장음표시 사용
151쪽
Conclusio. Definiuntur optime pumea
sumpta optine, Heuntur quorum nomen commune es , Ora si ubstantiae secundum ιllud nomen eadem,oc. Est Henrici locis citatis art. Dq. 3. q. . Dico quod licet omne nomen aequivocum significe plura non sub una arrone ret, quia nibi gnificat commune reale, sues,nguiaresve niuersale ad illa , quale est omne nomen nitiorum , O . Vbi expresse amplactitur allatas aequivocorum, intuocorum definitones.
Probatur autem Conclusio, quia per has definitiones optim explicatur natura eorum, ut dictum est. Ad secundam quod Eliam vobisun univoca , vel quia --, ct tamen de filo nomisere Miseremis in desinitionibo alia noDicendum quod,per j nomen significatur siue non eno verbum, ex quo sertasse, talem aequi uocati rem euitaret Henricus art a. q. . eodem modo de nomine, , esto tus est,er sic ,eum verba realia non sint proris ni hominum,
dici, quod nomini, sue verba vocalia , Oς. Et loco nominis agendo de aequi uocis, & vni uocis art. 3. usus est signo vocis , ut abstrahereta nomine, ,etbo , , teretur signo communi S vero aliquam babent habitudinem propter quam Oxillis communire imponitum, Oe. x quibus clarepaici indifferenter sumendum nomen. verbum in prorosito Ad formam itaque argumenti distinguitur antecedens.
Ad secundam obiectionem quod. Etiam ' η' μ , vel aquiore unde malimnitur lyrario subsimila Mi
152쪽
eendum smiliter , quod per fratio subintia. Intelligitur omne illud, quod significatur voce imposita. Ex quo ortum nabuit distinctio illa celebris apud Logicos de uni uocis uni
uocantibus, de uni uocis uni uocatis,4 de aequivocis aequiuo cantibus, is qui uocatis . Nam uni uocans , siue aequivocans est ipse terminus siue vox, uni uocatum vero , siue aequivocatum est ipsum significatum per nomen , siue terminum, quod in praesenti appellatur ratio substantiae, idest eius, quistat pro subiecto, sic dicebat Henricus ibidem arta 73.q. q. ae quidem ratio est alia , O alia secundum modum, quo conceptus ab imponente circa rem en alius, ct alius itaque fratiosubdam riae, stat pro eo , quod velini uocatum est, vel aequi uocatum. Ad formam itacue argumenti distinguitur consequens Ad tertiam quod , aequivoca nequeunt de iri. Dicendum quod etiam aequivoca conueniunt in hoc, quod omnia habeant, quod sint eodem modo , 6 sic possunt definiri secundum illam communitatem, quam habent. Quando vero solet dici aequivoca non posse definiri, intelligitur de hac, vel illa aequi uocatione, in qua aequivocata nequeunt conuenire ,
sic non potest dari desinitio de ijs, quet aequi uoce sunt subali. qua voce,nisi prius dividantur ab inuice,& sit sacta distinctio de quonam velimus loqui Communitas tamen qui uoco rum non est nisi per rationem , de quid ditas illorum non est nisi per intellectum , unde ipsa non possunt dici uniuersaliata quemadmodum dici possunt analoga, ct multo verius univo
ca In hoc egregie habuit sermonem Henricus art. 7 .ci, ad tertium-Commune analogum pro tanto habet rationem uniuersalis, quod possit unica di tributione disribui per hoc signum omne in omnia sua stgnificata quasi in oppositi, Mu potes ivniuersale verum in ua veresupposta. Quod quidem non con tineisua signiscata aeque principalia,neutrumscilicet per rationem aliquam icut continet aequivocum eas propter quod nullam habe rationem uniuersalis, ne aliqui participas dera' tione
153쪽
Ad quartam quod . Est aliquod nomen ut populussignificansge niem, O arborem , O tamen non esse aquiustrum. Dicendum attendi debere particulam illam positam in definitione, secundum illud nomen. Vnde requiritur nominis, siuevocis perfecta identitas . Variatur autem vox siue nomen sit, siue verbum per oppositionem spirisionum uni, non alteri per productionem syllabarum in uno,& non in altero,& sic de caeteris . Vnde licet dint eaedem syllabae debet attendi prolationis regula . Qui vero populus primam habet prodii clam infignificando ardorem, breuem insignictando ge rem,potius habet rationem duplicis nominis , quam Minis aequivoci . Ad forma itaque grgumenti negatur antece
R o parte negativa. Arguitur primo unicum
est praedicamentum substantiae: ermetiam unicum erit praedicamentum accidetium Amtecedens patet. Cpnsequentia vero probatur. Quia oppositorum debet esse eadem disciplina δε quadrat illud, quod ex Boetio affert Henricus art. 3. q. 3 ubi loqtiens de subiectis praedicamento rum ait. Nam eorum pars in reliquorum praedicatione obstan ita eH, pars in acetisentium numero est , quasi dicat duo prin-
154쪽
tis. Vnde accidentia nouem sint potius species accidentis se
neris, quam genera generalissima. Secundo Motus est accid se ergo debet constituere praedicamentum ab alijs distinctum , dc sic plura erunt quam decem. Antecedens patet ex Henrico quod L Io. q. Motuι supponii accidens insubiecto, quia ea a contrari , vel a priua.
