장음표시 사용
311쪽
habet auia ergo retationes in semulis generibus quandoque suos secundum rem, quandoque secundum rationem, ides relasiones communes ab aidis disserunt quandoque secundum rem, quandoque secunaum rationem quandoque vero mixtim, loriquendo autem de realibus, absolute dicendum est, illas differre. Probatur. Relationes habentes diuersam sermalitatem sui
fundamenti, habent differre realiter ab alijs, habentibus aliam formalitatem .sed communes, de propriae relationes sunt huiusmodi ergo disserunt realiter. Ad primam obiectionem quod Reperiuntur in eodem respectu eiusdem relaιisne communes, propria. Dicendum . Diuersas formalitates ponendas esse necessario .conseque ter distinctas realiter relationes, quae si a subiecto non desumunt suam distinctionem , secundum quod in eo sunt, distinguuntur tamen obiective M penes suum modun sun dandi Vnde idem potest habere diuersas specie, & diuersas genere
relationes, quatenus habet in se diuersa saltem secundum rationem scindantenta illarum, quando diuersi ponuntur termini v dicetur suo loco. Ad id , quod adducitur ex Henrico quod l. q. q. a. Dicendum loqui tunc Henricum, arguendo pro aduersarijs,quibus respondet statim,realem distinctionem,sundamentoruni non esse necessariam, sed sufficere ad reales relationes distinctionem sundamentorum secundum rationem
excipiendo activa passiua ita ibidem paulo post relationes reales . Non requirunt diuersa fundamenta,nto in actiuis , paniuis, e Ad formam itaque argumenti negatur ma
Ad secundam quod omnes modi videntur habere rationem mensura,ct mensurati Dicendum, hoc verum esse', sed valde diuersimode. Nam, si consideretur unitas secundum se habet suum modum mensurandi, quatenus ratione sua in diuisionis, persectionis dicitur esse mensura aliorum. Quando vero applicatur relationibus aliorum generum, tunc sumitur transum-
312쪽
ptiue quatenus descendit in alia lato modo sumpta men. iura. Ita respondet Henricus art. 63. quaest a. ad secundum. Vnisas primo modo consideratur,vi ab ea procedi materialiter per replicationem omnι numerus, ct a persectione formali, qua consiuit in sua indiui ilitate , deficit omnis numerus,
per hoc comparatur, vimen ura ad numerum penes secundiam Senus relationis, secundo autem modo comparatur, υ descendis
in omnia alia,cte. Ad formam itaque argumenti distinguitur
anteceden S. tertiam quod . Relationes communes circumeunt omne
genus relationum, quia sequuntur unum , , mulium diuidentia ens. Dicendum Relationes communes non sequi unum, multum sub quacumque ratione, sed determinate per talem rationem sui sundamenti idcirco non bene dicuntur sor- maliter circuire omnia alia genera licet aliquo pacto per similitudinem aliquam videantur cum illis coincidere. Rc sponsio- est Henriciari s in. 3. ad secundum Vnaraiiove magis spe, ciali fundantur relationes diuersae super iuersa praccam enta, quia ratione multi, aut unius relationes communes , simi. liter relationes in potentys, Gnaealia ratione speciali, scilicet, quia ratione a Diui ct passivi, o sunt in mensuris ratio, ne perfecti, O diminuti, e . Quod vero in con trariumex Henrico adducitur , non obstat quia sermo est de uno indeterminate a considerato Ad formam, itaque argumenti distinguitur
313쪽
Vtrum proprietates relationi bene assi
gnatae parte negativa Arguitur primo contra priamam.Contrarietas non potest esse in relativis, neque ut relativa sunt, neque ratione und menti ergo non est proprietas relationis ha-- --bere contraria consequentia tenet a diuisione sufficienti Antecedens vero probatur quoad primam partem , quia reIativa, ut relativa, sunt non habent oppositionem contrariam, sed solum relativam Faterent in opponitur filio relative, non autem contrarie, cum contrarietas sit inter ea, qui inuicem secvpellunt, unde Theologi ponunt, in diuinis Patrem opponi filio relative dumtaxat, quod habet Henricusari II. q. o. ad tertium Ratione relationis opponuntu . Patet vero quoad secundam partem, quia saltem ratione substantiar, quantitati non possunt esse contraria, cum substantiae, quantitati nihil sit contrarium , ut suis locis dictum est, tamen substantia, & quantitas sunt fundamenta relationis.
