장음표시 사용
501쪽
so a quid ratio praejudicata suggerat in contrarium, absque ambagibus existimandum est, hujusmodi actiones lethalo sere peccatum, nisi sorte aut levis quantitas materiae aut deliberationis desectus culpae malitiam e
Regula a. Ubi vero e Scripturarum oraculis discrimen inter Iethalo peccatum et veniale nequeat agnosci; tum illud explorandum erit a Sanctorum Patrum traditione, ab Ecclesiae universae definitionibus, neo non a communi Doctorum consensu. Ab hisce namque moralis disciplinae sontibus, ut alibi jam vidimus, non est recedendum sal. Regula 3. Ea culpa nunquam levis dici
poterit, quam canonicae constitutiones anathemate, ceterisve censuris persequuntur, aut vetant leges civiles gravium poenarum comminatione. Si quidem, nisi aliter comprobetur, praesumendum est Supremum Legislatorem sic juste animadvertere in peccantes, ut gravis poena semper gravi culpae respondeat.
Regula 4. Attendendum quoque, an peo catum , de cujus malitia dubitari posset, valdo sit Deo injuriosum, vel in bonis famae, sertunae, aut vitae notabile pariat aliorum nocumentum: hoc enim posito, Ta-
ιν Reeotantur quae a nobis tradita Raro in Paraenosi prima Institutionum Ithro praemissa. Diuili od by Corale
502쪽
tione gravis materiae culpa censeri debet lethalis, modo tamen plena in peccante deliberatio non desit.
Peccatum. internum illud est, quod interius elicit voluntas, quia ad actum exteriorem deveniat. Ad hoc attinet praesertim quodvis pravum desiderium sivo essicax sive inessicax divino vetitum praecepto non concupisces. Quamquam Vero peccatum sit omne malum desiderium; non omne tamen desiderium de re mala peccatum est. Res ut probo intelligatur, animadvertere decet, desiderium versari posse vel circa rem in trinseca et alsolute malam; Vel circa rem malam intrinseca quidem, sed non absolute; vel circa rem tantummodo extrinsece malam ob legem positivam, qua res ipsa prohibetur. Quo praenotato, haec tria Paucis con-qludamus.1. Desiderium de re intrinseco, et alsolute mala specificam semper contrahit malitiam obiecti, quod voluntati proponitur appetendum; actus enim speciscantur assi objectis. Unde si quis adulterium optet vel for-
503쪽
sos nicationem, lethalis peccati fit reus castitati adversantis juxta illud Matthaei cap. 5.
V. 23. Omnis, qui viderit mulierem ad concupiscendam eam, jam moechatus est eam in corde suo. Plures autem a culpa nec immune censent hoc desiderium, si conditionatum fingatur; prouti e. o. soret in eo, qui blasphemare vellet ac mentiri, si blasphemia et mendacium divinae legi non repugnaret. Siquidem objectum, Hunt, in quod sertur ex hypothesi Voluntas, cum absolute malum sit, nulla sub conditione, nulla quo circumstantiarum posita mutatione, honum .evadere potest. Quapropter conditio in casu mox tradito, cum sit de re impossibili, m litiam ab objecto sejungere nequit; ideo voluntas, perinde ac nulla conditio apposita
fuisset, consentit in objectum malum, quatenus malum est: ex quo apparet, deside
rium hujusmodi penitus fore inordinatum ti .
a. Item eruitur e superius demonstratis N. r. , desiderium de re intrinsece PaIdem, sed non simpliciter et absolute mala grave,
Layman lib. a. traei. 3. Cap. 6. N. I., Sporer tom. I. tra-et. I. Cap. 6. Seel. 3. N. ao. . est Buxembaus in medulla theologias moralis Iib. 5. Cap. I. duh. a. art. I. . R quo Probabilior haec sententia vocatur. His adhaerent quoquo Gabriel Antoine Theo . mor. tom. a. parto a. traei. de peccatis Cap. 6. Tesp. 1. Quaest. 3. , et Ioannes Dal POcca Instit. Theolog. tom. 3. parte I. traei. de peccatis dissert. I. Cap. 7. art. 1., qu eandem sententiam Oommuniorem appellat.
504쪽
5o6 aut leve peccatum esse pro majori vel minori malitia objecti, quod appetit voluntas.
