장음표시 사용
201쪽
v. I igiων amite meridiem discesserunt, paulum
tirarique requiemni, in primi hoc a se Cotta animata versum esse dicebat, omne illud tempus meridianum Crassum in acerrima atque attentissm1 cogitatione Privisse, seseque, qui vultum eius, cum ei dicendum esset, ol tumque oculorum in 'eogitando prae uosisset, atque in maximis ausis saepe vidisset, tum dein data opera, quiescentibus aliis, in eam exhedram venisse, in qua Crassus Iecti posito recubuisset, quum que eum in cogitatione defixum esse sensisset, statim recessisse, atque tu eo silentio duas horas fere esse
consumtas. Deinde quum omnes, incliuato iam tu meridianum tem a diq, venissent ad Crassum, Quid est, Crasse, inquitatilius, imusne se4sum seisi admonitum venimus te, non agitatum. Tum Crassus, A me tam impudente vi ,se existimatis, ut visis hoc praesertim munus putem diutius Posse
debere Quinam igitur, inquit ne locus an in
media silva placet Est enim is maxime et opacus, et frigidus Sane, inquit Crassus Etenim est in eo Ioco sedes huic nostro non inopportuna sermoni Cum placuisu idem etem, in sit amoenitur, et ibi magna cum andieum exspectatione considitur. Tum Cras I, Cum auctoritas atque amicitia ematra, tum Antonii facilitas eripuit, inquis, mihi in optuna mea ausa libertatem recusandi. Quamquam in partienda disputatione nostra, eum sibi de iis, quae
dici ab oratore oporteret, sumeret, ibi autem T liriqueret, ut explicarem, quemadmodum illa mari oporteret ea divisit, quae seiuncta esse non possunt. Nam cum omnis ex re atque verbis constet oratio neque erba sedem habere possunt, si rem subtraxeoris, neque res iumen, si verba se noveris. Ac ibi
quidem veteres illi, maius quiddam vim complexi, multo plus etiam vidisse videntur, quani Maurum M uoxum ingemvrum aute intueri potest: qui omiuia
202쪽
haec, quae supra et subter imum eme et tin, vi inque una consensione naturae constricta esse dixerunt. Nullum est enim genus rerum, quod aut avulsum a ceteris per se ipsum constare, aut, quo cetera Si ε reant, Vim Suam atque aeternitatem conrervare omini.
I. Sed si haec maior esse ratio videtir, quam
ut hominum possit sensu aut cogitatione comprehendi est etiam illa Platonis vera, et tibi, CatuIe , Cese te non inaudita vox, omneli doctrinam harum ingenuarum et humanarum artium uno quodam societatis vinculo contineri ubi enim perspecta vis est rationis
eius, qua causae rerum atque Titus Cognoscuntur, mirus quidam omnium quasi consensus doctrinamin.
concentusque reper;tur. Sed si hoc quoque Videtur esse altius, quam ut id nos, humi atrati, auspicere possimus, illud certe tamen, quod amplaxi sumu'quod profitemur, quod suscepimus, nosse et tenere debemus. Una est enim, quod et ego hesterna die dixi, et aliquot Ioeis antemeridiano sermone ignificavit Antortius , eloquentia, quascunque in oras divu-tationis regionesve delata est. Nam sive de tineia natura loquitur, sive de terrae, sive de divina vi, si aede humana, sive ex inferiore loco, sive ex aequo, si 'e ex superiore, sive ut impellat mines, sive ut
doeeat, sive ut deterreat, sive ut concitet, sive ut reflectat, sive ut inceudat, sive ut leniat, siVe ad Pau eos, sive ad multos, sive inter alienos, sive cum Sui Fiye secum, rivis est diducta oratio, non sontibus; et, quocunque ingreditur, eodem est instructu oro
tuque comitata. Sed quoniam oppressi iam sumuo opinionibus non modo vulgi, verum etiam hominum leviter eruditorum, qui, quae compIecti tot neque uni haec facilius divuIsa et quasi discerpta contremotant; et qui tanquam ab animo corpus, sic -- tentiis verba seiungunt, quorum sine interitu fieri neutrum potest Mon auscipiam oratione mea Idus, quam
