaxerxis , eum- dem populum a morte absolvens. Stais I xx. Interpretes , & Theodotionem ,
13 tuorrem ex e sumus urebatur , inveniri se docer. H
sie dc Chrylostomus ex cap. 14. T sther testimonium exhibet : Fuit quaedam se mulier Hebraea , Esther erat irii no-
men : hac Esther universium judae
se rum populum internecione dellandum is sic eripuit. Postquam enim Persarum se Rex omnes pallim ludaeos interimi., justit, & nullus erat qui contra iramia illius obsistere post et , priorem vellem se exuta mulier dc sacco amicta , & ci- is nere substrato divinae clementiae iii is plicabat ut siccum ad Regem ingre- is deretur, dc talia orans verba ad i- , se pium dabat : Grata Domine fac vertara me . D IEx Latinis concinunt Hilarius in primum Psalmum ; Innocentius I. epill. 3. Rufinus in Symbolo, sed maxinae Rus stimis lib. 1. de doctrina Chrisiana cap.
s. in primis vero lib. I. contra ditas Fpi stolas Pelagianorum num. 33. ubi huius libri auctoritate de nece it talem , & cfficaciam gratiae probat, haecque ex capitibus i 3. N i . excerpta Proseri :
is Quid est autem quod Iullier illa regi-- na orat dc dicit, da sermonem concin- , num in os meum , dc verba clarificari in conspectu leonis, ct convertetur cor, eius in odium impugnantium nos Ut
quid ista in oratione dicit Deo, si non
,, ore ratur Deus in cordibus hominum
is voluntatem. o Pergit ex auctoritate capitis is . libri Estheris, ct sic ait F
se ce ingreditur ad Regem . Ne multa se dicamus: Lt quia non ordine ingredieri batur .... timuit Rogina, ct conversitis
is est color eius per distolutionem dcis convertit Deus , ct transtulit indipna-- tione in ejus in lenitatem. Jam sequenis tia commemorarc quid opus est , ubiis Deum complexi se quod illa toga vorat, is divina Scriptura testatur , Estheris i 6. - Audis Scripturam illam F stlacris vocari divinam : Igitur liber quoad onuata capita eli sacer.
PR1MA : Ille liber omnes genuinitatis characteres habct, qui in Ecclesia dc veteris di novi Teiiamenti eclebratur: Αtqui se eelebratur liber Estheris ; dc probatur . Primoquidem , in Synagoga Festum Ni r m , de quo cap. 9. v. 2I. annuatim di bus ra. dc I s. mensis Adar celebrari praecipitur, in memoriam beneficii quo Eill Er omnes a morte imminenti liberaverat suda os : hinc et . Machab. I S. V.
37. vocantur dies Mardochari , de quibus Ioseph lib. 4. cap. 6. suso tractat calamo, quod quidem Festi im ad Theodotii usque tempora a Iudaeis celebratum est , ut habetur in Codice Theodosiano, titulo de Iudaeis de Coelicolis. Secunda : In Eceles a liber Estheris noli semel laudatur , dc est in usu ; nam ira Milla Feriae quartae post Dominicam II. Quadragesimae , Lectio sumitur ex Camia. Libri Lillieris, similiter dc Epist. Milia sae
264쪽
la contra Paganos: Pari de consimili usu ad medium ut caput 33. 14. dc I . qua isoc aucto litate in Breviario Romano suoidam etiam ad finem ut caput 16. quod ordine Iectiones de Libro Estheris legun-ipatet ex codicibus graecis, ubi omnia suo tur : Ergo dcc. collocantur ordine: Porro S. Hieronymus, Tertia : Ille liber est genuinus, in quo ut ipse testatur, ca potuit in primo Ordi- his loria cum omnibus tum loci, tum per-ine, quae invenit in antiquo Hebraeorum
sonarum , tum etiam factorum circum- canone, queque decem priora componunt
