장음표시 사용
311쪽
Deum peculiari modo reseruntur, vel quia religioso cultui deserviunt, vel quia praeceteris divinam potentiam, persectionem, a majestatem ostendunt. De hoc implicito juramento exemplum habemus in Evangelio Matthaei ubi Christus ait cap. a I. V. 2I. et aa. Quicumque juraoerit in templo, jurat in illo, et in eo, qui habitat in ipso: et qui jurat in coelo, jurat in throno Dei, et in
eo, qui Sedet Super eum. 3. Iuramentum erit verbale, si vocibus testimonium proferatur Divinitatis: reale vocabitur, si non exprimatur ore, sed aliqua tantum actione ad juramentum designandum ordinata, veluti per Crucis aut Evangelio
4. Iuramentum omni caret solemnitate: constat solemne quibusdam ritibus
vel in jure praescriptis, vel consuetudine probatis. 5. Absolute adhibetur juramentum, si res nulla interposita conditione promittatur: conditionatum erit, si conditio aliqua apponatur, a qua rei juratae dependeat exsecutio vel omissio. 6. Discrimen inter I ιcrule juramentum et eaetra judiciale in hoc consistit, quod primum in foro coram judice compotente ac legitime interrogante pronuntiatur; alterum
312쪽
r. Tandem per juramentum contestat fium Deus simpliciter adducitur in testem rei, de qua juratur: in execratorio Deum non modo ut testem invocamus, sed etiam ut vindicem, si vel salsum asserimus, Vel promissa nom servamus. Quoad primam iuramenti speciem plura extant Prophetarum exempla, quibus in V. Testamento familiares erant voces: Vicit Dominus. Ad posteriorem attinent Saulis verba lib. I. Reg. cap. 14. V. M. filium Ionatham sic alloquentis: Haec faciat mihil Deus, et haec addat, quia morte morieris.
Saeculo Ecclesiae I a. iuramentum non licere Apostolici docuerunt ii : hunc dei Ceps errorem saeculo I S. sectati sunt Wi- oleius la , et Anabaptistae l3l. Contra quos hostes cum apertissime pugnent Scripturae Sacrae, auctoritas Ecclesiae, ac ipsa ratio naturalis; hinc triplici argumento usus jur menti licitus simulque laudabilis ita demonstratur.
Argumentum a. Deus per semetipsum juravit in antiquo Foedere l4 ; normam ju-
313쪽
3i Irandi hominibus tradidit iij, ac iuramentum rite factum commendavit Ia . Item non semel jurarunt olim. piissimi viri, hoc est, veteres Patriarchae Abraham, Isaac, et I
cob sub lege naturae 3ὶ; Moyses, David, ac Prophetae sub lege scripta ivi ; Aposto
lus ac dochor gentium sub lege evangelical 5 . Id vero nec Deus nec viri sancti praestiti sent, si nefas esset jurare. Licitum ergo est, ac laudabile juramentum s6 . Argum. a. Si juramentum aliquo saltem ex capite vitiosum foret, illud certe vetaret Catholica Ecclesia, quemadmodum interdicit cuncta, quae bonis moribus repugnant. Sed juramentum veluti religionis actum semper Ecclesia recepit ir , ejusque honestatem in
aὶ Legimus muteronomii cap. 6. v. I 3. -- Dominum Deum tuum timebis, et illi soli servies, et per nomen illius iurabis - . a) Hominum iuramenta Deus approbat Ps. 62. v. 12. distens r- Laudabuntur omnes, qui jurant in eo - . 3) Genesis cap. aI. 26. et 3I. 4ὶ Deuteronomii cap. 4. v. 26. eap. 3o. v. . PsaIm. 13I. . a. Ieremiae cap. 16. v. IS. Osee cap. 4. 5 Ep. ad Romanos cap. v. s. et ep. a. ad Corinthios
6ὶ Non dissimili rations D. Augustinus germ. 18O. N. a. his a vortiis eone udit: - Invenimus jurasse Sanctos, jurasso primitus ipsum Dominum, in quo non est omnino Peccatum.... Non est ergo peecatum jurare - .
Passim is corpore juris. Vide praesertim iit. ao. de testibus et attestationibus, tit. a4. de jurejurando in lib. a. decretalium;
314쪽
Constantiensi Concilio a Uiclefi oppugnatione vindicavit iij. Igitur ex Ecclesiae quoque auctoritate licitus et laudabilis usus iuramenti comprobatur. Argum. 3. Ratio tandem naturalis accedat, qua duce, ita cum D. Thoma procedimus. In hoc ipso quod homo ser Deum jurat, profitetur Deum potiorem, utpote cujus veritas est indesectibilis, et cognitio universalis; et fio Deo aliquo modo reverentiam exhibet. . . . Exhibere autem reverentiam Deo pertinet ad religionem. . . . Unde manifestum est, quod juramentum est actus
religionis in lal. Sed quilibet religionis a
ctus, dummodo rite fiat, bonus est, atque laudabilis, cum ad moralem referatur Vi tutem, quae ceteris Omnibus antecellit. Liacitum est ergo, et laudabile juramentum.
