장음표시 사용
61쪽
oninino ignorare, quia possideat, neque Iane nos. se ac vidisse. Quin tuagitur facis idem in Put Scaeis vola, quod faceres, at in aliquam domviri, Plenam MnamentoTum, villamve venisses. Si ea sepoiata, ut is essent, tu valde spectandi cupidus esses; non dubitares rogare dominum , ut proserri iuberet, Praemaertim si esses familiaris similiter nunc petes a Crasis 'so, ut eam copiam ornamentorum auorum, tinm com structam uno in loco, quasi per transennam Praetere.
untes atrictim aspriimus, inducem proserat, et suo quidque in Ioco eoII et Ego vero, inquit Cotta, ata peto , Scaevola me enim, et hunc SitIpicium imis pedit pudor in homine omnium gravissimo, qui genus huiusmodi disputationi semper contemserit, haec, e isti forsitan puerorum eIementa videantur, exquia rere: sed tu hoc nobis da, Scaevola, et Perfice, ut erassus haec, quae eoarctavit et peranguste resersit in oratione sua, dilates nobis atque exHicet. Ego mehercule, inqxiit Mucius, antea vestra magis hoe ea a volebam, quam mea. . Neque enim tantopere Mne a Crasso disputationem desiderabam, quantopere eius in causis oratione delector. Nunc vero Crasisse, mea quoque etiam musa rogo, utvxoniam tautum
habemus otii, quantum iamdiu nobis non contingit, ne gravois exaedificare id opus, quod instituisti. o mam enim totius negotii opinione maiorem, melio. remque video quam vehementer probo. XVI. Enimvero, inquit Crassus, mirari a tis nost queo, etiam te haec, Scaevola , desiderare, e neque ego teneo , uti ii, qui doeeut , nequeaunt ius generis, ut, si optime tenerem, dignaesaent ista
lentia a tuis auribus, in tu' inqui AI e. Si dotatis communibus et pervagatis vix huic aetati audim. dum putas, etiamne i1la negligere possumus, qu e tu Maturi eosnoacenda Mae iaciati, de naturi hominum,
62쪽
de moribus rationibus iis, Uxibus hominum ris et ineltarentu et reprimerentur, de historia, . antiquitate, de administratione reipublicae, denaquae de nostro ipa iure munia an enim ego omnem actis
eritiam, et copiam rerum, in in pnfuderitia aciebam i Eme in oratoria vero instrumento lautam -- pellaetilem numquam aderam.
Potes igitur, inquit Ceassus, ut alia omitta--xumerabilia et in mensa, et ad ipsum tuum tua e vile veniam, oratore putare eos, quis multas h e Metarit, eum in campum Properaret, et Mellis et atomachans Scaevola, cum Hypsaeus maxima voce, Hurimis verbis, a M. Crasso praetore contendeum ut ei, quem defendebat, cava cadere liceret, Cn. antem Octavius, hom consularis, non minua I ga oratione ree aret, ne adversarius Cassa aderet,
aeneia pro quo ipse diceret, turpi tutelae iudieio, , atque omni molestia, testitia adversarii, lineraretnae Ego vero istos, inquit, memini enim mihi naraeave metum, non modo oratoris nomine, sed ne M. quidem dignos putarim. Atqui non defuit illis pate vis, inquit Crassus, eloquentia, neque dicendi ratio aut copia, sed iuris civilis prudentia; nod alter phia, aege agendo, petebat, quam quantum lex in XII t
bulis permiserat; quod cum impetrasset, causa enda. t alte iniquum putabat Plus secum agi, quam quod erat in actione; neque intelligebat, si ita is et otiun litem adversarium perditurum.