santiis texitur: Atqui liber sic scriptus capita, ut habentur in Bibliis noliris: qire omne explodit sititium de commenti- vero non invenit in tali canone , potitium: Igitur non ut quid fabulosum, sed alia posuit, dc complectuntur septem ρο- ut vera iiii loria haberi debet: addo dc ut 1irema capita, additque sese haec ad ma- sacer propter auctoritatem Conciliorum. jorem explicationem secille. Requendis ad hanc ditii cultatem Duxal-Solvuntur obieet ones. lius tract. de sde q. I. art. Σ. cap. 4. ubi habetur: Anno secundo regnante Artaxerxe so BJICIEs : Septem ultima capita non non esse extendendum utque ad caput II. inveniuntur in Canone Hebraeorum: Igi-icuius initio habetur : AD atur autem eo tur Liber quoad omnes partes non ellatompore in Auiti Retia Mardochaui; illudque Canonicus. tempus non esse intelligendum de anno ie- Respondeo distingitendo : Non reperiun- cundo, 12d septimo Artaxcrxis, quo tem-tur in Proto-canone Judaeorum , conce-ipore insidiae detectae sunt a Mardochaeo,
do : in deuter canone , nego: namque re voces eo tempore, non haberi in graeco,
ex Traditione liquet dc probationibus li- l licet sint in editione latina, adeoque non
brum hunc elle quoad omnes partes ca- l clle reterendas ad annum secundum , sed nonicum, cum eum laudet Ioseph lib. 4. 1eptimum, quod sane non multum dii sertcap. 7. Caeterum septuaginta Seniores o lab anno secundo, immo in libris Regumnia prae oculis habebant exemplaria, quia dc Iudicum multi anni saepius omittuntur, vero tempore pacis scripserunt , mirum ita ut interdum appareant aliqua tempora videri non debet , quod iustori calamo li- sibi elle adinvicem proxima , quae tamenbrum hunc retulerint. Nec quemquam inter 1 e longe dillant. Tum addit in gre- movere debet quasdam esse in Vulgata ad co 7. ultima capita in suo reperiri ordine, hunc librum annotationesi hoc quippe caput vero 4. & ra. Uulgatς pcrtinere ad unum designat, videlicet librum non tuis- initium , ct primum caput apud Graecos se in Prot canone Hebraeorum inscri- constituere: Caput denique 13. .ec I .rtum; quocirca istae notae nihil auctori- spectare ad caput a. . s. versionis septua-tatis ab eo detrahunt. ginta Interpretum, caput vero I 6. ad finem.
Iustabis : Nonnulla in isto libro pugnan- Urgebis : Atqui verae: alsulgent in illotia dc contradictoria leguntur : Ergo cic ilibro antyloriae: Ergo Sc. Probatur si ib-Probatur antecedens . Septem ultima ca-ili impium. Cap. 6. vers. I. Mardochaeus vita non cohaerent cum primis , nam in pro delatione proditionis Eunuchorum ni cap. 4. dc 1 a. insidiae parantur ab Eunu- hil accipit, ec tamen cap. i 2. vers. 3.chis adversus Regem ann. a. regni Asiue- quod pertinet ad initium ci est ante cari , & tamen cap. a. insidiae randebant ,iput 6. dicitur accepisse ae Rege merce- cum Esther Regi nuptii anno scilicet eousidem : Sed liaec inani sulte contradictoriae xcgni septimo: Ergo dic sunt : Ergo occi Re pendeo negando anteced. Ad proba- Reis Mea negando sublumptum: Ad Pr tionem distinguo: Et caput 7. in Graecoibationem distinguo : Mardochaeus capit est primum, concedo : ec non est, nego ii 2. initium libri spectante, accipit mer-Igitur anno secundo regni instructa iunt cede: a per promistionem , conccdo : per insidiae , anno vero 7. detectae uini a exhibitionem, nego . Cum autem Peria Mardochaeo. Ad litorum intelligentiam tum edictum erat irrefragabile, ut Re-
observandum est septem illa capita non ges luis fideliter starent promittis, idcir-elle postrema libri, sed quedam pertinere eo promillio mercedis insutur ut ipsa. a initium, ut caput 4. R 12. qt taedam lexhibitio: Sic apud nos ut primam ReLa alia
265쪽
aliquem nominavit ad Episcopatum , ille t que Dei viventis : Sed hoc laudis genus adicitur Episcopus , tametsi nondum OG l Rege idololatra promanare non vidctur: dinatus di inauguratus . t Erho dic.
Repono: Si illa narrentur per anticipationem, cur in graecis textibus habetur :Et factum est post hae in debus Artaxerxit: Narratur etiam ibi Assire ii convivium anno sui regni tertio iactu in , dc tamen Scriptura indicat convivium si 'trin ellerost delationem iiiii. a mn, qu.L anno An tum septiuio iacta leg. tur , α sic nova exurgit contradictio: Ergo dic.
