장음표시 사용
381쪽
383ficiens proxima, et immediata peccati, dum
legem transgreditur. Causa vero ossiciens mediata et remota ea est, quae licet per se peccatum non operetur, in illud tamen interius vel exterius emcaciter influit. Hoc autem duplici posito influxu, patet, modo interiorem esse posse mediatam causam pe cati, modo etiam exteriorem. De utroque Causarum genere cum in praesens dissera tur, inquirendum a nobis est, an causae ininteriores peccati sint, ignorantia, concupiascentia, et malitia p an daemones, homines, ac ipse Deus inter exteriores peccati causas debeant roserrip Ut ordinatim in hisce omnibus investigandis progrediamur, am mentum integrum capitis hilariam dividimus, ei usque Partitionem sequentes artio li exhibebunt.
De interiorious causis peccatorum.
Ut liquido constet, num et quando im xantia sit causa peccati, distinctio, quam alibi tradidimus, inter ignorantiam antecedentem, et consequentem rursus in medium proseratur lil . Si antecedens fingatur igno.
382쪽
rantia, causa quidem haec erit operis mat rialiter vitiosi, non enim illud poneretur,
ignorantia remota: cum vero eadem sit invincibilis, peccatum necessario reddit penitus involuntarium. Sed quod peccatumessicit omnino involuntarium, causa nequitesse peccati formaliter accepti. Causa igitur peccati sermalis nullatenus est ignoraulia antecedens. Aliter de ignorantia consequente dicendum: haec siquidem non modo est causa peccati materialiter sumpti, quatenus impedit scientiam, quae si non deesset, Peccatum non admitteretur; sed ulterius est causa, Cur ponatur actus formaliter malus, quia, cum sit vincibilis, non aufert voluntarium. Huic veritati suffragantur Scripturae Sacrae, quibus innixi argumentum ita conficimus. Ε prophetarum oraculis, e signis Ilurimis, quae secerat Christus, tam luculenter ipsius divinitas prodibat, ut Messiae adventus latere non poterat judaeos, nisicaeeutire voluissent. Hunc ergo vincibiliter ignorarunt, eorumque ignorantia causa fuit horrendi facinoris ab iisdem in Auctorem vitae patrati; nam, ut inquit Apostolus I.
ad Corinthios cap. a. V. B., si cognovissent, nunquam Dominum glorias crucifrissent.
Sed in hoc procul dubio judaei formaliter
Peccarunt, adeoque peccarunt, ut in tanti sceleris poenam tota eorum gens a Deo
383쪽
335 meruerit in perpetuum reprobari. Ergo causa peceati sormalis est ignorantia consequensao vincibilis.
Concupiscentia sive antecedens, sive Consequens alia est interior peccati causa: persaepe namque inordinatis ac vehementibus appetitus sensitivi motibus ita concutitur
homo, ut contra rectae rationis normam operetur. Concupiscentiam sere causam peccati eruitur in primis ex Daniele geniorem judicem Israel sic alloquente cap. I 3. V. 56. concupiscentia. subpertit cor tuum. Idipsum quoque tes fitur D. Iacobus cap. II V. I . dicens: Unusquisque tentatur a concupiScentia sua abstractus et illectus: deinde concupiscentia, cum concePerit, Parit Pecca
Ad malitiam postremo deveniamus, quae tum gignere culpam dicitur, cum lapsus non ex desectu debitae cognitionis, non e passionis aestu procedit, sed a plena volunt tis deliberatione. Quod a malitia, velut ab
interiori causa, peccatum exoriatur fio concludendo probamus. Experientiam si consu-
si Ne dieta repetant , vide quae diximus Instit. lib. sup . et t. s. 36. Ot 37.
384쪽
336 Iero libeat, perspicuum erit, plurima fieri
peccata, quorum causa non est ignorantia, non impetus inordinatus appetitus sensitivi, sed animi persecta deliberatio. Atqui malitiae peccata haec nuncupantur. Malitia igitur altera est interna causa peccati. Exemplum id generis habemus in lapsu Angelorum, et Adae; nam ratione status, in quo naturaliter a Supremo rerum opifice conditi fuere, tum ab ignorantia, tum a con cupiscentia prorsus erant immunes.
De causis peccatoriam e ternis.