Veritati, quam nuper firmavimus nonnullatum e divina tum ex humana auctoritate adversari videntur. Nam 1. In Sacris Literis juramentum ab
solute prohibetur. Id patet ex Evangelio
iὶ Absurdam Wieles doctrinam proscripsit Martinus V. In Bulla, quae ad calcem Sessionis 8. Synodi Constantiensia re peritur. En autem Wiclofi propositio 43. ex 45. in eadem se siona damnatis: Iuramenta illicita sunt, quae fiant ad rob
Tandos contractus, et commercia civilia .
315쪽
313 Matthaei, ubi Christus cap. 5. a V. 33. ad 37. ait: - Audistis quia dictum est antiquis:
Non perIurabis: reddes autem Domino juramenta tua. Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque per coelum, quia thronus Dei est; neque per terram, quia scabellum est pedum ejus; neque per Ierosolymam, quia civitas est magni Regis; neque per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum.
Sit autem sermo Vester: est, est: non, non.
Quod autem his abundantius est, a malo est era. Consimilia docet Apostolus Iacobus
cap. 5. V. I a. dicens: - Nolite jurare nequo Per coelum, neque per terram, neque aliud quodcumque juramentum se . . Ad humanam auctoritatem si conve tamur, noscimus plures Patres usum juramenti respuisse. In primis enim D. Basilius ep. aa. de perfectione vitae monasticae N. I.
ait: - Oportet, christianum justificationes
legis in omnibus transcendentem, neque jurare, neque mentiri se . Item D. Chrysostomus homil. 15. in cap. a. Genesis inquit: Iuramenta modis omnibus fugiat audiens
sententiam Christi, quae dicit . non jurandum omnino. Ne igitur dicat aliquis, in re justa juro. Neque in re justa, neque in injusta jurare licet se . Hisce adjiciatur D. Hieronymus ita scribens in cap. 5. Matthaei:
316쪽
dira Iudaeis juramentum tamquam par inlis
fuerat lege concessum, non quod recte facerent, sed quod melius esset Deo id eis here, quam daemonibus se. En quanti sint momenti, quae contra jusjurandum ex auctoritate objiciuntur.
Haec tamen Wiclesianae causae minimo favent praesidia, cum ne leviter quidem thesim nostram labefactent. Quod ut perspicuum fiat, sto respondemus. Ad 1. Divinam legem ad sensus erroneos pro more detorquebant pharisaei docentes ad secundum praeceptum Decalogi servandum opus esse, ac sussicere non pejerare; iuramenta vero, quae mendacium non conistinent, etiamsi fiant ob causas levissimas, et absque necessitate . nullatenus prohiberi. Quamobrem frequentissimus apud judaeos inoleverat mos dejerandi. Iesus itaque ut consuetudinem ab iis removeret, quae per se mala est, et ad periurium facile adducit, Verum sensum legis aperiens dixit: Nolite
Omnino jurare. Haec porro verba non interdicunt quidem juramentum a lege Μosis concessum, quod pertinet ad cultum latriae, atque in jure naturali landatur; sed abstinentiam jubent a juramentis inanibus, quae, cum violent praeceptum vetans Dei nomen
317쪽
In vacuum assumi, culpa certe non vaeant si . Dum autem Servator ait: Sit sermo Cester: est, es se non, non: quodlibet juramentum absolute non eliminat, . sed normam tantum
proponit judaeis, qua veritas ab ipsis asseratur, jurisiurandi fide non interposita, ubi
necessitas illud noo exquirit. Demum neo iuramento subsequentes voces ossiciunt : Quod his abundantius est, a mala est. Ibi namque, sicuti animadvertit D. Augustinus lib. I. de sermone Domini in monte Cap. I7. N. 5I., non dicitur malum est, quia malum non
agit qui bene utitur iuramento, ut Veritatem alteri persuadeat; sed recte dicitur a mala est, ut duplex humanae infirmitatis vitium denotetur, a quo jurandi necessitas
proficiscitur; dissidentia, videlicet, illius, qui
non credit, nisi juretur, et sineeritatis defectus in eo, qui, ut veritas credatur, ad
juramentum impellitur la . Christi Domini
iὶ Audiatur Doetor Hipponensis, qui una eonferens iura
menta, quae plurias D. Paulus adhibuit, eum praeeitato Masethaei eapite 5. haeo habet lib. do mandatio eapita 5. N. 28. - Iuravit Apostolus in suis epistolis, et aio ostandit quomodo aecipiendum esset quod dietum est: dico vobis non jurare omninor ne, senioet. jurando ad Deilitatem jurandi vaniatur, εα facilitato ad consuatudinem, atque ita ex consuatudine in per iurium deei datuT- . a Clemens Alexandrinus Paedagogi Ith. R. e P. Io. , D. Chrysostomus hom. I9. ad populum Antioehenum, aliiquo graeei Patres verba a mαlo est interprotantur a diabolo ει quat nus nimia iurandi frequentia in Dei nominis iniuriam a da mona invoetu fuit.
