장음표시 사용
51쪽
eis, em in histro aetores malos perpeti. Est igia tne oratori diligenter providendum, non uti illis sati sMist, quibus hecesse est: ed ut iis admirabilis esse rideat- , quibus libere liceat iudicare Ac, si quaeis ritis, plane, quid sentiam, enuntiabo apud homines
uliarissimos, quod adhuc emper tacui, et taceriis
damputavi. Mihi etiam, quique optime dicunt, quia que id acillim atque ruatissime facere io
Mint, tamen, nisi timide ad dicendum accedunt et in exordienda oratione perturbantur paene impia dentes videntur tametskid accidere non p0test Ut enim quisque optime dicit, cita maxime dicendi dic fiavitatem, variosque Ventus orationis, exspectati ne ne hominum pertimescit Qui vero uilii potest dignum e. dignum nomine oratoris, dignum hominum auribus efficere ininum edere. Hi mihi, etiamsi commovetur tu dicendo, tamen impudens vis detur Non enim pudendo, sed non faciendo id, quod non decet, Iinpudentiam nomen emigere debemus. quem vero Iaon pudet, id quod in plerisque video; hunc ego non reprehensione solum, sed etiam poenad num puto. Equidem et in vobis animadverteres cleo, et in me ipso saepissime experior ut exHbeisseam in principiis dicendi, et tota mente, atque omniis sartubus coutremiscam. adolescentulus vero sic initim accusationis exanimatus sum, ut hoc summum benefletum Q. aximo debuerim, quod continuo comullum dimiserit, simulac me fractum ac debilitatum
Hic omnes assensi, significare inter sese, et oliloqua coeperunt. Fuit enim mirificus quidam in Cra 3 pndor, qui tamen non modo non obesset eius omisum, sed etiam probitatis cosum 'udatione Piodesset.
XXIII. Tum Antonius, Saepe, ut dicis, in
qua animadverti. 'Crasse, et te, et ceteros summos' inres, quamquam ibi par, mea sententia, memo
52쪽
umquam fuit, in dicendi exordio perino vi Cinus
quidem rei cum ausam quaererem, O R escte euri, ut in quoque oratore pluriminu esset, ta - me is periimeseeret, has ausas inveniebam nos unam, quod inteIligerent ii, quos usus ac natuae cloineuisset, nonnumquam summis Tatoribus non SatIs ex sententia eventum dicendi procedere ita non iniuria, quotiescunque dicerent, id, quod aliquaoelo Posset accidere, ne tum accideret, timere. Altera est haee, de qua queri saepe soleo ceteraruis homamnes artium spectati et pristati, siquando aliqua minus hene secerunt, quam solent, aut noluisse, ut valetudine impediti non potuisse consequ1, in qu a scirent, utantur nobiit, inquiunt, hodie agere noscius aut crudior suit oratoris peccatum , 1 quoa est animadversum sinuitiae peccatum videtur latuistitia autem excusationem non habet quia nemo detur , aut qui midus suorit, aut quocre ita malaxerat, stultus fuisse. Quo etiam gravius iudicium an cliceri. do subimus. Quoties enim dicimus, toties de nobis iudicatur et, qui semel in gestu peccavit, non con tinuo existimatri nescare gestum citius autem in 1-cendo aliquid reprehensum est, aut aedem in eo, aut certe diuturna valet opinio tarditatis. XXVIII. iud vero, quod a te dictum est, Me permulta, quae orator nisi a natura habeTEt non inultum a Inagistro adiuvaretur valde tibi assentior, que eo vel maxime probavi summum ii in doctorem, Alabandensem Apollonium, qui, cum mercede doce ret, tamen non patiebatur, eos, quos iudieabat non P Sse oratores evadere , operam apud sese perdere, in
mittebatque et ad quam quemque artem utinat esse aptum, ad eam impellere atque hortari solebat. πtas eat enim ceteris artificiis percipiendis, tantummodo similem esse hominii; et id, quod tradatur, Veteram inculcetur, si quis oris sit,sdior, posse Pu spem
53쪽
arimo, et inesnori mistodire. Non aeritur mobili.
