장음표시 사용
41쪽
adH-gis ovatova, omHexus es videami ne H ei tribuas, muM res et veritas ipsa concedatim Crassus, Memento, inquit, me non de mea, sed de oratoris lacnnate divisse. Quid enim nos aut didicimus, aut scire potiamus, qui anto ad agendum, quam ad cognoseendum venimus quos ita foro, quo in ambitione, quos in republiea, quos an, amicorum negotiis, res ipsa ante eonfecit quam possemus aliquid de rebus tanti suspieari. Quod si tibi tantum in no- bia videtur esse, quibus etiamsi ingenium, ut tu putas,
non maxime defuit, doctrina certe, et otium, et heseeMe etiam studium illud discendi acorimum defuit: quid censes, i ad alicuius ingenium e maius illa, quae ego non attigi, accesserint' qualem uium, et
quantum oratorem suturum 7XVIII. Tum Antonius, robas mihi, inquit, istae,
Crasse, quae dicis nee dubito, quin multo locupletior in dicendo futurus sit, si quis mutum rem1m atoque artium rationem naturamque comprehenderit.
Sed a inium id difficile est actu, praesextim in Minnoato Ita, nostrisque occupationibus deinde illud etiam mendum est, ire abstrahamur ab hac exercita.
tione et consuetudine dicendi . populari et ore L. Aliud enim mihi quoddam genus oratiociis esse vide tur eorum hominum, de quibus pantio inte dixisti, quamvis illi ornate et graviter, aut de natura rerum, aut de humanis rebus loquantor Nitidimi quoddam genus est verborum et laetum, sed palaestrae magis et olei, dam huius civilis turba ae fori. Namque egomet, qui sero ae leviter Graecas litteras attigi sem, tamen cum proconsuI in Ciliciam proficiscens Athenas venissem, omplures tum ibi dies suu propter navigandi difficultatem commoratus sed, cum quotidie meeum ti siem homines doctissimos 'eoasere ipsos, qui abs te modo mini nominati, eumque hoc, meaei quomodo, apud eos inovehia et me in
42쪽
causis maioribus,, sicuti te, solere versari, pro se quis que, ut poterat, de officio et ratione oratoris disput hal. Horum alii, sicut iste se nesarchus, hos, quoΚmos oratores vocaremus, nihi esse dicebat, nisi quosdam operarios lingua celeri et exercitata oratoin rem autem, nisi qui sapiens esset, esse neminem at que ipsam eloquentiam, quod ex bene dicendi scientia constaret, unam quandam esse Virtutem, et, qui unam virtutem haberet, omnes habere, easque esse inter Se aequales et pares ita, qui esset loquens, eum latuinte omnes babere, atque esse sapicutem. Sed haec erat spinosa quaedam et exilis oratio, ongeque a n siris sensibus abhorrebat Clinmodes Vero multo, is rius sis in de rebus loquebatur non quo aperiret senistentiam suam hic enim mos erat patrius Academiae, adversari semper omnibus in disputando sed cum mainxime tamen hoc significabat, eos, qui rhetores nominain rentur, et qui dicendi praecepta traderent, nihiLPIane tenere, Meque posse quemquam sacultatem a sequi
dicendi, nisi qui philosophorum inventa didicisset. XIX. Disputabant contra diserti homines, Atherinienses, ex in republica causisque Versati, in quis erat etiam is, qui nuper Romae fuit, Menedemus, hospes meus qui cum diceret esse quandam prudentiam, quae versaretur in perspiciendis attonibus constitueuis darum et regendarum rerum PubIicarum, excitabatur homo promtus ab homine abundanti doctrina, et quais data incredibili varietate reriuri et copia. Omnes enim partes illius ipsius maentiae petendas esse a PhiIosophia dicebat, neque ea, quae statuerentur in republica
de diisImmortalibus, de disciplina iuventutis, de iustiistia, de patientia, de temperantia, de modo rerum ominnium, ceteraque, sine quibus civitates aut esse, aut bene Oratae esse non possent, usquam in eorum iumveniri Iibellis. Quodsi tantam vim rerum maxima. rum arie sua rhetoria ui doctorea compIecterentur r
43쪽
