장음표시 사용
321쪽
298 Metaphsica disp. IV. Art. II.
speciebus Eucliaristicis alibi stabiliendam , nobis pariter sufficit uni iacinia miraculum , scilicce Christi sumpcr prompti ad rectandum M
perantis, quidquid circa sciatus nostros operaretur panis, si non fili 1- sit transsubstantiatus. Nec omitto id , quod objicitur de quantitate caetera accidentia subjectante , aut etiam de quidditate reali ipsius quantitatis non carere controversiis scholasticis , quae apud scriptorcs Aristotclicos videri poterunt ό uti apud Arriagam disput. s. Metaph. λ'. I. de alios.
Tandem tempus est recensendi plures proprietates , quae vulgo tribuuntur quantitati , & inter quas primum , ac potissmum locinia Quia sit .Qbtinet extenso in ordine ad locam , id est, adtivitas , de simul habi extensio litas cxtendendi localitcr partes , quas assicit , veluti assignando ac 1epanium ligendo singulis sua loca prout a natura , vel ab arte exigitur. Atquei di ης ut illico iioveris , quam praeclara sit proprietatis praedictae hujus fic- ' μ'' tio ; cogita quam mirabit s sit ordo , ac distributio partium Gurnium
organicarum , cx quibus corpus V. g. humanum coalcscit cum primo
ei gnitur ; nam statim intclliges non posse distributionem illam pot-tici nisi ab co , qui noverit , quae de qualia , & qualiter collocanda sint organa di di sponenda ad operationes humanas ς non possc inquam fieri , nisi a Deo , qui vel omnino singulis partibus organicis sua loca administret ; vcl certe singulis convenientem imprimat motionem, per quam ad obtinenda illa eadem loca procurrant. At quomodo id totum praestim posset paupercula quaedam cratitas accidentalis intellia gentiae omnis, & artis incapax pTum vero ista praedi ta proprietas , & idem cogita de caeteris . xxiii. Plas mox prostquCmur , emanat, ut aiunt Aristotclici , ab essentia Quid sit quantitatis & haec inentia , ut docent , consistit in extensione par-
extensio tium in ordine ad se. Hanc autem aec ex toto ac multo incongruc
y V . tius fietam ex hoc colligitur , quod per illam vel intelligi int lolam .a distinctionem partium entitativam, & haec independenter ab omni cxtranea quantitate partibus ipsis convenit : vel intelligunt distineti .nem illam simul cum aliquo respectu locali situs si pcrioris , inseri ris , dextri , sinistri , δἰ c. At ubi non est cxtensio localis , ibi non potest aliqua pars csse inferior alia , aut superior , aut dextra rei pinnualterius , aut sinistra , &c. Omnes enim unum & cundem indivisibi lcm locum occupant ; ut accidit erga Sacro-Samstum Christi Domini Corpus , quod adoratur sit b si cicbus Eucharisticis , ubi omnes ac singulae partes illius absque ulla extrapositionc locali intra cundem , in indivisibilem locum , aut quod idein est, intra se ipses mirabiliter constitutae sui t.