Secundo contra secundam pelatio dupli est vera reIatio, sedi e non suscipit magis, is inus ergo reIatio non suscipit magis, Minus . Minor patet, quia nihil dicitur magis, ve minus duplum quam aliud. Maior vero est Henrietari. da q. I. Duplum, o dimidium, O eatera talia,qua dicunt eu modonumeri,continentur sub aequali Oe.
314쪽
Tertio contra tertiam Subiectum δε propria illlus pascdicuntur ad conuertentiam , sed haec non lunt vera relati uia de genere relationis praedicamentalis ergo dici ad conuertentia, non est proprietas, quarto modo conueniens resation-Minor probatur. Nam optime dicitur homo est risibilis &4isibile ei homo, cuius conuertentiae sundamentum esse potest, quod adducit Henricus quodl. . q. 3i Ebsentia homini in eo , quod homo,non est mo habilitas quaedam adactum ridendi, q*od appestatur esse risibiis Minor vero patet ex praemissis ex
Henrico art. Fq. q. r ad primum vocante talem relationem secundum dici Euandoque in eis, tilla exinit relatio secundum 6 se, neque rei, neque rationis, sedsecundum dici tantum, quali es inter partem, totum, O inie subiectum, O acciden Oc. Quarto tandem contra quartam . Ruphabent rationem prioris,in posterioris, non possunt esse simul natura, sed relativa habent rationem prioris, posterioris ergo non sunt simul natura. Maior patet ex ipsis terminis, nam simul opponi tur priori,dio teriori. Minor vero patet dupliciter . Primo Pater est prior filio, quia est causa illius. Vnde Ficnricusar. S. q. enim sunt in patre, babent ordinem ad ea, quaiunt in. o secundum rationem principiν,9 principiati Secundo, prObatur de prio; itate, & posterioritate temporis, quae sunt rela itiua,& tamen non suti simul natura. Quod in relativa potest deduci ex Henrico quodl. 3. q. r. Ratio enim successionissor maliter consisti in ratione prioris, O posterioria Sunt ergo re latiua constituentia successionem. Notatur primo contrarietatem relativorum ex eo collig- quia videmus scientiam contrariari ignorantiar, virtutem Vi 'tio, identitatem diuerso , aequalitatem in qualitati,4 similitudinem dissimilitudini, & his similia. Non tamen haec est
proprietas, quarto modo conueniens relationi, cum etiam conueniat qualitatibus , neque conuenit omni relationi, sed
ii lii; amodo alicui, seia duplam dicatur relative ad dimidium
315쪽
non tameneontraria sunt ad inuicem Vt vero regula habe a. tu ad cognoscendum, quando relativa habeant contrariata, sciendum est, quod quemadmodum relativa a suis landa mentis entitatem, Se realitatem suam recipiunt, de secundum ea . dicuntur multiplicari, ita etiam dicuntur ratione ipsorum contrariari, si sint relativa fundata inquantitate, substan-tia,quae non habent contraria, neque relativa illa proprie con- . trarietatem habent. Si vero fundentur in qualitate, tunc habent contraria, quia qualitas habet inter se pugnantes species suas, de se inuicem ab eodem subiecto expellentes , laec est
propria contrarietas, ut alibi diximus. Habent tamen relatiua contrarietatem inter se impropriam, quae vocatur oppositio relativa, quatenus secundum diuersitatem, qus est inter sundamentum, de terminum,aliquid dicitur inaequale, de propter conuenientiam dicitur alteri aequale,quae ad aliud propositum vocatur ab Henrico art. 69. q. r. ad primum . Disserentia solummodo contraria communiter accepta pro diuinctione, quas ex relativis. Et quia Heiaricus quod l. q. I 3 ex simplicio, eodem modo intestigendtim de habere contrarium, O suscipere magis, minus idcirco codem modo se habet ad relationem secunda proprietas , ac prima. Et si dicatur relationem inon suscipere magis, ct minus ratione fundamenti, quia,
test intendi sint ilitudo alicuius, dum remittitur eius albedo in comparatione ad minus album , facile patet ,hoe esse debile dictum , non enim dicendus est, qui paulatim remittitur in a hedine, fiet magis similis minus albo , sed fieri minus diis mitis,4 sic remittitur etiam in dissimilitudine, licet secundari deinde dici possit, fieri magis similis Henricus docuit art. I. q. q. Diuersitas enim qualitatum secundum gradum diuersos facit, quia in Creaturis se ,es similitudo aliqua, tamen es imperfecta, dissormis similitudo, quae e i propter nitatem forma specifae imperfecta vero, Odis mi propter diuersi--um graduum,puta,quando es inter minus aibum magisesbum
316쪽
assum. Et hinc haberi potest ratio, quare aequale non suscipiat