203쪽
mihi Imponitur. Tantum signiacabo brevi, nequererborum ornatum inveniri posse non partitis expre sisque sentetitiis, neque esse uuam sententiam inuatrem sine Iuce verborum. Sed priusquam tua conor
attingere, quibus orationem ornari, atque illuminari. Putem, Proporiam breviter, Mud sentiam de universo seuere vicendi. m. Natura tinua est, ut mihi idetur, quae non habeat in suo genere res complures dissimiles inter se, quae tamen consimili Iaude dimentur. Nam et uinvibus uua percipimus, quae, etsi nos vocibus deIectant, tamen ita sunt varia saepe, ut ii, quod pro--mum audias, iucundissimum esse videatur elocumus olliguntuae paene innumerabiles voluptates, quae nos ita capiun , ut unum sensum dissimili genere deIectent et reliquos sensus voIuptates oblectant dispa-xes, ut sit difficiae iudicium exceIIentis maxime su vitatis. At hoc idem, quod est in naturis eruis, transferri potest etiam ad artes. Una fingendi est ars, in qua praestantes suerunt Myro, Polycletus, Lystypris qua omnes inter se dissimiles ruerunt; sed rita inis ineu, ut neminem sui velis esse dissimilem. Una est ars ratioque Picturae, dissimillimique tamen inter se Zeuxis, Aglaopson, Apelles neque eorum quis Pament, cui quidquam in arte sua deesse videatur. Et, si hoc in his quasi mutis artibus est mirandum, et tamae Verum quanto ad rabilius in oratione atque in Itagna quae eum in iisdem sententiis verbisque issetur, summas habet dissimilitudines non sic, ut a ii Ituperandi sint, sed ut ii, quos constet essedau 'Estandos, in dispari tamen genere audentur. At ei primum in poetis cerni licet, quibus eat proxima
cognatio eum oratorihiis, quam sint inter sese Ennii s,
Pacuvius, Acciusque dissimiles quam apud Graecos Aeschylus, Sophocles, Euripides, quamquam omnia hiis a paene laus in dissimili scribendi genere trio
204쪽
buatur. Adspicite nune eos homines ique intue nini, quorum de facultate quaerimus, quid intersit inter oratorum stridia atque naturas. Suavitatem Isocrates, subtilitatem Lysias, acumen Hyperides, onitum Aeschines, vim Demosthenes habuit. Quis eorum non egregius y tamen quis cuiusquam nisi sui simili. Grais vitatem. Africanus, enitatem Laelius, averitatem Galba, profluens quiddam habuit Carbo et Canorum. Qihi horum non princeps temporibus tuis vitet ei suo tamen quisque in genere princeps. VIII. Sed quid ego vetera conquiram, Cum 2 hi liceat uti praesentibus exemptis atque vivis Quid iucundius auribus nostris umquam accidit huius oratione Catuli 3 quae est pura sic, ut Latine loqui paene solus Videatur sic.autem Mavis, ut in singulari dignitate omnis tamen adsit humanitas a lepos. Quid multa ' istum audiens equidem sic iudicare soleo, quidquid aut addideris, aut ut veris, aut detraxeris, vitiosius et deterius futurum. Quid noster hic Caesar nonne novam quandam rationem attulit oratiouis,
et dicendi genus induxit prope singulares Quis minquam res, Praeter hunc , tragicas paene comice , triste remisse, severas hilare, forenses scenica ProPrvenustate tractavit atque ita, ut neque iocus magni.tudia remm excluderetvi , nec Mavitas secetiis mi nueretur Ecce praesentes duo prope aequales Sulpiciu et Cotta Quid tam inter se dissimile quid mi suo genere prae tan. Limatus alter et subtilis, mexplicans propriis aptisque verbis meret in causa semper, et, quid iudici probondum sit cum acutissime Vidit, omissis eteris argumentis, tu eo mentem orationemque defigit. Sulpicius autem fortissimo quo- . dam, animi impetu, lenissima et maxima Voce, summa contentione corPoris , et dignitate motus, verborum quoque ea graVitate et copia est, ut ouus a di uendum iustructissimus a natura mae videatur.
