장음표시 사용
171쪽
lubstantiae est intelligenda Non en in Itisona,iden ipsa ensubnantia, siue subsistens ad disserentiam accidenιium, neqRede subiecto dieitur, idest non praedicatur formaliter de alijs, .ut primae substatiae praedicantur.Vnde dicebat idem Henricus arto d. q. a. cum substanιia, qua es pradicamenιum,dieitur ,stis en aliquid, quod uises in saltem, τι per esse aliquid
desigaetur propria rario quidditatis re non vero in subiecto remoueatur ab eo omnis ratio accidentis, de clarius art. 32. q.4 Oportet imaginari rem eum ratione esse, non in alio, sed use,ad hoc ut substantia ingenus radicamenti, O c. Sub tali itaque modo negationis intelligi debet affirmativum, O positiuum; quod satis est, ut bonitas descriptionis appareat, ita Henricus ex Avicenna art. a 8. q. a. se non in alto,non potes esse genus in praedicamento stibnantia sedre aliqua habens quidditatem Habium,cuius es ine, quod non si in I biecto, o Cum vero ex Henrico adducitur. Quod homo non ι finitur Per negationem , sed per affirmativas definitionis partes Dicendum hominem ibi definiri proprie non describi Aristoteles tamen maluit hic substantiam primam describere quam definirriquia facilius poterat per descriptionem percipi ab ijs,qui non dum persecta intelIigentia sunt imbuti Ad formam ita-mue argumenti distinguitur maior. Ad secundam quod De ii debet manifesare rei quid ratem , ct ideo debet dari per disserentia essentiales,non per proprietates . Dicendum sufficere si per tales promietates, de accidentia manuducamur ad cognitionem ipsius quidditatis quae tanto facilius intelligitur, quanto per notiora nobis manifestatur. Quas per substantias incorporeas a nobis cognosci docebat Henricus art. 3.q. 3 ad primum uantum potes ma- nuducere connexioci sensbιlibus ad insens bilia procedendo,cte. Ita etiam lacile ex eo, quod altera pars opposiri negatur, potest quis manuduci ad alterum cognoscendum. Quemadm
duci iis mediate a se dictum est, illud enim negativum est vi
172쪽
maliter positiuum ad formam itaque arguarenti distinguitur
Ad tertiam quod singularia nequeunt desim L. Dieendum omnino secundum quod dictum est superius, ad eandem obiectionem factam de indiuiduo. Habent enim singularia d
nominatiuam quandam rationis solius communitatem,secundum quam talium singularium natura explicatur,& definitur. vide ibi. Quod vero dicat Henricus procedendum esse ultra sensum , verum est , nam iudicium est ipsius intellectus. Non tamen negat ibi Henricus, quod singularia cognoscantur. Vnde dicit ibidem art. a. q. I. ad primum certitudo aliqua meri-
ratis e en us haberi poιeu non stando insensibus , ct eorum iudicio, o Ad formam itaque argumenti distinguitur ma
Ad quartam quod Indiuiduum , Osub antia Antidem re, O ratione, e Fouumpradieatur debra, ct alterum,cte. Dicendum Indiuiduum fuisse definitum in ordine ad speetem,&quatenus qualemcumque habet etiam ipsum pretdicabilitatem, quia vero est praedicabile solum peridentitateae, non autem per formalitatem, Hinc factum est, ut diceretur prςdicari,is dici de uno solo Hic vero explicatur natur primae substantiae,&ipsius' indiuidui,quatenus non est praedicabilis de aliquo sormaliter, ut de subiecto, quia scilicet prima substantia inferiores substantias sub se non habet , de ovibus dicatur. De secunda illa intentione , qua individuum, uue prima sub stantia dicitur de hac, vel illa per identitatem realitatis dicebat H enricus ari s 3. q. r. Et consistit illa intentio in respecta quodam, modo se habendi huiusmodi rei incomparatione,Ore pectu ad Ontiam communem , O ad quodlibet aliud, quod con .sem habet disinctionem, sue in una essen ta gulari. v contingit in diuinis,sue in una essentia spectina ut in homir
Qua cro deficit ualitat comauoltatio syadmentalis in
173쪽
qua eonueniant singularia respectu conditionum singularium, quibus distinguiantur ad inuicem, dicitur intentiocmnino seeunda nullius realitatis eo modo, quo etiam nomen personardicitur de Petro, de Paulo, qua habes ratιonem inquit Henricus ibidem accidenti non ex Vtenti iure, sed Kolum in conis o uimininiuim. Adsuin amixaque arsumenta distingui turisau r.
ARTICVLVS X. QUAESTIO II. An persum si essi mra substantia.