magis,' minus, non enim ternarium est magis aequale ternatio, quatenus binarium binario: Quia scilicet aequale sun. datur in quantitate is in indivisibili termino , a quo quali Dcumque recessus suerit, inaequalitas causatur, secus vero dein aequalibus, quae suscipiunt magis minus , binarium enim est minus inςquale ternario, quam denario Satis itaque sit in praesenti percipere nos,aequaliter debere loqui de susceptione magis, is inus, ac de ipsa contrarietate, semper enim seruatur proportio, ut contraria sint in relatione eo modo, quo reperiuntur in suo sundamento, quia quantitas non intenditur, nec remittitur sed solum extenditur, contrahitur. Ideo etiam relatio hoc modo habet contrarietatem, quatenus fundat ut in quantitate, di sic de caeteris. Notatur secundo. Alias duas proprietates cum aliquibus ircumstant ijs debere intelligi. Debet quoad tertiam proprietatem aduere quid nominis conuertentiar, ne in aequi uoco quis laboret. Aliud est conuersio, aliud conuertibilitas, aliud conuertentia.Conuersione utimur in transmutandis propositionibus. Conuertibilitate vero in transmutandis terminis, siue penes significationem, siue penes suppositionem illorum, ut ex summulis suppono cognitum. Conuertentia vero non est,nisi in relativis, quia dici ad conuertentiam,est exprinii habitudinem inter extrema relatiua , ut si dicatur Pater, fili pater , demus domini seruus,quod sortasse innuit Henricus art. 62. q. q. dicens, ea autem relatio in substantia υινiusque relativorum, quando relativa haben in se realiter, spe quod fundatur,eιatio . De quibus proprijssime dicitur conuertetia, Aduertens autem aliqua esse relativa,quorum unum habet fundamentum suae relationis realis, quod in alio non est ad correspondentiam, subiungit. Aut in altero taxiam, vita mensurato, quod realiter, O relatione reati refertur ad men
ram, de sic adhuc aliquo pacto Clicet minus proprie saluatyr
317쪽
esiuertentia,qua ratione dicebamus superius ex Hent quodl. 3. q. x o. Necesse est igitur, codrelatio qua Deus refertur ad Creatura,realis sira ex pars creatur perse,ex pate σὰ Derpe accidens, cilices,quia tali relatio creau primo,, perses tu ad ipsum,ρος. ain quarta proprietate foedum, Mi Naess sis ulnatura , cuni secundunt e rin existentias ac datur bona, sequenti invitoadalterum, valet enim turba:ς hauWaeuuavitas , cum neutrum sit causi xii hi - .
ideo risibile,&homo non sunt simi natura, quia mile est veluti effectus innis . ubi itaque reperit ratio cavi, es ectus, ibi non potest poni inter ea veramatis. Hoc doce:
Conclusis. Proprietates illae qua ludi relusi is sanismi assignat a
Explieatiir. Relatioiure dicitur ab Aristotele hiarere eon traria, suscipere magis,&numis,licet hoc commune habeat citin qualitate,sibi autem ita a peculiare habet, quod dicam tur relativa ad conuertentiam, de quod sint siminatura.
μαμ aiioe e par-- ,stae parum, e paucam ,num 1 nimum, e Quae licet non sint tam proprie contracti, sicin sandata in qualitatessunt tamen etiam ipsa contraria, ut habia
318쪽
cantur relativa ad conuertentiam , patere Henrico loco eitato quodL3.q. Lo omnia relativa, conueniorer signenturiai conuertentiam dicuntur, indicitur in praedicamentis. ω denique sint simul natura,patet ex citato arti f.q. Martis
neutrum eorum in causa alterius visio, Sesan 66. q. Praedicamentum autem relationis continet habiιudines, quibus subiecta illaram babent em, O diei relatitie ad aliud, v as obιecta, sui respectibus quos important subiecta sua , qua eis referuntur, subiecta sua respieiunι, ροὰν dinem habent ad illa in eff, ei referri ad illa, absque hoe, quod eatife=Itur aboltis sura Ircundum Philosopbum in ρ adicanaentis relaιιua Iunosmia
Hatura, ct neutrum eorum e fleatis atierr, et/ιμι, c. . Proba lil vero . Conclusio per lingula sum proprietatum
explicationem, filialficienter in notabilibus est habita Ad primam objectionem quod Eelativa non possunt habere eoniraria,ut relativa sum, neque in sum infundamento. Di.cendum. Contrarietatem propriam esse in relativis penes sundamenta, qui biis habent suum esse. Aliqualem vero contra. rietatem etiam habent te ipsis quatenus in modo , ratione
sua important aliquid per modum positivi , aliquid vero per modum priuatiui , ita dicuntur fundata in substamia habet
rationem oppositionis, ut dicunt modum unius, mitti, siue identitatis, diuersitatis. Vbi licetsi amentum ipsum . contraria non habeat, habet tamen modos sindandi per mordum oppositionis alicuius . Quamobrem dicebat Henricusari. 63. q. 3. In radicamento retallonis es habitudo continens
dua relationes sibi inuicem oppositas , dic. Ad formam
319쪽
Itaque argumenti negatur antecedens.
