장음표시 사용
381쪽
densitobatur ex hac propositione Platoeras morietur , vel non morietur, quia nusquisque illi assentiri tenetur,& inquit
Henricus quod uro. q. rr. Veritas cognita cogit in ellectum ad sibi a sentiendum , c. Notatur primo Aliud esse loqui de suturo necessatis , de aliud contingenti. Necessarium est, quod procedit ex causis necessarijs, quem adnaodum sunt effectus naturales. qui ex causis suis habent naturaliter procedere. Et de his suturis,sia nobis cogndscantur,dici potest cum Henrico citato quodl. 8 q. a. ex Aug. cum ergo videri dicuntur futura non na,quamn dum sunt, ides quae futura sunt, sed eorum causa ,-3ι-gna forsitan videntur, qua iam funt. Ideo nonfutura se fra- δεηιia sunt iam videntibus ex quibus futura praedicantur animo concepta, c. Futurum autem contingens est, quod a causa: non necessaria, sed casu vel sortuna, vel ex sua libertate operante procedit, quod optime tangit Henricus quodl. 8. q. q. ectui potes ab aliquo indist erenter sie i, vel non fleri dupli-cιter, e quia non es in VJ vis, qua necesse est eum fieri, veι quia non est in eo is determinans ipsum sieri, de de hoc paulo inserius subdit Essectus iis contingens non procedit in esse nisi
praeter intentionem per Muntatem agentis , Ut infriuiris, vetabsque oluntate υτ in ea alibus Tota ergo dubitatio pro .cedit de suturo contingenti,.siue libero, siue sortuito, vertar, suali. Notatur secundo Futurum contingens cognosci duplici ter posse intelligi, primo itaui dicatur cognosci quoad essentiam suam, secundo it aut cognoscatur secundum differentiam futuritionis quam habet respecti temporis, quo existentiam habiturum est. De hae doctrina secit mentionem Henricusari. 3. q. r. Inteιlectus, quo avrahendi ιur res σιν, ecia essectu semper concomitatu intellectum, quo apprabenditurre limplicite in Gentia sua, vidici ciuie ponens exempluηπι is v. g. ii dixem aliquis. Resurrectio eris, stella ricti resu recti
382쪽
praedicasi erit de rejurrecti e ioc. Non est in prisenti dii cultas de cognitione priori, sed postatori. Si erum dicam, P trus cras sed bit, datur quide ognitio de Petro, de ses msione, sed non datur veritas de hoc continuato complexo, Petrus sedebit, cum nullam habeat necessit rem, libere enim se detςrai nare potestimus adsedendi ni , et non sede
Com o D f turis ominentibus miti in interminata mereas, siue salpita in
Explicatur Futurum contingens ex causa libere, vel per accidens operante procedens, licet certo cognoscatur cognitione incomplexatuorum terimnorum , nunquam tamen cognosci a Nobis potest secundum rationem complexi in ordi. ne ad remporis differentiam,quo fimatum est si Henrici quod a. q. a. Gemadmodum a Nobis eire. inserio a nisis avos Gerιor bus aliqua cognoscuntur fiensia, etessarι ις ωι causis necesari , quemadmodum dictum est supra de Ecclypsibus secundum Λως , ct contingentia ad
virumlibet in sua causa per accideη - sientia Uallibili , d solum coniecturali, c. Probatur ratione sic Illud solum habet insaIlibilem cogno. scibilitatem, quod habet necessitatem , sed contingens suturum nullam habet necessitatem; ergo neque cognostibilit
Ad primam obiectionemquod Platos bis,o Plaunostribis suas cor ictoria, cis Evoas et rea; alte reis Assa coit . Dicendum sis ni illam contradictoriarum Aere in tempore praesenti, dciveterum, quando iam --φ ne i habuit Mun existemiam ita emini cygnosci
383쪽
gnosti potuit, ut ait Henricus quodl. 8. q. a. Intellectus nosteν naturaliter notitiam rviarium habere non potes , nid per eoorum actualem exluentiam , Non tamen , quando propositiones sunt de suturo , tune enim neutra est vera, ct neutra est falsa , cum riumque extreinum possit contingere.
