장음표시 사용
301쪽
ne sinteonditi .es ad colloea tionem
et 8 metaplastra dis t. IV. Art. I.
indirecta & utrinque collaterali, in qua rc poni solent differentiae tum genericae, tum specificae, tum etiam individuales; seu quaecumque proprietates aut partes, quae ad tales disterentias revocantur. Nune autem ad hoc ut aliquid in linea praedicamenti directa , sive quod idem est, ad hoc ut aliquid per se in aliquo praedicamento locum habeat , nonnullae conditiones cxigi solem ; quarum prima haec est, αι persctionem ob inea entis νενι : quo pacto entia rationis chimaerica in istis praedicamentis, quae utique sunt praedicamenta entis realis , locum occupant nullum. Secunda est , ut obuneas perfectionementis unius per se et quo pasto entia per accidens , sive concreta ex variis naturis non coalescentibus in unam composita ἔ uti doctum , album , locatum , &c. talia sunt , ut nullum praedicamentum illa admittat : sed si in diversas naturas , ex quibus constant , dividantur ; uti album in parietem & albedinem : tune sic dissociata, in diversis praedicamentis locum habebunt. Tertia est , .nt obtinea perfectionem imis univoci quare analoga omnia , & aequivoca ex omni praedicamento reiiciuntue ; & id metito quidem , tum quia
naturam aut multiplicem aut certὰ non omnino eandem important ἔde sic peccant contra secundam conditionem perinde ac concreta accidentalia ; tum etiarn quia nisi genus stipe uin , quod est in sestigio
cujustibet praedicamenti , esset commune & re, de nomine naturis cadi. teris geneticis , .& specificis , & individualibus in eodem praedic mento collocatis ; non omnino esset praedicabile de istis : & sie is. . . saltem secundum quid non continerentur sub illo ; & sic rursus secundum quid excluderentur . 1 tali praedicamento : nec tota Crantiu rentur in illo contra hypothesim. Quarta conditio est , ut obrineat perfictionam entis completi , sive totius cuiustam aut generici , aut
specifici , aut individualis : de ratio evidens est , quia de Petro quidem v. g. praedicabile est , quod sit homo; at de capite aut de bracchio Petri non est praedicabile , quod sit homo : similiter de homine praeditabile est', quod sit animal ; at de corpore humano , aut de anima rationali , quae est altera pars hominis , non est praedicabile, quod sit animal ; & ita de caeteris. Eapropter supra dictum est , qualiter non conveniat partibus locum obtinere praedicamentalein nisi indi e , aut reductitie. Tandem his quatitor recensitis eo itionibus multi quintam subjungunt , qua excludunt ab omni praedicamento entia infinita et quamvis non statim pateat, cur sint excludenda ; quia infinitudo non opponituesii ieibilitati aut praedicabilitati, per quam tantum discernitur , quid sit, aut quid non siti in aliquo praedicamenta collocandum. . At homo Diqili od by Corale
302쪽
De praedicamentis,entis 'incommuni. 2
v. g. infinitus subjiceretur animali perinde ac finitus : nam nunquid vera esset haec propositio homo infinitur est hom/:de hm similiter homo in stultus se animal νivens. Verum in articulo sequente paulo iusius perpendetur haec conditio , quae non videtur fuisse excogitata nisi ad cautelam opinionis , quaς docet Deum non habere Iocum in praedicamento substa tiae. His itaque hactenus praemissis circa doctrinam praedicamentalem in communi , deinceps agendum erit de singulis praedicamentis in par-
OTANDUM Frimo, Substantiam. si in rigore meis : I. taphysico loquimur, esse nomen puti abstractum, quod Quid Psignificat se ani substandi : idque ad eum modum , quo sex, .sebsistetitia juxta stam abstractam prolationem ae signia illi