XXXVII. Quid his paueis diebus, nonne, nombis in tribunali Q. Ponapeii, praetoria urbani, Amina.
eis nostri, sedentibus, homo ex numero disertorum postulabat, ut illi, unde Poeretur, vetus atque usistata exneptio daretur, c IIus PECUNIAE DIRO FUI san πῖ quod petitoris causa comparatum ase,aon in uigebat ut si ille infitiator proba et audiat, ante petitam eam Paeuniam, quam esset eoepta dehisi,
63쪽
- ergo hoe fieri turpius, aut dici Potest, quam
eum, qui hanc per ani ausceperit, ut auricommemtrove a causas . tueatur, laborantibu auecurum, aegris medeatur, amictos exciret, hunc in ini. nimis tenuissimisque ebus ita labi, ni aliis miseranaias, aliis irridendus eas videatur Fastidem propinquum nostrum, P. Crassum, illum Divitem, cum invitis aliis e ma lagantem hominem et matum, tum praecipue in hoe serendum et laudandum puto, Fod eum P. Scaevolae frater esset aestinaei Persae.
pedisere, neque nium in iure ivvi satia filii arti Mere nisi dicendi copiam assumsisset: quod sudem hie, qui a cum os fulti, filius eiu est
tonsecutus: neque se ante causa amicorum tractare
ture agere coeptas , quam ius civile didicisset. Quia ero ille M. Cato Τ pnne et Ioquentia tanta mi utam illa tempora, atque in aetas ire a civita- ferre maximam potuit, et iuris civilis omnium peritissima Verecundius hae de re iamdudum I νον quod adest vir in dieendo summus, quem ego 'um oratorem maxime admiror; sed tamen idem - sempe ius inviis eontemsit. Verum, quoniam Matentiae me opinioni, mea voluistia sae Partiis ripta, nihil mistinabo, et quoad potero, Vobis e nam, quid de quaque re aentiam. XXoIII. Aistonii lucredibilis quaedam, et Pro. iugularia et divina vis ingenii videtur, etiamsi Oscientia iuris nudata sit, posse se facito ceteria Pirulentiae tueri atque defendere. Quamobrem nobis sit exceptus ceteros vero non dubitabo pris 'inin inertiae eondemnare sententia mea, Post etiam ludemiae. Nam inlitare n Oxo haerere in is re praetorem tribunditibus, iudicia privata sm rum ' in obire, in qui a save non de sacto, sed
64쪽
de inoribus . de rationibus iis, Uxibua homininis meis.
te et ineltarentur et reprimerentur, de historia, de antiquitate, de administratione reipublicae, denique de nostro ipa iure munia an enim ego omnem ei. entiam, et eopiam rerum 'in tua pridentia aciebaminesne in oratoris vero instrumento taIla lautam Minpellaetilem numquam Heram.
Potes igitur, inmixt Ceassus, ut alia in inmisnumerabilia et immensa, et ad ipsum tuum tua e vadue veniam, oratore putare eos, quis multa hoe exspectarit, eum in eampum Properaret, et Me et atomachana Scaevola, cum Hypsaeus maxima voee, Harimia verbia, a M. Crasso praetore cunisnder ut ei, quem defendebat, cava cadere 1iceret, Cn. autem Octavius, hom consularis, non minua minga oratione recu ret, ne adversarius insa aderet,
aeneia pro quo ipse diceret, turpi tutelae audirio, atque omni molestia, inuitia adversarii, lineraretur Ego vero astos, inquit, memini enim mihi narrare Mucium, non modo oratoris nomine, sed ne soroquidem dignos putarim. Atqui non defuit illis pate vis, inquit Crassus, eloquentia, neque dicendi ratio an eopia, sed iuria civilis prudentia quod alter phis, aege agendo, Petebat, quam quantum lex in XII t
bulis permiserat; quod cum impetrasset, cauan ca oret alter iniquum putabat Plus secum agi, quam quod erat in actione neque intelligebat, si ita esset caum, Iitem adversarium perditurum.
