장음표시 사용
321쪽
Circa Duodecimum Articulum de Qualitate , sex ultimis praedicamentis quaris rebantur duo , scilicet Definitio qualitatis, aliorum assignatio. Erat autem
QUAESTIO LAn de nitio, species, ta proprietates qualitatis be-
i nc signentur ' O parte negativa Arguitur primo De finitio debet dari per aliquid notius ipso definito; se. haec non ei huiusmodi ergo non est bona. M aior patet, natu per definitionem debemus deuenire in cognitionem rei, di consequenter
debet habere medium notius ipsam et re definita, neque enim debet dari definitio per aeque ignota , cum definitio debeat esse explicativa, ut alibi diximus ex Henrico quod l. m. q. 8. Desinitio erit oratio indicans, quod eH esse Minor vero probatur, quia qualitas definitur per se ipsam cum dicatur e se, per quam quales dicimur. Quod vero per ipsum definitur,dicitur per aeque ignotum definiri. Secundo contra numerum specierum. Genus non habet nisi duas species ergo male ponuntur hic esse quatuor Consequentia patet, quin ista species assignantur, ut species diutis dentes primo ipsum generalissimum genus qualitatis Anteis
cedens vero probatur, quia genus descendit in species pera dif-
322쪽
differentias specificas oppositas, quae esse nequeunt nisi duae, ut alibi ex Henrico quodl.7.Ψ8. Desmi ναμ inspum sedisserentias duas,c c.
Tertio contra primani proprietatem. Quae sunt in diuese sis subiectis , non contrariantur, sed albedo , o nigredo sunt in diuersis subiectis existentes: ergo non contrariantur. Et sic qualitas non habebit contrarium Minor patet, quia assi do secundum esse albedinis non remissae, nullo modo potest esse simul ineodem subiecto ciun nigredine, ut probatur ipsuexperientia Maior vero probatur, quia contraria debent esse: circa idem, Hebent inuicem se expellere. ut docet Hem, cus quodLr,.q ι r. contraria natasunt sim a num naturaliter. c. Quarto contra secundam proprietatem. Forma qua libet consiliit in in diuisibili, deriuslibet essentia est sicut numerus cergo nequit suscipere magis, minus. Consequentia patet, Damina,quae u in diuisibili consistunt,non possunt intendi, aut remitti , ut saepius dii tui est. Antecedens vero probatur ex Henti O art. a. q. a. probante colorem separatum habere in se oarnem perte ictionem; siesse aliqrat colorIeparatur,
qui esse color per essentiam, hi posse esse perfectionis in colore quolibe exiseni in materia, quod non baberet in se colo uinis,ctc. Quemadmodum ergo impossibile esset huiusmodi eo. iorem abstractumantendi.HI vitti, ita di concretumin sui biecto,&ci Quinto contra tertiam proprietatem. Dicimur similes per similitudinem ergo non per qualitatem antecedens patet 1 concreto ad abstraetim, quemadmodum enim dicimur albi ab albedine,quam habemus, ita dicimur esse similes, iiDrudine, concretum enim appellat suum abstractum inhqrens ut ait Henricus quodl. I o. q. 8 Albedo es proprius actus, quo aliquid album dicitur, arta 3. q. 7 ad secundam. Album enim
323쪽
2 dlelpores a simili de relatio similitudinis; quod sicam, album eii simile albo, idem est,ae album est habens similitudinem cum albo Consequentia vero patet, quia qualitas relatio sunt in differenti genere, nec formaliter unum est aliud , quia per qualitatem significatur accidens formale a solutum, per relationem, autem significatur quid respectiumn