ficationem accipitur pro se a subsistendi; aut exista regis. tia pro Erma existendi I aut essentia pro serma essendi I fitc. Neque deest aliunde argumentum invictum, quo id convincatur. Nam cum caeteris omnibus praedicamentis id commune sit , ut siprema illorum genera designentur vocabulis abstractis, qualia sent quantitas , quali-aas , relatio, &c. non dubitandum est , quin genus .premum huius praedicamenti designarum fiterit vocabulo, quod sit eonsimiliter in sensu suo abstracto. accipiendum. Sed nunquid praeterea certum est dist tentias supremas & immediatas entis abstracti non posse esse , nisi a stractas Ut igitur quantitas non est, nisi Brma aut tam litas entis abstracta , de qualitas . relatio , actio, &c. similiter a sic de Iubstantia sentiendum. ILEx hoc autem, quod non video fisisse hactenus satis animadversim, IN Qualiterquitur innumeras propositioncs,quae pro certissimis recipiuntur esse filias imo absurdas, si de illis sententia serenda est juxta riFrem metaphysicum:
303쪽
flantia; ore. siquidon tarn talis ac tam absurdae sunt propositiones illa quain istae, animal eu quantita/ς homo est quantitas; lapis squantitas, deci aut rursus istae homo est animalitas Petrus ect humanitas , dec. Nihilominus eum inustissimo ac frequentissimo usu obtentum sit, ut sit stantia pro re substatare, aut emam pro subsistende accipiatur; ideo satis eriti id annotasse ; nec praesumimus modum illum loquvndi immutare ; sed non prorsis superfluum sere duximus , si obiter ostenderemus , qualiter furiaceat reprehensioni rigoris metaphysici. Notandum Secundo substantiam itere etiam accipi pro natura ; es hoc praesertun sensu accepta dividitur in primam & secundam e per istam vulgo intelligitur natura abstracta , videlicta generim, aut specia fica , aut disserenti sis , aut quocunque alio modo universalis: ut animes, homo, rationale, &e. Per illam autem non intelligitur, nisi natura singularis , sive individualis 3 uti bis homo, hic leo , Me rvrs , &c. &hanc naturam singularem obtinuisse nomen lubstantiae pinnae opinor ex hoc , quod prima. cogitationibus ac sensationibus nostris' occurrat; fitque fundamentum, ex quo substantiae secundae, id est, naturae univctiales abstrahuntur. Tum vero non multum interest,', ut subjung tur qualiter ejusdem substantiar, & in eodem praesertim sensu acceptae subdi essio fiat in simplicem & compositam, tum physice , Iliit metaphysice ; nam id non difficile intelligitur : sod singulari animadversioneo hic esset circae illam aliam, nec minus communem acceptionem, qua fit ut subsantia cujuslibo rei pro ejus lain entitate usurpetur , sicut etiam partes substantiales pro entitativis & reciproce; ex hoc quippe loquendi modo paululum confirmatur doctrina in articulo subsequente stabilienda. Quapropter ea singulari animadversione, ut dixi, opus esset, nisi commodius.videretur illam transiste in cundem articulum subsequentem.
His itaque praenotatis' quid aliud hic statuendiam est , nisi ad praedicamentum substantiae pertinere quidquid tale est , ut ei conveniat pe tactio sive substandi , sive subsistendi ; licet enim persectio subsistendi non sit serinalissime loquendo substantia , scd subsistentia ; quae utique illi praesipponitur ; nam prius, est subsistere quam subitare : nihilominus ne diste latur a loquela usitatiori scholastrea , accipiemus submotum pro utraque priniit' a pertatione , sive etiam Pro re, cui
ut utraque , aut alterutra persectio .convenit. Hinc autem concludemus quam vana sit illa Religiositas , qua plurimi Aristotelici ac praesertim Thoinita verentur Deum reponere in hoc substantiae prae
304쪽
De predicamentis extis in communi. a SI
Ad praedicamentum substantia altivet quidquid tale est, ut ei conveniat perfectiosve substandi, De subsistendi:
sicque Deus non est excludendus ab isto praedicamento.
