장음표시 사용
161쪽
M vere, o narrare possis, quod tamen .i mendaciunculis adspergendum, sive fingas. Est autem haec huius generis virtus, ut ita iacta demonstres,
ut mores eius, de quo narres, ut sermo, tu vultus
omnes exprimantur, ut iis, qui audiunt, i m geri illa eraque videantur In re est item ridiculum, quod ex quadam depravata imiistione sumi solet, uti in Gasma. per tuam nobisitatem, Per P triam famEliam. Quid aliud fuit, in quo concio rideret, nisi ilia vultus et vocis imitatio 7 μ tuo statuas vero eum dixit, et extento brachio paullulum etiam de gestu addidit, vehetuentius istinus. Ex hoc geonere est tua Rosciana imitatio senis Tibi ego, Antipho, a sem, inquit Sensum est, cum auusio. Atque ita est totum hoc ipso genere idiculiim ut
eantissime tractandum sit. imorim est euini eth mi Morum, si nimia es imitatio, sicut obscaenitas. orator surripiat oportet imitationem, ut is, qui a diat cogitet Phara, quam videat praestet idem ingenuitatem et ruborem suum, verborum turpitudine et erum obscaeuitate vitanda.
LX. Ergo haec duo genera sunt eius ridiculi, quod in re Positum est quae lint propri' Perpeti marum Metiarum, in quibus describuntur hominum
moras, et ita effinguntur, ut aut, Te narrata aliqua,
quale alui luteuigantur aut imitatione brevi inlaeta, in aliqvi insigni ad irridendum vitio reperiantur. In dicto autem ridiculum est id, quod Verbi, aut sententiae quodam acumine movetur. Sed ut in tuo superiore genere vel narrationis, vescimiistationis, vitanda est mimorim etholosorii similitudo sic in hoo ourrilis oratori dicacitas magnopere sugienda est. Qui igitur distinguemus a Crasso, a Calvio a eteris familiarem vestrum, Granium, aut Vargulam, amicum meum Non mehoc .is tu mentem mihi quidem venit; sunt enim dica-
162쪽
ees Graia1 quidem exho dicaciori oe, vinou, Primum, ne, quotiescrimite potuerit dictum iniet, necesse habeamus dicere. Pusillus testis processit. cet, inquit, rogare 9 Philippus. Tnari quaesitor properans, Modo eriter. Mi isse Non---Bra
perpusillum rogabo. Eidicule Sed sedehac iudex
L. Aurifex, brevior etiam, quam testis ipse Om. nis est risus in iudicam eonversus Visum est totum aeurrile iudicium J. Ergo haec, quae admae m. sunt in quos MoIis, quamvis tu bella, sunt tamen ipso genere scurrissa Ut iste, qui se vult dieacem, et mehercule est, Appius, sed Dorinumquam in hoe vitium scurriIe deIaDiturae amabo, inquit, apud te, huic I eo familiari meo G Sextio tini enim Iocum esse Mideo. Est hoc aeuoile, et quod sine eausa lacessivit et tamen id dixit, quod in omnes
Iuscos conveniret. Ea quia medit ta Putantur esse, mitilis ridentur. Hud egregium Sextii, et ex tem. p.re, Manua la- , inquit, et Oena Temporis agis tur ratio, et ipsius dicacitatis moderavi et temperantia. t. raritas dictorum, distinguet oratore a acurra et, quod Mos cum caris dicimus, non ut xidiculi videamur, sed ut proficiamus aliquid, illi totiin diem, et sine ausa. Quid enim est Vargula assecutus, cum eum Mandidatus A. Semproni aemu Μ. suo fratr' complexus esset Puer Mimiae carpBisum quaeεivit, qui est, mea sententia , vel eum issimus ingenii fructus. Tempus igitur dicendi, prudentia et gravitate moderabimur quarum utinam artem aliquam haberemus Sed domiua natura est. LXI. Nunc ,ponamus genera ipsa summlltim, quae risum maxime moveant. Haec igitur sit prima Partitio Pio facete dicatur, id alias in re haberi, alias in verbo facetiis autem maxime homines e. Ieriaci, si quando isus coutuuste, re verboque, o