Cum hoc loco perpendendae sint exteriores causae peccati, sermo nobis primum dedaemone occurrit, qui, sicut de Proteo dictum est, formas se υertit in omnes, hostiliter insequens, fullaciter suboeniens, utro bique nocens ii . Tria potissimum circa sormidolosum hune tenebrarum principem resolvenda Τheologi proponunt. Quaerunt, scilicet, num reapse daemon causa peccati dici possit Z Item quomodo in peccatum hominis ille concurrat Z Demum an valeat homines
385쪽
ad culpam necessario pertrahere P Singula
ut explanentur, sit Resolutio r. Divinae Literae semel iterumque testantur, innumeris prope modis daemonem hominibus insidiari, ut eos ad aeternam perditionem deducat. Nam, ut ibidem refertur, Satan jam exordio mundi Hevam tentavit in Eden sub specie serpen
tis fili tentavit diris calamitatibus, plagisque
patientissimum Idumaeum, ut ejus frangeret virtutem sal: tentavit Ananiam, et Saphiram 3 : tentavit Iudam Iscariotem, ceterosque Apostolos, s4 ac ipsum Servatorem Christum in deserto l5 . Praeterea describitur a D. Petro Ep. I. cap. 5. V. B. veterator hic adversarius tamquam Leo rugiens, qui circuit quaerens, quem deoOret. Postremo in Evangelio Lucae cap. II. V. 24. d Iabolus immundi spiritus nomine vocatur, qui, cum exierit ab homine veluti e mansionis loco, alios spiritus advocat nequiores se, domumque rursus ingreditur, et fiunt no-oissima hominis illius pejora prioribus. Quibus positis auctoritatibus, hac ratione concludimus. Ille profecto dicendus est peccati
ii Gunossos Cap. 3. αὶ In libro Ioh Cap. 1. et 2. 3ὶ In Actibus Apostolorum Cap. 5. . 3. 43 In Evangelio Luoas Cap. aa. v. 3. et 3I. 5ὶ Apud Μatthaeum Cap. 4. F. Ia i
386쪽
causa, qui homines incitat ad peccandum, eosque ad spiritualem interitum impellero conatur. Atqui diabolus e superius exaratis id praestat. Ergo est causa peccati si . Resolutio a. Iuxta D. Thomae doctrinam, quam ceteri universim amplectuntur, di holus sit causa peccati visibiliter aut invisibiliter hominem ad malum incitando. Visibiliter id contingit, cum speciem aliquam assumens homini sensibiliter daemon apparet, eumque verbis aliisve signis ad culpam sollicitat. Id ipsum invisibiliter etiam fieri potest duplici modo, persuadendo, videlicet, ac disponendo. Priori modo in culpam diabolus influit, cum interius malum intellectui sub specio boni repraesento, illudque voluntati sectandum proponit. Influit altero
quoque modo per commotionem spirituum et humorum disponens aliquem ad irascev-dum, vel ad concupiscendum: etenim, seusibus corporeis ita dispositis, cum homo propensior sit ad iram, vel concupiscentiam, insurgentibus appetitus sensitivi motibus, hic facilius perducitur ad consensum. Em, quo
pacto diabolus aut visibiliter sollicitando, aut invisibiliter suadendo ac disponendo iu- ducere valeat hominem ad peccandum set .
rὶ Consulatur D. Tliomas Quaest. 3. da malo art. 3.sa Ilao do re sustus agit ibidem Angalleus Doator art. 4.,
387쪽
Besolutio 1. Cavendum porro, ne dicatur, humanam voluntatem a daemone physico ad culpam impelli. Id enim haud unquam fieri posse, triplici pacto demonstratur. Α Sacris Literis ordiamur. D. Petrus loco superius citato fideles admonet, ut vaferrimo animarum hosti resistant fortes in Fide. Item D. Iacobus inquit cap. 4. V. 7. resistite diabolo, et fugiat a vobis. Pariter D.
Paulus ad Ephesios cap. 6. V. II. et I 6. ita scribit: Induite vos armaturam Dei, ut possitis stare aduersus insidias Diaboli in omnibus sumentes scutum Fidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignea eaetinguere. Iam Vero, si daemon voluntatem hominis cogere posset, eique necessitatem anserre peccandi, nemo certe huic adversario resistere, nemo hunc ad fugam adigere, nemo hujus tela extinguere Valeret. Sed contra, Dei gratia juvante, id praestare quisque Potest, secus perperam ad pugnandum in Sacris Literis cohortaremur. Nequit igitur daemon inducere in homine peccandi necessitatem.