substantiae susticit habere perstelionem illam , quae est de con-ccptu formali substantiae: ergo ad praedicamcntum substantiae atritici quidquid tale est , ut ci convcniat pcrsectio sive substandi , sive sibsistendi. Antecedens patet cx ante chelis ἱ quia enim entia in siis respcctive praedicamentis locum non habent , nisi ratione illius formali tatis , quam. habent commuirum cum illis decem supremis generibus, quae dividunt ens in decem praedicamcnta ; hinc Gidens est nihil aliud ad habendum locum in praedicamento substantiae exigi , nisi persectionem illam , quae, est de conceptu serinali substantiae ;sc enim erit una eademque sermalitas hinc sebstantiae, hanc ejus entis , quod in tali praedicamento reponencium supponitur. Consequentia quoque non minus patet me ante diciis ; quia divifio primaria entis in substantiam & accidens in hoc consistit , quod alia quidementia substent , scilicet accidentibus quae adveniunt; 3e alia accidant,s ilicet subjectis , in quibus recipi intelliguntur : atque ita pertatiose alis substantiae est 1iibstare accidentibus ; at substare supponit id quod cst Libsistere: nam neque accidentia egent accidere & subjictari, nisi quia non subsistunt in se ipsis ; neque caetera entia praeberent receptionem accidentibus , quod cst communicare illis subsistentiain , nisi subsisterent in se ipsis : quarc persectio substandi supponit persectionem subsistendi: & sic utraque involvitur in conceptu sormali adaequato substantiae. Ergo redie conclusurn filii pertinere ad praedicamentum substantiae quidquid tale est, ut ei conveniat persecto sive substatvli , sive subsistendi. Probatnr Secumso. Si illud omne , cui convenit persectio substandi inon obtineret sutim locum in praedicamento substantiae , id proveniret ex impedimento alicujus dictrentiae , quae non pertineret ad illud praedicamentum: sed nullum tale impedimentum occurrere potest: Ἀ-go &c. Major constat; & mie illi, qui Deum amovent. ex praedic mento substantiae, amovendi causam opponunt eu deducunt ex distarentia infinitatis, sive ex hoc quod Deus sit infinitus, aut in aliis dis-
v I. Neque habenda est ratio iditatem tiarumst
305쪽
Deus non est exul a praedieais memo obstan- . tiae.
ri icamentum substantiae, moΡ- tam lapidi sebit . si , , id dii, differentiis accidentalibus I riter ut hoc tuterin dicani, tota substantia Divina pertinet ad praedicamentum substantiae , nec quicquam obstat ininidi sit infinita.
rariolIciri propter quam Deus removeatur a prae sicainedio lucitantiae,maon intelligetur ex solutione objectionum sequentiuio.
α-νHL Deus subsistit pue se nihilominus locum non si Ilii mento substantiae r ergo itasum est alcinere ad prae client substantiae quidquid habet pericetionem sive substandi .
306쪽
De pradiementis entis in communi. 283
teriorem illius partem , de qua sola est difficultas , probabitur ἰin
hunc modum. Locum habere in praedicamento substantiae est concludi intra limites talis praedicamenti : at Deus intra limites illius concludition potest; sive quia est infinitus: quidquid autem infinitum cst concludi terminis ullis non potest , ut ex ipsis verbis non obstiire consitat. Sive etiam quia rebus omnibus sua loca in sitis respective praedicamentis distribuuntur consormiter ad ipsarum naturam, quam ubique comprehendimus: at naturam Divinam nullo modo comprehendimus,cuua ex toto incomprehensibilis siti ergo &e.