163쪽
veatur sed hoc mementote, noscumque Ioeos tintingam, unde ridicula ducantur, ex iisdem Iocis re etiam graves sententias pssse duci. Tantum inis testest, quod gra ita honestis in rebus severe, iocus . turpiculis et quasi deso minus ponitur velut in iisdem verbis et laudare litigi servum PoSsumus, et, at est nequam, iocari Ridiculum est illud Neronia. num vetus in surace servo, Sotam esse, a domi ni-hia ait ne obsienatum, nec occlusum: mio idem ita bono aervo dici solet ; sed hoc iisdem etiam verbis. Ex iisdem autem locis omnia nascuntur. Nam quod Sp. Carvilio graviter claudicanti ex vulnere ob remis publicam accepto, et ob eam causam verecundanti mpublicum prodire, mater dixit, Θιnprodis, mi Spuri quotiescumque gradum facies, toties tibi tuarum
Hrtutum Meniat in mentem praeclarum et grave est:
suo Calvino Glaucia claudicanti, et i est eius tiamd uum laudieae a Me clodicae ridie dum est:
et utrumque ex eo, quod in claudicatione animadis
verti potuit, est ductum. Quid Aoc aerio ignari-- severe Scipio at in male olentem, ede me est tarcumoeniri, ridicule Philippus. At utrumque genu continet verbi ad litteram i nutati similitudo.
Ex ambiguo dicta, vel argutissima putantur, sed non aema ex in ioco, saepe etiam in Mavitate versantur. Africano iiii maiori, coronam sibi in convivio ad caput accommodanti, cum ea saeΡius rumperetur, P. Licinius Varus, Noli mirari, inquit, si non cons enit: caput enim magnum eae laudabile, et honestum. At ex eodem genere est Cabu satis eae quod di tae parum e multa nullum genus est ioci, quo non ex eodem severa et Mavia sumantur. Atque hoc etiam anima/vertendum, non esse omnia ridicula, sa-eeta. Quid enim potest esse tam ridiculum , quam Sannio est Sed ore vultu, imitandi moribus, Vo.
ea, denique lys eorpore ridetur Salsum hune posis
164쪽
sum diaere, atque iis, non ut eiusmodi istorem M. se velim, aed ut in vim
LXII. Quare primum genus hoc, quod risumve maxime movet, non est nostrum morosum, a perstitiosum, suspiciosum, gloriosum, stultum n turae ridentur ipsae quas Personas agitare AoIemus, non sustinete alteriam genus eat imitatione admodum
ridicalum, sed nobis tantum licet furtim, a quando, et cursim aliter enim minime aes tiberiam tertium, oris depravatio, non digna nobis quartum, o nitas, non solum non foro digna, sed vix convivio Ibberorum. Detractis igitur tot rebus ex hoc oratorio Deo facetiae reliquae sunt qaiae aut in re, ut ante disisi, positae videntur esse, aut an veTbo. Nam mod, quibuscimique verbis dixeris, facetum tamen est; ra continetur quod mutatis verbis salem amititit, in verbis habet leporem omnem. Ambigua sunt in primis acuta, atque in verbo Posita, non in re sed non saepe magnum Tisum mouvent magis ut helle et littorate dicta laudantur ut in illum Titium, quem, cum studiose pila luderet,
et idem signa sacra noctu frangere putaretur, gregam lesque, mi in campum non venisset, Tequirerent,
excusavit Vespa Terentius, quod eum brachium D msse diceret ut illud Africani, quod eat apu4 Lui uiuum
Quid Helva, Meuiam an Unum in Ia raptamia in tuus amicus, Crasse, Granius, non actae Sotan
riae. Et, si quaeritis, is, qui rappellatur dicax,
genere maxime excellet: ae risus movent alia malo. res Ambiguum per se ipsum probatur id quidem, ut ante dixi, vel maxime ingeniosi enim videtur, amverbi in aliud , atque ceteri aecipiant, posse ducere: aed admrrationem mai is, quam risum movet Hai aiquando incidit in alitur genus vidi uti.