non refertur ad ea quae commemoratassent per anticipationem, conccdo: 1ccus, nego . Hoc quippe refertur ad lomnium
Mardochaei, quod suo loco scriptum iu
Reps cabis: Cap. 16. vers ro. Aman dicitur gente Macedo , & tamen cap. 9.veri . 1 . dicitur c stirpe Agag , hoc est, Anialecita δε Igitur est manifesta contradictio. Respmiso negando consequentiam . Ut vero Aman potuit elle simul & de genere cu uidam Agag Macedonis , minime vero de genere Agag , illius qui fuit
Contra : In Epistola Regis quae jacet
cap. I 6. v. I 4. dicitur quod Aman voluerit regnum dc impprium transferre ad Macedones homines ignoti sane nominis, quocirca id & impossibile & coniictum videtur: Ergo &c. Respondeo dili inguendo : Aman voluit imperium transferre ad Macedones , hoc st , usurpare , concedo : erat enim ipse Macedo, sic apprime conciliatur Scriptura : in alios transscrre , nrgo . Huctius& Cronius suspicantur pro voce Mace.i nes , legendum esse Amalecitas , & provocabulo Macedo , legendum cile Amatori-ra eo quod tunc temporis ignoti eitcnt Persis Macedones . Conjecturae non nihil favent; nam cap. 9. vers. 24. Aman dicitur
ex stirpe Agag Amalecita oriundus I hinc Joseph in I pistola e capite I 6. deprom-rta legit sicut nos , sc, licet , animo iis
gente Macedo antea tamen dixerat Aman
Amalecita in s ita ut in episto tam irrepsille videatur Macedo pro Amalecita, ct
Inflabi, : ibidem vers. 16. in epistola ludaei dicuntur si ii maximi sempiterni
Aeson eo, negando minorem propter duo: Primo quidem Allucru, intera in tuo,, dc
Cyrum, & Darium computabat , a quibus Dei notionem habere potuit nam dc Cyru, relaxavcrat Iorulum a caPtivitate , d cratque necetiaria , ct post ipsum Darius pro Templi restauratione, ut Ucus coeli , inquiebant , di ut in Scriptura legitur , ii sis citet propitius . Secundo Mardochaeus, qui nomine Regis ictibebat , haec ad nominis Dei exalta tionem potuit addere. Persiytes : Artaxerxes mi pst Estheri , sed hoc est impostibile, nam Mardochaeus
ibidem cap. a. veri. 6. dicitur tran, latus de Ierusalem cum sechonia Babylonem a Nasuchodonosor : anno autem II. Amt Xer is , quo tcmpore nupsit et Astiterus, Esther habuit let 16o. circiter annos, quod verum non apparet , quandoqui dem transacto diluvio , statuente Deo , vita hominis erat ad 1uminum Izo. Sic enim habetur Gen. d. dion p.rmanebit spiria
rus meus in Lomina δει Meruum , quia caro es : erunt ue dies illius centum viginti iann
Respondeo I. illum Imperatorem non es-le Darium Medum , neque Cyrum eiusnc potem , n Puter quippe regnabat superiar. Provincias , ut legitur de Allucro , cui matrimonio Esther coniuncta est :Tametsi enim Perlae haberent Balthalsar imperium , neutiquam tamen ab Indiauique ad Mihiopiam eorum sese extendebat potestas. Re pondeo II. neque cum Artaxerxe Longi mano nupsit Esther, alia s tunc temporis Mardoci us habuistet I 6o. annos . Enim vero a Jechonia ulque ad Cyrum, qui relaxavit populum a captivitate , interi itiit 7 o. anni : Ab anno ucro quo Cyrus solvit populum a captivitate utque ad annum Iet. Allucri , quo Amaa Iudaeos perdere volebat , ut legitur cλp. s. intercedunt anni piutquan ios. Aliquando Mardochaeus tran, latus est , et O. circiter annos di amplius habebat , & sic Anno I 2. Artaxerxis Longi mani habui siet altem I 6o. annos . ex quo liquet opinionem solei hi de Artaxerxe Lonsimano non citu probabilem
266쪽
dccetii retia , nam a primo anno regni C; ri qui relax rit populum utque ad la. XCrxis , otio anno notatur elevatio Mardochaei cecundum Scaligerum , intersant 76. anni , quibu, si iungas γα captivitatis annos , ct eos quos habebat Mard charus, ip:e habili et I o. annos , secundum vero fides cim supputationem sere i66. Pι ά ere.ι li Esther nupsit Xerxi , sui ter o Ametrix Noe , seu Ame siris, cujus muta in t Herodotus & Clelias non enim aliam habebat Xerxes conjugem , cum bellum in Graeciam transtulit , videlicet ionge poli annum regni liii 3. Porro non potuit elic Ametrix , quandoquidem eius pater Potanes vivebat , quum Xerxes in Graeciam prosectus est : Elfher autem ilium amicerat patrem multotcmpore antequam nuberet Regi ι cujus rei argumentum est , quod Mardocliaeus ejus avunculus curam de ea haberet. Rii id plura Esther fuit pia & sancta mulier , Ametrix vero crudelis ; mulieri enim nobililliinae amputari iecit mamillas , aures, nasum, labia, ct linguam. Calcrum Xerxes maximis bellis ct calam: talibus non semel fracius eli , c contra xero Aisuerus pacifice regnavit. Respoliueo IV. Non esse Xiaxaram Med Tum Regem , ut quidam autumant; iste enim non regna, it Sulis , dc imperium eius multo contractius erat Assueri Impe