Resp. Et nego partem antecedentis posteriorem , pro cujus una & ω is altera probatione multipliciter solvenda dico nec conitare quod aliquid infinitum concludi ullis terminis non possit, ut in Physica sinci crus: nihl l . b. nec saltem constare quod non possit infinitum aliquid locum habere stat. intra amplitudinem infinitam , at cujusvis praedicamenti amplitudo cst infinita ι & sic quidem ut perinde comprehenderet substantias numero infinitas , si revera daretur numerus . illarum infinitus. Tum quamvis
substantia Divina fit infinita habita ratione status sui physici adaequati ; non tamen est infinita habita ratione status metaphysici inadaequati , in quo considerari potest praecisa ab infinitate , & a caetaris omnibus attributis : at res non collocantur in suis respective praedicamentis ratione status sui physici adaequati ; sed ratione status in taphysici inadaequata , in quo considerantur prout obtinentes se alitatena ejus praedicamenti ἀ ad quod revocantur. Alioquin nulla res collocaretur in ullo p edicamento , quia nulla est , quae si adaequato sumitur , non sit conivnoti cum multis di fierentiis , quae removerentillam a tali pnedicamento , in quo consequenter ad praecisionem con
Rursus cum res non ponantur in suis praedicamentis, nisi per com x. cuius metaphysicos inadaequatos correspondentes formalitati praediis Et alium camentali , ad quam res illae r ocantur , patet hinc qtiam parum de hic ad hunc e ctum exigatur earum comprehensio ; imo ad tribuendum ζζζὸ ζ e. Iocum naturae v. g. humanae in praedicamento substantiali satis est , si agnoscatur eonvenire illi persectionem abstraetim substautiae ; n que major notitia requiritur ad parem locum tribuendum naturae Divinae. Ae denique serte fingunt Adversariti nos Deum collocare in praedicamento substantiali ad eum modum , quo res materiales in suis sedibus collocantur; ut nummi in cruments ; vestes in arcia ; libri
in Bibliothecis; &e. sed si id fingunt , non video quid absurdius fingi possit cum sententiae , quam tuemur sensus non alius sit , nisi quod Deo conveniat certa quakiam substantialis pertastio , quae a suis
307쪽
di flerentiis omnibus praecisa . attinci ad illam substantiae sermalitacein se ricam , quae assumitur pro praedicamento substantiae. Objicies Seeundo. Ad hoc ut aliquid reponatur in pinsitamento substantiae non sussicit ei quacunque perfectio subsistendi , sed exiis gitur periectio subsistendi uni voea r ergo cx superiori assertione iris insertur Deum habete locum in pra dicamento iubstantiae, Antecedens receptissimum est apud omnes Metaphysicos , qui in nullo praedica-aIlento coordinant , nisi talia praedicanilia , quibus omnibus ac singulis conveniat univoce persectio supremi praedicabilis; & sic concordant universi in hoc quod in praedicamento v. g. subfiantiae nullum
Pr edicabile Iocum liabcat , quod non conveni t univoce cum caeteris in ratione generica praedicatrientali substantiae. Nunc autem consequCn-ria sic probatur ; quia perfectio subsistendi non est uni voca respectu Dei & creaturarum i haec enim perfectio est finita in creaturis ; in Deo autem est infinita : cum auicin finiti ad infinitum nulla .sit pro- sortio nulla quoque est uni vocatio. De .caetero autem cum Dcus ob sitam supremam dignitatem sub nullo genere comprehendi possit , comprcheiuli enim sub aliquo go. ocre in si acere illi; hinc planum est Deum in nullo praedicamento contineri: nisi serte dicatur quod Deus in illo obtinerct Iocum aegradum supremi generis : at quis assingere Deo audeat intelationalit rem entis Logici , quale est sive g iis , sue species; sive . differentia ,&c. Atque hine tandem potissimum confirmatur inum ad nullum praedicamentum revocapi poste ἰ quia in nullo