XXXVII. Quid his paueis diebus, norine, o bis in tribunali Q. Pompeii, praetoria urbani, familia
eis nostri, sedentibus, homo ex numero disertoriam postulabat, ut illi, inde Poeretur, elua atque usi ista exseeptio daretur, cuIus P RCUNIAE DIE svorsan πῖ quod petitoria causa comparatum esse,
non inteuigebat ut si iiIa infitiator proba et indies ante Petitam Melaeuniam, quamosae eoepta deboi,
65쪽
ergo hoc fieri turpius, aut viri potest, quam
eum, qui hanc eminam susceperat, ut inteorum matroverutas causas.. tueatur, laborantibu succurum, aegris indeatur, amictoa exciret, hunc in m.
nimis tenuisa inisque rebus ita labi, ni alii miseranisdus, anis irridendus esse videatur Equidem propitiin am nostrum, P. Crassum, uium Divitem, cum minis auia rebus lagantem hominem et matum, in praecipue in hoe serendum et laudandum puto, Pod, exin P. Scaevolae Date esset aestinaei persae.
dieere, neque tuum in iure iuui satia filii artiliseere poMe, nisi dicendi copiam assumsisset: quod dem inie, qui a cum os festi, filius eius est
tonsecutus: neque se ante causa amicorim tractare
ture agere moepisse, quam ius civile didieisset. Quia vero ille M. Cato nynne et Ioquentia tanta fuit, miniam iIta tempora, atque in aetas ire a civitate serre maximam potuit, et iuris civilis omnium peritissimus Vereotindius hae de re iamdudum I νον quod adeat vir in dieendo summus, quem ego unum oratorem maxime admiror; ae tamen idem - sempe ius inviis eontemsit. Verum, quoniam Mentia atque opinioni meae voluistis esse Partiis ripes, nihil mistinabo, et quoad potero, obia e 3 ponam, quid de quaque re aentiam. XXXVIII. Aistonii incredibilis quaedam, et Proin singularis et divina vis ingenii videtur, etiamsi lentia iuris nudata sit, posse se facito eteria vinis prudentiae tueri atque defendere. Quamobrem in nobis sit exceptus ceteros vero non dubitabo prismum inertiae eontemnare sententia mea, Post etiam impudentiae. Nam molitare n Oxo haerere in inro praetortini tribunalibus, iudicia privata mam rum min obire, in quibus fave vim de sacto, sed de
66쪽
aequitiae ac ino certetur, iactare se in ea is mentur viralibus, in quibus usucapionum, tutelarin gentiu-tatum, amationurn auuvionum, ircumluvion 1 --xorum, mancipiorum, arietum, 1uminum, stulicida
rum, testamentorum ruptorum aut ratorum, ceterseaeumque verum truxumerabilium iura versentur, Cum
omnino, quid suum, quid alienino, quare denique i-Vis aut Peregrinus, servus aut liber quispiam sit, ignoret, insignis est tinpudentiae. Illa vero deriden a rogantia est, ita minoribus navigiis rudem esse a coxis fiteri quinquepremes, aut etiam maiores, gubernare d- dicisse. Tu mihi eum in circulo decipiare adversarii stipulatiuncula, cum 'bsignes tabellas clientis tui, quibus in tabestis id sit scriptum, quo ille capiatur ego tibi uuam causam maiorem committendam Putem y Citius hercvieis, qui duorum scaImorum uarientam in portu everterit, in Euxino ponto Argonautarum --vem gubemarit. Quid Τ si ne parvae quidem causae suut, sed saepe maximae, in inbus certatur de iure eivili quod tandem os est illius patroni, qui ad eas Gaus cane uua scientia Inris audet aecedere Quae Potuit igitur esse causa maior, quam illius militis
cuius morte cum d unum salsus ab exercitu nuntius venisset, et Pater eius, re credita, testamentum in lasset, et quem ei visum esset, fecisset heredem, setque ipse mortuus: ex delata est ad centumviros, cum miles domum revenisset, egissetque lege in hex ditatem paternam testamento exheres filiusJ. Nempe in ea causa quaesitum est de iure civili, possetne P ternorum bonorum exheres esse filius, quem Pater te-atamento neque horedem, neque exheredem scripsisset nomimitim
'MULIX. Quid 3 qua de re inter MarceΗos et Claudio patricios centumviri iudicarent, cum Marceu ab tiberti filio stirpe, Claudia patricii eiusdem' minis hereditatem gente ad se rediisse dicerent; non.
