장음표시 사용
71쪽
hoe autet ordinabilis ad aliud,& sic loquebatur Hentiquod I. q.q. 2 r. intellectus intelligit primo secundum se obiective spo-eiem mue alam abntractam a phanta at . Proprium est intellectus pol Sictilis illud uniuersale sacere formaliter, quatenus est v nurn de muli is praedicabile, proprium intellactus agentis' facere niuersale duntaxat obieetivum. Ads mam itaque argumcnti diuinguitur minor
Vimm niae sude iat per omnes operationes im
o parte negatio arguitur primo Quoad primam operatione . Per illam intellectus ope. ratione debet fieri uniuersale,quae est multorsi, ut multorum: sed prima intellectusoperatio inest huiusmodi: ergo per ipsa nequit fieri, Minor
est certa. nam uniuersale est unum in multis,debet itaque fieri per potentiam intellectivam, quando illa multa intelligit, ut bene docet Henr arto 3 va. Formacilia sic abstracia e i nil Guismisat ionem existent in mutiriparin ιioularibus mulιιplicata. O de mutiis , quia per radicasionem e ijdem is quibus est ab tracta es applicat propter quod diei Philosiophus, quod uniuersale es num in multis, e multis. Minor vero probatur nam prima intellectus operatio non est nisi notitia terminorum simplex, ex Hennaria, quaest. ra. Homo Mi aequisit notitiam primo de terminis , uidiam,
72쪽
seeundo arguitur. Quod neque per secundam . Quae absoluta , simplicia sunt, non possunt dependere a secunda operatione ii teli duc, sed uniuersale est quid absolutum in sini plec ergo Vniuersale non potest dependere a secunda intella eius operatione Maior est indubitata; Nam secunda operatio tota eliis componendo, di diuidendo, siue affirmando, negando , quod est dicere ipsam versari circa respectiva cidi coit,plexa ut docet Henr eodem art. l. q. ais com=ponendo
ct diuidendo secundo concipit prima principia complexa Iub e eonfiaso Minor etiam probatur, nam uniuersale est secunda substantia, de cuius ratione est , ut sit absoluta . simplex, ideo de natura equinitatis dicebat Hinr .art. 3. q. a. hae hoc, quod in eius destnitione conueniunt multa, en communis, uniuersalis, ex hori quod accipitur cum proprietatibus,eHρα- gularis . Ex quibus colligitur natur .m uniuersalen e sic eiusdem rationis cum singulari, quantum ad esse naturae. Tertio arguitur. Quod neque ad tertiam operationem Perdiseursum habetur cognitio ignoti per notum , sed uniuersale est id, per quod reliqua cognoscunturi ergo univcrsale non potest per discursum fieri . Maior est certissima ex ipsius di Dcursus definitione, tinatura, quam innuit Henr art. 36. My. Hoe jacit visursum in intellectu creato, quta poseraus non cogno- sit in priori, ni in potentia , qua acιu non explicatur,nis pe discursum Minor vero probaturi uniuersale enim est, quod ptimo ab intellectu cognoscitur, ut habetur ex Hen quod K. q. a I. Direeιὰ, per se intellectus nane non cognosti, nisi unia uersis abstraetum a singulari Notandum primo ita esse intellectus operationes inter sese inuicem subordinatas, ut secunda operatio eae per primam praesupponat, e tertia secundam , Intelli eius , qui compositivus.& diuisivus est, nihil potest per talem operationem efficere, nisi prius habeat simplicem apprςbensionem in noti-H tiara
73쪽
tiam necessario praerequisitan 'o namque qjod talem
habeat notitiam potetst ad con pol tiolatar', vel negationem complexorum procedere, ut besac notat Hcnr art. 36. q. 6. Non eri intellectus componens, vel diuidens, nisi praecedent smplicium intellige.lia Neque potest intellectus discursiuus in discurrendi actum prorumpere, nisi prς cedat compositio. nis, vel diuisionis operatio, immo neque intellectus discursi-uus esse potest, nisi prius sit compositivus, diuisivus, vita. betur ex Henr art. 36 q.7. In illis autem , quorum ηιelligen-ria es compsiis, O diuisio fit discursus, intelligendo diuersas
conditiones nam postaliam, quia non intelligi posterius, nisν per medium connectens posterius priori Tales vero operationes non conueniunt Deo, neque Beatis, ut ibidem subiungit Aenr Isse appellasu discursus ratiocinatruus, ct eo proprius hominibus in ita tua, O non conuenit Deo, nec etiam Beatis , art. a. q. . alis discursus, ct ordo conceptuum nullo modo potes esse in intellectu diuino, neque asgetico , concipiendo hoc ex hoc, quia conclusionem non cognoscit ex principi=c, sed solum in principi=s. Et propter eandem rationem intelligere ipsum uniuersale abstractive,non potest nisi homini in hac vi-ra existenti conuenire', ut fatetur Henta quodl. 8. q. ra. Nec etiam es naιura subctantia separata, ut videat uniuersale per abstractionem sicuividet noster intellectus.