At quoniam ejusmodi est res intrinsece, non absolute, mala, ut sub aliqua conditione, et ex mutatione circumstantiarum licita fieri possit; hinc si conditionatum sit desiderium, culpa vacabit, modo tamen honestam sibi adnexam habeat conditionem, qua malitia quaelibet ab obiecto auferatur. Etenim cum in data hypothesi duplex rei statua considerari queat; unus, videlicet, realis actpraesens, in quo res moraliter est mala, conditionalis alter atque possibilis, in quo res absque malitia repraesentatur; si voluntas rem cupiat non in priori statu perspectam, sed in posteriori, certe nil aliud appetit, quam rem formaliter bonam vel indifferentem, ac proinde non peccat. Exinde propraxi colligitur, quod, etiamsi praecepto non
occides cuique vetitum sit hominem utcumque scelestum privata auctoritate necare,
nihilominus transgressor hujusce praecepti non foret qui optaret hominem flagitiosum et morte dignum extremo supplicio traderosi iudex esset, vel patrios hostes in bello justo interficere, si miles esset, ao pro bono publico dimicare deberet. Cavendum porro, ne, dum posita conditiq malitiam omnem tollit a re, quae desideratur, voluntas interim assectum foveat erga rem ipsam intri
505쪽
. 5or sece malam; secus ob pravitatem assectus desiderium quoque vitiosum omnino foret. 3. Τandem si de re agatur extrinsece mala, hoc est, de re per se indifferenti, ao ideo mala, quia vetita; tum desiderium circa rem ipsam vel absolutum erit, vel conditionatum. Si ponatur absolutum, culpa m nimo caret: nam sicuti peccatum est leges rite constitutas infringere sit; ita et peccatum est earum violationem optare. Si vero desiderium fiat sub conditione malitiam rei penitus auferente; sub conditione, scilicet, qua lex positiva non existeret, aut non amplius induceret obligationem: tum in eo nullum erit peccatum, nisi quid esset, vel inordinatum in fine, quo res per se indis- ferens desideratur, vel immoderatum in affectu, quo res ipsa desideratur. Unde liquet ex dictis, culpandum non fore, qui vellet
artem salutarem exercere, si sacerdos non
esset, vel si ad eam exercendam a Sede Apostolica facultatem consequeretur.
A desiderio tum efficaci tum inessicaci
omnino dissert morosa . delectatio, quo nomine venit actus interior, quo de re mala quis gaudet, praecisa tamen operis externi
1 Vido quas diximus d. Legum obligatione Institutionum Iib. 2. parto 1. Seetiona I. Cap. 4. S. 43. Duili os by Cooste
506쪽
5ogperficiendi voluntate. Delectatio morosa nutiis cupatur hujusmodi actus, non quidem a
temporis mora, cum peccatum internum uno
etiam vel minimo instanti fieri queat, sed
potius a mora voluntatis, quae, praevia suia ficienti cognitione, et advertentia circa pravam delectationem, in eadem sistit libenter, secum ipsa volvens, quae statim, ut attigerunt animum, respui debuerunt si . Notione sic tradita morosae delectationis, nunc operae pretium erit expendero I. aridelectatio de re mala semper sit peccatum pa. Qualis consensus ad culpam constituendam in ea requiratur pPrima quaestio resolvitur. Quatuor partibus constat haec controve
sia pro quadruplici morosae deIectationis objecto, quod esse potest vel res vitiosa apprehensa in sua formali malitia, vel simplex rei cognitio, vel modus et artificium, quores perficitur, vel effectus ex ipsa re physice aut moraliter procedens.
Dicimus itaque r. delectationem de peccato sive formaliter, sive materialiter etiam sumpto, nequaquam licere. Si do peccato
mali sermo sit, haec veritas, quam omnes aequo fatentur, sto demonstratur. Abominatio Domini vocantur cogitationes malact
it, Consulo D. Augustinum lib. ra. da Trinita a Cap. et Angelicum Doctorem I. a. Quaest. 74. 6.
