장음표시 사용
51쪽
cipere. Id corpus esse non potest, quippe quod aliud quid
actu est. Aliquid igitur sit necesse est,quod corpus non sit,
citisque,quod oritur,formam possit acciperc. Acquam qua ortus Omnis ex aliquo corpore fieri videtur, illud tamen, equo fit,alio oriente, necessario interit, siquidem ortus unius alterius semper est intcritus. Cum aer oritur,eX corpore aliquo semper oritur, igne vel aqua, vel terra, vel alio. Sed eo ipso, quo oritur, illa intereunt. Materia autem, quae sit bij-citur, nec corpus aliquod est, permanet, & ex forma in Mrmam mutatur. Iam vero si materia corpus esset, permanere id oporteret, quare nil oriretur. Hinc cos Omnes, qui corpus aliquod materiam fecerunt, ortum ominem sustulisse sola alteratione relicta Aristoteles testatus est. Qu9d quani sit
incommodum & a vero alienum nemo non videt. Sola etcnim qualitate hoc modo res different,oliniaque unum ei ut, solis qualitatibus differentia. Quamquam incommodum hoc fateri veteres viderentur, cum omnia unum dicerent, &formas omnes in accidentibus, & qualitatibus numerarent. Nec vero ortus alteratio est quaedam, sed ab ea magnopered ssidet. Nam praeter caetera alteratio motus est, id quod ortus non est, δε quidem quod inouetur est, & quod oritur
non est. Quatenus igitur Oritur, non alteraturo Aut itaque nullae res Orientur,aud mutati Onc, quae ab alteratione diuersa est. Hoc praeterea corpus sub sensum cadet, utpote naturale, sensileque tactu crit,ut a generante causa attingi, alii ci-que valeat. Qualitatibus igitur tactilibus praeditum ac proinde contrarietatis,activaeque naturae particeps, quod mar riae,ut antea dictum est, repugnat o Totum praeterea in ortu,
si sensile sit, in totum non mutabitur nullo sensili manente, quod ortus proprium cssi: , quo ab alteratione disierat,primo de ortu hi illo t. tradi g. At qualitatis ripei S corpus, nec senside Stoici,& Proclus ut mox di&imus) mytoriani ponui, idque ex Aristotele, ac Platonis sciat ei a b Qiod si ita sit, quae sum c allata est, ratio nullius erit edicas ita tisi. i Videnduautem quibus rationibua nitantur, suuarque hoc confirme L
52쪽
decretum . Primum igitur eo probant, quod primae elementorum qualitates, quarum vi inter se mutantur,subiectum eommune corpus id necessario habent, quod mutationi eiusmodi substernatur. Deinde quod corpori illi subiectum aliud si esset, quod materia prima diceretur, ad idque compus mutaretur, contrarium aliquod ei corpori, equo mutatio fieret, esse oporteret, atque e non corpore corpus fieret.
omne enim mutationem inter opposita esse,&ex oppositis. Praeterea quis d corpus remaneat, idque quod remanet, in omni mutatione materiae locu obtinere. Quod nisi remane-neret, sed,quemadmodum aliae formae, cederet, & acced ret, eius priuationem in materia necessario esse, naturalemq; substantiarn corporis eXpertem existere,quod Aristotelis dominae aduersatur. Platonis autem decretum esse,inde intelligi, quod alat elementorum formas in materia primum opificem posuisse, quod esse non potest, nisi materia corpus sit, quandoquidem ills in subiecto primo sunt corpore. Haec illi;quorum sententiam Avicenna,& alij multi probarunt,qui
corporis ex substantiae genere formam in materia coaevam statuerunt,eamque ex Aristot. dogmatibus suis & illi ratio nibus ducti. Partim ne formae creentur,atque ex nihilo oriatur, partim propter diuisiones, quae nisi huitis formae merito fiant , dimensiones per quas essiciantur ante omnem sormam in materia ponere oporteat. Praeterea ut formas appetere possit materia Ex se naq; minime appetere, sed eius tot mae beneficio.Hac vero & Auer.sniam elle, cu alijs in locis,tu
in a.decst. bi illud Arist sensiliu sensilia,cternorum aeterna, Scorruptibiliti corruptibilia oportet pricipia stituere,expones de propinquis, & non remotis principijs intelligendum ait,2, remota sensilia non sint, ut materia prima & forma prima. Per formam enim primam nullam aliam ab eo intelli