Notandum laeundo . Vniuersale spectare ad operationes intellectus, quoad suam formalitatem dupliciter, vel quatenus primo ipsum producitur per intellectus agentis lumen , quod in superiori uniuersale obiectivum appellauimus, vel quatenus est id, quod intellectus negotiando, δ' operando sibi efformat, quam distinctionem afferebat Henr quod l. r. . q. 6. Duplexe Laetio intellacra possibilis, una, qua intelligis prima intelligentia, ct simpliet 4 ad quam determinatur per obiectum alia veros eius actio secunda , qua se exercet,
74쪽
ὸν -- Θῶ--M--, diuidodo, congregando, O confe--Mo . De primo intestigendi modo tam satis dictum est in
praecedenti, nunc solum est sermo de uniuersali , quod fit forum aliter per ipsius intellectus exercitium Ratione vero huius discursus, quem poni in homine necesse est, dicuntur niagis proprie homines rationales, quam intellectivi, ut ait Henr. art. 36. q. 7. Tali di ursu solum tuntur homines in hae ιιa,in qua propterea non sunt proprie intelligibiles sed raιionales, is princiri s scilice non concipiente principiati, nisi iniscientia, tia quisseeoinum oporte hominem formare complexiones mare plumum, mediorum, O conclusionum, m Muram, με
Explicitur. Vniueis,les nate, si emisiacietur, ut quid incomplexum,spectat ad primam intellectus operationem, sed ut quid complexum spem ad secundam,& tertiam,quatenus intellectus negotiatur circa sibi reprς sentata obiecta,& ipsum a singularibus abstrahit,in quibus existit.
Est Henr art. o. q. q. ad primum. Iaιellectus noster M. Irahendo, o componendo, O diuidendo, ct operatione Iu aestiali forma Mi obiectum uiuersis, Lactu is religat. Et quodl.r . q. 6. ostendit uniuersale spectare ad primam operationem Godquid e L, Ode ιιιua,atio, o a Uur liuesii- gentia implicir. Quoad secundam. Similite die quo, dein quidditatiuum habet esse ab mullectu seu demis, o congregan . G. Quoad tertium denique ait Gosemati eo iuuliniimis dulaminium qua intellectio avri ιμ- λι-
75쪽
positio, proprietates illius, de ad tertiam Antecedens,eoninsequens, maior, minorayllogismus δε aliae argumentationis species; sed ista omnia habent ratione in uniuersalis: ergo peroiunes operationes potest fieri uniuersale. Ad primam obieci ionem, cum dicitur Ad primam opera initonem spectare solum terminorum nositiam , non autem noti illam plurium, ut plurium. Dicendum cognitionem terminorum, de simplicium non olum esse attendendata penes modum cognoscendi ex parte ipsius intelligentis, qui tunc dicitur illa simplici notitia affici, quando primo terminos percipit,in cognoscit in complexe,ut
notat Henr art. r. q. c. Primo informatur mentis iuιelligentia primis rerum conceptibus, ut sunt intentiones entis, edi unius numeri, ct magnitudinis, o cateνo iam incomplexorum , qua sunt prima naturaliter intellecti, et imo lexi, O vocatur eorum intellectus indiu bilium intelligentia, qua mensori mo naturaliter cognoscit terminos . Sed etiam penes modum
ipsorum cognoscibilium, quae si sint plura, dummodo sub una formali ratione conueniant, habent quod simplicis intelli,
gentiae intuitu cognoscantur, ita docet Henr art.qo. q. D ad primum Gando in no formali obiectorealiter conveniunt,
in quo nullam habent di tinctionem , sed nitatem , sed tamen habent radicem secuη um quam ompletiue intraui poseunt in ipsa operatione infellectus , Ono simplici intuitu po an inreuigi. Universale quatenus est quid incomplexum, ad huiusmodi primam intellectus operationem speciat, cum sub ipsius
ratione omnia indistincte conueniant . Ad formam itaque argumenti distinguitur maior, quae vera est de uniuersali complexo, ut est reduplicatiue plurium, non de incomplexo cum sub una ratione simplicissima omnia conueni aut .