507쪽
Proverbiorum cap. I 5. V. 26., item logitur Sapientiae cap. I. V. 3. Peroersae cogitati nes separant a Deo. Igitur cogitatio prava
non licet. Sed delectatio de peccato formali est prava cogitatio; consistit enim in consensu praestito malitiae jam cognitae peccati. Non ergo licet delectatio, si circa peccatum formale versetur. Idipsum hoc altero firmatur argumento. Qui, advertente ac probante ratione, re formaliter mala oblectatur, eam profecto dilectione Prosequitur; nam, ut ait Angelicus, nullas delectatur, nisi in eo, quod est conforme appetitui ejus si . Atqui nefas est rem formaliter malam diligere: idque peccatum est lethale aut veni te pro gravi aut levi malitia rei, quae amatur juxta illud Osee cap. 9. V. Io. facti Suntiabominabiles, sicut ea, quae dilexerunt. Rursus ergo concludimus, delectationem dore formaliter mala non licere. Quid vero sentiendum si delectatio sit de peccato materiali; de peccato, nimirum, in somno, in amentia, vel ex ignorantia invincibili patrato p Etsi licitum sit gaudere, quia peceatum materiale tantum fuerit, ideoque citra culpam admissum; nihilosecius de ipso, intuitu etiam effectus boni ex eo forte sequuti, minime laetari fas est. Quamvis e-
508쪽
tenim in posito casu non sit culpabilis actio, malitiam tamen objectivam non amittit. Haec doctrina, quam oppugnatores olim habuisse non dissitemur, nunc temporis in dubium non amplius revocanda videtur, postquam ab Innocentio XI. sequens damnata fuit propositio: Iioitum est filo gaudere de parricidio parentis a se in ebrietate patrato Propter ingentes dioitias inde eae haereditate consecutas ii . Dicimus a. malam non esse delectationem de simplici cognitione peccati, dummodo v luntas ab oo sit prorsus aliena. Simplex namque cognitio peccati secundum so indi ire, Tens est, bona vero si ad honestum finem dirigatur. Cum itaque peccati cognitio per
se mala non sit; sponte consequitur, delectationem de hac cognitione malam non es se, quia circa objectum non malum Versatur. Exinde colligitur sacramentalis Poenitentiae ministrum, aut medicum nullatenus peccare, si Iaetentur de scientia congruenti
ab ipsis acquisita in materia turpi, cujus cognitio ad eorum statum, ac professionem
si in Adversus Lessium, Vasquea. solum, Busimhaum, alio quis nonnullos hujusmodi sententiam tonent communiter Ethi ea. Sacras Scriptores, ae praesertim Sancheg lib. I. Moralium Cap. N. xx6. . La-eroix Thaol. Μor. lib. b. dub. s. art. S. N. 9 Antoina tom. I. parto 2. traei. do peeeatis Cap. 6. Quaost. 4. Respons. a. , ac B. Alphonsus de Ligorio TheoI. Μor. tom. R. lib. 5. tract. de peccatis Cap. I. duh. R. art. R. N. O.
509쪽
Dicimus 3. delectationem de modo, quores mala contingit, Vel de artificio, quo oriamen admittitur, non fore peccatum, si tamen in utroque malitia non contineatur; si assectus absit erga rem praVam; si periculum consensus in peccatum removeatur. His
enim positis limitationibus, vitiosum per se non est delectationis objectum. Unde si quis delectetur de modo, quo velut amens Io-quitur aut incedit qui vino madidus est, vel de artificio, quo fur alicui surripuit pecuniam, culpandus non erit.
Dicimus A. delectationem de effectu bono, quom parit Pe catum, ex se malam non esse, cum tamen effectus non placeat, quatenus a peccato proficiscitur. Cum etenim
objectum gaudii sit bonus effectus in se, non in sua causa consideratus; hino patet, malum non fore gaudium, quo quis de hoo essectu experitur. Exemplum hac de re nobis praebet catholica Ecclesia, quae cum
exultatione memorans humani generis reparationem, cui causam attulit protoparentum lapsus, in per igilio Dominicae resurrectionis canit: o felix culpa, quae talem, ac tantum meruit habere Redemptorem. Secunda quaestio resolvitur. In morosa delectatione triplex dari potest consensus. Prior est positious, quo delectationi voluntas absolute adhaerct: alter est
510쪽
Mirtualis, quo voluntas deleotationem expresse non probat, sed implicite per causam deliberate positam, quam praeterire poterat ac debebat: postremus est negatiseus, quo, pracvia sum cienti advertentia, voluntas de-lesctationem sentit, eamque nec approbat, nec repellit. Hoc praemisso, certum est apud omnes, Consensum tum positiVum, tum virtualem in delectatione de re graViter mala, speciatim vero in . delectatione venerea, de qua nullam Τheologi admittunt parvitatem materiae, peccatum sore lethale, modo plena deliberatio non desit. Certum est quoque ad peccatum lethale assensum etiam nega. tivum sussicere, si adeo sit alliciens delectatio, si concupiscentiae motus adeo sint vehementes, ut proximum Consensus positivi periculum exoriatur. Nam qui non reprimit in hac hypothesi delectationem, sed negative tantum se habet, sciens et volens
manet in proximo discrimine lapsus; ideoque nou secus Peccat, ac ille, qui deliberate huic periculo se tradit iij. Verum si proximum
i in Nullus hae in τε Theologorum dissensus. Prae cunetia audiatur D. Thomas Quaest. IS. do veritate art. 4. Io. dicens: - Antequam ratio delectationam perpendat, vel vocumentum ipsius, non habet interpretativum consensum etsi non re sistat: sed quando jam perpendit ratio da deIaetationa insurgente, et de nocumento consequento, utpoto cum percipit homissa totaliter p.r hujusmodi delactationem in peccatum inclinari, et in Praeceps Tu.re, nisi expresso resistat, videt ux Conin