장음표시 사용
361쪽
septimum versi tum eum inflavo connectere : Igitur versiculus octavus : Es tres sunt, qui testimonium dam in terra . spiritus, CT aqua, π sanguis, is bi pres unum sun3 ι supponit absolute septimuin . Secundo ,
scopus R. loannis est eo loci Christi divinitatem adversus Ebionitas probare; hinc attendit ad illa sui Evangelii verba capitato. Ego π Pater un- sumus. Ex quo mλ-nifeste sequitur textus cohaerentiam exirere versicillum illum k alias nihil probaret sanctus Evangelista , cum spiritus, de singuis, dc aqua, de quibus in versu sequenti mentionem facit , non sint inter te unum , sed tria essentialiter diversa ;idcirco non nisi symbolice ea dicit unum, re relative ad septimum versiculum , quem ex mplo dc parabola spiritus , sanguinis , aquae Oxplicat . quid plura f Aliquid absonum diceret Apostolus de Christi divinitate , si versiculum octavum , secluso septimo , scripsisset : quandoquidem inde sequeretur Spiritum sanctum esse primam
sanctissimae Trinitatis personam 2 namque in versiculo octavo primus nominatur bis verbis: Et tres sunt qui rest malum dant in terra: spiritus, CT aqua , π sin uir. Sequeretur etiam eumdem Spiritum esse solum
symbolice consubstantialem cum aliis duabus personis, quae vocabulis sanguinis, de aquς designantur: Ergo &c. Setunda : Quod de fide definitum est ,
absque crroris naevo abnegari non 'test: Atqui sacrx Synodus Tridentina sessi. 4. decreto de Canonicis Scripturis pronuntiat omnc, Vulgatae Libros cum suis omnibus vicillim partibus esse canonicos, dc negantes anathemate percellit: Sic enim recensitis prioribus tum veteris, tum n
vi Testamenti Libris, ait de Epistolis Catholicis : Petri Apostoli dua i Danηis Mostoli Des ι Iacobi Aristoli iana a Iuda AP loli una ; π Apocat, 'sis Ioannis Apostoli . Si quis autem libros ipsos integros , cum emnibus suis partia hus , prout in Eres a Catholica te, ανsueve run3 . π in leteri Vulgata , latina editione habentur, pro ocris er eanonitis non suscep νit i er Traditiones prarietas sciens is prudens contem seris ι anashema sit.
Rursu, ibidem decreto de editione dc usu sacrorum Librorum , se definivit :Insuper eadem fac ofaneta Synodus considerans xen pa iam tirilis sis aMcedere pessa Ecclesia
Loi , sic ex omnibus D rinis eritionibus qua
elatu eruntur , sacrorum Uirarum, quanam pro auGentica halanda H , innotucar , A ruis eν declarau, My LM i a vetus π Vulgata editio , qua longo toν Iaculorum usis in ipsa Ecclesia prebara est, in publicis lectionibus ,
stimM . Ex his definitionibus quisque sub
interminatione anathematis tenetur omisnes Libros sacros cum suis partibus , ne una quidem dempta, sit scipere: Item Uulgatam non esse authenticam , dc ipsi refragari nefandum est crimen . Neque vero minus certum est de compertum Uulgatam retinere versiculum septimum , de quo hic movetur controvertia . Ergo
Tertia isto proponitur syllogismo : Ipsa Traditio Patrum sit scipit versiculum redocet; illa vero est fidei regula: igitur Ecea qua par est reverentia eumdem suscipere debemus versiculum . Probatur An
Primuν occurrit Tertullianus, qui III. florebat inculo. Lib. contra Praxeam cap. 2 s. sic loquitur : Ita connexus Patris
is in filio. ec filii in Paracleto , tres etiari scit cohaerentes, alterum ex altero quiis tres unum sint , non unus , quomodo,, dictum est : Teo π pater unum Itimus ris ad substantiae unitatem , non ad num in
is ri singularitatem . se Mabilonius alterat Tertullianum eo loci ad versiculum S. Ioannis respicere ; di hoc ipsum indigitat hujusce doctoris sententia , quae certe in sententiam Evangelistae mirum in modum
S. Cyprianus epistol. ad Iuba num utitur verticulo illo ad probandam suam de re iterando Baptismo ab haereticis collato, opinionem; oc se ait : Si Baptiza-- ri quis apud Haereticos rotuit , utiis que & remissam peccatorum consequiis potuit : si peccatorum remissam coni
is quutus est , di sanctificatus est , dcis Templum Dei factus est: quaero cujusis Dei' Si Creatoris , non potuit qui in is eum non credidit: Si Christi , nec hu-- jus fieri potest Templum,qui negat Deuinis Christum : Si Spiritus Lancti cum tres,, unum sint, quomodo Spiritus sanctus pla- is catus esse ei potest, qui aut Patris , Ru v
362쪽
Imassum resipoli let Simonius Cyprianum loqui in lentii metaphorico namque non probaret S. Doctor personarum sancti assimae Trinitatis consubstantialitatem: deinde vero, si parabolice loquutus fuistet, suam mentem aliis xerbis, di quidem lutioribus explicare debuisset : Sed contrarium affulget, cuin ubique Cyprianus sibi conflet , oc sententiae versiculi adhaereat; namque lib. de unitate Eccle-liae cap. 4. clariori sese explicat modo , his verbis: Dicit Dominus, ego is Pa-M ter unum sumus , dc iterum de Patre ocis stici & Spiritu sancto scriptum est , er,, BI rrex Μnum sunt. ,, Quem quidem l cum nulli bi reperies quam in epistola prium1 S. Ioannis Cap. s. v. 7. Sed obterves velim benevole Lector, Cyprianum eo loci Ecelesae unitatem ostendere ex illo Ioannis oraculo: De Patre, Filio, tν Spiritu sancto seriptum es , π hi ιres unum Ium . Quocirca nihil prorsus probaret, si versiaeului foret astutus. S. Hieron=mus versiculum illum retinet in Prologo: Immo perstringit eos qui illum abnegant: Illo , inruit, praecipue,, loco, ubi de unitate Trinitatis in priis ma Ioannis epistola politum legimus , ,, in qua etiam ab infidelibus translatoriri bus multum erratum elle a fidei veritam te comperimus: trium tantum vocabu-