Notatur primo Cum duplex sit quale, se ilieet essentiale, accidentale duc non esse sermonem de quali essentiali , qualis est dissetentia specifica, sed de aeculentali duntaxat qua reuiuis sumitur qualitas habens suum esse in subiecto per in haurentiam, di ratione huius quali ratis non solum secundum no men, sed etiam secundum rem denominatur substantia qualis. ut dicitur paries albus ratione albedinis sibi inhaerentis. De fi nitio autem potest esse secudum descriptionem eo modo, quo genera generalissima describi dieuntur.Quod attinet ad qualitatis species, sciendum est, habitum plures habere significa tiones, sed quatenus sumitur in praesenti , non sun itur nisi pro qualitate disponente subiectum ad bene, vel male operan dum, quae non est nisi dissicile a sabiecto amouibilis iii positio vero tam dicitur esse cilli, ite mobilis quam facila , e re quo Aristote Ies dixit,omnem habitum esse dispositionem,non autem e conuerso , sed differt ab ipso habitu,quatenus piae ci-
se sumitur pro facile mobili J Naturalis potentia est habilitas ad aliquid prompte iaciendum ' impotens significat pri
uationem illius habilitatis Passio est qualitas appetitus serusiliui , vel etiam intellectui, quatenus de faelli introducitur,&remouentui ut timor , iracundia, c. Et differta pals bili
qualitate, quatenus sc est cum difficultate ri mouibilis , ut sapore , colores odores , dic. Forma tandem, di figura sumuntur , quatenus habent afficere subicctum , partes afficiuntur in ordine ad totum, laifferunt inter se, quatenus
Braea dicit ea fgratia dispositionem capitis, colli, brachio
324쪽
rum, doc Figura ver quatienus dicit linearum protractionem, di issitu Rc qua Iuor die data species quantitatis , melius men, de magis proprie vocantur mod ipsius, quia modus su . per speciem addit aliquid amplius, ut aliquod esse accidentale luperadditum , siue in ratione essendi, siue in ratione prae-Notatur secundo Circa primam proprietatem qualitatis,' quod iurarietas sumi potest multipliciter, primo pro contradiictione, secυndo pro opposivione priuatae , tertio prorepugnantia dii axum formarum se inuicem expellentium ab aliquo subiecto, siue actione propria, ut debent contrariari quatuor qualitates primae,siue actione aliena, ut reliqua qualitates; de in lioc tertio sensu sumuntur contraria in genere quali, talis Circa secundam aduertendum , quod suscipere magis de minus cst aliquid secundum se intendi, remitri, quod
conuenit qualitati non solum in concreto, sed etiam in abstracto, non abstractione reali se ilicet si consideretur v. g. albedo ut separata a sit biecto, sed si sumatur terminus eius abstractus, licet sit in subiecto, ut loquitur Henricus quod l. q. q. I. Inum subiι tum recipit magis, mus per hoc, quod forma in ipso recipite e maius, ve minus Echecundum hoc est albius, quod perfectior albedinea itur. Et denique circa tertiam prooprietatem latendum , quod ration ς qualitatis dicitur aliquid simile, vel dissimile non dc nominatione formali, sed potius sundamentali, iquatenus qualitas est sundamentum similitudinis , formaliter autem certum est, quod denominatio sim r.
lis, vel dissimilis est a similitudine vel dissimilitudine quae sunt relatione Aqua omnia satis de se clara sunt.
325쪽
Explicatur Optime ab Aristotele dictum est qiralitatem Messe, qua quales dic iniur,4 habere species quatuor, de proprietates tres secundum ex ebiitionem prae miliam Est Hentici quoad omnes partes,scd valde implicite. an- tum addeirtutionem qualitatiSarr. 66 quaeli.. . ualitas ιαν--epsa ominat quamcumque rem habenum ιn praι - .
q. Lo circa ilias de ρ νι pecie qualitasis, 'a sunt rarum, o densisnet,' quoad figuram quod l. ro. q. I. Goadimentiones, O figuras, ct quadam alia accidentia , di ire ius. in morιuo,in vino I aceto. astruum vero ad primam proprae talem quodl. 4.q. s. ιbedo ina serundum se .c, concreta, v I aburaci, dιcitu maior, O minor,initoris sec clam quod hi q. I 8 Aonisu contrarietas propere se, in uarum citer activis mutuo commuteticotibus , visuης calidum, edi frigidum, Quoad tertiam tandem art. 6 . q. i.ad Marium. Gmuri sequi ad unum in qualitate M.