322쪽
De praedicamentis entis in communi. 299
secunda proprietas , quae quantitati tribuitur, in non habere es n. rvarium ; & intelligcnda cst in hoc sensu , quod quantitas praecise
ut quantitas in, non importat ullam adtivitatem; & sic corpora praeci se ut sunt quanta , licet quantitatom obtineant maxime inaequalem, non sunt inter se contraria. Huic siccundae proprietati acuunt tertiam scilicet non Iuscipere magis ct minus , sic utique tantum intelligendam , quod intcr duo quanta quantumvis inaequalia non sit ratio, Propter quam unum potius denominetur quantum , quam aliud a quia ratio formalis , propicr quam aliquid denominatur quantum , petitur praecise ex hoc quod habeat suas partcs extrapositas localiter; Quod autem plures aut pauciorcs habeat , id nullatenus spcdiat ad cGsentiam quantitatis . Grammatici aliter diccrent non posse unum quantum esse magis quantum,quam aliud, si illud magis accipi tufadverbialiter: secus autem , si accipitur adicetive. Tum huic tertiae proprietati adjiciunt quartam , scilicet pooe mensurari ; & revera omne , quoci cst quantum, cst mensurabile; scit abicr atque aliter prout concluditur intra divertas species quantitatis : sic enim quantitas viae lineis ;quantitas panni ulnis ; quantitas caloris gradibus mensuratur ; &sie de aliis. Ubi est advertendum quantitatem scinci notam non tantum posse monsurari , se i ctiam mensurare caeteras sui generis, ut satis intelligitur. Posset etiam adiici quinta , scilicet denomInare rer aquales , aut inaequales quatenus Omnia quanta eiusdem generis aut uni mensurae
subjacent , & sic sunt aequalia I aut non subjacent , R ita sunt inaequalia. Unde in scholis vulgare est res ex quantitate aequales , ut ex qualitato similes denominari : quamquam usus loquendi id obtinet , ut sepe qualitatibus aequalitatem , & quantitatibus ad invicem comparatis similitudinem adscribamus : sic enim nihil vetat quin dicatur. duos baculos tri palmarcs longitudinem habere similem ; & duos ignes pariter accenis aditi vitalcm habere aequalem. Quare non est adeo contentios ε haerendum in sormulis illis 'loquendi philosophicis. De caetcro non video quid de istis proprietatibus hucusque relatis in prolixiorem controversiam adduci delicat ; quare de Praedicamento quantitatis haetenus dictum sit. XXIV.
adhuc de expliea. ut alia propri
323쪽
multiplex qualitas. -II. Et haee. qualitas est quae dam veri. . tas illi uiseeunda
OTANDUM Frimo id , quod omni cnti antece-dcnter ad caeteras Armalitat cs omnes convenire , aut ad-
vcnire intelligitur , esse liaud dubie propriam entitarern ἱ de qua parum abest, qivii Aristotelici perneget cesse identificatam realiter cum suo subjedio. Tum ver isti entitati caeterae Erinalitates adveniunt , & imprimis veritas , bo Diras , & unitas , de quibus anta dietum est , & a quibus infiRita: aliae pendent , & prodeune ; uti non difficile intelliges de quantita e
. g. & qualitate , si tantummodo cogitas cuilibet clati non omnementitatem ; sed certam aliquam entitatis mensuram convenire haec Rutem certa Enritatis mensura quid est nisi ipsa tantios cntitatis , si ve ut loqui sistemus quantitas λ Et si rursus attendis cui Iibet tiparicer cou venire non omnem disturcutiam , sed certam aliquam distu-rcntiam entitatis : haec autem. certa cntitatis ditarentia quid est nisi ipsa talitas entitatis , i sive ut frequentius dicitur , qualitaS ZDeii de quia quaelibet es per veritatem sua: cntitatis diffori ab omni alia, hinc intellioitur qualitatem , quae suo linodo concuIric ad cau sandas rerum disterentias pendere a veritate ; quin etiam posse Hazrico vocari veritatem s undariam. Et similitcr, quia quaelibet res pcr uitatem suae entitatis obtinet curtam ac plenam cjusdem mensuram, hinc similiter intolligitur quantitatem , quae suo modo concurrit ad causa das rerum mensuras. pendere a bonitate; quin cliam possc merito vocari bonitatem secundariam. Unde rursus , quia in disputatione de attributis in communi ostensum est ens prius esse verum quam bonum,