Ad sormam itaque argumenti distinguitur maior. Ad secundam quod . iiquod uiarum est necessarium rheclypsis. Dicendum per necessitatem illam tolli contingentiam , habet enim Ecclypsis suas causas determinatas innecessarias, et de suturis necessarijs, de quibus nulla procedit dubitatio iniret senti, sed solum de contingentibus, ut dictum est . Ita quo seni quadratillud Henrici ibidem . Huiusmodi complexa non an scibilia quadam, sed portu opinabilia,cyc. Ad sormam itaque negatur minor. Ad tertiam quod . Propositio illa disiunctiva es vera Plato sedebit, e Plato On sedebit . Dicendum talem disiunctionem non erificari ratione determinationis alterius partis contradictionis, neque habere veritatem secundum requisitam proposicionem implicem; sed solum per modum totius cuiusdam orationis, in nunciari a temporis differentia praescindentis. Hine ex Aristotele dicebat Henricus ibidem . Ea em ma mn oratio, vel opinio mutatur a veritate infal ratem ne sui mxtatione ad mutationem rei secundam dictos
mam itaque argumenti restinguitur iantem
384쪽
Circa decimum quintum Articulum. Quaer rebantur sex , scilicet Cognitionis praeex1- stentia, Notitia principiorum naturalitas , Notitiae nincar certitudo, Disciplime tu litas , Conclusionis , Dependentia a primuipijs de Definitio propositionis persen
QUAESTIO LVtram omnis eomitio fiat ex praeexissenti
cognitione. O parte negativa Arguitur primo Eodem modo philosophari debemus de intellecti, ac de sensi; sed sensus sit in actu sentiendi, nihil omnino praesentiendo ergo etiam intellectus potuit aliquid intelligere, nihiloninino prae- intelligendo Maior apud Henrieum est usitatissima, & praecipue arr. 19. q. I. S1cut obiectum es primm per se mouenssensum ad actum sentiendi in cognitione sensit - - οιον visum adactum id ii; si ubiectum scientiatu iuscumque es primum per se movens inulierium adactum sentiendi in cogi sistis inui inua Minor vero probatur cum enim sensis non sit potentia rationalis, vel ducursiua , --
385쪽
o: o adtertium. βuod se ira non habet facere, odo=μιμά ιιι ηοη Gine virili mi a scilicet os sine unum secundo arguitur'. Quod est inpotentia ad se Minest sciens ed addiscens est in potentia ad sciendula: ei iis redies aliquid pruriens Maior certa est,non enim dicitur , qui duntaxat sedere potesv cum sit maxinia inte abum primum, actum secundum dissirentia, Henti arti,
3 s. q. . est. Dimis meam activa, cui rem inaram emulus, qui si operatio, egrediosa firma, se rei es Hiquid existos in actu primo Oc Minoi teris probatur per ea, quae docet Philosophus 3 de anima. Intellictus nose aniὸ addiscere es sicut tabula rasa, in qua nihil depictum es . Ad quae
aliudit Henr at t. r. q. s. Intellectus es ocul rasula apta Ari. plura, nibi habens actu scriptum in ea. Tertio arguitur. Vnumquodque primo addiscens venit ad scientiam, a negatione ipsius scientiet, sed hoc est asserere, nihil ante praesciri ergo ex nulla prae existenti cognitione a betur aliqua prima cognitio , Maior est indubitata, de Hen
tiauegationis , siue ab ignorantia diansitionis . Dicendum auod necesse en ponere hominem addiscentem esse aequirere
ritate etiam remanet manifesta.