gi,nisi hanc corporis formam, quaere vera vi materia primas tib sensum non cadit. Sed hos omnes tum a naturae verit te, tum ab Aristot. di Platonis dogmatibus aberrare, mat viamque primam corpus id qualitatis expers non esse, nec vl-
53쪽
lam corporeitatis, ut loquuntur,sormam sibi coamam habe re, multis modis monstratur. Primum quidem quia ici corpus qualitatis expers cum sit ensile non erit; Quare non naturale, Mathematicum igitur . Nec enim aliud inter haec existit. Nam metaphysicum nullum est, quemadmodum his placuit. Qui ut Mathematicum trina constans dimensione,& naturale quod qualitates sensiles adiunctas, praeterea habeat,ab omnibus conceduntur, ita metaphysicu quod . da in statuendum csse putarunt, quod ex matella & corporis de substantia genere forma quadam concretum sit a quam litate,& qualitate abiunctum. Sed huius generis corpus nullum est, nisi animo & cogitatione, quemadmodum nec fomina per quam aiunt constitui, quae a singulorum corporum formis abiti recta sit. Nisi generum formas a specierum & singularum rerum formis abiumstas quis ponat, quod & Aristoteli, & omnino veritati aduersatur. Nam plures in eodem formς una inter se diuersae ponerentur. Sed quoniam hanc formam posteriores hi Peripatetici in materia statuunt, atq;
ex ea & materia primam rerum materiam Stoici componui, alijs etiam est rationibus refellenda. Eam tamen, quae nunc allata est, quoniam effcax est, primum illatemus , eiusque vim & escacitatem Ostendamus. Nullam ergo corporis, qd genus est, formam,a singulorum corporum formis abiuncta& diuersam, quae illis mutatis, & sibi in materia vicissim si cedentibus permaneat, esse astruimus. Eamque non magis esse posse, quam animalis formam a singulorum animalium
formis re ipsa disiunctam. Vt igitur haec nulla est, sed in singulis siem per inest, ac si animalia omnia tollerentur, nulla co- mu nis remaneret, ita & multo etiam minus corporis forma
nullam a s gulis corporibus diuersam este dicendum cst. Quod eo confirmatur,quia fieri non potest, ut quid alicuius generis particeps sit, quod non aliquam eius speciem, aut etiam speciei individuum aliquod non similiter participet . Quaecunque ergo corporis forma in materia inest, illa neces strio, aut igni. cst, aut alicuius. caetriorum elementorum.
54쪽
Quippe eorum formae priusquam aliarum rerum materiam informant, estque elementorum compositio in substantijs naturalibus prima. Perspicuum igitur est,nullam per se corporis inrmam ab aliorum corporum formis separatam in materia esse. Quod hoc quoque modo comprobatur . Corporis haec forma si in materia inesset finitatem,cognitionem,
unitatem, & omnino omnia, quae a forma proficiscuntur, citribueret . Esset igitur materia ex se semper finita,numeroq; una omnium rerum, ac per se, nec sola analogia nosceretur, quae omnia a materiar natura abeste,&a formis singulis ac cipi in progressii docebitur. Coeterae item omnes formae, Quae ex materiae sinu educuntur, & in ea gignuntur in eam corporis formam rcciperentur, essentque etiam accidentia. Nam id quod aetii & corpus esset informarent. Quo argu- metito nullam in materia formam propriam ineste, sed sua inatura informem Averroesmonstrauit. Nec ad id, quod aiunt licet confugere, hanc formam ad alias recipiendas tan tum praeparare, nCc una cum materia cas rccipere. Nam si
in materia iness, ac cum ea corpus conficit, non post mi immae non in id recipi, quomodo & elementa inter se mixta, itionis Q rmam accipiunt, quomodo item corpus anima. in & Stoici illud corpus materiam faciunt. Quod si materia est,formas accipiat neces,4 est. Nec pi paratio receptionem impedit, quomodo lignum calore praeparatum,catulu-que factum ab ignis forma accipienda minime impeditur . Lignum enim calidum, non lignum absque calore formam eam accipere dicitur. Ex hac itu praeparatione non lit quindi materiam terminet, & actu constituat, unitatemque & cognitionem ei impartiatur. Quoniam igitur nulla eiusmodi in materia inest irma, corpus id methaphysiciim nullo modo erit, ob eamque causiuia materia co corporis genere comprehendi non poterit. Cum autem nec naturale essi:, si qui dem qualitatum expers, ponatur, mathematicum cilc, si sit, relinquitur. At ex substantiae genere sol ma laaec corporis cs se statuitur. Sed ne ma thematicum qui cicio omnino ac sim