hinc stabiliendum filisset quantitatem praecedi a qualitate, sicut bonitas a veritate praeceditur ; & disputandum proinde fuisset de qualitate ista pinlicamentali prius quam de quantitate. Noluinans tameta Consuetuin sputandi ordinem immutare ; quia dummodo salva sit vcritas , ouid sincerest non obtemperare consuetudini. Diuili do by Corale
324쪽
De praedica mentis entis in communi. 3ΟI
Notandum secundo Aristotelicos plurimum laborasse in tradenda definitione idonea qualitatis ς quia plerisque non placuit tilla , quam Aristoteles tradidit s. metap. Qualitatem dico , qua quales quidam diacuntur , de merito quidem non placuit: quia non satis explicat quid sit qualitas : sicuti non satis explicaret quid sit albedo, qui diceret. ALbedo est, qua albi quidam dicuntur; aut quid sit doctrina , qui diceret , Doctrina est, qua docti quidam dicunιur ; aut quid sit virtus, qui diceret, Virtus est , qua quidam virtuosi dipnutur ; &c, Sta non
multo felicius ejuslem qualitatis naturam cxplicuerunt caeterae desinitiones ab aliis adinventae ; nam quod variis terminis protulerunt qualitatem cise accidens consequens formam ; aut in oclificativum substantiae ; aut determinativum subiecti ; aut completivum ejustem : &c. id totum, aut non satis mantistat in quo qualitas a caeteris accidentibus discernitur ;. aut certa non insinuat sufficientem conceptum ejus re litatis, quam vulgo qualitati isti praedicamentali adscribunt. Quare, ut Opinor , clariorem illius notionem obtinctas , si adve tas convenire Omni rei duo quaedain genera attributorum disterentialium , scilices inentialium & accidentalium : dupliciter enim aliquid differt ab alio; n inpe essentialiter, id est , per attributa quaedam esentialia'; & accidentaliter, id cst , per attributa qiraedam accidentalia. Illa
constituunt veritatem rei cssentialem, sive quali ratem rei ossentialem , quae utiq; ad hoc praedicamentum non spectat: ista autem constituunt veritatem tei accidentalem, sive qualitatcm rci accidentalem attinentem .ad. hoc prindicamentum. Igitur qualitas praedicamentalis . nihil aliud est, quam veritas quaecum accidentalis . , nimirum quae ex attributis accidentalibus provenit, constituitque r accidentaliter talem. Verum quia non siciaris prosertur discrimm qualitatis a quanti rate , quae pariter locum ha- t inter attributa accIdentalia . tantum addo Logicos ac Metaphyficos co siderare in omni ente hinc partem genericam , sive materialem ; illinc partem aliam differentialem, sive formalem: utraque autem pars sua O tinet attributa accidentalia. Quando itaque clixi qualitatem praedicamem talem esse veritatem rei accidentalem ', sive provenientem G attributis
accidontalibus , id intellexi de attributis accidentalibus, quae spectant ad partem differentialem rei, sive serinalem: at quantitas speetat ad partem rei geneticam, sive materialem. Quo pacto accidens materiale est esse quantam : at accidens formae est esk qualem. Notandum tertio divisam sitisse ab Aristotele qualitatem in quatuor
species; sed quarum singulae sunt bimembres : scilicet in habitum a &dispositionem; in potentiam & impotentiam ; in passionem , & patibi-bilcin qualitatem et ac denique in figuram , de Brinam. Ad primam se
HI. Quae sit vulgatis definitia qualita.
325쪽
3o et Metapbmicae disput. IV. Art. II R
ci ira attinent aftactiones omnes alicujus subiecti, sive ad agendum, sive ad patiendum parati; haec autem praeparatio vel includit promptitudinen
ac facilitatem partam per astus iteratos praevii exercitu , Iicque vocatur habitus ; vel nondum utramque obtinuit , sic qite vocatur simpliciter dispositio. Ad secundam spectant omnes facultates operatriceS , quaelifanum & optatum vigorem obtineant, .lcnominantur potentiar : aut Ccontra reputantur pro impotentiis , si vigorem non habuerint , nisi infirmum & insuffcientem : tamcisi per impol ntiam miciligant naitici non potentiam languidam, scd omnimodam privationem potentiae Ad tertiam revocantur omnes qualitates sensibiles , sive ex quarum lentatione sensiis aliquid patitur: unde passiones vocantur, cilicet in leniuactivo quasi passionem efficientes ; sed si passonein diuturniorem om-ciant ; vocantur ad discrimen patibiles qualitates. Non video tamen