Probatur Conclusio sumi vi perearitia uinta illinia
326쪽
per alι quid notius aesistiis, haec vero datur per quais di Itim aqualiIate. Iucet uua non ina concreta esse magis nora nobis, quam nomina abit racta, rua sun notiora solum secundum nataturam suam , quod o p arte habuit Henricus art. s. q. 7. licet ad aliud propositum. Dico, quod modus Mnιmanes concretiuὸ
Itint obleutim mei: estis creatura , Quia scilicet concreta sunt nobis no . ora , quaa abstracta In sic finitione qualitatis poni tu concretum suus,quia pet ipsum manu ducimur ad cognoscer.dam qualitatevicininus nobis notam . Ad formam itaque argumens negatur in inor
Ad secundam quod Genus descendi inspecies per duas differentia solum licentium species has m lius appellari modo qualitatis, quam pecressi rigoiose nomen speciei sumpetui. Apparet crim,qiiod inter se chisierunt lota accidentali quadam distincitone, qui non spectat ad qualitatem praecise, sed potius ad modum habenoi ipsam, quatenus scilicet aliquid ipsam habet facile, vel difficile mobili in vel aquisibile aia , Quod apparet clarius cx co quod iacm in eodem semper non si ac sed quoi est in una species, vel modo, sub alia ratione est in alio modo, cita calidum in frigidum sit considerentur, ut principia actionum, ponuntur in prima specie qualitatis,si vero accipiantur quatenus inferunt passiones , de percipiuntur a sensu, ponuntur in tertia. Immo habitus ipse de prima specie io se includit natus alem potentiam, ut docet Henricus quodl. 3. q. t 8. Habitus etiam non est, saccidens, e ita non habens mas naturalem potentiam. Accideralitates hujesmodi arguunt, hos esse modos potius, quam species. Si quis autem desideret cognoicere,qugnam possent assignari proprie, rigorose species, poterit qualitatem praedicamentalem primo diuidere in Incorpoream , corpoream, corpoream vero in primam,
327쪽
Ad tertiam quod POgredo, ct albedo non coni ariantur, quia exinunt Iemper in diuersiiubiectis . Dicendum contrarietatem inter qualitates omnes non esse desumendam solum ex eo, quod inuicem se ab eodem subiecto expellant, hoc enim fortasse conuenit primis qualitatibus , ut ait Henricus quodl.
I. q. 18. contrarιetas proprie non es nisi innattiralite actinis mutuo communicantιbus , visunt calidam . er frigidum,
ad quorum contrarieιatem reducitur contrarietas omnis naturalis. Sed etiam extendendam ad quandam pugnam mediatam, quam inter se habent secundae qualitates, quatenus inuicem se non compatiuntur secundum suam persectam rationem in eodem, ut post plura innuit Hemicus . calidum generans nigredinem non contrariatur albedini, quam corrumpit , nec corrumpit eam propter contrarietatem ad ipsam, sed quia
tuam non compatitur nigredo. Habent itaque nigredo , walbe,io, quod pugnent inter se, quatenus una per aliam eorrumpitur per succcisionem unius recedit altera , ut per deni- gratione na destruitur albedo, se dealbationem nigredo,&hoc est, quod dicitur contraria debere esse circa idem , id est in aptitudine , ut sint in eodem,licet non simul , sed successi uela a subiecto inuicem expellendo,nigredo enim, ct albedo sunt aptae ad inhaerendum eidem parietis parti, ab eadem se in- ilicem expellunt, quatenus per introductionem unius, desinit altera, quae illam non compatitur . Tantum enim amittitur dealbedine, quantum introducitur de nigredine. Vt ait Henricus quodl. . q. Albius e intro impermixtius . Quanto enim magis destruitur de nigredine tanto plus crescit albedo; ω contra quanto plus additur dealbedine,tanto magis nigredo destruitur Ad sormam itaque argumenti negatur ma
Ad quartam quod . Eisentiae non posivn intendi, velremi ri, ut patet in calores detur separatus Dicendum aliqua eL se retum essentias de naturas, quae in indivisibili consistunt,
328쪽
quia ecundum se sunt in esse determinato, quatenus existant. Et hςc nullo pacto possunt suscipere magis, minus , quem. admodum, nec habere proprium contrarium ; sed naturae istae sunt siue substantiae, siue quantitates, ut dictuni est; At vero sunt aliae,qus non sunt inesse determinat, quales sunt sormae accide a tales qualificantes, cista ratione suae in determi nationis bene sulcipiunt magis, &. minus, ut ait Henricus quod . q. q. II. Nibi ergo quaerendum es,quod sit causa magis,
o minus, nis quod natura, ct Gentia, cundum quam dι cuntur magis, o minus, non congissu in determinato, is inditii iali termino , ut potius anta aliquid dicatur infici puriori albedine, esse albius quanto accediι ad terminum illius indeteν- minaII, quam quanto accedit ad ocis impossionem edita Ad id autem, quod dicitur de calore abstracto . Dicendum dupliscem esse abstractionem, unam realem, alteram vero rationis Nam approbando hanc distinctionem bene dixit Henricusast. I. q. T. In ιellectus noriri cognitio non LI, ni ub ratione concreti revectu abreractionis realis quantumcumque abH hatur secundum rationem . Calor abstractus abstractione reali per miraculum ab omni subiecto iam haberet, saltem secundum actum, esse per e,4 consequenter non haberet esse circa
idem, in quo esset frigidum, neste in tota sua virtute in in omni suo gradu, ut bene ex Henrico dicitur in argumento . At vero abstractus secundum rationem a subiecto, in quo est, quatenus scilicet consideratur hic calor, non considerando hoc calidum, habet adhuc suscipere magis, minus , ut si dicat Otrum ignitum esse calidius ligno ignito intellectus velit in abstracto percipere maiorem calorem in ferro , quam in ligno huiusmodi Potest enim optime diei iste calor est maior illo, tamen sumitur cito in abstracto, hoc est,quod semper clamat Henricus non solum diei debere hoe esse magis vel minus calidum, sed multo magis hoc esse magis calidum, via lubet maiorem calorem quat vero aliquet qualitates de
329쪽
quarta specie, quas Henricus citato quodl. q. q. s. vocat qualitates in quantitate,ut sunt triangulus in quadrangulus, quae nullo modo suscipiunt magis, minus, de ratio et .sumenda ex indivisibilitate sui termini . Hoc es linquit Henricus raeeuadum rationem eiusdem gradus intermini indiuignbilis, Oe. Sed de his redibit sermo in libris de Generatione Ad formam itaque argumenti negatur antecedens.