R parte negatiua . Arguitur primo Illud. est de essentia substantiae a quo substantia ta- is formaliter dicitur, sed substantia tam diciatur a subsistendo, quam a substando ergo virum iu est aetatim ill us maior patet . Nam sorinalitas rei est essentia ipsius taut in
tantum rei quidditas innotescat, in quantum innotescit eiussormalitas Minor vero est Henrician.3 a. q. s. Vιωis radicamentum non solum dicatursubmmia, ab in re existendo, sed ab alteri se subctituenda. Quasi dicat utrumque ex a quo conuenit ad substantisprq dicamentum constituendum, stilicet esse per se, alteri substare. Secundo. Si perseitas, siue esse per se, esset essentia si bstantiae , tunc quod est per se esse in praedicamento substantiar.
SEd D s est per se, de tamen non est in pti; dicamento substa tis: et go perseitas non estesseritia substantiae.Maior primitii parriuipantia rationem formalem alicuius in praedica,
ento iniuis esse debem -- vero re is debet ex dice
174쪽
dis, quia non substat accidentibus, patet ex dicto ipsius.
a tr. 3 a. q. Ei enim Deus verisimὸ existens in se , licet non aῖν υ accidentisvinctar, Ex desectu vero huius secundi connotati Deum a praedicamento excludit Henricus. Τertio . Substare accidentibus est principalius constituens substantiam praedicamentalem, quam per se existere ergo substare, & non per se esse est flantia substantiae. Conse quentia non eget probatione, cum formalitas constitutiva prς- uicamenti sit ipsa sormalitas rei constituendae in prς dicamento Antecedens vero est Henrici art. 26. q. a. De Us enim robus re Τὰ intelligitur substantiam dici, in quibus Iun ea,qua in aliquo subiecto esse dicuntur . Ex quibus verbis colligitur. substantiam dici potius a substando , quam a subsistendo. Imo ibidem explicando quomodo accipi debeat illa definitionis pars, non es in subiecto, quod nos explicamus deesse per se Henricus ibidem ait Per hoc habet, quodpossit esse subiectu α
Notat tir primo Perseitatem, siue esse, vel existere per siue subsistere, posse in proposito capi dupliciter, vel esse actu, vel esse landamentaliter, aptitudine. Quod res sit actu per se existens,certum est esse aliquid huic rei essentiale, non , tamen potest dici essentia ipsius iubstantiar, quia quatenus humius modi habet sibi accidentales, quod hoc, vel illud actu sit. quodl. Io.q. 7. ait Henricus non constitui prς dicamentum per existentiam. Tunc enim essentia rerumfus s exsuo esse essentia non constituerent praedicamentum , se uo se existentiis, necesse aliquod praedicamentum , nisi essent,s exiventibus in natura, cuius contrarium vult Avicen Debet itaque abstrahi ab hic tunc , considerari in substantia illa radica litas aptitudinis, quam habet ad essendum per se, ita ut si detur illi existentia,illam recipiat non per modum inhqrentis ali cri, sed secunduli se absolute, & quemadmodum ellentia accidentis consulit in aptitudinali inhaer. ntia, ita essentia substanti .debet
175쪽
bet de sumi ex aptitudinali perseitari, secundum quem, dum intelligitur quod substantia semper sit prior accidente,
unde Henricus art. a I .ma Sub Iaηιιa prior est accidente, quueneausa accidentium in cadi in eorum de trone . Quia licet per metaculum possit sine substantia esse accidens, illa tamen perieitas est secunduna quid , quia reperiturio accidente naturalis aptitudo asinali ita tena, siue inhaerentiam, ira proportionaliter de substantia loquendum est, si enim miraculose sit subitantia non subsistens in se, sed in alio, utc hristi humanitas, illa et inal citas secundum quid, in i propria, cum habeat talis substantia in se radicaliter inodum perseιtatis,quo potest per se ipsam obsistere. Notatur secundo Absoluta semper esse priora relativis cum sint veluti ipsorum lancam trita . Nihil enim relatiuum , ut tale, cum sit accidens, potest esse de essentia alicuius abIoluti cum debeat temper prius concipi te in se, quam in oris dine ad aliud. Vnde te lationes iundantur in ablolutis, de quibus loquens Henricus ari 66. q. a. at de illis, quae consi quunctur ex natura rerum , δει undum boodιcuntur undari s per res absolutas. die. Et in hoc can te de substantia ait Philosophus quod de structis primis subsit mi ijs, nihil remaneta quatenus scilicet reliqua omnia sunt in primis substantiis quoad realitatem exiitcntiae fundat*, nde deitiuuntur omnes respectus reales , ' omnia acciden a realia, quae in ipsis repetiebantur ex eo, quia omnia,quae lunt quid secundarium, praei opponunt , quod pilaiarium, &ablolutum est.