55쪽
pliciter dici potest, nisi quantitatem materiam prima qtrodabsurdum est) faciamus. Rursus materiam corpus non cfla, nec corporis formam habere ita potest monstrari. Corpus omne suapte natura finitum est,aut certe si libet, nec finitu, nec infinitum . Nullumque quod per se,ac natura sua in sinitum . Materia autem vi sua ac natura quodammodo inlini ta est,quippe quae a formis sinitatem omnem accipiat, quarum videlicet proprium est finire, ac terminum p scribere. Corpus igitur esse non potest. Nam quod re uera materia tan ita est,utpote mundo conclusa a formis elementorum, quibus substrata est,sortitur. Alioqui vim si iam, ac naturam, si animo concipiamus formis omnibus nudatam , infinitam quodammodo intelligemus,nullisque limitibus circumscriptam. Quomodo aquam,nisi alieno termino coerceat u , ii finite quasi sessuere videremus, ita & materia nisi a foramis terminaretur infinita quaedam esset extensio. Quod Aristoteles animaduertens in Naturali Auscultatione formam loco similem facit,ut quae indefinitam magnitudinis materia complectatur,& finiat. Nec Plato de materiae inlinitate aliter videtur sensiste, cum duobus illis infinitis,inagii , scilicet&paruo eam significauit, eiusque naturam indicauit. Cum item in Philebo duo genera Deum ostendisse unum infinitu,
alterum terminum, Vel sinem . Sed quo tandem modo infinita sit & finita in progressu explicabitur. Illud certum , in corpore quam in materia longe maiorem finitatis rationem ex se, & vi sita inesse. Quo fit ut illa corpus es Ie non postit. Quod ita etiam pater,quoniam corpus cum sit finitum, figura aliqua concluditur, & terminatur. Materia igitur coquis si sit, figurata erit. Quare sensilium qualitatum non proiius expers. Nam etsi sensilium propriorum figura non est,in comunibus tamen numeratur. Aristoteles item materiam corporis materiam,non corpus nominat, camilcmquc esse ait, magni corporis & parui. Ita corpus seu partium, seu magnum, alterutrum autem, quodcunque sit oportet,inateria
aliam Obtinet, quae corpus esse non potest. Quoniam au tem
56쪽
materia nec corpus est, nec corporis formam habet, inane
quiddam eam ejse nonnulli censuerunt, cum id inane est e crederent,in quo nec hoc aliquid inesset, nec aliqua substantia corporea. Quod etiam Democriti fuit dogma,quicquid est pireter plenum, hoc autem est corpus, inane statuentis. Quos in quarto Physicorum Aristoteles reprehendit. Non quod materiam corporis eXpertem putarent , cum & ipse hoc arbitraretur, sed quod inane esse eam ob causam tradi distent. Quod minime fieri debebat Nam quamquam in
ne in rebus ectet, ab eo tamen materiar natura longe diuersa poncretur. Nec enim ab cis, quemadmodum inane potest abiungi. Infinitum prarterea ignotum esse non alia ratione in eiusdem operis tertio idem monstrauit,quam quod materia sit, quae formam non habet, a qua omnis cognitio desumitur. Ideo inquit) infinitum qua ex parte infinitum est, ignotum est, Speciem enim seu formam materia non habet. Cum his verbis storinii materiar negauit, non alia negare po' tuit, quam ea,quq eius propria videretur,& ei,ut materia est, cogi ueret. Nec enim forma non habere ea ita ait, quasi absq;
sorma coli stat, quippe qua formis perpetuo subiectam arbitretur . Cuni ergo.P propria formam res agnoscatur, infinitum, quod eius expers esset, utpote materiar habens r*tionem,quatenus infinitum ignotum esse tradidit. Forinam itaque propriam materia non habens,corpus nullo modo est epotest. I ursus materia corpus si esset,priorem materiam haberet. Omne etenim corpus e materia, & forma
concretum est. Hisce rationibus satis ostensium arbitror materia
primam nec corpus esse, quod in substantiae genere ponatur, nec eiusderugeneris formam coaevam habere.