165쪽
LXIII Quae genera percurran idem sed
scitia esse notissimum idiotae genus, cum aliud e spectamus, aliud dicitur. Hic nobismet ipsis nostis erro Tisum movet. Quodsi admixtum est etiam amisbiguum, si salsius ut apud Naevium videtur esse
misericors illo , qui iudieatum duci videt, perennet tus ita, Quanti addictu, milie nummum . Si a ' lidisset tantummodo, Ducastiores esset illud genua ridiculi praeter exspectationem sed quia addidit, ΜΗ - , duca licet addito ambiguo, altero gemnere ridiculi , fuit, ut mihi quidem videtur, salsissismum. mo tum est venustissimum, cum in alteretione arripitur ab adversario verbum, et ex eo, ut a
Catulo in Philippum, in eum ipsum a quid, qui Iaincessivit, insigitur. Sed cum plura sint ambigui se nera, de quibus est doctrina quaedam subtilior a tendere et auc ari verba oportebit in quo, ut ea, quae sint frigidiora, vitemus, etenim avendum est, ne Teessitum dicimn Putetur, permulta tamen ne te meemus Anerum genus est, quod habet parvam veriti immutationem, quod in littera positum, Gramei voeant παρονομασίον, ut Nobiliorem, mobiliorim, Cato aut ut idem, cum cuidam dixisset mmua
de Bulatum et ille, Quid ovusfuit dae Immo νε-m , inquit, quid OFusfuit te aut eiusdem responissio tuat, set et adMersus, Et a reare impudicus ea. Etiam interpretatio nominis habet acumen, cum ad ridiculum convertas, quamobrem ita quis vocetur; ni o nuper Nummium divisorem, ut Neoptolemum
ad Troiam, te tuum in eampo Maruo nomen in o
Iv. tque haec onmia verbo continentur. Saepe etiam versus tacete interponitur, Vel ut est, vel pau Iulum immutatus au aliqua pars verans, ut Staintilis Scauro stomachanti ex quo sunt nomnulli, qui tuam legem de civitate natam, Crasae, dicant:
166쪽
Nam in Coelio sane etiam ad causam utile ruit tuum illud, Antoni, cum ille a se eeuritam Prosectam diiseeret testis, et haberet filium delicatiorem, abeunt.
Samine aenam esse actum trigins minis
In hoc genus coniicinntur proverbiεὶ ut illud Scipio. nis P eum Aseluia omnes provincias stipendia mereno
tem se Peragrasse gloriaretur, aggra euum, eliseutera. Quare ea quoque, quoniam mutatis verbia non Pomunt Tetinere eandem venustatem, non tu re, sed in verbis posita ducantur. Est etiam in verbo post, tum non inintium genus, ex eo, cum ad verbum, non ad sententiam rem accipere videare ex quo uno genea: totus egi Tutor, minius vetus, oppido ridic
Ius. Sed abeo a mimis latitum genus huius ridio I insigni aliqua et nota re notari volo. si at in ex hoc genere illud, quod tu, Crasse, nuper ei, qui te rogasset, num tibi molestus esset futurus, i ad te bene ante Iucem venisset: Tu ero, inquisti, M aeus non eris: Lubebis igitur te, inquit, auatae ri8 et tu, Certe negaram, te molestum futurum. Meodem hoc vetus tu id est, quod aiunt Malaginensem imm Scipionem, eum ex ceuturia sua renuistia re Acidinum consuΙem, praecoque dixisset, Dic de L. Manlio mirum bontam, inquit, gregiumquam Mem eo arbitror Ridicule etiam iuud. L. Porcius Nasica censor Catoui, cum ive, Ex tui animi aententia tu uxorem habes Non fiercule, inquit,m rum Gnimi sententia. Haec aut frigida sunt, aut tum salsa cum aliud est exspectatum Natura enunnos ut aut dixi nostest delectat error ex quo, cum
qu i decuti sumus exspectatione, idem
167쪽
LXV. In verbis etiam illa sunt, quae aut exin