Notandum primo Fuisse Platonicorum opinionem quod scire nostrum non esset nisi reminisci; ponebant enim arissimi, ante unionem cum corpore habere habitus virtutum,&sese. tiarum in quarum obliuionem incidebant, quando corpori, bus uniebantur, ut ex mulosophoresert Esem au r. q. . Antiquiis , Plauriri pinebant mimos prius separatas, 'am corporibus unitas, O ex impressisse idaearum batia --lias scientiarum, vis τι - , Os m tuos deferre is
386쪽
mnisnesua cum inpore sed ex corporis umbratione impediν ab usu eorum, edi ea tradere obliuioni, quoadusum , di actum scienti in particulari , retinendo tamen habitus amnes sciendi
ad bonum sensem illam trahit, ideo sessiimgit. circa 3
tas re vera ex corporis cognitione anima notira δεηι M ' tua non obnubilasio. oeota ra- πυρα. -- πιπι -- uim mis eis, Ipo it Plato sed impediente receptionem illo attonis Huius, ct notitia eyitatis mcerae , quam ab initio impedis
o - . Ei utem Aristotelis positio, quod ea, quae a nobis primo intelligunt M partim sunt in anima naturaliter, lartim per actionem extrinseram, ut ibidem refert Hem opi ni media Aristotelis, qua ponit omnes forma huiusmodi esse in materia in subiecto, babere parιim ab intra λαatura , ωροντι--μι inseca actione,partim ab intra ponebat Aristote-uia ei huiusmodifremas praexistere insubiectosilicet in po-inia,Opanim ab extra cilicet per agens ect trafmutans, v firma, qua in ipse prius erat in potentia, facin actu. Notanda secundo Ilium,qui proprie dicitiar addiscere,debere semper prs scire prum,scietiarum principia,ex quibus sciem
387쪽
quod die Philoσbui . Metaphiocorum oportet addiscentem
aliquid primum Icire IIa, o non quarere ea , cum quaretur ab eo de eis, O de)horum Wiarcipiorum notistam comparauit, a Metaphyssiorum oco Ianua in Domo, quam nutas ignorat, qui ad intrandum Domum tendit, quia per illam ingreditu homo adcognoscendumseretiora Domus, qua ignora rvt vero doceat Henr quaenam sint illa,quae debet unusquisque addiscens praestire, ut ex ipsorum praecognitione deueniat ad c gnitionem occultorum adducit ea summari e , qua iusius per Philosophum traduntur. 4, i. autem Discipulus circa prin-eipia debeat praecognoscere, nec quarere ea cum adrisit, Philoa sophus, determina primo ponesis dignitate enim debeis ponere,quia est,iden certam inhaerentiam praedirati adsubiectum. O sumis ibi dignitatem pro quolibe principio complexo, quod non es concluWo in scientia. De conclusone autem,cuius scis tiam qurit,debet habere duplicem notitiam, unam quoad partes, qua sunt incomplexa cilice subiectum , O passio , alteram quoad inhaerenιiam pasionis in subiecto te subiecto a rem oporte praecognescere quid est, quod dicitur per nomen, O ilιier e I non rnexistem - ali exterius , se tres , Onatura aliqua alicuitis praedicamenti. De passione aurem opis ut praecognoscere quid en, quod per nomen dicitur tantum, nous II, quia oris, quod quotliu scire de ea, erc.
Explicatur. Omnis primo addiscens aliquid debet illud prius habere in potentia, di debet praecognoscere scientiarum principia, habere praecognitas dignitates , subiectum , passionem, di aliquo modo conclusionem Est Henr art. r-q.ro. Philosoplus attendens motum Discipuli in scientiam per Doctorem dicit in principio OAeriorum Zet omnis
388쪽
omis domina, ct omnis disciplina intellectiva sit ex praem-
Probatur ratione sie. Nihil mouetur ad aliquid, nisi habeat aliquid de eo, ad quod mouetur, Disceas mouetur ad scientiam ergo habet aliquid scientiae. Ad primam obieetionem cum dicitur. Sensumsentire nihil
proe nitendo ergo intellectus debet intelligere hi praeintellia gendo. Dicendum sensum, di intellectum, quoad aliqua omni no assimilari, quemadmodum quantum ad primam obiecti Percrptionem tunc enim non solum inrellictus sensui consor- atur, sed etiam ab ipso dependet, di illius sequitur operationem, sic ait Henr art. I. q. a In prima cognιιι one inieι
sectus nosti omnis equitu sensum, nee H aliquid conceptum in intellecti, quod non erat prius in sensu triura tamen iunt, in quibus uitelleictus a sensu discrepat; nam sensus appraehen siit quidem, quod verum est in re, sed non apprςhendit veri tatem iudicando, hoc esse verum , ut ibidem subiungit H nr.