tiuo in contrarιum, quemadmodum dealbatio praesupponit nigredinem , ct contrarium albedinis producendae . Consequentia vero probatur, quia non videtur in quo praedicaminio sit;Quia
neque potest dici esse in praedicamento aliquo ab loliat, cum ipse sit respectus termini ad terminum, nequi in relativo cum afficiat suam substantiam per modum accidentis absoluti quia est idem realiter cum termino, qui acquiritur. Vnde Henricusari I p. q. a. Albedo reus est dealbatio, qua quis dealbatus est, ct Tertio De concretis, abstractis eodem modo est philo. sophandum; sed actio, lassio, quae sunt abstracta constituunt duo praedicamenta ergo etiam agere, lati quisunt concreta Minor patet ex Philosopho, & Henrico art. 32. q. I.
Actio, lasso . Distinguuntur per solos respectus qui sunt emeab alio, in alium. Paulo post. Unde huiusmodi duo praedicamenta Maior vero patete Henrico art. 7 . q. q. Aequὸ
perfecte explicant rem rignificatam de Iubiecto concretum, abstractum. Notatur primo Numerum praedicamentorum optime de sumi ex diuersitate modo tum prς dicandi, qualiter diu ciso modo aliquid praedicatur de altero, quid istinctio, licet si aposteriori, est tamen optima, nobis apertissima. Modus substantiae est pis dicari in quid, quantitatis in quantum elationis est prs dicari in hoc quod est ad aliud se habere . Qualitatis in quale de prima substantia , actionis praedicari in quod agit, passionis praedicari a quo patitur. Vbi praedicari in quo, qua , ubi, unde c. Quomodo est praedicari inesse in a. tempore
155쪽
tempore situs praedicari in qualiter sit uatum 4 habitu, iqualiter habituatum . Sunt tamen modi intrinseci, rati one quorum differunt inter se praedicamenta, sed a priori, sunt ipsae met formalitates constitutivae ipsorum.Vnde dicit Henricusari. 32.q. . Re praedicamenii et quicquid per essentiam, edi naturam suam es contentum in ordine alicuius praedicamenii Ratio praedicamenti est proprius modus,essenia eorum, qua continentur in praedicamento ex quibus duobus stilicet ex reprae. dicamenti, O ratione sendi eius, qua ectratio praedicamenti consiluitur ipsum praedicamentum , O diuersificatur nam pradicamentum ab alio, eis Notatur secundo. Ea poni in prς dicamentis,quae sunt entia realia, inuae considerantur secundum rationem superioritatis, inferioritatis. Vnde principaliter illa solummodo prς dicamentis ponuntur, quae sunt res primae intentionis finitae, lincitatae, ni uoc , de principaliter significatae ponuntur in
praedicamento per primam conditionem excluduntur a praedicamentis entia rationis. Per secundam Deus, per tertiamens, per quartam complexa, Petrus homo, di per quintum termini, voces,qus solum secundarib sunt in prs dicamento. Qualiter scilicet significant res prs dicamenti talis. Et haec sit regula constituendi res in aliquo praedicamento. Nam aliqua constituuntur in prς dicamento diuerse, ut genera, species,
indiuidua. Quςdam vero in diverse, ut differentia,& usdani
reduci iuc, ut passiones, partes, siue essentiales, siue integrates, priuationes, d caetera huiusmodi, quae reducuntur ad prPdicamentum illius rei,cuius sunt. Qitae omnia videntur virtualiter contineri in js, quae docet Hemicus art. 66. q. I. Res distinguuntur in diuersi praedicamentis penes diuersos modos
reales, quibus siue secundum quos illii conuenii esse Fue quibu/iae participant diuersimode , bc.
156쪽
Concissio. Praedicamentasunt decem.
Explicatur. Pr dicamenta ita sunt decem genera generalissima omnes res complectentia, ut nullo pacto possint esse ,
plura, vel pauciora is Est Henrici quodl.rs.q s. Praedicamentumsubctantia diui ditu contra noue radicamenta accidentium, Mart. 3 a.' s. late art. 65. q. r. ubicumque de praedicamentis sit mentio semper numerus illorum decem supponitur, ut art. 73. q.3.