Iam ad argumentum respondeo in forania, distinguendo: Et ille Assuerus de quo in libro Esther, fuit Darius Hillas pes ,
qui Cainibist 1ii estit in regno Periarum, concedo : di fuit alter , nego : omnia conveniunt ipsi : Et vero, regnabat ab India usque ad A thyopiam, ut patet lib. 3. Eldrae cap. 32. qui liber tametsi non canonicus , multum tamen pro historia ponderat . Secundo ibidem Darius fecit coemam vernaculis & Optimatibus , iit de Alluero legitur. I crtio Sulan ejus xegni suit initium , seu ibi regnare coepit ; urbem lianc suisse tunc temporis conditam, refert Plinius, amplitica talia vero scribit Chianus . Darius , icile vir doca duas habuit uxores, scilicet , Artallonaem dc Assorsan, illa vero eadem est ac hil. lier, prius enim vocabatur Clii ita uallo
fluctus in epistola quae legitur cap. I 6. dicit te regnare bencricio Dei coeli, Dais rivi, lib. 3. Lidra cap. 4. vers. 43. simina I uitur: Lrόo ec . Dues: Ucraque uxor dicitur Cyri silia: Sed Lither non crat lilia Cyri : Igitur noli in o. inio , veritati non colitaret . R. Fundeo distinguerido minoreii. : Non erat ex itirpe , conccas : ex conjuncti ne re per athnitatem , nego . Ratione Regis eius sponsi, qui Cyrum lia dat avum , eiusdem Uyri dicitur lilia. D ει itcrum: Alluerus cap. i6. de sanguine Periarum oriundus Proclamatur :Sed Darius Hiilalpes erat de languine Medorum: Igitur oc nova conti Aialcilo. Misondeo distinguendo minorem: Uarius erat de ian; uine Medorum ratione avorum , concedo : de languine Periarum tantum , nego . Imperium Chaldaeorum, ut habetur Daniel 3. Datum edit aleais C
Persis , videlicet Dario Medorum Regi , ct Cyro clus nepoti , quo quidem tzmpore oblidionis Babylonis erat tantum Regulus, regnum quippe Pcriarum prismus sundavit; sed mortuo Dario ejus avunculo Imperium Chaldaeorum ascivit Persarum regno, quocirca eius tum lilii, tum nepotes dicti iunt de ilirru ce Persarum oc Medorum : Persarum quidem relative ad Cyrum, Medorum vero relative ad avos. Herodotus concinit nam Assuerum de languine etiam Persarum
Dices: Alluerus maritus Epher, Artaxerxes vocatur : Sed solum fuere tres
Artaxerxes, videlicet Longim nus & post ipsum Arsiui , deinde vero Ochus , ad cum nullo ex his nuptit Esther : Ergo
RUι-deo distinguenda: Et nomen Arta- Xerxes crat commune Regibus Persarum: lignificat enim bellatorem, re tosite Diodoro poli Memnonum promiscue Regibus datum eli, atque attributum, concedo: dc erat nomen particulare uni tantum modo affixum perionae, nego. Potuit igitur illud nomen Estheris sponso convenire. Re ii: abis o luxta inconcutiam S. Hier nymi regulam debemus judicare de authenticitate sacrorum librorum relative ad somtem primigenium, les licet tex tum Hebraeum Atqui lex priora nori Eittier cae, ita intcX a Hubraeorum non reperiundur : Igi
267쪽
tur non sunt genuina ', adeoque nec ipse liber: Confirmatur. Sixtus Senensis etiam post Concilii Tridentini definitionem lib. I. Bibliot. propter istas appendicum lacinias , hinc inde quorumdam Scriptorum temeritate incertas , ait librum Esther , quamvis Hebraicum , & ab Hebraeis receptum , sero admodum vel apud ipsos Christianos canonica donatum cile auctoritate : quinimmo lib. s. scribit sex postrema capita ab Ecclesia tamquam ascitutia dc apocrypha explodi seu negligi. Respon.teo istingtiendo minorem : Sex priora Esther capita in textu Hebraeo non primigenio desiderantur , tralaleat :in primigenio , nego : In antiquioribus quippe exemplaribus Hebraicis , ex quibus illa capita in graecas editiones translata sunt , reperiuntur , ut testatur origenes epist. ad Iulianum Africanum: N que vero insolens & inusitatum cis eum dem auctorem duplex exemplar coni cribere ; alterum prelliori , alterum fusi ri calamo a in priori quaedam succincte dici , vel etiam omitti, quae nihil a substantia historiae detrahunt ι in posteriori vero vel minima usque ad ultimum apicem referri . Quid mirum igitur si duo Hebraea extent cxemplaria libri Lilhcr , unum prestius , alterum auctitis , in quo erat somnium Mardochaei , Eliher oratio, nec non As lucri epistolae , sicut habentur tum in textu Graeco , tum in