minerebat, cur de prooemiis, et de epilogis, ex de 31miusmodi nugis sic enim appellabat reserti essent eois mini libri de civitatibus instituendis, de scribendis legi bus, de aequitate, de iustitia, de fide, de Dange dis eripiditatibus, de conformandis hominima moribus,
Iittera in eorum ibris nivit inveniretur. Ipsa vero praecepta sic diu re solebat, ut ostetideret, non ino. do eos illius expertes esse predentiae, quam sibi asciis acerent, sed ne hane quidem, ipsam dicendi rationem
ac viam nosse Caput enim esse arbitrabatur orat
vis, ut et ipsis, apud quos ageret, talis, qualem se ipse amavet, vidisetur id fieri vitae dignitate, de qua nihil rhetorici isti doctores in praeceptis suis reliquissent et uti eornm, qui audirent, sic afficerentur antismi, ut eos affici ve Iet orator quod item fieri nullo modo posse, nisi cognoscfretas, qui *ceret, quot modis horiminum mentes, et quibus rebus, et quo genere orationis in quamque partem moverentur haec autem esse
penitus in media philosophia retrusa atque abdita quae isti rhetores ne primoribus quidem Iabris attigissent. Menedemus exemplis magis, quam argumentis, comnahatur reselloe. emoriter enim multa ex oratio. vibus Demodihenis praeclare scripta pronuntians, diso a G1rum in animis vel iudicum, vel popuIi, in ominnem partem dicendo permovendis, non fuisse ignarum, quibus ea Tebna consequeretur, quae negaret ille sine philosophia quemquam scire osse. XX. Huic ille respondeDat, non se negare, Demosthenem summani prudentiam, summamque vim
hahuisse dieendi sed sive ille hoc ingenio potuisset, sive, id quod constaret, Platonia studiosus audiendi sui et non, quid ille potuisset, sed quid isti doce.rent, esse quaeretidum Saepe etiam in eam partem sis areae oratione, ut omnino, disputaret, nullam arotem esse dioeudi: idque lini argumentis docuerat,
quod iis nati essemus, ut et iurudiri, et uppliciter
44쪽
uismirare iis, a -- esset petandum, di adversario. minaciter terrere Pomemus, et rem gestam Nponere, et id, quod intenderemus, confirmare, et id, quod contra diceret , eseuere, et ad extremum deprecari anquid, et conquari x ua in rebus omnia oratorvi versaretu facultas et quod consuetudo, ex euati
me et intelligendi pende iam aeueret, ex Io end.
celeritatem incitaret tum etiam exemplorum opia nitebatur. Nam pulmum, sinas dedit vera, neminum scriptorem aviis ne inedio iter uidem diaeris imo sui e dicebat, eum epeteretis e a Corace, 'scio quo et Tisia, Mos metia iIuus inventores et Plli eiPes fvisse mustavet iam tissimos autem homines, qui ista ac din inissent, nee viminis gis en aS erat,
tuta rimabile quos Mai no uatiata in quibus etiam, sive iue irruiatas, sive, quod ita putaret, atque ita a
disset, me a tuo is meam qui ilia non .dicissem, et laimae se ipse dicebat possem aliquid in dicencto, proferebat. Quorum illi Mevum facile assentiebari nihil ine didiei ε; tu auexo intem ma iuuia ab eo,
a iacetiain ipsum exrave axhitrabar. te vero negam ha eo e tutam, Misa quaa e Mitis, Penituaque peraP.-etia, et ita unum exitum spectantibRa, o numquam fauentibus fetius contineretur. Hae auteri omnia, quae tractarentur ab oratoribua, dubia esse et incerta: cuin a dieerentur ab iis, M. ea invia Mota Harae iis nerent, et audirentu ab iis, quibus non acientia esset trade ista, sed exigiti teniporis aut fiasa, aut certe o scura opinio. Quid musta 3 c mihi tum persuaderavidebatur, ue et te I Lisci una Mum esse digendi, nequo quemquaΙΛ Ρosse, nisi, qai illa, quae a doctissimis homi ut bilis si philosophia lιcerentur, magnosset, ut callicia aut copiose di eae in quibu . dicere Charmam tb s solebat, tu thniarm tuum, Cra se, vehementer a tui vitas, me ui 1in s cili 3 in audiendo, tere Mn.