mutata oratione duc untur, aut ex unius vesia transistitione, aut ex inuosione oborum. Ex immutati ne ut olim Rusca tu legem ferret annalem, dissuasor M. Servilius, Dic mihi, inquit, M. Pinari, num, si eo fra tae diser', mini nati diaturus ea, ut ceteris fecisti in sementem yeceris, ita metes, inoquit. Ex translatione autem, ut, cum Scipio ille maior Corinthiis statuam pollicentibus eo Io- , ubi aliorum essent imperatorum, turmati dixit taplic re. Iuvertuntur autem verba , uti, Crassus apud M. Poponam iudicem pro Aculeone cum diceret, adeo rat contra Aculeonem Gratidiano L. AeIius Lamia, deformis, ut nostis: qui cum interpellaret odiose: Auinamua, inquit, pulceuum puerum, Crassus. Cum emet arrisum, Non potui mihi, inqnit Lamia, D mam ipse sere ingenium potui. Tum hic , -- amus, inquit, disertum. Multo etiam arrisum eat vehementius. Sun etiam illa venusta, ut in gravis hua aetatentiis, si in acetiis. Dixi enim dudum,
materiam aliam esse ioci, a iam severitatis: -- aum autem, et iocorum unam esse rationem. Nnant igitur inprimis orationem verba relata eo torie quod idem genua saepe est etiam saeetum.
ut Servius ille GaIbit eum iudiem L. Seribonio' tribuno plebis servet familiares suos, et dixisset Libo, Quando tandam, Galba, de triclinio tuo ε--hia Craim tu, inquit, do cisicia alieno. A quo genere ne uIud quidem plurimum distat, quod Glau- via Metello, Villam in Tiburta habea, cortem in P
Meio. LXVI. A verborem quidem genera quae essen Laeeta, dixisse me puto verum plura sunt, eaque ma
sic ut dixi ante ridentum in quibus eat narratio rea sane difficitis. Exprimenda enim sunt, et Ponenda ante culos ea, quae videantur eue verisimilia, quod
168쪽
eat proprium narrationis, et quaeam , quod vidimu proprium est, subturpia cuius exemplum, ut reis vissimum, sit sane iuud, quod ante posui, Crassi damminis. Et ad hoe genus adscribamus etiam nariam tiones apologorum. Trahitur etiam siquid ex histo. -xia, ut, cum Sex. Titius a Cassandram eas diseret, Multos , inquit Antonius, oraum tuo Aiacae oaeos nominare. st etiam ex similitudine quae aut eoulationem habet, aut tamquam imagiuem Collati nemi ut ille alius olim estis in i nem, eum inis numerabilem Magio praesecto pecuniam dixisset datam, idqui Scaurus tenvitate Magi redargueret E ras, inquit, Scaure, ego snim Magium non sonae Masas dico, sed tamquam nudia nuce tigerat, in Mentre Matutisse ut ille M. Cicero senex, inius viri optimi, nostri familiaris, ater, nOM H mi ea iamitis ore dirorum eruuium ut quisque optimo Graece sciret, ita eis neqriissimum. Viade autem
xideutur etiam imaginos, quae sere in desorinnatem, aut in aliquod vitium corporis ducuntur cum insiluetudine turpioris ut meum illud in Helvium Matietam, Iam ostendam, uiusmodi is eum me, Mesnde. quaesos demonstravi digito pictum GaIIuin in Mari no scuto Cimbrico, sub Novia distortum, eiectatin gua, huceis uentibus : is est eommotus nihil tam muciae simile visum est ut eum Tito Piciario, mentum in dicendo intorquenti, tum ut diceret, ai
qm Mellet, si nucem fremaret. Etiam in , quasi minuetidi, aut augendi causa ad incredibilem admurationem efferuntur vehit in Crasse, tu concione,
ita sibi ipsum magnum rideri Memmium, ut in f rum deacendens eaput ad fore rem -- --tterat. Ex quo genere etiam illud est, quod Scipio apud Nis.