la, hoc est, aqaae, sanguinis , & spiri- , , tus in ilia editione ponentes, & Patris, se Verbique, ac Spiritus testimonium omit- tentes: in quo maxime dc fides catholiis ca roboratur ; oc Patris, ec Filii, dcti Spiritus sancti una divinitatis substantias, comprobatur. D Non diritemur aliquos negare Prologum esse Hieronymi foetum: omnes tamen conveniunt promanasse ab auctore antiquistimo , qui septimo saltem scripsit saeculo, ex quo sequitur auctoritatem esse magni ponderis. Idem versiculus citatur ab auctore disputationis cum Ario apud Athanasium, quitertio vivebat saeculo: laudatur quoquc di affertur in testimonium consubstantialitatis Personarum divinarum, ab auctore Libri de unitate deitatis apud eumdem ,
quiquidem eii Uigilius Iapientis; namque
lib. I. contra Vari mundum cap. s. ad
struendam Christi divinitawm, sic loquitur: Et Joannes Evangelillae ait , inis Principio erat Verbam , cc Verbum
si erat apud Deum , dc Deus erat Ucris si bum. Item ipse ad Parthos: Tres suns ,
,, inquit, qui testimonium perhibent in terra, aqua, sanguis, raro, Ex tres in mιγύ, sint; O tres sunt qui testimenιum tersiaent in caci, Pater, Herbum , CT Spiritus , Cr ii tres unum sunt . Quidam autumant hunc librum este Idaci Hispani Epit copi situm, sed hoc dato , testimoni uin crit auctoris quarti, di non quinti laeculi, quod magis
S. Fulgentius qui sexto florebat saeculo,co versiculo variis in os eribus utitur ad perstrigendos Arianos maxime lib. de Trinitate cap. 4. his verbi, : ' Ego , Imis quit , dc Pater unum liunus : Unum D ad naturam referre nos ducet: sumus, is ad peribitas. Similiter oc illud : Tre, is sunt , inquit , qui testimonium dicunt in cno, Pater, Herbum, Cr viritus, cr hi tres
Rursus: Responsione ad objectionem de cimam Arianorum , ait : In Patre e is go, dc Filio, dc Spiritu sancto unita tem substantiae accipimus , perionasis Confundere non aeudemus; beatus enimis Ioannes Apollotus icitatur dicens, Tresis sunt qui testimonium perhibent in coelo: Da ,, ter, Herbum , Cr υιrἰμι ν π hi tres uia
is num sunt; qaod etiam beatillimus Cyia is prianus Martyr in epiliola de unitateis Ecclesiae confitetur, dicens de Patre oc, , Filio &c. o Ex his S. Fulgentii verbis duo habemus , dc versiculum elle genuinum, dc a sancto Cypriano laudari atques uicipi. Rullus idem Fulgetatius in opere contrx quemdam Epitcopum Arianu .n , Pintam dictum , titulis distincto , quorum unus inscribitur, testimonia de Trinitate, ait: in epistolae Ioannis: Tressunt
qui resimonium d cunt, Pater ν Verbum , Crcipiritus, ct M tres unum sunt. Inter omnia testimonia pro versiculo affulget consessio fidei totius Eccletiae Africanae a 4oo circiter Episcopis lubii gnata, quorum Primas erat Eugenius Epilcopus Carthaginensis, quaeque aenno 4 4. oblata fuit Hune rico Uvandalorum Regi Ariano, oc a Uictore Uticensi lib. a. de perlecutione uvandalica refertur: in ea ratem haec leguntur Et ut adhuc luce clarius unius is divinitatis esse cum Patre ec Filio, oc
363쪽
Pater , Inr m , Θ Θὼitus sanctus , Est hi mi in epistolas eanonicas, & hoe in fin.
rres unum sunr. Observes velim istam conis primi tomi operum S. Hieronymi. sellionem ab Arianis Episcopis adamussim Quinto ε Eum retinet codex manu seria fuisse & discussam & ponderatam ; nui plus anno iis . constriptus, qui asserva quam tamen testimonium Joannis impu- tur in Bibliotheca Minimorum Parisien. gnatum . Notat illustri Dominus Bosue issium. Epilcopus quondam Meldensium in censit - Sexto e Fumdem habet unus ex sexde ra novi Testamenti gallice a Simonio cim cxemplaribus quos Robertus Steph conscripti, manu scripta non elle tantae nus cx Italia , Hispania & Gallia rece- , auctoritatis, quam scripta sanctorum Pa- pit . Eilius propugnat verticulum deellatrum, quandoquidem illa magis cohaerent ibium in quinque exemplaribus Lovanien- principiis; hinc propter principiorum con- sibus . Marcianus icitatur in multis qui- nexionem inconculta manent : Igitur ta- dem vetustissimis desiderari , sed in multo-metsi quidam codices non reserant versi- pluribus aeque antiquis ad marginem reculum, standum eis patrum auctoritati. I criri. in recentioribus vero temper cx-nuarta ratio, quaeque iuratum Simonii lare , sublato licci paululum ordine . systema ianditus evertit, luec est. Juxta Namque in Vulsista eii septimus, ita qui severioris critices regulas argumentum ne xbuidam octavus vel vicillim , quod lanegativum nihil probat , cum contrarium parum intercii ad veritatem . Equidem auctoritate , & Patrum ci aliorum auis multi veteres illum omiterunt, vel quiactorum assulget Atqui argumentum Si codices mutilos haberent: vel quia viden-monii ad reiiciendum versiculum est tan-sdo locum dubium, hunc omittere malu tummodo negativum, hoc quippe rima- runt. tus cst, ex eo quod versiculus in aliqui Sept o: Eum retinet codex Britannicus bus dcesset codicibus nonuscriptis , ij antiquis limus, quem Eraimus citat; re li-lum vero retinent Patres primorum spicet nunc non inveniatur, crea itur tamen xiculorum, eumdem reserunt innumeri pro MCambrigensis, qui quidem tantae auctoripe alii codices : & haec est nova ratio. talis Erasino vitiis cit, ut omisso verticus euinta: Verticu; us qui reperitur in ve lo, in prima tua editione Graeca novi lc-tustis optimae notae codicibus non est ac stamenti, illum in secunda, iacta Bameae sutus : Atqui verticulus ille habetur in anno Isaa. milituerit. codicibus omni cxccptione maloribus: Octavo : Fragmentum novi Testamenti probatur. Graecum citatum in Concilio Lateranensi sub Innocentio tertio , verticulum illum simoniam vetusorum colicum. complectitur; item in Florentino lauda. tus est , nec Graeci illum rejecere. Era-PRlMOQUIDEM extat versiculus in quo limus meminit adhuc codicis quem accepedam manuscripto codice Corbciens . qui rat ex publica Bibliotheca Scholae Basileen- alteriatur in Bibliotheca Abbatiae sanctissis, in quo legitur. Resertur etiam in Germani a pratis. exemplari Conliantiensi quod Erasmus lau- Secundo In codicibus quibus usi suntldat . Eumdem di retinet Calvinus iii tui
auctores editionis Polygloriae Complu- commentariis. ccniis anno Isto. qui tamen, tesse Linia Nens : Codex maenuscriptus sancti An nentillimo Cardinali X inacites in praeia idreae a Luca Brugenti citatas eum retiatione , omnzm impenderunt curam in net: Item & antiquus Bibliorum Codex. conquirendis antiqui limis & emendatillia Eum quoque retinent quatuor nianu-scrimis cxemplaribus. pia in solio in ori , quali ex Scriptura Tertio : Isi codicibus prope innumerisiGothica, Biblio Pheca: Dominicanor in Pa- quos evolverunt Theologi Lovailienses , risiensiuia viae S. Jacobi: Habet oc vetus qui testantur quinque dumtaxat repetiue correctorium in hibiliotheca Sorbonica a in quibas desideraretur. servatum, cuius auctor videtur cise dcci- . Mario . in multis aliis quos reserunt mi seculi.
PP. Benedici in i i i su is annotationibu; edi- Decimo : Lucas Brugensis peritissimus iutioni, novae ad i r , 'na im saucii Hiero: I- Scrii hucis sacris indazandis, qui, decrec
364쪽
Doctorum Lovaniensium Uulgatam contulit cum optimis dc antiquiissimis manuscriptis triginta tribus ex Italia , Gemmania, dc Gallia collectis , observat ver- scillum solummodo in quinque codicibus deeste. Indecim: In multis antiquis codicibus
sancti Hieronymi , de in exemplaribus Latinis Regiae Ec Coibertinae Bibliothccar ad marginem versiculus refertur: Parum autem interest num in margine, vel alibi reseratur . Caeterum omnes recentiores codices sententiam illam habent. Duodecimo: Tempore Urbani octavi facta eli conquisitio codicum Graecorum Bibliothecae , tum Vaticanae , tum Basi rinae , inter quos, octo versiculum illum complectuntur . In codice regio numero 3 s. de s . legitur: Tres sunt qui testimonium dant. Additur scriptura caeva ad marginem ἱ in ca is Pater , Herbum, o Spiritui Ianctus . Tres sunt qui resti/mnium dant in terra , c, hi tres unum sunt . Observus illam in ordine lententiarum variationem,
verticuli, de quo eii controversia , indisitare veritatem. Decim tertio : Iacobus Loγκ natione
Hispanus ab Erasmo interpellatus de veria siculi momento , respondit faucium Hi ronymum in Praefatione ad Epistolas e Nonicas, cum ut genuinum habere; Marcianus vero propugnat saltem cise ab auctore antiquissimo , probλtque inveniri
in codicibus noni seculi. Quidquid sit ,
Hieronymus multos habebat codicea ;cum igitur sententiam in prologo admittat, manifestum cst ex traditione consta-xe verticulum este lacrum. De manu cripto Cassio οἱ .REVERENDUs Pater Franciscus Sou-pter Bituricus Thcologiae profestor Parisis Societatis Iesu emeritus, in re liti σaria non ignoti nominis vir, & in lingua Hebraica veri Atillii nus , ut liber in quarto de stemmatibus Hebraicis, juris publici nuperrimis diebus iactus iubindigitat ,
Propter veterem quae intercedit inter nos micitiam, ccliberrimum, evolvendo Maiasaei opera , Casti odori rellimonium pro astruenda versiculi auctoritate adinventum mihi communicavit. Quae quidem aucti titas non eli levioris ponderis, ut ex Ob
servationibus Massaei mox constabit; ma xime cum Cassiodorus citra dubium prae oeulis haberet primorum saeculorum manu scriptos de scriptura codices. Textus episto e primae B. Ioannis a primo verticulo , utque ad octavum inelusive 3uxta Cassi odori codicem qui sexto uorebat s eculo.