45쪽
Tm umque ego, hae eadem opinione addmetua, aeriis etiam uri quodam in libello qui ine in
prudente et invito exeidit, et pervenit an manus homia aram, diserto me cognosse nonnullas, eloquentem adistae neminem quod eum statuebam disertum, qui posset aatia aerito, atque dilucide, apud mediocres h minea, eae commam quadam vinione, dicere: I---em vero, qui mirabilius et magnificentius ango. Mao atque ornare, quae Vinet, omnesquε omnium serum, quae ad dicendum pertinerent, sistat animo aei moxia continere ad si est difficile nobis, ni alis
te, quam ad discendum inressi sumus, obruimuram tibine et ovo ait Minon in vo p uin atque nataeva Ego enim, quantum augum Conieetur', quantaque ingenia in nostris hominibus esse video, vim despero, lareatiquem aliquando, qua et studiis acriore, quam ne sumus atque fuimus, et otio ac facinata visee , maiore ac maturioam, et laboro atque in atria suis more, caemo ad uisdiandum, vendum, exae dilexit, existat latis ovato, qualem quaevimus: qui iura non sotiam disertus, sed etiam eloquens die, polisit qui tamen, mea sentinis, aut hierat iam vamus, aut, s 'vis pari hietras ingenio, pluis que, quam hic, et audierit, evIeotitarn et serips erit,
paullum huic aliqvid Misrri addere. Hoc se Sulpicius, Insperanti mihi, inquit, et
cimae, et satae optanti nuique nossem, cecisit, u ia istum aevmonem, Crassa, delaberem . Nobis enim hue venaontibus lucrandum satis fore videbatur, si, cum vos de rabus Hiis loqueremini, tamen nos aliis, id ex sermone vesis memoria dignum excipevo pomemua ut vero penitus tu eam ipsam totin huius
instudia, ve artificii, Miscutiatis disputationem paeo
a intimam veniretis, ax opta dum nobi videbatur. o enim, qui ab ineunte aetate incensae essem studio virtusque esuum, Crassi vero etiam amore, eum ab
46쪽
eo nusquam discederem, verbium ex eo numnam euincere potui de vi ac ratione dicendi, cum et is insemetipsum egissem, et crimisum saepe tentassem: quo in genere tu, Antoni, Verenoquar numquam hiahi percunctanti, aut quaerenti aliquid, defuisti, et per saepe me, quae Olarea in dicendo observare, docuisti. Nunc quoniam uterque vestrum patefecit armin sexum ipsarum aditum, quas quaerimus, et quoniam Pra ceps Crassus eius sermonis ordiendi suit, date no- his hanc veniam, ut ea, quae sentitis de omni γωnere dicendi, subtiliter exsequanini. Quod quidem si erit a vobis impetratum, magnam habebo, Crasse, huic Palaestrae, et Tusculano tuo gratiam, et Ionge Academiae illi ac Lyceo tuum hoc suburbanum παmnasium anteponam.