318쪽
verbis ita explanatis, non est, cur immbr mur circa locum D. Iacobi, cum ad utramque auctoritatem idem omnino valeat responsum. Ad a. Quamquam . nonnulli Sancti Patres docuisse videantur in Evangelica lege non licere juramenta; existimandum tamen est,
vel perjurium, vel nimiam jurandi facilitatem eos dumtaxat arguere voluisse. Quis enim credat Basilium, Chrysostomum, Hieronymum , quorum auctoritates hic nobis objiciuntur, aliosque viros sapientia clarissimos adeo desipuisse, ut ignorarent ad vi tutem religionis juramentum pertinere pVerum si daretur etiam, ut aliqui arbitrantur, hujusmodi Patres minus accurate de iuramento sensisse; horum doctrina, quae quidem paucorum est, infirmare nequaquam posset dogma catholicum de juramenti sanctitate. Haec etenim fidei veritas non modo ceterorum Patrum gaudet suffragiis, sed, quod potissimum est, Ecclesiae universae judicio, et Apostolorum exemplis roboratur.
Ut juramentum, qua decet, honestate fiat, plures conditiones in eo servandas enumerat Jeremias cap. 4. V. a. dicens: jurabis, violi Dominus, in veritate, et in judicio, et injustitia. Veritas itaque prior est conditio, quae
319쪽
3i7jusjurandum comitari debet. Haec autem in juramento de re sive praeterita, sive praesenti requirit, ut, re ipsa diligenter a sedulo perspecta, jurans illud tantum verum esse testetur, d e quo firmis argumentis, non levibus conjecturis, innixus . adeo moraliter certus est, ut de ipsius veritate nequeat prudenter dubitare. Ju juramento quoque de re in futurum praestanda ne veritas desit, opus est, ut ficte quis non juret, cum animo, scilicet, vel non jurandi, vel non contrahendae obligationis, vel juramenti non adimplendi. Iudicium altera est juramenti conditio,
quae ut servetur, non inconsiderate, non inepte, sed maturo consilio, nec sine causa necessitatis vel magnae utilitatis divinum testimonium in iis, quae asseruntur Vel promittuntur, est adhibendum. Exigit enim re: verentia Divino nomini exhibenda, ut illud non assumatur ad rem nullius aut levis momenti confirmandam, vel quae, licet sit gravis, alia tamen ratione pote t comprobari. Iustitia demum emcit, ut jusjurandum circa rem honestam versetur. Respicit quidem hujusmodi conditio juramentum assertorium, Cum e. e. vetet, ne quis iniquam detractionem jurejurando confirmet: potissimum vero in juramentis promissoriis requiritur haec eadem conditio. Quare si quis
320쪽
313 injustum aliquid, vel inhonestum promittit et jurando peccat, et promissis faciendis scelus scelere cumulat. Extat huius rei in Evangelio exemplum Herodis regis, qui temerario jurejurando obstrictus puellae saltatrici caput Ioannis Baptistae tamquam saltationis praemium dedit. Τale etiam fuit judaeorum jusjurandum, qui seipsos, ut est in actis Apostolorum, ea conditione dev verunt nihil gustaturos donec Paulum occidissent in. Ita ex Catechismo Concilii Τridentini parte a. de a. Decalogi praecepto Cap. 3.
Iuramentum assertorium de futuro, ac promissorium conscientiam obligare indubitatum est. Legitur siquidem Numerorum eaP. . 3Ο. V. 3. Si. quis.... se constrinaeerit juramento, non faciet irritum verbum suum, sed
omne quod promisit implebit. Constat etiame juro ecclesiastico haeo obligatio: nam clericos juratam promissionem non servantes veluti periuros ab eorum Ecclesiis removendos esse Alexander III. li), et Lucius III. la decernunt. Hujusmodi porro obligationem
per se et ex genere suo maXimam fore, mnes uno verbo fatentur. Unde si de materia