Vulgata: hoc ipsum potest illustrari exemplo quod cap. 9. ejuidem libri Esther as- fulget: eo enim loci reseruntur duae epi-ilolae Mardochaei ad ludeos missae, in quarum prima 1 usius descripta est historia Esther , in altera vero idem factum historicum pressiori & modo di stylo , tervata
tamen rei veritate, conscribitur. Ad confirmationem dico, auctoritatem
Concilii Tridentini quod set T. 4. sulcipit omnes Vulgate libros cum suis singulis
partibus praeponderare auctoritate Sixti Senensis in hoc proritas derelinquendi , quamvis enim aliquo modo excusandi veniant Lyranus, Carthusianus , Hugo Cardinalis, eo quod ante celebrationem Syn Odi Tridenti ne scripserint, laudata sex I sl-her capita elle adulterina, minime tamen Sixtus, qui, non obstante Ecclesie decre io, contrarium allerere auius est.
Libeν Esther est sacer. PRIMO : Sic illum declarat Concilium
Laodicenum cap. 39. Sic Carthaginense III. can. 47. Sic Tridentinum ieil 4. Secundo e Subscribunt Origenes comment. in primum Psal. Chrysostomus ho- mil. 3. ad populum Antioch. August. lib. I. contrae duas Pelag. cpistolas , num. 3ῖ. editionis nove. Tertio: Sustragatur ratio . Singula iactali istorie cum circumstantiis sic rei eruntur, ut Scriptor Canonicus omnem dubitandi locum de realitate historiς exsufilaverit , vel ipsa Ecclesia in suo osticio illam ut v raem nisi oriam habet .
ET REsPONSIONUM. PRIΜΟ: Quedam antylogie apparent , sed lacilius ea, enodabis , amice Lector , si attendas quςdam carita iuveris ordine sutile conscripta. Secunδε : Quedam etiam videntur su-siora quam in quibusdam exemplaribus :ErgO-ne adultcrina, aut aliena manu im- milia e Abiit , nam cuncta in primigenio sonte , maxime apud Septuag. reperiun
Tertio : Non una quidem est omnium
opinio de marito Esther , vel etiam deiplius nomine, sed hec di ii milia nihil alubstantia & realitate his Orie detrahere, omnes Theologi ultro fatentur.
LIBER ille XLII. capita habet: Job insi
gnitur nomine, eo quo a tanti viri referat tui loriam , precura eius patientiae documenta , myllica , altili inra & prosundillima esus cum amicis de Dco colloquia: creditur ipse libri huius auctor, quod non obscure i pilus illa indicxiit verba tiauis mihi det ut sermones mei Ieribantuν
268쪽
De singulis Scrip t. Sacrae Libris asi
damento post eaptivitatem Babylonicam l betur : Si fuerint tres viri isi in medio eis hunc librum scriptum suille existimant , t jus , Noe , D iel Or Iob : ibi iussitia sua
ea ducti ratione , quod in eo locutiones liberatum an mas suas . Quo polito , se- Cyriaca dc Chaldaicae non semel ad in- quitur istud argumentu in Eodem modo veniantur : Sed hoc vel minimum non fa- exprimit Ezechiel Job, sicut Noe dc Da cessit negotium ; nemo quippe non no- nici , eumdemque de his tribus habetvit libros sacros post captivitatem ab Fi- l dc sermonem & sensum i sed de Noe&dra variis cxplicationibus atque interpre- Daniele sicut de viris veris ec non fict ictationibus , iisque Syriacis & Chaldaicis, loquitur : Igitur Job quoque suit vir ve
eo quod Hebrai innatae obliti fuerant rus , dc non contactus. linguae , sui sic adornatos. Rursui: Tobiae secundo vers. 11. & 13. C heinis veritati librum Iob ante Moy-iscriptum est : Haxe tentarionem pommisit sen sitisse scriptum , cum Iob ad legem D minus evenire teli, ur posteris da=etu naturae pertinuerit. Hieronymus in qua - exempli m patientia eous , sicut σ Dissis ionibus Hebraicis in Genesim , propu- Iob . Frce Scriptura iterata vice loqui-gnat Iob suisse ex posteris Nacter, vel e- tur de Job tamquam de homine qui vere jus filii Hus, namque Gen. cap. 22. Vers. extitit , quandoquidem cum Tobia pro-1. NacHor, frater Abrahae genuit Hus, Sipter patientiam collaudat : sed Tobias ho huic consonat nomen terrae mi , ubi imo verus fuit , ut supra ostensum est :Iob habitavit . Alii volunt Iob elle Esau Igitur oc Iob.