Probatur vero ratione . Tot sunt praedicamenta quot sunt modi,quibus res habent rationem superioritatis, vel in serioritatis ad inuicem, sed isti modi sunt decem ex primo notabili iergo decem praedicamenta. Probatur secundo Ratione quς sitorum,qua possunt fieri de aliquo, ut quid sit, quantum cuius, quale quid agat, quid patiatur, ubi nam sit, quando, qualiter sit uatum, qualiter habituatum Ad primam obteistionem quod. Vnum est praedicamentum substantiae ita Accidentis. Dicendum non esse paritatem,neque enim substatia, accidens considerantur ut opposita,sed ut disparata. Accidens vero, licet videatur esse commune suis nouem praedicamentis, vel est commune transcendentale, vesest solum commune communitate rationis non realitatis, ita
testatur Henricus quod I s. q. . Praedicamenta accidentium, τι distinguantur contra subsantiam, in una ratione communi conveniunt, licet non in una realitate, o Quod vero adducitur in argumento ex art. 73, quaest. 3. pars in jubstantia est pars in accidentium numero , cte. Intelligi debet quantum ad nitatem accidentis, per rationem non perrea tatem , dicuntur enim prςdicamenta nouem esse partes accidentia secundum quod intellectus se solo concipit in Oin-
157쪽
nibus praeditam ctis rationem illam essendi in alto,quiseevn.
dum realitatem non conuenit propter modos liatrinsecos, formales quibus constituuntur diuersa praedicamenta. Ad sol mam itaque argum cini negatur consequentia. Ad secundam quod Iotus non est in praedicamento rela-ιitio neque absoluto . Die endum motum reductive esse in praedicamento sui termini, immo secundum diuersas rationes in diuersis praedicamentis constituitur si en in onsideretur moritus, ut est quid successivum, est in praedicamento quantitatis ut habet Henricus art. 66. q. I. Motus secundum is consideratus ea in praedicamentoquantitatis, deart. 3 9.q. 3-ad secundum Vnde etiam dicunt aliqui, quod motus nec est de genere actionis nec de geneae passionis sed qualitatis,ut vult Philosophus 1 Metaph. Si vero consideretur motus ut subintrans rationem rc spectus, est de genere actionis, vel passionis, ita Henricus ait 66. q. r. Iotus eude praedicamento actionis in quantum ubivia irat rationem re pectus,scilice in est ab agente, c. 4rt 3 9.q a. ad tertium Motus magis pertinet ad passionem qua actionem δε quodl. I fumdamentum actionis , O pasib
sionis,cuiusmodi est motus, dic Quia vero, ut dicitur m argumento, lenta non distinguitur motus realiter a termino ad quem,erit etiam in praedicamento sui termini, unde motus Io.ealis erit inibi, motus ad qualitatem erit in qualitate, hoe inquit Henr art. o.q. a. Dicitur dealbatis,ut est in aequiviis isne, albedo vero, vitam acquisita, erc. Ad sormam itaque argumenti nigatur consequentia; suscit enim si reducatur ad praedicamentum sui termini. Ad tertiam quod Si abstracta babent diuersa praedicamen. ta , etiam concreta . Licendum quod tam abstracti, quam concreta in eodem praedicamento sunt. Non enim abstractavi huiusmodi, sunt directe in praedicamento. Sed solum reduis ctiue, unde etiam concreta habebunt hoc idem. Non sunt di recte, quia sunt voces significatiuae eorum , quae in praedica-
158쪽
mentis sunt. Quamobrem habeat reduci ad id cuius sunt. Actio vero, passio sunt diuersa praedicamenta,quia licet sit eadem tes,est tamen ratio ipsius diuersa, quia actio dicit esse ab alio, passio dicit recipi in alio . Quod vero a stertur ex Henrico, quod aeque perfecte explicant rem e re Intelligendum est ex parte rei significatae, sed concretum, abstractum habent diuersum modum significandi, unde subdit Henricus ibidem .
. Uodus concretionis magis congrcii cum ratione praedicati quam modus abstractionis, eo quod praedicatum habet rationem quasi infirmantis subiectam Oc. Ad formam itaque arx umenti distinguitur maior
Vtrum ens ad decem praedicamenta st Analogum.