205쪽
m. Ad nosmetipsos iam revertor quoniam sic fuimus semper . comparati, ut hominiam'srrmonibusqitas in aliquod contentionis iudicium vocaremur:
quid tam dissimile, quam eg in dicendo et Antoniisus cim HI is ait orator, ut nihil eo possit esse praeo
tantius ego autem, quamquam memet mel poenitet eram hoc maxime tamen tu comparatione coniungis.
VH tiine , genus hoc quod sit Antonii 3 forte, vehemens, commouim in agendo, praemunitum et exori-ui Parte musae septum, aere, acutum, enucleatum, έ tinaquaque re commorans, honeste cedens, acriter insequens, terreus, supplicans, summa orationis arietate, uua nostrarum aurituri satietate. Nos inuistem, quicumque in dicendo sumus, quoniam esse ii. quo in numero vobis videmur, certe tamen ab huius ' Itum genere distamus; quod quHe sit, non est
meum dicere, propterea quod minime sibi quisque notus est, o difficiIlime de se quisqu44Φnut sed tamen dissimilitudo inteIligi potest, et ex motus mei
mediocritate, et ex ' quod, quibus vestigiis primum institi, in iis sere soleo perorare, et quod aliis quanto me Amaior in verbis quam ii seutentiis Iigendis Iahor et vi a torquet, Verentem, ne, si Paullo soleus merit oratio, non digna exspectatione et silentio fuisse videatnr. Quodsi in nobis, qui adsu, mris, tantae dissimnitudines, tam certae res cuius- in propriae, et in ea varietate fere melius a deteriorit e, aeuuat magis quam genere distinguitur, atque omne laudatur, quod in suo genere persectum est: mid ensetis, si omnes, qui ubique sunt, aut fuerunt oxatores, mplocii voluisimus nonne sore, 'nt, quot oratores, totidem paene reperiantur genera dicendia
Ex qua inea dispuditione forsitan occurrat 'nud, si paene inmmerabilἐs sint quasi formae figuraeque di centi, specie dispares, genere laudabiles; non osse ea , quae inter se discrepsiat, iisdem praeceptis, atque
206쪽
in una institutione formam Quod non eat ita: nia
gentissimeque hoc est eis, qui instituunt aliquos, a que cruduint, videndum, quo sua quemque natura maxime serre videatur. Etenim videmus , ex eodomm laticludo sum*orum iu auo cuiusque genere artis Quin et magistrorum exisse discipulos, dissimiles inister ae, attamen Iandandos eum ad cuiusque naturam institutio doctoris accommodaretur. Cuius eat Minaxime insigne illud exemPlum, ut eteras artea omi tamus quod dicebat Isocratea, doctor iugularia, aeealcaribus in Ephoro, contra autem in Theopompo
frenis uti solere. Alterum enim, exsultantem Verhois rim audacia, cprimebat, Iterum, cunctantem et
quoni verecunduntem, incitabat. Neque eos ininea esseeit inter se, sed tantum alteri affinxit de I ero limavit, ut id consormaret in utroque, quod utriusin
X. Haec eo mihi praedicenda fueriint, ut ainon Omnia, quae Proponerentur a me, ad otiinium estram studium, et ad genus id, quod quisque -- atrum in dicendo probaret, adhaerescerent, id a me genua exprimi sentiretis, quod maxime mihi ipsi proin