Ad secundam quod Retatio dupli non suscipit magis
metinus. Dicendi non esse quid necessarium relationi omni, siue omni relativo, ut magis, vel minus suscipia . Proprietas haec solum aliquibus relativis conuenit, non omnibus Duplum, quia est per modum numeri non habet, quod sit magis, vel minus dupluuia sicut neque dimidium aliquid est magis
dimid vim, quam aliud , quandoquidem habent rationem determinati S consistentis in indivisibili Est tamen aliquis scnsus, in quo etiam duplum potest habere rationem susceptiui magis, Minus , ut bene notat Henricus art. 6B. quaest GDuplum, O sub duplum sub nomine inaequalis,quod non contingi plus in inaequati,quam inaquati,ninpropter maiorem Huer ritatem quantitatum,in Pu us f.ηdatur inaequalitas. e. Aliquid itaque non est magis duplum, quam aliud , potest semen ratione dupli esse magis, vel minus squale, vel inaequale, quod sufficit ad saluandam hanc proprietatem in omnibus quantitatis speciebus, licet sit solum secundum cxtensionem ipsius quantitatis eo modo, quo linea potest fieri longior, contractior . Ad formam itaque argumenti distinguitur ma
Ad tertiam quod Sub iantia is passo dicuntur ad convertentiam. Dicendum hoc esse salsum.Quod enim homo sit quid risibile, risibile sit homo; hoc est dici secundum conuertibilitatem, siue potius conuersionem, non autem conuertcntiam, quae solum conuenit relativis, quatenus valet dicere . Pater,
est filii Pater, filius est Patris filius Remouetur vero a vera relatione subiectum, eius passio, quia habent rationen causae, causati, quae est ratio repugnans relatiuis proprijs , ut ex Henrico dictum est arta s. q. 3. Pater non est pater, qui generans, nece conuerso estgenerans, quia es pater, sed Dium- modo, quia babetfllium . se genitumsecum existentem: Quam doctrinam exactissime iam tradiderat art.so. q. r. Album inse
320쪽
habet naturam, qua habile e L et ι alteri a miletur feeundun, actum, O iactu assimilatur,non requiritur nisi praesentia uia
terius extremi. Non autem debet album sui extremi esse productium. Ad formam itaque argumenti negatur maior. Ad quarta in quod Eelativa habent rationem prioris, O po sterioras Diccndum , hoc omnino esse salsum de relativis, vivere, itoprie relativa sunt. Qilod vero pater habeat ratione a principi j filius principiati, non facit prioritatem ali quam , quia in hoc disi .at causa, ct principium , quod illa arguit n. tutae, prioritatem , hoc vero non Sed hoc est Theolog cae peculationis, non autem huius loci. Libentius dicerem, intercit latiua, ut relativa sunt, neque intercedere rationem causae, neque rationem principil Cum vero dic uur pater esse causa si ij non sumitur ibi pater rigoros pro relativo, sed pro persona, quae sui generans. Vnde benedixit Henricus,terminos esse attendendos non solum penes suum significat uni, sed etiam penes id, pro quo supponunt art. in . q. s. Licet pa tersonet, ct sit gnificc t relatiuum hoc, pro eo tamen pro quo supponit, significat hominem, qui genuit, timi citur Patereii causa filii, quia genuit pium,alioquin committeretur solemnis aequi uocalio. Ad id ver de tempore adductum, iam ex parte responsum est in praedictis melius patebit in suis locis, quomodo illud prius, posterius sit, vel non sit quid reale, vel lationis, quia est parui momenti dissicultas, his ni nibus in praesenti supei sedeo. Ad solivam itaque argum e t negatur mi,