57쪽
Rationam, materiam corpus se, aut corporis formam Issi coaeaam habere concludentium μίmio . F. V III. Eliquum est ut eas quae contrarium docent, materiam, scili et, aut corpus qualitatis eX-pers csse,aut corporis sormam habere a Stoicis,&alijs conclusas rariones diluamus. Dicitur itaque qualitatum primarum subiectu elemeta esse ex materia prima & irmis sitis substantialibus concreta. Nec materiam,vt illis substernatur, corpus esse oportere, quippe quae illis non substernitur, nisi formis,quibus elementa constant, intercedentibus. Quod si qualitatibus illis,ut formis elementa constare cum Alexadro, Galeno,& alijs plerisque aliquis censeat, non aliter omnino ei dicendum est. Erunt enim qualitates illae substantiales , quae in materiam primam accipi poterunt, atque elementa cum ea conficere. Potissimum si dimensiones interminata in materia ponantur, quibus medijs formas eas illa accipiat.
Nec vero corpus vllu quod corpus tantum sit; no item aer
aut ignis, aut alii id quidpiam,cx materia oritur, nisi generis formam si paratam & per se consistentem a rebus singulis, &speciebus abiunctam ponamus. Quod quidem corpus si gigneretur,ex contrario profecto, ut aliae etiam sormae gigneretur,nempe eX non corpore,at quod una cum particularibus formis gignatur,non ex non corpore sieri corpus dicitur,sed ignis exempli gratia ex non igne . Ac cum materia, corpo ris alicuius materia semper sit, utpote formis numquam nudata,non ita ex non corpore corpus, ut eX non aercaer fieri
proprie dici potest. Illud etiam dixerit aliquis, cum dimcnsiones interminatae in materia, ut docebimus,insint, Carum tantum terminum in ortu acquiri,non item eas, quae in materia iam insunt; Ouamobrem nec corpus, cuius illae initia sunt,&veluti materia. Non igitur cincitur, ut e non corpq
58쪽
re corpus oriatur,nec quia aer gignitur, aut aqua,idcirco &corpus generatur, nisi quatenus corporis Q rma in aeris, aut aquae inrmis,ut magis commune in minus commimi,concluditur . Nec vero corpus ullum in elementorum mutatione remanet,nec eius propterea per se priuatio in materia inest,
quandoquidem nec forma a particularibus cui dixi abium Aa . Nec inde efficitur ut naturalis substantia corporis sit expers . Interminatae dimensiones in materia tantum remanet, quae veluti materiae obtinent rationem. Quarum terminus
una cum serma,a qua existit re pereunte tolli turinnaque eua corporis,quae ex substantiae genere est,irma, ut quae in ea, quae interit,ueluti genus in specie,aut in indiuiduo insit, noaliter atque animalis serma tollitur,ea,quae hominis est, sublata. Ac quemadmodum una cum ea,quae interit, tollitur, ita simul cum ea, quae oritur,rursus accedit. Non etiam absurdum cst,corporis priuationem in materia inesse, huius vide.
lice aut illius,non corporis simpliciter. Nam sub corporis forma simpliciter semper est materia, quomodo&semper priuata est,licet sermis semper subijciatur. Illud vero salsum, clementorum Ormas in subiecto primum corpore inesse,immo,ut Aristoteles docet, eg eis & materia, quae corpus non est, clementa existunt. Quamquam ergo. opificem elementorum firmas in materia primum ponentem Plato inducat, non idcirco tamen materiam corpus esse elficitur. Quod si Aristotel. aut Averroes materiam corpus esse en unciare alitiquando,quod tamen raro euenit,Videantur, aut ad eas,quaS
diximus, timensiones interminatas,& materiae extensionem respexisse putandum est,aut ad id, luod materia nunquam seritiarum est expers, ac cum serma semper corpus constituit. Quae autem incommoda ex primo de ortu,&interit icum de accretione disserit, asseruntur, uim haberent, si materia nuda,& corporis aliquando expers poneretur Sed talis
numquam est,et si natura sua corporis genere non contineatur. Nec timendum propterea,ne serinas creari,aut ex nihilo oriri sateamur, quemadmodui' huius sentciniae alseliores.