cur isti species non aeque possit intelligi de impressionibus dolotilens
sive transitoriis, sive permanentibus quae caulantur ex activitate , &influxu qualitatum sensibilium. Ad quartam denique speciem referendae sunt hinc omnes configurationes alicujuς si ibi ii, hinc Ormae, Dusdem sive contemperationes, sive proportioncς, quae reddunt illud formOsuin: at omne subjinum , scilicet cori oretim , habet suam configuratio
nem sive figuram , quae nihil aliud cst , quam cotta quaedam habitudo quantitatis intra terminos definitos coniciatae: & habet similiter tuam sermositatem sive Hrmam , quando simul cum praedieta habitudine conjungitur debita , & conveniens proportio , ae distributio delineamentorum , quae figuram ab lv lint. Et sic quidem si pradictae quatuor' specios bimembres qualitatis praedicamentalis possitiat inponi , quamvis di aliter a multis exponi soleant ; quod non miror, nec reprehcndo, quia sere ex coto arbitrariae sunt , & sic possitiat in sensus multiplices detorqueri. Imo nec illas multum laudat Arriaga disp. s. Metap. sect.2. ubi ait, Melius erga dividi potest qualitas in naturalem , ct supernatu-νalem; in vitalem, ct non vitalem ; in insensibilem , ct non insensib/
His praenotatis jam decidendum Uccurrit utrum qualitas praedicamen-πropon talis realitatem importet , per quam a suo sui dicto distinguatur, uest. v aut e contra non importet, nisi Grinalitatem metaphysica in , quae ita- diffςui' bilite possit discrimen tantummodo metaphysicum 'cili litem qualitatis a se cisto. Nam Aristotelicis quidem fere omnibus sic videtur omnem qualitatem esse quoddam genus ciatis realis , ac proinde realiter prodii ii, & advenientis realiter suo sit ceto , & tandem ab ipso distinc ti realiter, ut si in exemplum adducitur dispositio , quae in in rotis botolosicis ad mensurandas de indigitarulas horas diei, nunquid contemvI. . Proponi ut stati
326쪽
De praedicam e vetia entis in communi. 3o3
dunt illam reputandam esse pro realitate, quae praedi ius rotis advenerit, eisque inhaereat , & separari ab iissem possit λ At e contra nos conicia limus rationem omnem dc denominationem qualitatis consistere in meta 'se alitate quadam metaphysica, ac proinde nullam resitatem superaddete suo seriecto: ita ut das positio , quam in exemplum adduximus, nullam obtineat realitatem sibi propriam. Quod autem de tali dispositione vcrificatur, id similiter verificabitur de habitu , de potentia , de impotentia , ct aliis omnibus speciQbus qualitatis , ut patebit ex dicendis in assertione sequente.
Tale genus entis realis , quod Aristotelici iocant qualiatatem praedicamentalem, nullum s : quin imo prorsus mutile , σ ineptum est praestandos effectui quos illi tribuuut.
P Rou Aru R primo. Si qualitas est genus quoddam entis realis,
siquitur omni qualitati convenire suain , ac sibi propriam realitatem; sed hoc sellum cst: ergo de illud. Sequela majoris est evidens, quia nulla excogitari potest ratio conveniens , cur uni qualitati potius , quam alteri conveniat sua ac sibi propria quaedam realitas: nunquid cnim omnes aequaliter sib uno & eodem muceptu generico qualitatis comprehenduntur λ Minor autem sic probatur. Si omni ualitati conveniret sita ac sibi propria realitas . ubicunque comperirentur plures qualitates , ibi officerent compositionem realem : sed hoc ruisius falsum est: orgo & illud. Iterum sequela majoris est evidens , quia si omni qualitati convenit sua ac sibi propria realitas, hoc ipso pluralitas qualitatum est pluralitas rerum, nuc potest pluralitas rerum non efficere compositionem realem. Minor auram probatur ι quia in subicetis spiritualibus non pauciores , imo multo plures sunt qualitates, quam in subjestis materialibus: scilicet propter siperiorem excellentiam : nec tamen in illis comperitur realis ulla compositio , ut manifeste convincitur in sim.plicitate, quae est comes individua inritualitatis.