manti; m, cum stomacharetur eum C. inteI1o, dixi sa dicitur, Si quintum pareret rater tua, ainmm
fiasae paritumih arguta etiam riguificatio est, cum
169쪽
parva re, et saepe verbo res obscura et latens HII atratur ut, cum C. Fabriciori Cornelius, homo, uι existimabatur, avarus et rurax, sed egregie fortis, et homi imperator, gratias teret, quod se homo inuiniens consulem secisset, hello praesertim magno et
gravi Nihi est, quo mihi gratias Maa, inquit, imaui co uari, quam, ure ut Asello Alaican istienti histrum ulud infelix, Oti, inquit, mirarian erum, qui te ex aerariis exemit, Matrum condidi et Dinrum immotarit. Tanta suspicio est ut retigi. one civitatem obstrinxisse videatur ummius, quod ellum ignominia levarit. I. VII. Vrbana etiam dissimulatio est, eum alia
dicuntur, et sentias, non illo genere, de quo ante dixi, cum contraria dicas, ut Lamiae Crassust sed eum toto genere fationis severe Iudas, eum aliter aeutias ac loquare ut noster ScaevoIa Septumvirio
in Anagnino, cui pro C. Gracchi capite erat aurum Tepensum, roganti, ut se in Asiam praesectum dueeriret, Quid tibi sus,inqvit, insana tanta Morum suismiatitudo imum, ut tibi ego Me in mem, si
Roma manseris, te Faucia armis rad maximos P - -- -- Menturum in hoe genere Fanaiaua in annatibus suis Africanum hune Aemilianum dicit fuisse,
et eum Graecis verbo appellat ιρωνα et aed, uti mxunt, qui melius haec norunt, Socratem opinor iahae ironia dissimulantiaque Ion e Iepore et humanitam te omnibus praestitisse. Genus est perelegaris, et cm gravitate alsum, eumque oratoriis dactioninus, tum urbanis sermonibus aceommodatum. Et herem, Ie omnia haec, quae a me de facetiis disputantur, non maiora forensium actionum, quam omnium aermo. Irum condimenta sunt. Nam quod apud Catonem eat, i multa retulit, ex quibus a me exempli causa muuta Ponuuriis , per mihi citum videtur, C. Publieis
170쪽
minem erae. Sic profecto res se habet, unum ut ait vitae tempus, in quo non deceat Ieporem huma-tatemque versari. Sed redeo ad cetera. Est huic Gnitimum dissimulationi, cum honesto verbo vitiosaxes appellatur ut cum Africanus censor tribu moveritia eum centurionem, qui in Paulli pugna non assuexat, cum ille .se custodiae causa diceret in eastris erimansisse, quaereretque, cur ab eo notaretur Nonam', inquit, inutim diligentea. Acutim etiam illud est, eum ex alterius oratione aliud excipias, atque iIIesula; ut Salinatori Μaximus, cum Tarent amiSSO, aris eam tamen Livius retinuisset, multaque ex ea Praeis Ita praeclara fecisset, cum aliquot post annos Maximus id oppidum recepisso, rogaretque eum Salina, t*r, ut meminisset, opera sua se Tarentum recepisae; Quidna, inquit, mentinerim numquam enim r- Pi33em, ruri tu perdidias . Sunt etiam illa subabis aut da, sed eo ipso nomine saepe idicula, non oIum numis perapposita, sed etiam quodammodo nobis:
LXVIII. Genus hoc levius, et, ut dixi, inimicum; sed habet nonnumquam anquid etiam apud nos Ioci, ut e non stultus quasi aluIte cum sale dicat aliquid: ut tibi, Antoni, Maneia, cum audisae te Censorem a M. Duronio de ambitu postulatiun Atiqu- , imquit, tibi tuum negotium vera iacebit. Valde haeo ridentur, et hercule omnia, quae a Prudentibus, quasi per dissimulationem non intelligendi, subabsurde salsaque die intur Ex v o genere est etiam, non
videri inteII ore quod intelligas, ut Pontidiua, Quo--λ- eriatimas, qui in adulterio aprarunditia ρ --ἀam ut ego , -- deIectu Moteuo, cum ac no