pronepotem , eo quod in Genealogia Eiau Rurius: Iacobi quinto vers 11. legitur: Gen. cap. 36. vers. 33. inter Reges Idu- Suefrentiam Job aui istis , or finem Dominima orum numeratur Iobath : Seci adbaz- - iptis . Atqui primi Christiani crede remus opinioni S. Hieronymi , ex quλibant verum homi ncm suiste Iob , de se- liquet Iob perantiquum este , cum vixe- cundum illorum scias una S. sacobiis scri-rit versus tempora Abrahae ct Esau. Sucibit , immo de fideles exemrlo Job invi fragantur I xx. Interpretes dum scribunt tat ad patienti hin in advertis , quod du- Iob et a g. annos vixiste : attamen non im-ibioprocul in assum scret , si ob nonnisi probabilis est sententia eorum qui pro- confictus fuisset homo: Ergo&e. pugnant Moysen illum exarasse librum , Confirmatur : Aristeas sute describit Job tum quia maxima est styli 3c characteri sit istoriam, quam ex Polysthone apud Eu smilitudo , dc inter hunc librum & li- lebium lis. s. praerari Evangelicae cap. 23. bros a Moyse scriptos smilitudo , tu miliabemus : Ergo dcc. quia etiam Moyses , omnibus serme con- fagatur SS. eminentes Doctores , sentientibus , fuit primus omnium gen-iqui eum veluti Sans tum praedicant &tium Scriptor , quod tamen salsum eia commendant. In primis Origenos hom. 4.set, si Iob Moyse antiquior hunc librum in Evanrelia, seu auctor commentarii inscripsisset. librum iob sub nomine Origenis : Melito Iam supersunt duae difficultates sol- Sardensis eris . ad Onesium , Baslius h vendae dc eliquandar : una quidem de mil. de gratiarum actione , Chrysostomus veritate historiae Iob , altera de ejusdem homil. 4. ad populum , dc in quatuor de libri autheuticitate : pro quarum resolu-ibeati Iob sermonibus ; Tertullianus lib.
tione, sit de patientia cap. I . Currianus lib. de bono patientiae , Ambrosius lib. de para- CONCLUSIO PRIMA. dilo cap. 2. tum enarratione in Psalm. 37. Hieronymus epist. Io 3. Augustinus lib. is. Job vere fuit Cr extitis , nee est mera pa-ide civitate Dei cap. 47. Gregorius praef. rabola . in Iob cap. 1. S sequentibus, dc alii qui. ex geti is Iob argumenta desumunt. Erro PROBATUR isto ratiocinio r Historiaidcc. eui testimonium dc Scriptura dc Patres Suetinis Ecclesia tum G ca, tum La- perhibent , non cst mera allegoria et At- tina, quae Iob inter Sanctos annumerat ,
qui res ita s. habet : Ergo Ecc. Minor ejusque festum in Martyrologio Roma- sic probatur : Ezechiel Ia. vers. I 4. lia- no sexto Idus Majas Nommemoratur . Ergo
269쪽
Ergo &e. Astipulatur elim ratio , namque juxta severioris critices regulam. illa hii loria vera citra diib. um ensetur , quae hominis , ortum, tortunam & exitum cum omnibu , circumstantiis annuntiat : Atqui talis eli historia Iob. Fiprobatur . Primo , status prosperitati, Job ex quinque poti illinum in libro delinextur , videlicet . cx eius patria quae
erat terra Ilus in Idumaea, ex genere Somnium virtutum supellectili , tum ex prolis secunditate, nec non ' famae celebritate. Secundo, itatus adversitates ex rerentina familie extinctione , bonorum omnium dilapidatione , amicorum malo rixantium importunitate , demUm ex proprii corporis percussione . Tertio , 1status prosperitatis ex felicitate restituta , ex omnium congratulatione , ex bonorum in immensum augmpnto , ac tandem ex
gloria qua donatus cst , dum in senectute bona di plenus dierum obiit in Domino. Ergo c C.