Aut si dixeris id singulare esse qualitatibus subjectoriim spiritualium, ut realitatem habeant communem, & indisti talia ; atque in hoc ab illis di Erre qualitat s sit bjcetorum materialium. Contra est primo, quia qualitates utrorumque accidentales. sunt: ac pio de juxta principia
327쪽
3 Metapbmica disp. IV. Art. III.
ristotelica habent realitatem & reciproce ad se invicem , & relativὐ ad sua subjecta non absit liter distineram i ita ut si motus Iapidis distinguia turres itera lapide, distinguendus aeque sit ab Angelo motus Angeli. Tum secundo quia a singulis atomis , sive punctis physicis, conveniunt plures qualitates, ut produci , moveri , misceri , figurari , gravitare , &c. . nec tamen istae qualitates obtinere in illis possint, realitatein distis diam ; quia talia subjecta licet materialia, sinat nihilominus incomposita, sive quod idem est , simplicia. Isitur quod qualitatibus tribuitur habere reali ratem abs se invicem ,&a su estis si is distinctam, aut omnibus tribuendum est, quod falsitatis convictum flat; aut nullis: quod praeeligi,
Probatur secundό. Nulla est in quocunque subiecto qualitas assignabilis , quae non subjaceat multis aliis qualitatibus; atqui hinc convincitar nullum tale esse genus entis realis , quoci Aristotelici vocant qualidatem: Ergo&c. Maior,siquis de ea addubitaverit, probari i ta hunc modum potest assii mendo in exemplum potentiam hominis pro gressivam : haec siquidem potentia non est talis, qualis est. aut inleone, aut ita lupo,aut in lepore, aut in testudine, &c. &sic habet taedias qualitates connaturales talis habitus, talis dispositionis , talis temperibi, talis vigoris &c. sicut rursis inter istas qualitates priorem afficienths nulla est , quae
suis etiam qualitatibus non sit praedita ; nam dispositio v. g. quae cst inpotentia hominis progressiva , non est haud dubie talis , qualis in inpote ilia profressiva leonis, aut lupi, aut leporis: aut testudinis , Sciatque ita habet speciales qualitates sui temperamenti , sui exercitii, sui vigoris; i aque uno verbo nulla est assignabilis qualitas , quae non sit talis,. qualis non est alia , id autem obtinere non potest , nisi pin species qualitates, quae in ipsa sint. Minor quoque sic probatur ; quia si omnis qualitas asssignabilis subjaceret multis qualitatibus , istae iuri carent perinde suis r & istae rursiis aliis , & sic deinceps r ac proinde quaelibet qualitas in suo sinu contineret infinitas alias qualitates : igitur & realitates: quod est p lane absurdum. Itaque hinc convincitur nullum tale esse genus entis.realis , quod Aristotelici vocant quali
Nec video quid idoneum respondere possint, nisi dicant id esse proprium ac singulare omni qualitati , ut suas omnes disterentias , qucdidem est ac si diceretur , qualitates , obuncat per se ipsam : quamquam nec illud idoneum est: quia qualitas hoc ipsis quod subjacet aliis qualitatibus, amittit rationem qualitatis, & induit rationem sit bjecti enulla autem est sufficiens ratio propter quam unum subjectunt per ieipsum qnilificetur potius , qnam aliud. Nunc autem quod in gene-
328쪽
De praedicamentis entis in communi. 3os
re probatum fuit, scilicet qualitatem non esse entitatem resem di Grinciain, facile applicari potest singulis speciebus qualitatis , quas si pra enumeravimus , omittimus tamen id agere , quia id rursus agem dum csset in Physica, ubi catum saepe fit mentio. Monco tantum nec in er omnes Aristotelicos conveniri de realitate distineta ejus speciei qualita divae, quam vocant figuram; & merito, quia figura non est nisi ternimus quantitatis; hic autem terminus quid si raddit quantitati Aliti de autem si vel una species qualitatis non obtinet suam ac specialeni realitatem; hinc gravis suggeritur suspicio adversus caetrias ;se i a illi e gravior adversus realitatem ipsius generis : quae enim rea-luas cito potest generis , cu)us non omnes species sunt realcs Ergo Sc. Acididi in assertione haec verba. cuin imo prossus inutile ct ineptum X r. , tale scilicet genus ciatis realis, quod Arii totelica qualitatem vocant, Que sit i praestandor effectus, quas illi ινibuunt. Et primo qui lcm prorsus inutilitas inutile est , ut paret tum ex rebus spiritualibus , in quibus abundani qμ lixa plurimae qualitates absque ulla superaddita, realitate acri lcntali; tum ii . ctiam ex rebus quibusilam materialibus incompositis , quales sunt tinctui . atomi , seu primae particulae .esementares , in quibus nec qualitates it sinat ; ut esse mobiles, csse graves , csse figuratas, Sc. cum tamen in iislcm nulla fingi AE possit propter . incompositionem qua donantur, multiplicitas sit peraddita realitatum accidentalium: tum dentiaque ex hoc, quod qualitates alicujus se odii verδ pertinent ad illud ad illud autem quomo lo pertinent si realiter ab illo distinguntur Igitur propter hanc distiniationem inutiles sunt ad illud qu i fi