QUI Deum Jesum credit , ex Deo Patre natus est, Ure sine dubitatione faelis es t ιι
qui Hligis genitorem, amat et eum , qui ex eo natus e se, Ghristus. Sic autem diligimus eum , G- mandata eius facimus, qua 1 ιμι mentiabus gravia non videntur : Sed potius vincunt oculum , quando in iliam eredunt qui co Mismun m , cui rei testificantur in terra tria my-
seria; aqua, Ianguis, et stirims : qi ista suis. Domini leguntur impleta: in caelo autem Pater , e3 Filius , o Spiritus sanetas s et bitrei unus es, Deus. Calliod. complex. q. x.
acrisi observatione .RΕΡtRITUR In Cassi odori complexi nibus . Unde in praelatione se habet
Matseius: is Numquam vero frustra labori rare qui sacris veterum lucubrationio bus eruendis Operam navat , vel unus is harum complexionum de Trinitate lo
is cus latis testatur: nondum enim adho- is diernos expugnandos Unitλrios, vel proo fligandos tam inuictum , tamque ineis luctabile testimonium emerserat . Cla- is mant isti, scripturie versiculum , quo is sanctillima Trias perspicue docetur, S. o Ioannis epili. I. cap. 3. in priscis codiciis bus ut plurimum non reperiri , dc abis antiquis Patribus lectum non esse, Asriis canis quibusdam exceptis. At docet nos
,, Cassiodori interpretatio lectum ab ipso is suisse; quo constit oc in Romanis exeminis plaribus extitisse : quibusnam autem is nimirum selectissimis , oc qui jam tum
is haberentur antiqui: Is enim priscos, ocis emendatos codices ad 1ac. Script.lectio. ncm maxima cura deligendos in divinis imis itionibus admonebati quid putabimus abis i pl. praeiti tum quum non legendos tanis tum, sed oc interpretandos iusciperetro Uic autem puto Cassiodori aetate ve o iustitis laude celebrari codicem potuisse,
is qui ad Apostolica sere tempora si vu
365쪽
se ab iis haud ita longo intervallo dissita a patur, o aliquantulum facultatis sibi utriis non pertingeret. Quam emendatis et- l usqιιe linrua habere videbatur , ausus e in. is iam uteretur , intelligi potest ex prae- I risnuari. In veteri sic & in novo Testa-- satione divinarum inititutionum , qua i si mento idem praestitum fuisse nemo in ,, libros caeteros Librariis emendandos trais didisse discimus, sacra vero manu sualisis emendasse . Quin de orthographia susei,, ,, disserere, non alia de causa profiteturiis is aggressum este se, quam ut lacra Biblia siri inculpatim exscriberetur : Maoasus 'εfiis is in Cassiodori eomplexiones p. xxx XLI. olis
Pergit Masaejus, decantatissimum il-iisti tum S. Ioannis de Trinitate locum , isti de quo contentione maxima certatumiis
is est ad hanc diem volumen conficerem, is is excolligens quae in hanc quaestionem is , ab eruditis viris plurimis congesta sunt .i is Caelestia, ut loquuntur testimonia pro- is is pugnantibus validi mimum sane subsidium is ,, ex Calliodoriano hoc opere accedit sinis quo demum constat, non in Africanaetis,, tantum, quod patet ex Eugenio, Ful- ,, se gentio , Vigilio , Victore , Facundo , isti Cypriano quoque , ut videtur, sed &lisis in antiquissimis ac emendatioribus Ec- is ri clesiae Romanae Codicibus versiculumin,, illum scriptum fuisse e cum enim ζλn-i,ν,, to studio Monachis suis in dici lec . idiis is praeceperit ut praestantissimis, & Grς-iis
,, ei etiam textus collatione repurgatis c iisti dicibus uterentur , uinue in ambiguis is
ti locis duorum , vel trium Priscorum, emen j,,m datorum iust codicum auolarisas inquireretur atri
ri ipsum inprimis idem praestitisse , qui in ,, ambigat e qui vero Uulgatae, seu Hie-irim ronymianae versioni eam olim Ais intrusam putant, deditionem tandem riri faciant , atque arma submittant, ne in is cesse est ι evidenter enim patet ex is is quam pluribus harum complexionum ,,ri locis, Cassioderum alia versione a Hie iis ri ronymiana usum esse , & nihilominustis is eam πιρμο φε legit. Solemus commu-iis is niter, cum Scripturae Iocus a Vulgatalis ri deflectens occurrit, ex Italica decisum is ri asserere , nimis audenter ut plurimum tiriis nam quam multae antiquitus tranSi iis is siones circumferrentur. D. Augustinusi is praecipue docet de doctr. Christ. lib. II. is
aeui scripturas ex hebr a tingua in grMAEmi,, verteruns , num ari possunt , latini autem ,, wIerpretes nullo modo : ut enim cuique pri-i -s fides temporisua in manus vemι codex . is dubium revocaverit. Verumtamen quae
in hac explanatione , vel affert Cassim dorus hemistichia, vel designata Uulga ta antiqua, sive ab Italica vere depromiapta elle , id apud me serme evincit ;quod illa versio probat illima inter caeia
teras a doctillimis veterum haberetur equa propter ad habitam procul-dubio a bitror ab erudito Scriptore, sacrorumque librorum scrutatore nimio ἔ eoque magis, quo vetustiores Scripturae codices perquirere 1 olitus erat, ct collatos cum graeco textu, quem caelestia testimonia prae se tuliste cum Scriptorum
auctoritas , tum optimi qui supersint MM. SS. Libri testantur. Cur autem in multis ex vetustioribus hodie Latinis codicibus ea perloche minime appareat, cur illam plures ex Patribus in exemplaribus suis non habuerint, nec legerit Augustinus ipse , quamvis legisle alsi mei Cornelius a lapide, i: promptu ratio est: Non illa tantummodo quae ex D. Hieronymo erui potest , Praes in Iosue , suille iis temporibus apud Latianos tot exemplaria, quot coices, sed ulterior: ostendam scilicet ubi de vetustis agam lapidibus, eorum exscriptores solidum versum , duos etiam non insteisquenter praeteriisse, cum eaedem dicti nes exiguo torte intervallo iterantur :facillime enim accidit, ut prioribus exis1criptis , cum oculos ad lapidem reserunt , incidant in posteriores , dc quae consequuntur eripiant . Idem prorsus antiquo cuipiam Librario contigit , S. Ioannis epistolam transcribenti : cum enim ea verba , tr hi tres unum sunt , bis ibidem haberentur, interiecta oculo
aberrante transiliit : exemptu autem unum innumera pr errat, oc unius er tot infinite diffunditur . Quorum ver borum, is hi tνes unum sum, observan da etiam est Paraphralis ab interprete
nostro exhibita, nimirum: σHrres unu est Deus: qua suspirio Omnis evertitur autumantiam contra communem sententiam , ea verba Arimis favere; perinde ac si unitatem non in est entia statuerent, lud in ratione testificandi , qu .