iu ea, ut verum hominem, vertim ignum sitamen noli ius rei erisatram a praebendιι, siue erin ta ι, propter quod de nul ps;υὶ iudicare quos si in rei veritate. Sed intellectus e con- Nerio non solum cognoicit verum, sed etiam veritatem com
Ponendo, . diuidendo, ut ibidem habet Henta Inteliectus veritasem non concipit simplici intelligentia sed solum compotione , diui ne, quod nullo pacto potest sensu conuenire in proposito non est comparandus sensui intellectus,si consideretur intellectus ante habitum Hear art. r. q. IO ad ter cum ait, Si comparetur intellectus ante babitum ad sensum. non vale comparatii, iri quoad replicem nubensiovem , o cooc pium rei e suam speciem, hoc enim iriesiectu ad ζ-ασι in iuraliter , prima cognitio 1 ticis apprehensior c sensui eae in buc non es intellectus conlevius, e
389쪽
romnahρndendum veritatem rei apprahensa, ea, qua in ρ- fa latent, vi sun proprietates, accidentia contingentia , quod sensus non babet facere. In hoe non potest conuenire intellectus cum sensu, sensus enim non habet necessariam precognitionem , qua diget intellectus,qui est rationalis, di ideo subiungit Henricus. Hoc est nobilitatis, quam habet intellectra supra Ie um, O ad hoc eget aliquo principio scientiali ad intelligendum veritatem n e , quali non indiget sensus ad solumodo comprabendendum id, quod es ope cierenus sensibile in re. Ad tormam itaque argumenti distinguitur maior concedendo illam in aliquibus, non in omnibus , ut neque in Proposito in Adsecundam cum dicitur God si in potentia ad biendum,non es sciens. Dicendum. Potentiam non esse carentiam omnis actus, sed solum illius, ad quem ordinatur,quam bbrem
dicit Henr .art. I.q. LI. Materia propter potentiam, quam babet ad formas, noὰ dicitur habere formam aliquam , neque de ullo modo formaris. Et tamen talis potentia non excludit actum entitatiuum,quem in materia recognoscit Henr.quod L ἄ- -46. Dicendum, quod lice materia de se non habeat actum forma, babe tamen actum suae essentia,O exinentiae, in quam
tum est essectus Dei. Et ad talem actum non dicitur matericia esse in potentia. Verum est, quod addiscens est in potentia ad scientiam conclusionum acquirendam, sed habet aliquid prς- cognitum, respectu cuius in potentia esse non dicitur, cita
ait Henr art. I. q. I o. Sciens autem in potenIia, qui cum uomadιι ad actum eos derandi, non diciti. addisens, ct paulo post Proprie sciens in potentia,qui en scienon poιentia,ue uiscilice contraria, ouando adit a cientiam, ex potensia alte- Ad formam itaque argumendendo illaun de scientia con iis, ct principi s. m addisciniem venire exratur nactum per
390쪽
gatione scientia. Dicendum bene ex Henr adducto in argumento, diei in eo sensu hominem addiscentem, nihil praeses. te;sed subiungit alium modum de discente proprie sumpto,&tunc ait eodem art.r.q. is Dicendu igiιur quod addissicere pra-prusumptum oportet, quod inmotus, non ab ignorantia negaiasisnu adsientiam eras ignorantia dispoinionis;Talis autem gnorantia positati ἐν iam mita, de ideo vorati omnem ρυ-
irum cunisi Principiorumsu naturilis.
x parte negatim Argultiar primo Cognitio terminorum inest nobis non a natura , sed est acquisita, at secundum Philosophum principia non cognoscuntur nisi in quantum comgnoscimus terminos:ergo cognitio principiorum non est nobis naturalis Minor est certa,
nam intellectus prius concipitincomplexae Hennam .q. . Iluens pri/-εν--σσου soluminox Maior etiam est Undens; nam termini cognoscuntur per species a rebus ace prasi de intellectus dicit phantasinatasi eluari , a se iusiam trahere costutionem ex Henta artit qa ad tertium.