Conclusio Persitas es emi sebstantia.
Explicatur. Habere in se sundamentaliter, siue aptitudina liter rationem existendi per se, siue subsistendi, est ipsa tatio substantiae, di essentia eiusdem, .non autem substate acci
176쪽
deatibus, Dod solum est proprietas illius.
Est Henrici ari a I. q. a. Nomen subnantia diei, aliquidi quod L ens, non exi ens in alis, ut in subiecto, ere arr. H. q. a.ad tertium.Essesub antia ea in eo,quode esub landi paν..ticipat , art-sa. q. F. Duae sunt rationes,quarum una est esse in se, non in alio, alia vero esse in alio. Parum prima es propria ratiosubstantia,secundas ratio communis accidentili, c. post plura Propria ratio praedicamenti fumantiae est secundum se exi iere, O praedicamenti accidentium communiter inisAarere alteri, art. 66. q. r. Modus essendisecundum se, o absolute, aut es modus essendi secundumse, O estproprius praedicamento substantia , c.
Probatur ratione sic Essentia alicuius rei est illud, quod habet rationem absoluti, & respicit formalitatem constitutiis, uam illius distincte ab omni alio, sed esse per se,est huiusmodi γ' antii ergo est essentia substantis Minor probatur ex. quemadmoduma maior. A primam obiectione quod.Substantia dicitur non filia a pe εὐ existendosed a subBitueηdo se alim, Dicendu .Ibi accipi substa
tiam secundum totum aggregatum ex essentia , de proprietate. unde Onediate loco citato art. 3 a. q. s. subiungit Henricus - In quo, Hi duplex ratio praedicamentisubstantia, prima in se absoluie,secunda in respectu ad praedicamenta accidentiir, Oe. Et hanc rationem a prima ait separabilem esse, quia non est connexa cum illa, nisi in substantia creata. Ex quo patet,quod cum per Henricum distinguatur talis ratio in absolutam, respectivam, de hane non necessario cum prima ci nnexam, re cognosci pro essentia ipsius substantiae perseitatem, siue subsistere , ct ibidem explicat sie Corpus enimsub Iat, ct ideosubsonia II, 8, ita, quia non es θος ei esse,quod illam, vel istam formam,coloremueretinere, ς. Ad formam itaque argumenti distinguitur maior. Ad secundam quod, Mui-lιιititurὼ prassicamento sub-
177쪽
nantia , quia nonIubHaι accidenribus'. Dicendum ratisnet huiusmodi esse in adaequatam. Excluditur Deus , quia est subsistens habens necessarib suum esse, excluditur quia infinitus est in essendo, & quia non est compositus exesse,& essemia,ut suo loco dicetur . Quod vero deficiat hoc cotviolatum, Minum est, quod subsistere Dei est alterius rationis , es ordinis δε---- mme uiri in Affire Verri diu aritatem -- Devim Creaturam asia usi idest Creavistinam s. μ',
es diuinum exemplarum Deus autem es res, qua est numiseesse ita δε--Ad formam itaque argumenti negatur m
Ad tertiam quod Eae Henrico itia Lysi antia ui onumis aliquid, υιstibi antia inhaerens Dicendum iEi accipis tiam secundum suam qualitatem,non autem laeundum egentiam suam. Quemadmodum siquis diceret, homo est euconuenit iisibilitas, diceret de homine proprietatem dunta-E Misi&hoc ex ipso textu Henrici clare apparet loco citato artis a6. q. a. Subuo,ia habet ii-em generis,lio est, quia dici
autem habere proprietatem suam,' madmodum per ratio nalitatem habetur quidditas hominisci per risibilitatem vero
eius proprietas ad strinam itaque Humenti neSat
178쪽
Art . YR. III. 63 ARTICULUS IX.
QUAESTIO ILVirum Deus su in praescamento.