59쪽
obijciunt,corporis formam veluti semen materiae ponentes, qtiae specificas omnes formas contineat. Nam licet nil fornis in materia pra sit, non idcirco tamen formae ex nihilo oriuntur . Potentia enim in materia absque ulla earum inchoatione pMesistunt, e qua potentia ab agente causa in actauia ducuntur . Quod his non conuenit,quae creantur, quorum nulla est in materia potentia, siquidem e materia antecedente non fiunt. Pi ceterea formar proprie non oriuntur,aut fiut. Compositum est iis,quod oritur,& fit,ut multis in locis Ari si Ot. docuit. Forma autem, aut ex accidenti, aut secundario saltem dicitur oriri. Quare compositum ex materia cu fiat, creatio non est. Nec satis est eam fieri, ut quo,&vt pars. Nam ut hoc modo gignitur, ita etiam materia posita gignitur . In cuius potentia nisi praeesset, nullo modo gigneretur. Nota item ob diuisionem forma h ec corporis in materia ponenda . Nam dimens um interminatarum merito mate-teria diuiditur, aliasque,& alias accipit sormas. Qui autem has negant, ante omnis formae in materia aduen tum aptitudinem vidi iii datur, constituunt, eamque ad diuersissimul accipiendas formas susticere arbitrantur. Sed illa aptitudine satis noti est, alit etiam non inest, nisi perdimensiones . Quantitatis enim proprium quid diuisibilitas videtur. Illud etiam falsitim, per corporis i Ormam caeteras a materia eXpeti, quin sua ipsius natura, cum omnium ex se expers sit, casexpetit, illaque si inesset impediret potius, quo minus expc teret, utpote iam quoquo modo informata. Per primam autem formam nil Auerroes intellegit, quam elementorum substantialem,aut omnino primam in uniuerso, quam ad primum philosophum tradidit spectare. Nihil ergo cum sit, qd hanc corporis sermam materiae coaetiam statuere in canos cogat, eamque incommoda multa,& absurda consequantur, ab ea ponenda abstinendum, materiaque prima aliquid esse, quod natura sita corporis cxpers sit,statuenda.Primum item cor pus, quod in natura hac sublunari oriatur, ex materia, &clementi forma constare. Ηῆnc enim primam compositio
60쪽
nem esse in ecundo de Animalium partibus,& alibi Aristot.&post eum Gal. & ali; tradiderunt.
In materia prima, tamet corpus ea non est, nec corporis formam habet, dimensiones tamen interminatas ineme. Cap. IMEd illud quod a nobis positum est, ante Omnis formae receptionem dimensioncs in te minatas in materia inesse,ut quoddam quasi mathematicum corpus videatur, dubiu est,& valde controuersum. Qigad,antequam ad caetera progrediamur, disquiredum est,quippe quod constitutu nisi sit,siti perior de corporis forma quae
stio explicata satis non erit. Aliqui igitur, & Illustres philosophi, de quorum numero inter recentiores Simon Portius est,dimen non es eiusmodi in materia negarunt, nulloq; mo
do in ea inesse posse ostenderunt. Primum quod ordo naturae subuerteretur, qui est, ut accidens omne substantia, sorima sinue accidentarias substantialis forma antecedat. Cuius contrarium dimensionibus illis in materia positis, siquidem, accidentia sunt, utpote ex quantitatis genere statueretur. Deinde quod quanta prius,quam quid materia esset, & effeta stus causae praeir et, quae ordini similiter naturali aduersantur. Quod item quantitas per se consistens,& separara esset,quandoquidem in materia,quae sola potentiu est,non actu .. Quae Mis t. in primo de ortu,& interitu dubitatio est, cum de ortu simpliciter disserit ac quaerit,quomodo CX eo, quod potentia est, ex illat. Est etiam materiae potentia substantialis , quae acturn substantialem per se respicit,&ex.accidenti accidentalem. Prius igitur substantialem accipi, quam accides tal. m. Quantitatem item & omne omnino accidens si ibi ctum aerii i equirere. Praeterea fore ut per se ad coimpolinure per Anerct,vi pote eius irmam antecedens. His de huius ge