Secunaeo etiam ineptum cst ad praestandos effectus, quos illi tribuunt; xii. quod ut probem assi uno in exemplum potentiam calefactivam , quam QS si Aristotelici haud dubie enumerant intos qualitates reales ignis ;&contendo nullam cxcogitabilem esse realitatem accidentalem , quae apta sit ad effee. ad tribuendum igni id, quod est possis calefaceret neque enim potest tus incalefacere nisi ratione suae illius mobilitatis , qua se insinuae per poros corPorum, & eorumdem partes obvias agitat. At certum est talem mobilitatem non illi provenire ab ulla realitate accidentali , nisi fing tur isti rcalitati convenire similein mobilitatem: sed si conveniret, eidem tribuendum esset principium motus : quo pasto non inet accidens; sed iratura , sive substantia naturalis. 1 Tum vero si ab ista' p tontia caletastiva, ad alias excellentiores conscen litur ; uti ad vegmtativam , nutritivam , sensitivam, &c. et mirum est qualiter enutatula accidentalis , in qua nec vitalitas , nec antinalitas ulla est , conisae c
329쪽
si iis subjectis possc operationes vitales , & animales exercere. S d iis ipsum erit adhuc multo mirabilius, si ultra proceditur ad potentiam intelleictivam, aut volitivam; quomodo Cnim cialitas accidentalis omnis intelligentiae ac libertatis inops conferet animae rationali id, quod est
posse intelligere, & velle Verum haec fusius prosequar. in Physica, ubi de causa esciente disputabitur: quod autem de potcutiis in exemplum adduistis dictum est, intelligi perinde potest de caeteris qualitatibus: sie constat de totius asscrtionis .vcri te , quam ad ilic confirmabit solutio obiectionum sequenti utra. Objicies Prim . Nulla inbjeeti dissitu ut inter se re iter, arisi pro ter qualitates quibus afficiuntur : crgo intre hujusmodi qualitates datur distinctio realis: sed distinctio realis. supponit entitatem reatori: igitur falso assuruimus nullum dari tale senus ciatis realis , quod Aristotelici v cant quati atem. Anteceduns. constat, quia λ octa praecise ut subjedia non habent inter se, pisi rationem communem genericam videlicet mistis , substantiae, corporis, animalis, &c. Sic que patet nulla entia disserre realiter ab invicem , nisi propter qualitates, quibus assiciuntur: di idem dic magis in particulari de substantiis, de corporibus , &c. Nec conse. quentia mi ous constat probationem, si qua opiis .inet, habri manifestarn in paritate axicunatis hujus geomotrici. Sr aequalibus equalia adris, exingunt, sunt Aquatia: sic itaque si indistinetis iiiiiisti infla adduntur. quae exurgunt sinit itiduli uicta: ac proinde nulla subiecta exciperent distin tionem ullain, scilicet realem a qualitatibus si perackitis, si inter istas distineti calis non praesupponiti ir. Neque tanticin dubium est, qui indistinctio realis praesiipponat clatitatem realem: igitur hoc argumento recte, & i dubitanter ollanditur. Palitates praedicamentales, de quibus strino est, . di flore inealitcr.& alas se invicem , di a si is sit celis , ac proinde entitates illarum reputaudas esse pro realibus. f. Et nego antecedens, & ratio negandi hac cst: quia su edia intabcunque illa sunt , , his c. ex se ipsis suas cutitates : neque enim su*eisia disterunt a suis cncitatibus. Igitur enti taces illae subjcetonim assignabilium vel disserunt inter se, & sic habeo intentum , quia distore inter se non possiant, quin aeque disterant e riundem subjedia; vel non disserunt;& sic non possent esse radi es,& origincs qualitatiundisserentium. Docent siquidem Aristotelici qualitates ex clatitatibus, aut ut aliter l*quuntur, inessentiis suboriri,emanare,pullulare, resultare, c.at ex iis lem enti talibus, ut patet, non possitnt suboriri qualitates diversiae,quare si quae in disseren tia enti ratum, non provenit ex qualitatibus, scd e contra , si quae est dis scientia qualitatum, haec tota conscMuitur ex ςntitatibus praesuppositis .