RO parte negativa Arguitur primo Quod habet unum modum essendi in aliquibus illud est vere, proprie univocum ad illa, sedens habet unicum modum essendi in substantia, accidentes ergo ens est uni vocum rigorose ad
substantiam, di accidens Maior patet ex Henrico art.73.q. 3. ad secundum. Vniuocationem non operatur conuenientia visseeundu naturam,oc. Idest penes modum essen
o in suis inserioribus Minor vero probatur,quia accidens estens per se sordialiter in suo esse formali, non dependens a sub vantia, ut patet ex Henrico quodl. o. q. 8 incomposito per accidens ex substantia, accidente quotquot sunt in eo es, lentiae diuersae substantiar, ct accidentis, tot sunt in eo esse visoque modo, ex quibus patet, quod cum accidens habeat suum
159쪽
suum esse distinctum omnin ab esse substantiae, habet etiam heum eadem substantia conceptum entis communem & con
Secundo Quicquid habet conceptum omninbdistinctum a conceptu suorum inferiorum,illud habet rationem generis vniuoci sed ens habet conceptum omnino diuersum, distuc si malais inserioribus puta a substantii, accidenter His ens est genus univocum ad illa Minor patet aui ex antiquis nonnulli cognouerunt lumen esse ens, nescientes an esset sub . stantia,an accidens, Alii cognouerunt animam esse quiden ens, sed ignorauerunt an esset substantia, vel accidens, desias similia Fauet huic minori Henricus an a P . Vnum is que scitium primo Hycognitum subrauae qua rei est. Maior
vero probatur ex eodem Henrico art.2 q. a. Meo quidditas cuiuslibet speciei ve indiuium sub genere es aliquid in ipsaspeeie, vel indiuiduo prater ς γ, di qui di at generis, OMQuod multo magis de conceptu dicendum est,cum modus in velligendi sequatur modum essendi Tertio. Quodcumque sormaliter est de pluribus praedicabile, illud habet rationem generis uni uoci sed ens de substa tia,4 accidente praedicatur sormaliter:ergo ens est,niuocumvid illa maior paxet in omnibus generibus per industionem
Nam aliter est genus univocum, quia sermaliter pridicatur de speciebus hominis leonis,ste Minor vero probatur exi s.ptopositionibus , nam ista sunt molas;ses,stantia est ens, di accidens est ens ex Henrico loco citato. ω non has useidaliarem non habet genus . Genus enim reisondet ad intem rogationem famam per quid, dic Ex quo sic arguitur si quaeratur quid sit substantia,respondetur,quod est ens. ergo ens est genus , quia per ipsum respondetur ad interrogationem saetam per quid est. Quarto. Si negetur univocatio deente,hoc erit prςcipue,quia
per priui pium participari,ibstantia, quoi μς denu sed bare
160쪽
ralla est omnino initalida: ergo ens erit genus univocum. Maior ut videbimus est optima, menrici in pluribus locis. Alisor vero probatur. Quia omne genus etiam niuocum hoc habet, ut per prius contrahatur ab una differentia, quam alia; unde nobiliori, persectiori modo contrahitur genus Per rationale, quam per irrationalriin quo sensu dixit saepius
Aristoteles,in generibus latere aequi uocationes,' Henricus arti οσ. q. r. Aequiuo tio semper late in genere, ut scribituν γ P0s de art-7s. q. s. ad tertium explicat melius quid sit illa aequivocatio,quae in genere reperitu Disne Pbiloseph. 7. P0. Morum, quod aquauocaιιι es atent in genere , O hoc tam in quolibe Iubalterno, quam in generalis imo , quia secundum quod idem dieia in roinet emper in diui ne everta dignius,
nobilius est alierum extremum contrarietatis, scilice aliserum dimerentium diuidentium genus,puta rationais, quam irrationale, animatam quim uanimatum, pirιιuale, quam materiais, O incorporeum quam corporeum:Iemper auiem di,
gnius, O nιbilius parιiιιροι firmam generιδnecies, qua participat illam mobilisei di rentia quimisia, qua par icipateam differentia minus nobili. e. Cum itaque hoc reperiatur in omnibus generibus,& talis aequi uocatio non pugnet cum vniuocatione illorum; neque pugnabit cum vn luocation . Entis ad substantiam,& accidens; licet nobiliori differentiata participet folmain entis substantia, quam accidens Quinto Aecidens est genus respectu omnium nouem prςῶ- eamentorum suorum, de dicitur uni uoce de illis ergo etiamens de substantia,& accidente, ni ce dicitur Consequentis probatur quia ens est magis essentiale praedicatum , quznt quodcumque aliud reperiri possit, eum per ipsum responde λ- rare ad interrogationem quid est, ut dicebamus paulo supra . . Antecedens vero probatur. Nam esse in subiecto est com-ι ne omnibus accidentibus aequaliter, qua ratione accidens
dicitur babere suam unitatem, deesse praedicabile saltem sc- cundum