praedicamento locum habent nisi aut genera . aut specizs , aut disterentiae . Sc. Igitur nec revocandus crit V praedicamentum subitantia; sicut neque tantumnam do vocati substantia potest , nisi prorsus abusive, ut docuit D. Aug. lib. 7. de Trinitate cap. neque obscure id coofirmat in libro de cognitione verae vitae cap. PResp. & conccstb antecedente nego consequentiam , pro cujus prolixiori probatione selvenda dico substantiam non esse quid univocamscspectu Dei & creaturarunt uni vocatione physica ; sed contendo osse univocam uni vocatione metaphysica , quae sola requiritur ad institurum, de quo agitur. At Adversarii non istam univocationem impugnant, sed alteram; quia non a uuntur de substantia Divina prout absitracta a suis omnibus differentiis, sive attributis connaturalibus; sed Prout concreta ac conjuncta cum ilIis. Itaque si substantia Divina M. tenditur prout infinita , increata , indopendens, S c. in hoc sensu co creto non in haud dubie univoca r scd tolle sensum illum concre-
308쪽
De praedicamentis entis in communi. 28s
cile minus univocam , quam si neque esset infinita , neque increata . neque independens , &c. Tum . vide quae superius dicta sunt disp. I. art. a. pro uuivocatione entis respJu Dei & creaturarum e proderuntque ad similem convictionem pro uni vocatione substantiae ἔ nam utraque dissicultas eadem est; sicut citaui utraque est multo minus de re, quam
Dico deinde non minus dignam propterea fore substantiam Divinam, licet sub genere substantiae praedicamentalis comprehenderetur z tum . quia haec comprehensio non esset: nisi pure metaphysica ; tum quia species, quae comprehenduntur sub generibus, siunt nihilominus ipsis generibus digniores ;nain nunquid homo est dignioraminati, & sic de altis sic etiam substantia Divina licet esset speetes quaedam sebstantiae, non ea- propter minus digna esset, quam substantia in communi. Dico denique nullum sequi incommodum ex hoe, quod sissimntia , aut aliter natura Divina concipiatur ad instar speciei, in hoc nempe sensu quod Logiei nomen i speciei tribuunt naturae , quae sub superiori generica continetur; nec obstat quod Logici similiter per speciem intelli sunt naturam individualiter multiplicabilem, qualis non in natura Divinar non inquam id obstat; tum quia multiplicabilitas illa individualis non est absolute necessaria ad rationem speciei saltem aeceptae in sensu phy- cO.z tum etiam quia si non indivisualiter , at saltem est persenaliter multiplicabilis. Quad autem speetit ad Authoritatem Divi Augustini . Parum illa urget : seu quia D. Aug. Iocis citatis non intendat qui quam aliud probare, nisi Deum non esse stibstantiam ad instar erratae mu- . tabilein &substantem variis accidentibus: sive etiam quia non pertractat controversiam de qua lila agitur , in rigore metaphysico ; sed potius issensu ac stylo morali, qui ad rem praesentem non interest. De caetero potest unusquisque satis evidenter colligere ex ante dictis. qualiter ratio , quae probat sebstantiam Divinam posse revocari ad praedicamentum substantiae, non minus madet quantitatem , seu magnitudinem Divinam posse similiter revocari ad praedicamentum quanti- ratis & sapientiam ad praedicamentum qualitatis . & iminensitatem ad praedicamentum ubicationis, &c. quare nulla deinceps quaestio movehitur de revocablitate attributorum Divinorum ad praedicamenta , de quibus agendum superest. Neque obest quod haec predicametria accidentalia sine : nam quamvis attributa Divina , tu saepius dictumesti, in isensit ac rigore physico acci lcntalia non sint: nihilcminus insensu ac rigore metaphysico veluti pro accidentalibus considerantur ;quia intelliguntur consequi ad Divinam ectutiam , veluti ad radicem di plenitudinem omnem essendi.