366쪽
is unum par ter dicuntur aqua, sanguis, 3cis spiritus.Caeterum in Cassi odori textu teris restrium testimonium vetius praeced is bat , quod ec in quibusdam M. SS. vitio ri docti animadverterunt. δε M. eius ad
nor. 29. Cassiod. complex. pag. 23 I. π δε-quentibus.
His omnibus adjiciam censores Roma nos, qui sub Urbano VIII. in emendandis sacris Bibliis insudarunt, versiculum retinere, tametsi omissi im in multis exempla Tibus conspicerent. Ergo dcc.
sanetus , is hi tres unum sunt est a poetaphus , dc e margine irrepsit in textum Ergo &c. Probatur Antecedens . In omnibus sere Missalibus Graecis non invenitur ille versus r desideratur in sex Regiis codicibus , dc in quinque Coibertinis,
quorum aliqui recentiores videntur. Item in codice Vaticano , in Lectionario quo Melesia Gallicana ante annos mille ut batur . Item in codicibus ante annos 4 ci. aut 6oo. dc in aliis ante goo. exaratis :Item in versione Syriaca, Arabica dc Aiathiopica. Ergo dcc.
Rursus: In uno solum reperitur exemplari ex sexdecim quibus ulus est Robemtus Stephanus in editione Graeca novi Tml amenti anno I 33o. namque sexdecim tantummodo habebat exemplaria , quorum octo dumtaxat erant pro epistolis , unum autem ex his, ut Complutente, refert veris
siculum. Deest quoque in codice Alexa drino, qui paulo post Concilium Nicaenum
primum conscriptus apparet , quemque
Cyrillus Lucaris ad Regem Angliae misit . Deest etiam in antiquo Bibliorum correctorio a Luca Brugenii facto. Illum
omittit Amelotus, quippe qui non reperia tur in tribus manu scriptis Graecis Anglicanis fi neque etiam in Graeco primigenio, in praelatione a Ioanne Matthaeo Cariotilos adornata , quam ad Calcem Catenae Graecae in Marcum Petrus Possinus an no x6 3. Romae vulgavit . Desideratur
etiam in codice quem Erasmus lib. sup
peditatum fuisse testatur e Bibliotheca
Minori tarum Antverpiensum addit illa verba , da Patre, Filio G Spiritu fantis roribus, ad marginem suisse scipia: Ergo
Respondeo primo fidem non esse adhibendam Simonio pro Scriptura lacra quippe qui nedum versiculum laudatum in suo critices opere impugnet, sed&ipsum
Pentateucum , cujus auctorem negat est EMoysen; quocirca eius in Scripturam Elucubrationi censurae notam in uilit Dominus
de Harlay Archiepiscopus Pariliensis. Eam impugnavit Illustr. D. Bollivet Episcopus Meld. de post ipsum Dupinus in suis ad
sacram Scripturam Protegomenis , in quibus omni argumentorum senere probat Pentateucum elle Molis icetum: D. Aiabas R,naudautius toma quinto perpetuitatis fidei distertatione nona , capite nono, suum vehementissime contra eumdem Simonium acuit stylum , dc non levioribus argumentis ostendit illum esse inscientia Scripturarum hospitem.
Restaudeo lecundo argumentum praesa- tum , dc quaecumque alia adversus versiis culum illum proponuntur, esse tantum n
gativa; dictum est autem supra , ea parum
in controversa praesenti urgere, eo quod auctores antiquissimi, immo dc celeberrimi alii codices versiculum illum retineant. Respondeo tertio , negando Antecedens.
Ad probationem distinguo: Uersiculus ille
deest in multis exemplaribus a ludatis , vel etiam ab Arianis , aliisque Haereticis
defloratis, concedo: secus , nego . Solutio patet ex eo, quod multo plures codices verticulum illum habeant. Nominem etiam
latet ludaeos secundo dc tertio saeculo in odium fidei sacras deflorasse Scripturas Ide hoc ipso non semel a sanctis Patribus a guuntur haeretici: Sic Ambrosius lib. a. de
Spiritu sancto cap. Io. Arianis exprobrat, quod huc locum, Deus spirisus est , e sacris Paginis expunxissent . Similis culpae alios Hereticos insimulat Socrates lib. 7. hist. cap. 32. videlicet quod ex eadem Joannis epistola cap. 4. hec abstraxit lent verba et omnis spiritus qui eonfitetur Iesum Chrseum
in earnem venisse , ex Deo est.
Respondeo denique , aliter distinguendo et Uersiculus ille in multis desideratur codia cibus , & versionibus ex ignorantia, seu inadvertentia Librariorum , concedo: In aliis correctioribus , nego . Nec mirum . irrepsit.
367쪽
l ne haberi verba : Skur in terti tres freν
irrepiti quippe desectus propter similitis dinem initii & finis septimi , dc octavi
versiculi. F t vero uterque sic inci I it: Tres sunt qui remmonium ἀanr . Uterque etiam sie des nil : Et hi tres unum sunt . Quidam igitur ex inadvertontia inchoando criω- re septimum versculum , transacto MC-dio , non , Pater , Verbum , σ Spiritus
pserunt. Nec unum est hujusce erroris in Seripturis sacris exemplum; namque Hi Tonymas lib. 6. comment. in caput tertium Ieremiae observat septuaginta Inter-rretes quaedam omisi iste cap. 3o. v. 14. dcas. quia secundo dicebantur. Sic legitur scriptum : Plaga enim inimici torcussi ra
Idri L c rat . S. Hieronymus, ait : Quid clamas super contritione tua λ Iniana- ,, bi lis est dolor tuus propter multitudiri nem iniquitatis tuae in Scrtuaginta lis non habetur , videlicol quia secundo lse dicitur : dc dura peccata tua foci, S,, qui scribebant a principio , additum
M putaverunt. M Hinc quatuor commata
omissa sunt in exemi laribus Graecis Lxx.