Ad quintam quod Nonsumus simile per qualitatem , sed
per militudinem. Dicendum est,esse similem per qualitatem,
habere duplicem sensum , vel quatenus illius similitudinis, qualitas est fundamentum, sic dicitur quis per albedinem similis alteri albo, vel quatenus sumitur formaliter, quatenus per qualitatem formaliter dicatur similis, sic non potest intelligi, quia per qualitatem dicitur quis qualis non autem milis. Proprietas vero illa debet intelligi, quatenus qualitas habet hoc sibi maxime proprium, quod sundat relationem similitudinis, dissimilitudinis,ita ut nulli omnino possit com-
pctere ratio talis fundamenti,nisi ipsi qualitat , vel saltea habenti rationem qualitatis, siue essentialis , siue accidentalis, hoc testatur Henricus art. σύ. q. habet sun dari. Iuqualitatestricte aecepta non nigι mile, o di imiti. Responderi etiam posset non incongrue, per qualitatem dici aliquem, alteri similem , quatenus omnis realitas ipsius relationis non est nisi realitas fundamenti, it dicit Henricus art. σ3. q. 3 ad prinium. Similitudofundata supra qualitatem , qualitas est quoquo modo secundum illud dictum sitatum, Similitudo es
rerum disserentium eadem qualitas. Sed quia non est eadem formalitas secundum rationem, ideo,ne comm litatur aequiuo
catio, iti fiat is inutilis, melius respondetur primo modo, ubi sumitur formalitas rigo rosa . Nam certum est qualitatem ha bere rationem absoluti,4 consequenter, licet det realitatem similitudini, non tamen dare illi formalitatem, sed talem respectum consequi ex alterius extremi positione Propositio Rr a autem
330쪽
autem illa catam, dictum statum, vocat Henricis, intellis genda est solum secundum realitatem,&fundamentaliter;ὶμ inaliter alitem neqiiit intelligi; secus non polset dari relatio dissimilitudinis possia similitudini , quia vel esset qualitas sermaliter, Sc sic formaliter dissimilitudo non esset nisi similitudo , cum similitudo formaliter esset qualitas vel non esset qualitas formaliter,& sic non esset oppositorum idem genus,
quod est inintelligibile. Ad formam itaque argumenti distin
An quissitas sex praedicamentorum poctremo lo-c numeratorum suberi assignabilis.
O parte negativa primo Arguitur contra in Aditionem. Sex praedicamenta ultima unirespectiva, sed actio no est respectiva: ergo action si debet poni inter illa. Maior praeter Aristo-:m habet Henrieu qu9d LI s. q. S. In bissex se adιcamentis res lia, super quamfundantur, is quantum superil ι fundantur,circa se rationem respectus quodammodo includit quasi materialem ad respectus,in quibus concluti ratio illarum sex praedicamentorum. Minor vero proribatur,relativum enim debet subiectari in eo, in quo sun latur sed actio non subieetatur in agente, sed in passo ergo non est respectiua . Quod relatio subiectetur in suo undamento satis patet ex dictis defundamento relationis. Quod vero actiost in passo subiective, est expressa sententia Hentici art.38. Φι. ad sccundum. Di mur actio, victisoaynte, O pasei vi ς' ciplimr