Ergo haec et agenda sunt ab oratore, quae e Hicavit Antonius, ei dicenda quodammodo. Quinamiaitur dicendi est modus melior, nam de actione post videro, quam ut Latine, ut plane, ut orDate, ut Had , quodcumque agetur apte congruenterque dicas mus. Atque e im quiuem, quae duo Prima dixi, rati em non 'rbitror exspectari a me, puri dilucidia e sermonis. Neque enim Onamur dooere eum miseere, qui loqui nesciat nec sperare , qui Laiane non possit, muc ornate esse dicturum; neque vero, qui non dicat, quod intelligamus, uuc posse, quod a miremur, dicere. Liuiuamus igitur haec, quae e
guttionem habent facilem, usum neceMarium. Is hau
207쪽
Meerimae traditui litteras, doctrinaque puerili 3 1-xum adhinetur ob eam causam, ut intelligatur, quid quis e dicat quod videmus ita eas necessarium, ut tamen eo minus nihi esse possit. Sed omnis Ioqu-di Megaritia, quamquam volitur scientia ii terarum, tam 1 augetur Iegendis oratoribus et poetis. enim illi veteres, qui mare nondum Poterant ea, quae dicebaut, omnes Prope praeclare Iocuti quoin rum sermota assuefacti erunt, D evientes AEniadem, P erunt Ioqui, nisi Latine. Neque tamen erit 'ntendum vobis iis, quibus iam consuetudo nostra non initur, nisi quando ornandi causa, parce, quod ostem
ins sed asitatis ita Poterit uti, Iectissimis ut utaturias, qui x veteribus erit acriptis studios et inultus, volatatus M. Atmis, ut Latine loquamur, non solum viadendum est, ut et verba efferamus ea, quae nomo tuo repaeehendat et ea sic et casibus, et temporibus, et Mnme, et umero conservemus, ut nequid pertu hatum , ac discrepaus, aut praeposterum sit sed e
iam Iingua, et piritus, et vocis ouris est ipse nio in Fandus. Nolo exprimi Iitteras putidius, nolo obscu-xaxi negligentius; nolo verba exiliter exanimata exire, Meso insata, et quasi anhelata gravius. Nam de voce nondum ea dico, quae suo actionis; sed hoc, quod mihi eum aermone quasi oniunetum videtur Sem
2-- certa 1 tia, quae nemo est, qui effugere cupω
at mollis vox, ut muliebris, aut quasi extra m dira absona atque absurda. Est autem vitium, quod ustinuiti de itidustii consectantur. Rustiea vox et agrestis quosdam delectat, quo magis antiquituem, a ita sone eorum sermo retinere videatur ut tuus,
Catule, soaalis, L. Cotta, gaudere mihi videtur gravitate litiguae, sonoque vocis agresti, et illud, quod Ioquitui , priscunt visum iri putat, si plane fuerit itinatiost uri Me aut in in Ἀ-us et suavi in ista de
208쪽
in una insinution sorinam Quod non ea ita di iagentissimeque hoc est eis, qui instituunt aliquos, a que crudiunt, videndum, quo sua quemque Matura maxime serre videatur. Etenim videmus , ex octona. quasi Iud summorum iu auo cuiusque genere arti Quin et magistrorum exisse discipulos, dissimiles inister ae, attamen Iandandos eum ad cuiusque naturam institutio doctoris accommodaretur. Cuius eat Minaxime insigne illud exemPlum, ut et a Misabini tamus quod dicebat Isocratea, doctor iugniaria, aeealcaribus in Ephoro, contra autem in Theopompo
frenis uti solere. Alierum enim, exsultantem Vein rim audacia, Teprimebat, Iterum, cunctantem et quoni verecun ntem incitabat. Neque eos inMIea effecit inter se, sed tantum alteri a finxit, de Minoilinavit, ut id consormaret in utroque, quod utrius.