Simile quidquam accidisse in libro Iosue
obser at Marcianaus : Namque tCtu SHrsus 36. capitis et r. omittitur , quem tam n omnino necessarium esse constat ad
conficiendam summam urbium duodecim, quae versu 48. Mcrarii filiis concellie di
Instar : Ubi agitur de dogmate, id traditione firmari debet : Hinc arpumentis negativis ea prorsus tollitur , nisi adunt testimonia omni ex ptione maiora, quibus argumcntum negativum diluat ir: Atqui codices laudati pro versiculo it lo non ponderant. Et probatur : Codiccs qui variationem ubique spirant, sit spectae sunt fidei 1 Atqui hujusmodi codices pro illo vcmsiculo tales sunt, nec inter se contentiunt; Lucas enim Brugensis in codice manuicripto S. Andreae versiculum septimum, ibi octavum esse asserit ; Frasmus refert de utroque cxemplari Constant icta si , post te
I arcν , Lertam, et Diritus sanctus , et tres unum sunt . N cc dciunt exemplaria g -
a , in quibus ad marginem xerticuli octavi lcgittir scholium , interpretans spiritum , aquam S sanyuinem de tribus perlonis . Quod isto ulteriori comprobatur exemplo cuiusdam codicis qui extat in Liu othcca Regia , in qua quidem e regione illius verius , Tres stixι I
dismon iam dant in rerra , virisur , ar a a
er Ianruis , legitur ad marrinem , ' riatus sanetas , et Iarer , er Filius : quod sane non levius est argumentum Scholium manu aliena e margine in textum irr psse : Ergo dcc. Reyon eo negando minorc m. Ad probationem dii inpuo : Et codicum varictas arguit ipsam versiculi veritatem , immo dc antiquitatem , concedo : Arguit versiculum non osse genuinum , nego . Solutio non una sulcitur ratione . Primo- quidem apud sanctos primorum saeculorum Patres , qui codices ab omni labe ruros prae oculis habebant , versiculus adinventiatur. Secundo , ex hac scquitur auctoritate, Notarios aliquos ex ina exertentia variationem induxi ne i quod erratum sua perlustrando scripta restaurare cupientes, versiculum , quem ex inad vertentia intextu omis crant , in margine cum scholiis posuerunt; qliod sane probabit illimum est,hropter similitudinem initii oc finis veruculi septimi ci octavi ; variato autem uno excmplari , posteriores codices , qui super illud exemplar exarati sunt , utique dc mendas non absimiles habuere eex qtio factum est quaedam exemplaria , vel mutilata , vel deflorata& interpolat suille . Sta unum maxime obicrvandunt
venit , codices aut variantes , aut vers-culum omittentes non maiorem habere antiquitalcm quam scio. annorum; quocirca
auctoritas SS. Cypriani dc Fulgentii in
immensum corum auctoritatem excedunt.
Quinimmo codex Regius in obiectione allatus non nis a Ioo. annis dei criptus est , ut iri e latetur Simonius . S d a lium codicem manulcriptum sub Lothario secundo factum , qui versum non ita margine, sed in textu habet, ut quidcn exaratum a 2 o. annis ipse vidit , ut te
veter: Atqui traditio pro versculo nous alii
368쪽
satis coheret , nisi accedat unanimus Pa- quiores praeponderant caeteris qui verssintrum consensus, qui tamen deest pro vera i culum siluerunt , quia argumentum potasculo : Ergo die. Probatur sequela quoad l tivum ait Illuli. D. Bolluet, in immenium
secundam partem : Inter Patres Graecos iuperat argumcntum negativum.
qui vel ipsam advertus Arianos & M1- Bisistri S. Augustinus lib. I. contra Macedonianos Filii & Spiritus sancti cum ximinum capite 22. octavo tantum utitur Patre consubstantialitatem probandam la iversiculo, dc quidem non onuila explicabebant , silent verticulum. Omittunt Ire-itione; sic enim alloquitur Maximinum :naeus , Clemens Alex. Athanasius , Gre- Ne sorte dicas spiritum , aquam , ocgorius Nazian. in primis Basilius lib. deiis sanguinem diversas elle substantias , ee Spiritu sancto . Ex Patribus vero latinistis tunc dictum cile, tres unum lunt, pro cum tacent Ambrosus lib. r. de Spiritu is pler hoc admonui te ne lallaris ι liac sancto, ubi minora adhibet pro divinitate is enim sacramenta sunt , in quibus non Peribnarum divinarum testimonia . Silet is quod sint, sed quod ostendant semper,
Augustinus in tribus libris contra Maxi- , , attenditur ut nomine spiritus san-ininum Arianum : bitet Beda conamcnt. o cti .icatum accipiamus Deum Patrem ....