76쪽
nimitant . in uniuersali considerari posse, rationem . incomplex , se idum quod dicitur hoetermino uniuersalis omne, quod sub ipso continetur, absque affirmatione ne oatione . sic certum est Tale uniuersale quoad huiusmodiensum non posse suum esse a secunda inrellectus operatione desumere. At est attendenda alia ratio nimirum complexi, quam habet enunciatio quaelibet, cuius affirmatio, velMegatio ad secundam pertinet operationem, & sic fatetur Henta eodem art. t. q. Ex erminorum collectiome adimiscem per intellectam componentem, O diuidentem, resimilite concipit naturaliter, Me omni discursu primas commistres intinuisi uiam omplexorum , ut quod otum in natu sua parte, O
Et hae ratione viiniersale dicitur ad secundam intellectus operationem pertinis . Ad formam itaque argumenti distinguitur ninor, quae vera est de uniuersaliincomplexo,salsa de complexo. Ad tertiam obiectionem eum dicitur. Vniuersale esse id, preeuri reliquarmissiuauist, sed per discursum fieri nequit. Dixendum multa esse, quae uniuersaliter per discursum sinit, quemadmodum sunt illa complexa, quae in conclusionibus deductis ex principijs, quemadmodum perdiscursum deduci solent ex vi praemissarum, ita loquitur Henr de inteI- lactibus discursiuicari. 36. q. 7. Pol conceptam principiorum, necesse habent firmare concepιum concis onum, O mediorum iuxtis modum discursus. Ad sormam itaque argumenti. Distinguitur minor, nam ratione subordinationis inter potentiae intellectivae operationes, uniuersale per intellectum agentem, est
primum mouens ad simplicem operationem, ad hanc sequis tu compositio, einde discursus conceditur minor de viaruersali quod est ad aliud ordinatum negatur autem de eo, quod per distui iuberi solat. .
77쪽
R parte negativa Arguitur primo Quod essentialiter includitur in aliquo tanquam c6- notatam quidditatiuum illius; illud non dici, tu differre realiter ab illo; sed esse praedicabiale includitur in quidditatiuo esse ipsius, ni- uectatis: ergo tion differt ab uniuersali realiter. Maior est certa quandoquidem Animal oempli gratia, de rationale non dissi runt realiter ab homine,quia virumque ipsariun sunt de uitrinseca quiddilateipsius . Minor velo debet Maurii secundum Henti arto 3. q. a -- - --- - --rae sale , rem ipsam, qua ei resona, o mitur. Hi acti iissem miniscabios de minisus, o Ginentia ergo, ut prata dirabilis dicitur esse uniuersalis. Secundo. Si realiter differrent, fortasse quia uniuersaIesse
habet sicut essentia , praedicabile vero si ut propi ietas illius, sed hoc esse non potest ergo non si rent realiter Malor a nobis concedetur in conclusione . Minor vero piobatur. Nam essentia debet esse prior quam propritias saltem l cundum rationem: prius enim aliquis concipitur esse homo quam esse
sensibilis sed hoc non habetur , quia impossibile est conopi uniuersale δε non eoncipi praedicabile. &e. Tertio . Quod est definitionis alicuius pars, quidd, tale illius sed praedicabile ponitur, pars definitionis v uersalis ergo est de quidditate illius, ii non disert realiter.
Maior patet ex st. Μinor veroFGanu, quia ex ass. 3 si a
78쪽
habetur. Vniuersis ect num in multis, e de maliis, Vbi lyde mastis star pro definitionis parte. 3 Quarto Ea quae conuertibiliter dicuntur debent esse iden-
tica, non autem distinet Drealiter, sed uniuersale, iraedicabile ad inuicem praedicantur: ergo non different realiter. Maior patet, si dicatur, Homo est animal rationale,&ad conuertentiam Rationale est homo Minor etiam est euidens.