perfectiois nes Divinae sint praediea
309쪽
x V I. De proptietatibus tandem substantiae praedicamentalis satis erit,si ex muI-ξη po tis enumerari solitis duas vel tres ad suminum recenseam, quae diligentio η' ' μ' re in alitentionem merentur. Prima cst quodsubstantia non habem cont-- iste, sub , idque verissimum est in sensu metaphysico, in quo substantia nihil istantiae fori inlimine importat nisi id, quod est subsistere aut etiam substare: ae praedica- una ratio sive subsistendi, sive etiam substandi , ut evidens est , non est li contraria alteri, & inde vulgo insertur unam si bstantiam non esse contrariam alteri, nisi ratione qualitatum contrariantium ac sese mutuis destruentium ; videlicet ignem non esse contrarium aquae, nisi propter reciprocam contrarietatem , hinc caloris ignei , hinc aquei trigoris. Mnon sic discurrendum erit in Physica , ubi ostendetur non differre mve activi tatem , sive actionem a submutia cujus ibet agentis. Secunda
est, qu/d substantia non suseipiat magis ct minus; idque rursus veriss-uium est in sensu metaphysico: quia formica v. g. tam per se subsistit, ac tam substat accidentibus suis, quam homot; led paulo aliter se tiendum est in sensu physico, in quo substantia cujustibet rei cum sua entitate seu quantitate identificatur, & haec suscipit magis S mimispso enim major est entitas hominis , quam formicae. Tertia proprietas vulgo additur, quod substantia non sit rapax inhasionis; di id tandem quoq; verissimum est in sensu metaphysico,in quo substantia accepta proe quod est substare, evidenter non est Arma inhaerens ;sed subjectumis haesionis formarum scilicet accidentalium , quibus substat; sed in sensu. physico res aliter se habet, quoties accidit ut substantiae adveniant aliaex aliis, & adveniendo inhaereant, ait adhaereant multipliciter; ut aurum C lici , qui deauratur ; calx parieti, qui dealbatur; ignis ligno , quod cala- fit; &c. Unde obiter colligi potest , quam parum concordent physica cum metaphvsicis, & quam gravi periculo turpissime errandi se expo-
. . , neret , quisquis vellet de rebus .pbysicis quicquam decidere cohaere ,-- P ter ad considerationes & perceptiones metaphysicas et quDd justo sed .-
quentius& usitatius est apud Aristotelicos. . Diuiligod by GOrale
310쪽
. De P aedicamentis emis in communi. 7
OT ANIMI M rimo nihil tam familiare esse MN physicis , quana ut quidquid omni enti convenit, id totum rvputent convenire & advenire illi per formam, quam voce abstracta proserunt. Eapropter neque ipsienti utitversilirer spestito convenit e te ens, nisi per enti talein; neque vzrum, nisi Pin veritatem; neque bonum , nisi per bonitatem; neque unum, nisi per unitatem ; ireque essor , nisi per es sentiam ; ncque existens, nisi' per existentiam; neque substans, nisi mei substantiam ; neque subsistens, nisi pet subsistentiam ; neque quid, nisi per quid litatem; neque hae , nisi per havicitatem; ac proinde nec qua eum , nisi per quantitatem advenientem, & sic de cineris innumeris. Tum oro juxta eundem morem ac genium metaphysicum , n que Deo convenit esse Deum, nisi per Divinitatem; neque Angelo esse Ang tum , nisi per Angelicitatem: neque homini esse hominem, nisi per humanitatem; neque animali esse animal. nisi per animalitatem; neque corpori cile corpus, nisi per corporeitatem ι& sic de naturis omnibus. i in quibus quot sunt attributa , tot intclligunt sermas advenientes 3c denominantes sibjecta , quibus adveniunt a aut advenientes
Scis quia saltem certum est multas hujusmodi Aenias nullam importare realitatem distinetam a subjecto . cui advenite concipiuntur: quis erum unquam cogitavit sive entitatem , sive aecutiam, sive quis ditatem differre realiter ab ente, cujus est illa aut entitas, aut in eis,/ue quid litas p vel quis unquam similiter cogitavit de admittendo dis crimine reali inter Deum & Divinitatem; inter Anselum & Anyticitarem ; inter hominem di humanitatem, oeci hinc pro omnibus h jusmodi formis soluistibus ac sapientibus abstractionem metaphysicam