X. Haec eo mihi praedicenda fuerant, ut ainon omnia, quae Proponerentur a me, ad omnium vestram studium, et ad genus id, quod quisque ematram in dicendo probaret, adhaerescerent, id a me genus exprimi sentiretis, quod maxime Mihi ipsi proin
Ergo haec et agenda sunt ab oratore, quae e pΙicavit Antonius, ei dicenda quodammodo. Quinam igitur dicendi est inodus melior, nam de actione Matviduxo, quam ut Latine, ut plane, M orraate, ut Qid, quodcumque agetur apte congruenterque dicumras. Atque eo in quidem, quae duo Prima dixi, ratiquem non ubitror exspectari a me, puri dueidiaque Sermonis. Neque enim conamur docere eum diacere, qui loqui nesciat nec sperare, qui Laiane nompossit, muc ornate esse dicturum; neque vero, qui non dicat, quod intelligamus, uue posse, quoi a Miniremur, dicere. in luamus igitur haec, quae e guttionem habcut facilem, usum neceMaxium. im
209쪽
Heertim traditur Iaueris, doctrinaque puerili; at rinis adhinetur ob eam ausam, ut intelligatur, quid
quisque dicat quod videmus ita esse necessarium, ut tamen eo minus uthn esse possit. Sed omnis Ioquem di elegantia, quamquam expolitur eientia It terarum, tamen augetur Iegendis oratoribus et poetis. Suti enim illi veteres , si mare nondum poterati ea,
quae dicebaut, omnes Prope praechire Iocuta quorum aermano assuefacti qui .erunt, ne eupientes AEniadem, obieruut laqui, nisi Latine. Neque tamen erit' utendum vobis iis, quibus ain consuetudo nostra non utitur, nisi quando ornandi causa, parce, quod ostendam; sed psitatis ita poterit uti, Iecs.simis ut utatur, ἱs, qui in veteribus erit scriptis studios et inultu
M. Atqtis, ut Latine loquamur, non solum vis
udum est, ut et verba efferamus ea, quae nemo iuve repaeehendat et ea sic et casibus, et temporibus, et genere, et umero conseratemus, ut nequid perina, harum , ac discrepaus, aut praeposterum sit sed etiam Iingua, et spiritiis, et vocis orans est ipse nio in
vandus. Nolo exprimi Iittera putidius, nolo obscu-xari negligentius noIo verba exiliter exanimata exire, nolo insata, et quasi anhelata gravius. Nam de voce nondum ea dico, quae suo actionis; aed hoc, quod mihi eum sermoneritias eoninnetum videtur. - an enim certa Vatia, quae nemo est, quin effugere cupω at mollis vox, ut muliebris, aut quasi extra modum absona atque absurda. Est autqui vitium, quod uonnulli de itidustria consectantur. Rustica vox et agrestis quosdam delectat, quo magis antiquituem,
at ita sone eorum sermo retinere videatur ut tuus,
Catule, soaalis, L. Cotta, gaudere mihi videtur gravitate linguae, sonoque vocis agresti, et illud, quod Ioquitur , priscunt visum iri P at, si plane fuerit ruinaticamuri aut in uu sorius et sua ita ista de
210쪽
Iectat omitto verborum, quamquam' est caput; earum id ager ratio, docent laterae, confirmni consuetudo et Iegendi et Ioquendi a sed hane dico suavitatem,
quae exit X ore quae quidem, ut apud Graecos, Atisticorimi sis, in Latino sermone, hi ius est urbis in
xime propria. Allienis iam din doctrina ipsorum Athe.
nien rum interiit, domicilium tantum in ilis urbe, manet studioruin quibus vacant eives, Pere in hiis uritur, apti quodammodo nomine urbis et auelsritatae tamen eEuditissimos homines Asiatinos quisis Atheniensia indoeius, non vertiti, sed sono meis, nec tam bene , quam suaviter loquendo, facile superabit. N stri vitans studant litteris, quam Latini. Tamen existis, quos hostis, urbanis, in quibus minimum est Interarum, nemo est, quin titteratissimum togatorum omnium, Q. Valerium Sorinum, lanatate voeas in ipso oris pressu et sono laciti vincat. XIL nare eum sit quaedam certa vox Romani
generia urbisque propria, in qua nihil ostendi, nudi displicere, nihil animaduerit possit, ibi sonare aut
olere Peregrinum hanc sequamur neque soIum Tum Micam asperitatem, sed etiam peregrinam insolentiam 'fugere discamus. Equidem cum audio socrum mam Laeliam facilius enim inutiore incorruptam ambiitatem conservant, quod mestorum sermonis ex. 1-ies, ea tenent semper, quae prima didiceriint; sed eam sic audia, initantum mihi, aut Naevinin vinearaudiue Bono ipso vocis ita tecto et simplici es , ut nihi ostentationis aut imitatiovis assevre videatin' Mo sic locutum esse eius patrem iudico, ic maior ;am aspere, ut ille, quem dixi, non uste, non rusti.ce, non hiulce, sed Prosse, et aequabili mr et lenister. Quare Cotta noster, cuius in tua lata , Stilpici, nonnumquam imitaris, ut tota litteram tonas, et plenissimum dicas, inon mihi orat es antiquos, sed