o parte affirmativa Arguitur primo. Sic
quid eontinetur sub ente,vel est substantia,vel accidens. sed Deus continetur iubente terg6 vel est substantia , vel accidens, d ire erit in praedicamento Maior patet, quia ens non habet conceptum diuersum a suis different ijs co trahentibus ex quo dictum fuit in praecedenti ipsum non esse
genus ex Henrico, Minor vero est Henrici art. 26- q. r. in argumento contra, ubi habet, quod Deus estens, quia certitudo, res, O natura aliqua dicitur de ente, qu omnia Deo conue
Secundo Inter Deum & creaturam est aliqua unitas sal tem minimarergo Deus cum illa est in praedicamento Proba tur consequentia, quia praedicamentum includit ea, quae saltim generice sunt unum Antecedens vero patet, quia esse creaturae est quaedam participatio esse Creatoris. Vnde dicebat Henricus art. S.q. is ad tertium Vnum quid sunt esse creata, ct increata, ct esse errati, o increati, dic. Tertio in conueniunt in ratione analoga entis, illa ponuntur in praedicamentis; sed Deus,in creatura conueniunt in ratione analoga entis. ergo Deus,&creatura ponuntur in prς dicamentis. Maior nota est ex praecedenti, ubi conclusum estens esse arialogum ad praedicamenta substantiae, accidentis. Minor vero probatur ex Henrico art. ap. q. I. Esse autem sm'plicite es commuae analogum creatura, ct creatoris c. et Quar-
179쪽
Quarib omne producens producit sibi simile, Muniuoe
tu cum illo, sed Deus est producens creaturam ergo univo, catur cu illa,& ponitur in prςdicamento. Maiora pud Philos phos est certa Nec est recurrendum ad productionem quia uocam, qualis est solis respectu subIunarium, nam ut habet Henricus art. EI. q. a. ait Sicur aliquod generatum a soli, O si non aecedat ad similitudinem speciei cum Iosi,vi recipia δε mam olis,accedit tamen ad aliquam imitationem speciei solis, τι recipiaιformam aliquo modo proporιionabsism, ct correspondentems mae, Minor vero est de fide. Quod si dicas Deum producere quidem creaturas, sed non assimi Iare sibi eas, Contra est Henruus ibidem . Mare cumforma diuina Vsum esse, quo omnis creatura mutua nomen inendo, quantum es causa eius; nec eo dicere, quod saltem in esse , coa
sententia imitationis communice creaxura cum creatore, O
Quinto Deus di creatura differunt a non esse, siue non enute perentiratem suam: ergo talis entitas erit illis communis Antecedens patet, neque enam sunt non entia Consequentia vero probatur, Nam iIla,quae faciunt duo differre ab alto,iunx communia ipsis disserentibus quae cum differant ab alto,non disterunt inter se. Explicatur sci Socrates, Ilato differunt per rationalitatem ab equo, rideo rationalitas est con munis Socrati,in Platoni, nam per ipsam non dissert Socrates , Platone . Cum itaque per suam entitatem differant Deus, Creatura a non ente, tamentitas illa erit communis Deo,&i Creaturae, quemadmodum per ipsam constituitur crea iura in praedicamento, ita & Deus.ad quod adduci posset He nricus altis . . si Deus escae numero ommum nitum smplicster, AO absque determinatione dicto eme comprabenduntur sub etmidi tributione Deus . di creatura,
Sexto. Quicquid vete, di proprie est substantia,illud est in praedicamento substantiae, sed Deus est vere proprie su simila erso est in praedicamento substantiae Minor patet exc
180쪽
Ilenrkoart. 32. q. . Ratio p aduameηι subsantiae , quas in se subsistere, ve potius existere, verissim Teo conuenit,
quanto verius in se sub sit,quam alia, o c. Minor vero proin batur ex eodem art. 1 . ad tertium. De subsantia, qua espradicamentum, dicitur , quod es aliquid , quod non es in subiectos Septimo Tandem dissicilius arguitur. Nam sunt in praedicamentis illa, quibus aliquod genus praedicamenta letis
univoce conuenit Sed Deo, de creaturis conuenit univoce aliquod genus prςdicamentale: ergo Deus etiam est in praedia camento.Matur supponitur tanquam undamentum verat sententiae Henrici probandae statim Minor vero probatur, quia ex Henrico Relatio est uni uoce conueniens Deo, creatu. xis Ita habetur art. 3. q. 3. uoad id, quod de proprio ha-hen relationes in sua signi catione,υηiuore significa ηι η diui uinis , O in creaturis. c. Notatur primo Tamquam certissimum , an dubitatum apud omnes, praecipue apud Henricum, quod esse creaturae est esse participatum ab esse diuino, quatenus Deus per cre tionem dedit tale esse creaturae, a se productae, ratione cuius esset creatura aliquo pacto suo Creatori consormis. Vnde egregie Henricus quodl. I.q. 9. Creatura participat esse Dei in
eo, quod es in sua essentia quadam diuini eo semilitudo heurimet Allic flesse in se sub Iiens extra ceram in sua essemria, Ube ρώadam Amititudo I gilli non per aliquod additunt ei,oc Ratione vero huius participationis, . essentialis dependentis, quam habet Creatura a suo Creatore dicitur esse composita ex esse essentia, essentia illius non est ipIua esse creaturae, unde Paulo post subiungit ibidem Henricus Esse enim habe in quanium alterius egeritus A. Non esse autem habet de se, e in illud non esse coali, quando ille,qui fecis, quod en conseruare desinit, circ.