Libo Iob est Canonicus. PROBATUR multis momentis : Illum librum veluti Canonicum bab re dc bemus, cui Synapora dc Fcelesia sui in addit cal-c ilum: Atqui Synagora , ct Christi Fcclesia sui im ilii addit calculum . Et probatur. Primoquidem, a ludo is tamquam genuinus recipitur . Nec mirum, passim 1audatur in caeteris veteris Testamenti Scripturis. Quaedam hic exempla proterre
juvat. Job a. a. habetur : Perear dies in qua natus μι- r π mae in qua Herum est: conceptus e i quam quidem icntentiam veluti Dei verbo ad verbum conscripsit teremias cap. 2 c. I . his vorbis :Mal die: a d ex in qua natus sum : d es in qua teperis me mater , non sit benedicta . R irius Iob. II. 33. Concepit dolorem iis peperit inrquitarem , ET uterus erus prata-νat dotis. Similia habetur Psal. 7. 14. lece parturiit iniustitiam , eoncepit dolorem , σpeperit iniquitarem . Et it crum Iob. I'. 7. g. Ecce e Lunabo vim patians , a nemo diei : vociferabor , CT non es qui 1udicet , femiram meam circum 'sit , π transire non stim, is in calle meo tenebras pe-
fuit, Thr. a. s. & 9. Ieremias quasi a Job
edoctus, ita loquitur : Sed er eum elam
vero C' rLMet ero , exclusi erat onem meam:
eoncmVιt et as meas lapia bus quadris, semiras mea μιν De sit. Et adhuc de mari termonem faciens Iob 38. Io. sic loquitur: Cocum deisi Elud terminis meis , π tosus vellem di ostia , o dixi : V quo hue venies , oe nen precedes amplius , hic eousim ges tumeκres puctus ruos . Fadem prorsus ro h ob Salomon scripsit Proverb. 8. 2o. nando circumdabat mari rem num suum , T legem Aenebat aquis , ne transioni fines
suos . Audis multas sentcntias in aliis libris ex libro Iob excerptas Igitur est sacer & canonicus. Cressi matur: Idem I ibor uti talis habetur ab Ecclesia Christi, tum quia non nihil ex capite quinto vel f 13. laudat Ap
stolus primae Corinth. cap. 3. I9. tamquam ex silcra excerptum Λcriptura: tum
quia a Concilio Tridentino scis 4. inter
libros Canonicos reponitur, tum quia etiam inter alios Theodori Mopuellent e rores , illum perstringit quinta Synodus Generalis col. 4. quod bareticus ille librum Iob uti profanum & a Pagano conscriptum haberet. His addde momentis definitionem Concilii Laodiceni Can. ult. in quo exproi,e librum iob inter Scripturas
1 nen claudet Gregorius Magnus qui
praei. in Job cap. i. mira de libro illo sacro profert : Quis haec scripserit valderi sit perflue quaeritur , cum auctor libri,, Spiritus sanctus facile credatur ' Ipse se haec scripsit , qui hac scribenda dicta-- vit : ipse scripsit , qui ct illius operis is inspirator extitit, & per scribentis vori cem imitanda ad nos eius verba transmisit . M Jam concludas velim , amice Lector , cx D. Gregorio Spiritum sanctum dictallo librum : Igitur cit sacer.
Somuntur oHectiones contra primam con- elusionem.
Objicies . In libro Iob cuncta veluti se nica apparent : Igitur historia est mere Parabola . Probatur antecedens multis momentis . I. Job gementis di dolentis pcrson m gerit . II. Hiιs eius ratria , idem est ac consilium . III. Sophar cjusdem amicus idem sonat ac sieculator &buccina . Iv. Eliph3s, aurum Dei dicitur
270쪽
tur. V. Denique sicut in scena conspicitur, Iob aut ea riu perrimus lub fineni ditissimus evadit. Ergo &c.