XXII. Tum ine, Immo vero, inmut, espiei,
rogemus Antonium, qui et potest facere id, quo rein quiris, et consuevit, ut te audio dicere. Nam me quidem, lateor, semper a genere hoc toto sermonis refugisse, et, tibi cupienti atque instanti saepissimem . asse, ut tute Pauli ante dixisti. Quod ego non superbia, neque inhumanitate faciebam, neque quo tuost'dio rectissimo atque optimo non obsequi vellam, Praesertim cum te unum ex omnibus ad disendum anaxime uatum aptumque cognossem, sed mehercule istius disputationis insolentia, atque earum rerum, quae quasi traduntur in arte, inscitia. Tum Cotta, umniam id, quod difficiuimum nobis videbatur, ut ominuino de his rebus, Crasse, loquerere, assecuti sumus: de reIiquo iam nostra culpa fuerit, si te, nisi omnia, quae percunctati erimus, explicaris, dimiserimus. De his, credo, rebus, inquit Crassus, it in cretionibus auribi solet, QUIBUS AC IAM PONE ROQVE. Tum iIIe, Namque quod tu non poteris, aut nescies, quis nostrum tam impudens est, qui se acare aut posmi
47쪽
Iam vero ista conditione, dum mini Item n gare, Posse quod non Potero, et lateri, nescire quod nesciam , licet, inquit Crassus, vestro arbitratu permeunc emtati. Atque, inquit Sulpicius, hoc primum ex te, de quo modo Antonius exposuit, quid aeuintias, quaerimus existimesne artem aliquam esse dirirendi. Quid mihi nunc vos; inquit Crassus, tanquam alicui Graeculo otios . et loquaci et fortassa Meto atque erudito, quaestiunculam, de qua meo arbitratu loquar, ponitis. Quando enim me ista curasse, aut cogitasse arbitramini, et non semper irrusisse Potius eorum hominum impudentiam, qui cum in schoIa assedissent, ex magna hominum reque iadicere iuberent, si quis quid quaereret Quod prismum serunt Leontinum secisse Gorgiam qui e magnum quiddam suscipere ac profiteri videbatur, cum se ad omnia, de quibus quisque audire vellet, esse
paratum denuntiaret. ostea vero vulg* hoc sacere meperunt, hodieque iaciunt, ut nulla sit rea, neque tamin, neque tam improvisa, neque tam nova, de qua se non omnia, quae diei pos uni, profiteantur esse dicturos.
Quod si te, Cotta , arbitrarer, aut te, Sulpici, de tu rebus audire velle , ad xissem huc Graecum Inquem, qui vos istiusmodi disputationibus delectaret: quod ne nunc quidem difficile actu est. Est enim apud M. Piso em adolesceutem iam huic studio deditum, summo hominem ingenio, nostrique cupidi vinum, Peripateticus Staseas, homo nobi sane a. minaris, et, ut inter homines peritos constare Video, is illo suo genere omnium princePS.
XXIII. Quem tu, inquit, mihi Μucius, Staseam,
quem peripateticum narra. Gerendus est tibi mos adoisisseentibus Crasse : qui non Graeci alicuius quotidia.
nam loquacitatem sine usu neque ex scholis cantilenam requirunt, sed ex homine omnium sapientissimo atque
eloquentissimo, atque ex eo, qui non inibouia aed
48쪽
in aeri cirrit eausis, et in hoc domieuio imperii et g viae, An onsilio linguaque princeps cuius vestigia
persequi eripiunt, eius sententiani Miscatatitur. E-idem te cum in disendo semper putava deum, atam vero tibi nunqua- eloquentrae maiorem trabes laudem, quam .humanitatis qua mine te uti ves maxime decet, neque defagere eam diaptitationem, ad quain te duo exee Ieritis ingenii adolescentes eviunt ace dere. Ego vero, inquit, istis obsequὲ studeo, ne aegravabor Meviter meo more, iis quaque de Pe aen. tiam, dicero. Ac primum iIlud quoniam 'auctoritatem tuam neo ere aevo a , fas mihi esse non Histo respondeo, mihi meendi aut inllam artem, aut pertenuem videri, sed omnem esse contentionem inister homines docto in verbi controversia positam. Nam si ars ita definitur, ut pavit ante exposuit Antonaus, ex rebus ruitus perspeetas, planeque cognitis, is que ab opinioniis arbitrio seiunctis, scientiaque Commprehensis; non mihi videtur ars oratoria esse tua. Sunt enim varia, et ad vigarem popularemque Sem sum accommodata omnia genera huius sorensis nostraedictionis. Sin autem ea, quae observata aurit in usu ac ratione dicendi, hae ab hominibus eanidis a Moritis an adversa a notata, verbi designata, generibus Ilustrata, partibus distributa sunt, id quod fieri potuisse video): non intelligo, quamobrem non, si minus illa subtili desinatione, at hac vulgari opinio.