67쪽
ne in ea ansa sui oratori hos de toto stirpis ac se maintuitatis iure dieendvit1 Quid quod item in eo
tumvira iudicio certatum esse a rummus, qui Bo-inam in exsulum venisset, eui Romae exsulare ius e - si se ad aliquem quasi patronum applicavisset, inintestatoque easettaortuus '' nonna in ea causa ius appineationis, obseurum sane et ignit,tum patefactum in i dicio atque iuustratum est a patrono Quid Τ nuper, eum ego C. Sergii Auratae contra hunc nostrum Amtonium iudicio privato causam defenderem . nonne omnia nostra in tuae versata defensio est Cum enim laxius Gratidianus aedes Meata vendidisset Ueque, sera ire quandam earumaedium partem, in inanei ii Is se dixisset defendebamus, quidquid suisset incomis inodi in mancipio, id si venditor actaset, neque deci rasset, praestare debere. Quo quidem in ' genere λα miliaris noste Μ. Bucculeius, homo neque o iudicio Multus, et suo valde sapiens, et a iuri studio non abhorrena simili in re quodam modo nuper erra re. Nam cum aede L. Fufio Venderet, in mancipio Iunii- , uti tum essent, ita recepit. Fufius autem simul atque aedificari coeptum est in quadam poto urbis, quae modo ex illis aedibus conspici Posset, egit statim cum Bucculeio, quod, cuicturique partaculae coeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina ta-
.hat. Quia ero elarissima, Curii causa M. que,Coponi nuper aeua centumviros, quo renc-- hominum, qua exspectatione defensa esta cum Q. Scaevola, aequalis et ollega meus, homo omnium et disei. .plina iuris civilia e ditissimu&, et ingenio prudentia que aeutissimus, eviratione maxime Iimatus atque sub c tilia, atque, ut ego oleo dicere, tin is peritorum et quentissimus, 'eloquentituo iuris peritissimus, an scae,pto testamentorum iuxa defenderet, negaretque, nisi
Postumust et natus, antequam in suam tutelam mnisset, inoffinus esset, heredem eum esse poswe, qui
68쪽
esset secundum Postum in , et natum, et in Tigranari, heres institutus ego voluntatem desericle rem Meeria tum mente fuisse, qui instamentum Acisset, ut aifilitas non esset, qui in tutelam venisset, ' Curi .esset heres du-deatitit uterque noatrum in Rent in AEa, in auetoritatibus, in exemptis, in ea Maaeritomam.
sormulis, hoc est, in modio iura crini veriari XL Omitto iam his exempla causaeTum m Iisaimarum, qua sunt innumerabilia capiti Mosilva oae' Potest accidere ut causae ementur in iure. Et -- si C. Mancinum, nobilissimum atque uti invisum, o consularem, eum eum Iinopter iuvaeaain Naammantini Mederis patexpatratris ex S. C. Ninua ma dedidisset, eumque tui non recepissent, Poateaquarum tinus domum reveni e , neque tu senatum immisae dubitassit i. RutiIius, M. filius, taeibunua plebia, Maenatu iussit educi, quodium civum negaret esse quismeninrisai esset Hoditiini, quem pater suus aut PopuIus vendidis. , aut pater tratus dedidisaei, ei mutilum Me postliminium. Quam Possumus reperire ex ouinibus rebus iuuibus ausam sententionemque --iorem, quas de ordine, e eivisate, de libertate, do capite Minitiis consularia Haesertim eum hue non ita rimine aliquo, quod ille posset infitiari, aed in ea. vili iure eonsisteret Similique in genere, infra ior. ordine, si quis apud nos servisset ex popuIo foedemto, sese Biberasset, ae postea domum revenisset Ἀ-ώxum est aput maiores nostros, num is ad suos. D. ιiminio rediisset, et amisisse bane civiistem. Quidqde Iibertate, quo iudicauin gravius Gaa riuuum Poteat; uno ex iure eivili potest esse eontentio, cum W-atitur, is, qui domini volunishmoenana sit, continuona, an ubi lustrum conditum, liber sit Quid, quod usu, memori Paerum, venit, ut pater nilias, qui ex Huvania Romam veni et eum uxorem praegnantem in Provincia reliquisset, Romaeque Mimam duxinam, -