in primam Ioranis , ct sic Ecclesia Me- , , Nomine languinis , Filium , quia Ver-diolanensis tempore Ambrosii , Africana is bum caro factum eii; re nomine aque tempore Augustini , Anglicana itempore is Spiritum sanctum . ,, Facundus 1ie
Ledae versiculum non habebant. Tandemimianentis lib. I. capit. 3. Cum eadem e X-
, ut ipsi Patres Concilii qui disputarunt ,:plicatione eodem utitur verticulo ad pro vel calamum strinxerunt adversus Arianos, liandam Christi divinitatem : Sed si illi versiculo illo ad hoc aptillimo non uti Patres , qui quinto florebant l.eculo liaia sunt . Ergo &c. buillent septimum verticulum, absque neg- Respondeo negando sequelam. Ad proba- otio proballent Verbi conlubstantialita
tionem distinguo: Aliqui Patres verticulumitem adversiis Arianos, quod tamen non illum omiserunt eo quod codices, aut de-s ccre: Ergo occiso ratos , aut variationem prae te seren- Responώιο distinguendo, ut supra. Ex eotes haberent, concedo 2 ne enim allata au-iquod codices denoratos , aut dubios ha-ctoritas in dubium veniret, adeoque apud berent , Augustinus & Facundus non uti Ηbercti eos quos debellabant , non ponde-istini versiculo leptimo , concedo : ex eo Taret, potius omittere quam citare ab luti iniquod astutum autumarent, nego. Ad id duxerunt : s luere quia inanem , & allu- vero quod obiicitur , multos Paties , intum existimarcnt , nego. Praeterea primis S. Augulli iram debellando Arianos Dico ad Traditionem non requiri absolu- litu ille versiculum; dicimus non una com- te unanimem Patrum consensum sui; testipullos ratione illum praetermisisse . Priuxit major pars cons)ntiat, aut faeltem non uioqui dein ex eo quod prae oculis sorte Contradicat : porro pro versicnio 7. habe- haberent codices, aut dubios, aut destomus primorum saeculorum Patres. Tamet- ratos , quocirca maluerunt eo non utici aut in ante Tertullianum , non habe versiculo . Secundo , plura alia habebant us ex traditione testimonium expressuin, testimonia; hinc non necelli: duxerunt le- tacitum tamen fuisse Patrum coulentum ptimum versiculum in medium adducere.
rro versicilli authenticitate , ex mani linitar omnium sit S.Cyrillus Alexand. qui scriptis Calliodori liquet, quippe qui abilib. ia. Thesauri capit. 6. probat divinita- Apollolorum tempore ortum haberent , tem Christi testimoniis ab epistola ad Phi- euod dubii procul sussicit . Quid plura cilippenius excerptis; re tamen inter omnia
3'atres tum Nicani , tum alii multas omittit celeberrimum : Mus eum in formacilias sontentias prae oculis habebant, qui- Dei oec. 1 crtio, quia Heterodoxi null-Lus conlubstantialitatem perib narum plus - movcuant controuciliam de septimo ver Muam luilicienter demonstrabant , ut iidulo, sed de octavo, quo quidem uteban illa Joanni; Io. Pater uncim δε- tur ut probarent unitatem inter Pat scin &mus . Et illa apud Matthaeum cap. 23. Filium non nisi moralem cste, qua de cauis 'tizanIes eos in nomine Patris M. Caele ia lanctus Au Lustinus lib. 3. contra Maxi-
369쪽
ssce importate unionem naturalem inter. 'o , Θ tres unum sum . Audi s. Dochc Patrem & Filium , dc Spiritum sanctum: rem vocare personas divinas testes, &istos Tametsi enim, ait, spiritus, aqua &lan- teiles unum esse , quae quidem sententia inguis tres sint subitantiae , este tamen qui dilolo septimo versiculo legitur; non enim unum ratione significationis constat , sicidicitur in octavo de sanguine dc aqua loquitur cap. Q. Sane talli te nolo in quod sint testes. Addo ex S. Cyrillo lib. se epistola loannis Apostoli , ubi ait, tres 14. Thesau. cap. s. Spiritus , sanguis &es sunt testes , spiritus , aqua di san- aequa unum furit dsinatione , quia unum is guis , dc tres unum sunt . Propter hoc Christum designant mediatorem : ex Amis admonui te , ne fallaris haec enim brosio lib. I. de Spiritu iancto , ianum mi- sacramenta sunt , in quibus non quod steris: ex Augustino mox laudato, unummis sint, sed quod ollendant i emper atten- 1ui iratione. ,, ditur, quoniam ligna sunt rerum, aliud Replieat : Non constat vel ipsum Cypria- ,, existentia , aliud lignificantia . ,, num habuisse versiculum : nam epist. de S. Augustinus ibidem non obscura atten- unitate Ecclesiae , ait tantum : Eoo isdit ad versiculum septimum. ait enim tres sateν nnum sumus . Et postea subdit : Da in coelo . perhibere tellimonium , dc ta-iPatre , is Filia , I de Spiristi saneto striamen unum esse . De octavo versiculo du-aptum est , π hi tres unum sunt. Igitur at-bio procul non instituit sermonem cum tendebat soluin cum hace protulit ad mlelie B. loanne , spiritus, sanguis , dc -- clavum versiculum. Sic propugnat Facun-
qua, testimonium dent in terras ted ipi adus ibidem : quod testimonium , i sancti Augullini verba omnem tollunt du- ,, quit , B. loannis Apostoli , B. Cypriabitationem , quippe qui verbis expretiis ,, nus Cartha inensis Antistes dc Martyr dicat , eo loci , Patrem , Verbum , ct is in epistola sive libro quem de Trinitate Spiritum, testimonium perhibere, dc tunc l ,, 1 crielit, de Patre, Si Filio, de Spiritu sic concludit , is hi tres unum sunt . Igi- , sancto , dictum intelligit . Ergo &citur ad teptimum versiculum dirigit ora- , Respondeo negando antecedens : Et dico,tionem : ecce Verba: Non ab: urde - fidem non cise adhibendam Facunio, quiis currit ipla Trinitas quae unus , solus, aut codices depravatos habebat , aut sa- ,, verus, summus Deus est, Pater, &Fin iis non attendit ad Cypriani verba , quae si lius, & Spiritus lanctus, de quibus ve- omnem tollunt ambiguitatem; namque si rissime dici potuit, tres sunt tellus , dc ait i De Patre , & Filio , dc Spirituis tres unum sunt, ut nomine Spiritus si-iis lancto scriptum est: Et hi tres unum sunt. si gnificatum accipiamus Deum Patrem ,lQuae quidem sententia in septimo , &is de isto quippe adorando loquebatur DO- non in octavo versiculo continetur, Quido minus , IOan. 4. ubi ait spiritus eiiiplura adjiciam1' Aliud eli omittere , allud ,. Deus e nomine autem anguinis, Filium limprobare : qui omisere septimum versiis quia verbum caro factum usi : dc nomi-iculum , ne minimum quidem dixere , is ne aquae Spiritum sanctum . Cum enim ad illum rejiciendum . Facundus ait Cyri de aqua loqueretur Jesus , quam datu-sprianum quidem usum fuisse octavo vemri rus erat sitientibus, ait Evanpelista Joan- siculo , sed non negat prae oculis habui se nes 3. hoc autem dixit de triti tu quem se septimum.