Sanctorum quoque Patrum suffragio haeo ipsa Veritas roboratur. Nam Chrysostomus Hom. a. de Lazaro N. a. ait: Perspicuum est in nobis situm esse, ut vel obtemperemus Nel non obtemperemus diaboli consiliis, nec nos ullam necessitatem, neque tyrannidem pati
388쪽
39o v ab illo. Accedit Hieronymus in cap. 5. Matrthaei dicens: dialotas adjutor et incensor malarum cogitationum Potest esse, auctor esse non potest. Idipsum docet Augustinus serm. 3. in Psal. I 43. cap. 8. N. I r. ita scribens: Esesi dia olus aliquando aliquid suggerit, comsentientem tenet, non cogit inoitum. Tandem Ven. Beda in cap. 4. Matthaei haec habet: diabolus, qui Omnes cudere vult, Perauadere potest, praecipitare non potest. Postremum denique locum obtineat rationaturalis, qua cum Angelico Doctore sic a gumentamur. Vel daemon ita mentem pe turbat, et commovet appetitum sensitivum, ut liberum rationis exercitium prorsus impediatur, vel non. In prima hypothesi cogere quidem potest hominem ad actum extrinsecum materialiter peccaminosum, ut in energumenis quandoque contingit, non vero ad culpam formalem: tum quippe, ratione penitus alligata, non imputatur homini peccatum, cum ei desit libertas arbitrii, sino qua nullus actus esse potest Voluntarius, ideoque nee formaliter malus. In altera hypothesi, cum ratio non omnino assiciatur
impedimento, sussiciens libertas homini s perest ad agendum. Ergo diabolus malum
utique suadere valet, directe tamen movere nequit hominis voluntatem, eique necessitatem inferre. Voluntas enim in actibus
389쪽
391 elicitis necessitatem non patitur li); idcirco resistere potest peccato, pravamque inimici depellero suggestionem sal.
Inter exteriores peccatorum causas Te- censentur et homines. A Erotoparente exo
diamur, de quo scribens Apostolus ad Romanos cap. 5. V. I a. ait: per unum hominem peccatum in hunc mundum intrapit.
Profecto per unum hominem, scilicet, per Adam intrapit in mundum originale peccatum. Ex quo enim hic divinum transgressus est mandatum, justitiam, in qua conditus fuerat, illico amisit: cumque in se gereret omnium personam dum peccavit, inde factum est, ut ejus quoque posteri eandem justitiam perdiderint. Consistit autem in hac justitiae privatione originale peccatum. Hoc igitur ob primum lapsum in universum hominum genus per carnalem g nerationem pertransiit. Unde patet, Adam Veram causam fuisse noxae originalis, quae in ejus dimanavit progeniem, humanamque
3ὶ Huiusmodi varitas jam satia prohata sciit Instit. lib. I.
S. 29. . a Consule D. Thomam ibidem art. 3. 33 Catholica doctrina. quam obiter hic attigimus, miro m do adversus novatores explieatur, atquo defenditur a Coneilio Tridentino Sess. 5. in decreto de peccato originali.
390쪽
Rursus per unum hominem actuale peccatum in mundum intrauit. Siquidem non modo suae propagini transmisit Adam vitium originis, sed eam ulterius multiplici vulnero sauciavit. Intellectui vulnus intulit in priamis Adae peccatum menti offundens tene bras erroris ac ignorantiae tum circa finem ultimum hominis, tum circa media congruentia ad finis consecutionem ii . Vulnus intulit infirmitatis, et concupiscentiae in appetitu sensitivo: deperdita namque justitia originali, factum est, ut facultas irascibilis in rationem, cui subesse debet, plerumque teneat imperium, et caro adversus spiritum identidem insolescat, et pugnet. Malitiae vulnus intulit quoque voluntati: processit enim ex Adae praevaricatione proclivitas in malum, ob quam tum in vitiis superandis, tum in virtutibus excolendis tantam experimur difficultatem. Haec porro Vuluera totidem sunt veluti radices, e quibus germinant cuncta crimina, quae in mundo per
petrantur i S. CXXI. CXXII. CXXIII . Ergo
causa peccati actualis, quod mundum undi- quo pervadit, primo homini tribuenda est.
t Laoryniabilis homimum ignorantia eirea finem ultimum qui Daus est. apparat e veteribus philosophis, qui tot inania at absurda de summo Bono Nisputantes axeogitarunt. Horum deliramenta in tueam profert D. Augustinus lib. xy. da Civit. Dei Cap. I. it seq.