330쪽
et e praedis amentis entis in communi. 3o
milia subjecta differre later sic roaliter, nisi propter qualitates, quibus afficilintur; id aliqualiter & in sensu inctaphysico verum est : quia repugnat ea esse inter se disserentia , quae ab omnibus disterentiis sunt prae cisa : at se ceta considerari praecise ut subjecta, vel subjecta praescii di ab omnibus disterentiis idem plane est et igitur in hoc sensu nactaphysico disserentia subjectorum provenit ex qualitatibus , quibus afficiuntur. Sed quae tandem esse posset haec disserentia, nisi prorsus metaphyfica, quandoquidem satis supra ostensum est omnem rationem , ac denominationem qualitativam esse ex tois metaphysicam haee autem differentia riseraphysica nullatenus probat realitatem , de qua agitur. Objicies secundo. Esse rationalem v. g. est, & vocatur ab Arist relicis qualitas respecti hominis : sed haee qualitas est quid reale : ergo falso asseritur nullum tale esse genus entis realis, quod Aristotclici vocant qualiιatem. Major est certa, nam propinrca Aristotelici dicunt rationale praedicari in quale de homine; & revera id quod est esse rationalem , qualificat hominem , discernitque ab eo omni cnte, in quo non in anima rationalis. Mmor etiam certa est, quia anima rationalis est quid reale r quid aut aliud est hominem esse rationalcm , quam inesse illi animam rationalem p Tum quia similiter pro qualitate hominis reputatur esse admirativum , esse risibilem, esse docibilem , esse doctum, esse pium, Sc. & aliunde pitet istas qualitates in rationalitate consequi, hinc itaque intelligitur illas perinde esse reales. Et si de qualitatibus corporeis agitur, adhuc multo evidentius cst illas csse realcs; cum enim calicis qualitas sit tae drauratum & parietis csic album ; & acris esse lucidum ; &c. nec in istis omnibus desit evidens realitas auri, calcis, lucis . quis dubitet qualitates huj iisnodi esse reales p ergo Sc. 'Resp. Rationalitatem esse qualitatem hominis non qualemcunque a sed ostentialem ; at qualitas essentialis non est illa, de qua agitur e nam qualitas praedicamentalis, quae hic pertractatur, est accidentalis , me omnibus notum est. Vel aliter respondeo rationalitatem non tae qualitatem hominis, nisi denominative, seu attributive; sed revera esse qualitatem rantummodo animae rationalis: at hoc ipsum est, quod a nobis comtenditur rationalitatem non esse entitatem realem distiniatim ab anima rationali , & puto paucos esse, quibus aliter videatur. Quare si de cael ris qualitatibus ex rationalitate consequentibus pariter discurrendum eiunon video unde Aristotelici redie inferant carum realitates. Quod autem addunt de qualitatibus illis corporeis ; ut ine dcauratum , esse album, esse lucidum, &c. id probat quidem entibus realibus posse convenire, quod per accidentalem inhaerentiam quali ficent certa quaedam subjedia a quo minis aurum inhaeret calici; calx parieti; lux aeri; &e. sed mitria