Valet enim dicere uniuersale, est praedicabile δε praedicabile
Notatur primo ad cognoscendum an aliquid sit essentia, vel proprietas; illud esse maximescongruens,quando reperitur aliquod esse, quod in sua sermalitate consideratum potest sine actuali annexo reperiri, licet reperiri non possit sine actuali aptitudine ad ipsum. Sit exemplum . Vt cognoscatur an homo habeat risibilitatem, ut essentiam vel proprietatem lassicit si eo sideretur risibilitas secundu rationem aptitudinis semper e Lindi cum rationalitate quς risu actuali saepe earetrita caliditas
est proprietas ignis , quia licet te moueretur ab igne adlualis ea lor,quod fieri posse per Deum testatur Henr. quod L 8. q. 37. non tamen potest auserit ab illo aptitudinalis propensio ad calorem, cum sit aptitudo illa ex numero illorum, quaeia eparabilia, ter miraculum vocantur ab Henrico quodl. 7. q. II. quando negauit hominem posse existere sine quantitate. Notatur secundo. Praedicabilitatem de multis accipiendam esse secundum quod praedicatio est sormalis, directa, neque enim in praetenti est sermo de praedicabilitate secundum identitatem, qua idem numero dicitur de seipso de qua late Henricusar. 7 . q. a. Sed de praedicabilitate proprie, secundum
qua una quidditas, qua cognoscitur, in multis esse habet, quod de illis dici possit,quia enim ex epli gratia. Homo consideratur ut in Petro, Paulo, ideo habet aptitudinem, ut dicatur Petrus est homo, Saulus est homo.
79쪽
Explicatur. Praedicabile proprie sumptum secundum sorinalitaten bonae praedicationis disteri ab uniuersali tanquam
propi et a Sab sunt i a. Est Henrici loco citato arti, 3. q.a Forma illam ab ira es una secundum rationem exsens in multis panicularibus multiplicari, o de multis, quia per praedicationem eisdem, a
Pinus es abii am fianticata Vbi expresse tanquam quid secundarium ponitur applicabilitas per pra dicationem. Probatur vero ratione sic, Quicquid consequitur ad alluvila uidum itudines' sitam non est,nisi veluti pros latas ibaitu Sed piscic biitas consequitur ad iniuersale secundum quod est aptitudo, non secundum actu tem praedicationem ergo est,ioprie a 4mus. Μ iorem praesupponoex primo no piabili, tale sinione in plerisque propriet Uriis Minor etia---Quia praedicaria aliorum conse
cutiuum uniuersalis, saepius eoia est uniuersale per intellectum efformatum, tamen non praedicatur actualiter , nisi ad intelligentis voluntatem. Duo possent sacere aliquam difficultatem. Primum quia, ut videbimus in Physicis potentia est de essentia materiς, ut vult Henr art. 39. q. q. Potentia receptiua materia non es aliquid in aboluta aliud ab ipsa essentia materia; videtur posse diei de praedicabilitate respectu uniuersalis, quemadmodum namque Uniuersale est in multis, ita de multis prςdicabile eicitur.
Ad hoe posset dici disparitatem esse de poteritia ad essen dum,4 potentia ad operandum ill non distinguitur ab eo cuius est potentia haec vero sic ed obstat nam pluribus in locis praecipue, quod 3-q. q. Docci Henricus dari
80쪽
operationem substantialem dion solum enim ratione forma aecidentatis debetur composito, quod agat, ut evi , quod cati .i ciat edetiam ratione Iorma Iub Ianitiais obstat secundo, quia praedicabilitas est ad patiendum , ut patet ex ipso nomine passivo. Dicendunt igitur,potentiam materiae esse ad essen. dum,4 componendum unum per se , sed praedicabilitatem non esse aut componendum, sed solum ad terminandam ope.
rationem intestinus enunciantis quod est opus per accidens factibile. secundum,m posset dissicultatem sacere, est, quod inibversite eum sit Gid bis,posset habere aliud acciden, cum
accidentis,on sit accidens,ne detur processus in insinitum a quo ram refugit Henricus urari. 3 9. q. q. ubi probat potentiam receptiuam materiae esse idem cum eius essentia , quia si potentia materiet esse aliud ab ipsa Materia si ex se in po-rentia ad illud, ct se pol ita illa esse, militer aliud, istabire in ιnsinitum. Ita in proposito.
Ad hoc dicendum suapte natura substantias habere ex se resultantes suas proprietates Ad dictum Henrici, quod mihi aliquando visum est disse illimum, quantum ad vim illius a gumenti. Respondeo sermonem esse de materii, quae cunia nuda potentia dicatur, dicit potentiam in ordine ad id, quod
non est ipsa realiter. Secus dicendum de reliquis. Respontio haec colIigitur ex Henrieo ibidem. Sed posse, quo sub antiali-ur, hae subiectum in ria natura subiecti, quod sub ηtianis μ εος μψι in εος, νιο 'sse dicitur restem 'ma: hoe autem subiactum est et num existinii et per Ap M um iri si-ria esia pum .s rebatur enim ad mentem Comment toris quod tentia crateria essetam pretiis fundatus in ipsa