M accepturi erant credentes in eum ....
,, hi sunt tres testes, & tres unum sunt, SYNOPSIS PROBA TIONU M. A quia unius substantiae sunt. Ergo &c.
Obserυes : S. Auguilinum eo loci mani- Versiculus septimus I. Dan. s. tres fumseste ad 1eptimum versiculum attendere,in qui testimonium σc. non est assutus.
quo Pater , Verbum dc Spiritus iunctus
dicuntur tres testes , dc tamen unum PRIMO : Coh. uret cum octavo cui connamque ibi ait per Symbola fanguinis, a- nectitur per particulam Et: Ea tres sunt quae oc Spiritus lignari Trinitatem a leua qui tepimonium dant in terra ore. Hinc Rotinus Λιιs summus Deus Pater , Cr Filius, manus interpres eum in Vulgata retinet. σ visitus sanctus . Tum subiungit , de Concinit Synodus Tridenti na. Mibus veribsima dici potuit : tres sunt re- Se ais : Eum traditione firmari constat.
370쪽
m Libris noeti Testamenti. 33Ι
Tertullianus lib. eontra Praxeam eap. et s. l nitatein , qui eo adducitur scopo a Scri- Cyprianus lib. de unitate Eccles. cap. 4. l ptore Canonico , ut illam designet rerHieronymus in Prologo . Calliodorus in connexionem cum septimo 2 quo pallim suis complexionibus , dc alii versiculum utuntur SS. Patres ad perstringendos , laudant. tum Arianos , tum Macedonianos ; cuis Tertio : Eumdcm retinent optimae no- jus auctoritate innixus S. Cyrillus Aletae manu scripti codices , videlicet anti- xandrinus mani seste demonstrat Spiritus quissimus qui asservatur in Bibliotta Abba- sancti Divinitatem; cujus denique senilistiae S. Germ. a pratis Paris. Permulti qui- di morales , & parabolytici in hoc col-bus usi sunt Doctores Lovanientes , eo- limant, ut sanctissimam indicent Trini-dex Britannicus pervetustus , item non- tatem: Atqui res sic se habet. Igitur ver- nulli Regii , & Coibertini. sculus octavus mirum in modum sanctissimae Trinitatis astruit mysterium .sYNOPSIS OBIECTIONUM. Probatur minor quoad singulas Partes. ET REsPONSIONUΜ. Primo quidem , S. Ioannes vcitigiis intueretis Christi , qui parabolis & smili- PRIMO: Esto quod desit versiculus in tudinibus profunda Dei myllcria pand multis codicibus; sed hoe vel ex deflora- bat discipulis , seipsum modo agnum ,
tione , vel ex Scriptorum inadvertentia modo etiam petram, & vitem nominan-
contigisse citra dubium est. do, ut illain erga somines mensiletudi- Seeundo i Ne miremini, si vel ipsi codi- nem , sortitudinem di gratiae ubertatemees illum retinentes varient. Hoc ipsum indicaret , lpiritus , sanguinis & aquae astruit versiculi genuinitatem : advertens utitur Symbo o , ut legentibus ostendat quippe Scriptor versiculum omitatum , in illus non repugnare mysterium , quod margine nonnumquam exaravit. vel ipss naturae adumbrabatur effectibus: Terris: Neque etiam deluut Patres quilipiritus quippe, sanguis. & aqua unum eumdem sileant, sed qua de causa intel- sunt in homine , hoc est unam hominis ligite, quia prae oculis habebant, aut nu- constituunt vitam , tametsi inter se iii tantes , aut destoratos codices: hinc sile- stantialiter discrepent i quidni igiturre maluerunt, quam ansam dubitandi de tres hypostatice & personaliter ad invi mysteriis in controversa motis prς re. rem dillincti unicum Deum constituerent Ergo ne aliquod facescit negotium , ex Secunda : Affulset necessaria connexio eo quod S. Augustinus lib. 3. contra M, inter versiculum septimum & octavum ,
ximin. cap. 22. illo prς termisso , utatur tum ratione particulae copulativae ι aia
octavo, absit quandoquidem disputatior luto enim septimo versiculo , subditerat soli im de isto, ex quo Arianus con-xsanctus Ioannes : Et tres sum qui testim cludebat Patrem, Filium & Spiritum iZiminium dant in rema tre. Tum ratione finis, ctum esse tres substantias , adeoque Ver- eo quippe loci intendit Scriptor canonibum elle creaturam. cus probare, & explicare mysterium sanctillimae Trinitatis , maxime Verbi in-ΡUNCTUM QUARTUM. earnati eum Patre consibilantialitatem . Haec connexio infra fusus cx S. Augu- ιm octavus versiculus sit Θ-olicus , ΘIstino patebit. sandi simam indi in Trinitarem Tertio : Sancti Patres vel ipso utuntur versiculo ad perstringendos liaereti os ,
CONCLUSIO. qui SS.Trinitatis mystrrium iniiciati sunt. Inprimis Ambrosus , qui libro primo deversus iste : E T TRES sunt qui testim Spiritu sancto cap. 6. sic loquitur : Sunt Dium dant in rerra , spiritus , sanguis σ is tamen plerique, qui in eo quod in aqua aqua : π hi TRES unum sunt : designatiis baptiZamur de Spiritu , non putant sanctissimam Trinitatem. ,, aquae & spiritus dii lare munera , &is ideo non putant distare naturam. Nec PROBATUR unkο sed escaeusimo arm- is advertunt quia in illo aquarum sep mento: Ille versiculus subindigitat SS.Tri- is limur elemento , ut renovati per spiri