69쪽
quo intium priori remiai et mortuustra in esset inte- Mato, et ex utraque filius natus esset mediocrisne Pea in controversiam addueta est y cum quaiseretur dς duobus emium capisibus, et de puero, qui ex posterio. re natus erat, et de eius matre; quae, si iudicaretur, Ptia quibusdam verbis, non novis nuptiis, seri eum superiore divortium, in concubinae Iocum duceretur. Eaee igitur, et horum similia iura suae civitatis iε-
antem, Tectum et eHMun, alacri et Yompto ore ac
vulam huc atque 'illac intuentem, vagari magna eum eaterva toto foro, praesidium elientibus, atque opem ainteis, et Mope cunctis civibus lueem ingenii es conmsini sui porrigentem atque tendentem, nonne in Primmia sagitioaum putandum eat' XLI. Et quoniam de impudentia dixi, eastigmmus etiam segnitiem hominum atque inertiam. Nam si esset ista cognitio iuria magna ac difficilis tamen uviitatis magnitudo deberet homines ad suscipiendum viseendi Iaborem impellere. Sed, o di i tortaIes, non dicerem hoc, audiente Maevola, nisi ipse dicere solaret, unius artis factitorem sibi cognitionem id K Quod quidem certis de e usis a plerisque aliter exis stimatur primum, quia veteres uti, qui huic sciemtiae Praesueriint, obtinendae atque augendae potentiae suae causa, pervulgari artem suam noluerunt deinde,
Posteaquam est editum, expositis a Cn. Flavio primilanaetionibus, uin suerunt, qui illa artificiose digesta generatim componerent. Nihil est enim, quod ad amtem redigi possit, nisi HI prius, qui illa tenet, quom
rem artem instituere est, habeat illam scientiam, ut ex iis rebus, quarum ars nondum sit, artem enc re possit. . video, dum breviter voluerim dicere, distum a me esse pauno bscurius sed experiar, et Meam, si mero, planius.
70쪽
artibus, dispersa et dissipata quondam suerunt ut in
Missicis, numeri, et voces, et modi in geometria, ianeamenta, sormae, intervalla, magnitudines tuastrisin logia, coeli conversio, ortus, obitus, motusque alae. om in grammaticis, poetarum pertractatio, hiat--- Tum cognitio, Verbi rum it pretatio, pronuntiatinoi
quidam sonus ita hac denique ipsa ratione dicendi,
excogitare, ornare, disponere, meminisse, agereri ignota quondam omnibus, et diffusa late id antur Alinhibita est igitur ars quaedam extrinsecus ex alio gen re quodam, quod sibi totum philasophi assumunt, mae rem dissolutam divulsamque conglutinaret, et ratione quadam eonstringeret. it ergo in iure iudisinis hic legitimae inuo usitatae in rebus causisqueoi um amuabilitatis conservatio. Tum stin notanda
geuera et ad certum Diuuerum Paucitatemque revomcanda. Genus autem est id, quod sui similes commmnioue quadam, specie autem disserentes, duas aut PImre complectitur partes. artes autem sunt, quae Re neribus iis, ex quibus emanaut subiiciuntur; mula. que, quae sunt vel cucrum vel partium nomina, definitiouibus, quam vim habeant, est evrimendum. Est euin desinitio, earum rerum, quae Surat iu res propriae, quam definire volumus, brevis, et circin
scripta quaedam explicatio. Hisce ego rebus exempla adiungerem, nisi, apud quos haec haberetur oratio, eernerem. Nunc complectar, quod proposui, brevi. Si eitim aut mihi sacere licuerit, quod iamdiu cogito, aut alius quispiam, aut me impedito, occuparit, aut, mortuo, effecerit, ut primum omne ius civile in gen ra digerat, quae perpauca sunt; deinde eoruS ' Sene r u quasi quaedam membra dispertiat; tum Propri am cuiusque vim definitione deviaret persectawar tein iuris civilis habebitis, magis magnam atque ube rem, quam difficilem atque obscuram. Atque inter . ea tamen, dum haec, quae diversa tinc, coguntur,