Misona o nepando a.atecedens , propter
rationes in probationibus aliaras . Ad probationem , dii insuo : Cuncta vi acntur scenica di parabolitica , scd in veritate fundantur, concedo: abique veritatis sundam lato, nego. Non unus est . ut dixi-rnas supra , Scripturae tensus : Sed apud omnes constat sensum a legoricurri & pa-1. liticum liti ponere lentum litteralem,& vcrum in quo sundatur : Igitur textus libri Job in sensu obviIo veritatem prese fert, , Scripturae textus hoc ipsum indigi tat: quandoquidem satan, Deo Pe mittente , virum sanctum gravi li mi, modis di omnium probationum , icu tenta tionum genere exaritavit. Gurum, neque ex libri stylo, qui rartim prola , parti :n versibus concinnatu,
eii, se u tur Job Historiam cse fabulam, sin mimis Canticum Moysis , Dcb orae , Barac, Antna: , Ezechiae Regis, Iudith ,
di alia quae in veteri Te, a ruento occur-xunt xerlibus illipata & coni persa , non abs mili modo re serenitae lamentationes, nec non S Pia mi Davidis abiicerentur , quod dubio procul longe est a mente L cletiae , a sud quam ilia omnia magnam
Ursiais : Sed ct ecce in eodem libro quaedam alia comparent scenica , immore falsiadima : Ergo Sc. Probatur anteco-dens. Quidam veluti amici ad conici imitum Job veniunt, qui & scptein diebus totidemque noctibus in silentio coram Iob
rermanere dicuntur : sed nemo cordatus dixerit , tres viros tanto temporis spatio in silentio manere posse: Ergo ct c. Pestiniso nrgando antecedens. Ad probationem, d:llinguo maiorem: Amici Job septem diebus totidemque noctibus coraminio manici unt in silentio , hoc eli, per scptein dies, totidemque nodes inviserunt amicum suum deib atum , ct visitationis tempore per aliquam horam eatenus siluerunt , quatenus flentio cxprimitur confernatio & compallio , concedo : & hoc compertum quoti te habemus dum ingrG-
tum extroma apcntem convenimus: nam
que magis signis quam verbis incerozCm nostrum ci compa:lionem exprimimus , maxime vcro cum aegroti in ultimo , it.
gradu positi vix aliquem possint sustinere strepitum, & poli int loquendo respondere :& amici Iob siluerunt coram ipso toto
ieptem dierum compictorum spatio , ne-ro. Ita communiter rcssondent Interpretes: Dico , inquis R. P. Grave on Trat . D ne Scris tura I. cra par 2Ia. Amicos Iob;
is sed ille quidem septem diebus di totidemo noci ibus, non quidem in eo scit u , uris quasi clavo trabuli astixi nullatenti, pe- , , dem moverint , di omnibus momentisti una cum Iobo sederint; sed hae verbari ita siuit intelligenda, ut amici sob peris septem dies in ea ac in rermanierint cvis vitate, interdum Iobum adeundo, vilitiis tando & alloquendo. ,, Inestabit : Atqui quae dam alia in codem leguntur libro quae te: utina mere sterii cum important: Ergo cic. Probatur sab: irm-ptum. Satan adeli inter filios Dei, quinimmo Deus veluti familiarit cr illum alloquitur, multaque de virtuti as Job illi commemorat : sed neutiquam riobabiae est lathia, qui in inferno concluditur, in coetu juliorum reperiri , nec a sorti oti Deum monstruin infernale , veluti iamluliariter alloqui: Ergo Sc. Resilonάeo negando antecedens. Ad probationem , dii linguo : Et bi tricus sanctu; rer Scriptorem Canonicum loquens ad
humanum se te accommodat captum ,
u endo modis apud homines domuitici re familiaribus , ut qualis fuerit naturae Iobi tentatio ollendat, concedo : re modus loquendi ad fallitatein inducit , ne-LO . Sicut igitur Deus nunc lub figura Resis in Throno feoentis , nunc et tam .iub figura Angeli hominis speciem prae leserentis veluti iensibilem se ri inbuit , ut tua hominibus ientibilibus enarraret remanifestaret mirabilia , non absimili ratione Spiritus sanctus satan inter filios Dei prodit, quique ab ipso de virtutibus Job edoctus , virum iunctum iterum, atque iterum probandi luscipit provinciam . S hoc unum significant figura: iermonis di explicant. Rulicabis : Amici Iob ex impetu variis
te te exprimunt vertitius: sed re hoc ap-ra rec ctiam scenicum : quomodo cinmucri potici , aliquem verius admodum om mutos multiplices de variis , intrica b. limis & profundis quaestionibus ea.