ne ars esse videatur. Sed sive est ars, sive artis quaedam similitudo, non est quidem ea negligeuda: verum intelligendum est, alia quaedam ad consequemdam eloquentiam esse maiora. XXIV. tun Antonius vehementer se assentire rasinso dixit, quod nequeata ampIecteretur artem, ut ii solerent, ni omnem vim dicendi in arte ponerent, ne. qui Husum eam totani, sicut plerique philosophi sacerent, repudiaret Sed existimo, inquit, gratum te
49쪽
his, Gasse, facturum, si ista Mosueris, quae putas in dicendum prus, quam ipsam arterit, posse Prodesse. Dicam equidem, quouiam institui , petamque viana, inquit, ne lias meas ineptia, efferatis quam. quam inod abor ipse, ne ut quida, 1 magister amne artifex, sed quasi unus e togatorum numero , Rique os emi usu homo messi vis, neque omnino Tudis, videar, i in ipse aliquid a in Promsisse, sed sortuit --rmoriem vestrum in fidisse. Equidem , cum terem magistrati- nolebam in prensando dimitterea me Scaevolam, cum ea ita dicerem, me velle esse in Rum. Id erat Petere blandius : quod nisi inepte fieret, bene non posset ficti vine autem esse unum M Mem ex omnibus, quo praesente ego ineptus esse minime eItem quem quidem nunc mearum ineptiam eum testem et spectatorem sortuna constituit. Nam in eat neptium, quam de dicebdo dicere, euincipis a dicere ninquam sit non ineptum, nisi elis est neis maritima Perse vero, Crasse, inquit Μucius. Istam enim culpam, quam umeris, eg Waestabo. XXV. Sie igitur, inqvit Crassus, sentio, naturam primum, atqne ingenirim Q dioennum vim afferre niaxiis minx neque vero istis, de quibris parillo ante dixit Anteatium, acriptoribus 'rtia, ratiotiem vicendi et vilisam, sed naturam defuisse. Nisi et animi atque ingenii eeleres quidam motus esse ebent, vi et adeυ siti viret acuti, et ad explicandum ornandumque iam uberea, et ad memoriam Mini atque diuturni.
Et si a eat, qui hae put' arte aeeipii se, quod
Manan est praeclave enim se res habeat, si haec ciseendi , auae eommoveri arte possint inseri nidem et mari ab arte rivmyossunt omniari sunt enim illa dona istu--: qui de tuis dicet, quae eri cum ipso ho,
ne maserentur 'linguae solutio, oeis sonus, latero, vires, consormatio quaedam et figura totius oris et corriporis Neque hae iis dico, ut ars silioud imare nore
50쪽
possit: neque enim ignoro, eccimae bona sint, fieri
meliora posse doctrina, et quae non optima, aliquo modo acui tamen et corrigi posse: sed sunt quidam aut ii lingua haesitantes, aut ita voce absoni, aut ita
vultu motuque corporis vasti atque Mesto, ut e iamsi ingeniis atque arte vleant, tamen in oratorum numerum venire non possint. Sunt autem quidam
ita in iisdem rebus habiles, ita naturae muneribus oris nati, ut non nati, sed ab aliquo deo ficti esse videam
tur Magnum quoddam est onus atque munus, Suam eipere, atque Profiteri, se esse, omnibus silentibus, unum maximis de rebus, magno in conventu omisnum, audiendum Adeat enim sere nemo, quin aeuintius atque acrius vitia in dicente , quam recta videat.
Ita, quicquid est, in quo offenditur, id etiam tua,
quae laudanda sunt, obruit. Neque haec tu eam semientiam disputo ut homines adolescentes, si quid naturale sorte non habeant, omnino a dicendi studio deterream. Quis enim non videt, a Coelio, aequa. li meo, magno honori fuisse, homini novo, iIIam ipsam, quamcunquo assequi potuerit, in dicendo meis diocritatem y Quis vestriini aequalem, Q. Varium, ain stum hominem atque foedum , non inteHigit, illa ipsa facultate, quamcunque habet, magnam esse in civit te gratiam consecutum ΤXXVI. Sed quia de oratore quaerimus, finge dus est nobis oratione nostra . detractis ominibus vitiis, orator, atque omni laude cumulatus. Neque enim, si multitudo Iitium, si varietas causarum, si hae tu ha et barbaria forensis dat locum e vitiosissimis oratoribus, dcirco nos hoc, quod quaerimus , omittemus. Itaque in iis artibus, in quibus non utilitas quaeritur necessaria, sed animi libera quaedam oblectatio, iam diligenter et quam prope Dotidiose i dicamus NMIae enim lites, neque eontroveritae Sunt, quae cogant homines, sicut in foro non bonus Oxat