- inmae, non eleritast verborum, non denique ea, quin nobis non pbssumus fingere, facies, Vultiis, a vias Io oratois autem acumen dialecticorum, sentenis vis philosophorum, verba Prope Poetarum, in m maturisconsultorum, vox tragoedorum, gestu paene summorum aetorum est equirendus. Quamobrem
sit in hominum genere rarius perseet oratore inveis nisi potest. Quae enim singularum rerum artificeasmis mediocriter . adepti sunt, Probantur, ea, nisi omnia summa sunt in oratore, Probari non o
Tum Crassus, Atqui vide, inquit, in artificio periquam tenui et Ievi, quantorius adhibeatur diligentiae,
quam in hac re, quam constat esse maximam. Saepe enim soleo audire Roscium, eum ita dicat, se adhuc exire discipulum, quem quidem probaret, Potuisse Reminem non quo non essent quidam probabues, sed a si aliquid modo esset vitii, id serre ipse notilis et Nihil est enim tam insigiae, nee tam ad diuistumiistem memoriae stabile, quam id, in qno aliquidinem eis. Itaque ut ad hanc similitudinem huius hiis si ua oratoriam laudem dirigamus, videtisne, quam Mail ab eo, nisi perseete, nihil nisa cum summa Veis aenatate fiat' nihil nisi ita, ut deeeat, et uti omnea moveat atque delectet Itaque hoo iamdiu est onmis tus, ut, a quo quisque artificio exaelleret, is in sui genere Roscius diueretur. Hane ego absolutionem Aetionemque in orator desideran&, a qua ipse lo η shin Laeso in udenter mihi enim volo ignosci, Maria ipaminon agnoseo. Nam qui non Potest, qui
54쪽
. dis versam quila ad ista summa, atque in amaa, nere persecta, o a perueinre', Tum uis, Ego πεν inquit, quod in vobis egregiam quandam ac praeol xam indolem ad disendum ess cognovi, idcirco tinaeaxposui omnia nec magis ad eos deterrendos, vim
sent, quam ad vos, qui possetis, exacuendo a commodavi orationem meatu et quamquam in x-que vestrum auriunum esse ingenium studiumque Doveri, tamen haec, quae sunt in specie Dalta quibus plura fortasse dixi, quam solam Graec cer in te, Sulpici, divina sunt. Ego enimneminem, nec motu corporis, neque ipso habitu atque sorina via Tem, Me voce puniorem, aut suavioreia mihi videor audisses quae quibua ama tura minora data unt, μαmen uiua a equa Munt, ut iis, quae habeant, o dite et arienter utauinx, et ut ne dedeceat. Id enim eat mari a vitandum, at de hoc uno minime ea fameve praecipere, non mihi modo, qui, sicut tinumPatm
suntlias, his de rebus Ioquo , sed etiam ipsi ilia macio; -- aera audio dicere, caput esse artia , d cere quod tamen unum Misaam, quod tradi arte non' possis Sed, si placet . sermoriem alio trauaseramina, et α'sis molle aliquando, no rhehocleo, tam muri Minim vero, inqui Cotta. Nun erum te iam an emust neoeam est, quoniam retines nos in socata, dis nec ad atiam dimittis artem, ut uobis exHiem, qaid quia est istud, quod tu in visendo Polyn: aeque mim si tua nimia avidi ista tua mediocri eloquentia Rontenti a ausis aevio ea te quaerimus, in D PI nos saemininur, quam quaniautam tu in dicendia assaqentu ad quoniam, quae a natura expeterida sunt, ea dici non nimio ma nobis, quid praeturea viae a Mimandum Putea,2 XXX. Tum Crassus arridens, Quid cenaea in quit Cotta, nisi studium, et ardorem quendanTam
sis ala quo eum in vitae Mihi quidquam aegrinum,
55쪽
eare hoc, quod tu expetis, nemo umquana asse. Aneta . . eo vero vo an eam rem video esse cohorist os quos uum miri quoque suis inoleati, nimiis inam, sagrare intelligo cupidiiste. Sed profecto at
dis nihil posunt paxumendi aliquo, ut illud, quod
.., quo inisa das , serat deducateiae, cognoris. Quam , quoniam mini levius quoddamon imponitis, Minquo ex in de oratoris 4rte, sed de hac mea, quantuin a ---ε, saevitate quaeritis, XPonam vobis quamdam, non us e conditam, aut alae dis item, aut magia am, aut gravem rationem eo uoluaeniam e quae quondam solitus um uia, eum mihi in isto
Nun audieris, mora tam te in. in i tum m quoin QMaro, qua--iatim. - , tum, cuine n directa pisaea, auaam, Quae euparaea non fuisse. Silia enim dieam reconditum, aerii e pactatione vostra dignum, allii aut inauditum vobis, aut cuiquam ovum- - .micipio iuud , quod eo homine ingenus, i eantea, - --ato dignum, nonnega metata omnium comis M in t contrita praecepta didicisse: Primum, orat fisos tum esse, dieis ad perauadendum Ceomm dato data , -- omnem curatior eis aut de infinita mi qua tiamo, aine derignationa ex ,umam t. e ponam aut de re iamici personis e mporibus ino ita. In uinoque autem e quidquid in ontroversiam --, in o quaeri solave, aut saltumnusit, aut M-4---, 'ala ait, aut utiant quo Domin Y-etur,
56쪽
aut, quod norm imi addunt, reetene saetum esse viamatur ' Exsistere autem controversias otiam ex aeriis
pii interpretatione, in quo aut ambigue quid sit effi- pium , aut contrarie, aut ita, ut a sententia seriptum dissideat his antem omnibus partibus inhiaeta quam clam esse argumenta Propria. Sed causarum, vive sint a communi quaestione seimIctae, partim in4tinuciis emari, partim in deliberationibus esse etiam geonus tertium , quod in laudandi aut vituperandis mminibus oneretur : certoaque esse locos, quibus in iudiciis uteremur , in quibus aequitas Maereretur aliam in deithenationibus, qui omnes ad utilitatem detriis', eventur eoaeum, quibns consilium daremua alios lisis inclaudationibus, in quibus ad personarum rustnuatem omnia referrerit . Cumque esset omnia omistoris is ac facultris in quinque partes distributa, ut
deberet reperire primum, quid diceret deinde a
venta non solum ordine, sed etiam momento quodam 'trii iudieio dispensare atque componere tum ea denique vestire atque ornare oratione post memoria sepire ad extremum agere eum digiatate ac venusta-
iram illa eognoram, et aeceperam, autequam fle e dueereritetis, initio eoneniando eorum esse anu vos . vii 1 audirent deind. rem demonstrandam post. ει contrMersiam constitnendam tum id, quod nosqnt-deremtis, confirmandum : post, mi contra dia
entur resenenda extrema atem oratione, ea, qtti pron is essent, amplificanda et augenda qua 'que' essent pro adversistis, infirmanda atque' ut a gelista
tra XXXII 8 Andiemin etiam vae de omittanis ipso .m' orituri ni is tradet entnr; in qua praeeipit pri -ni, ait pure et Ilitine omisin ' aeinde ut Mameest diluelde tum ut ornate post ad rerum dignitaemn πω et quasi' deeore sinenlarumque rerm praece a cognoram. ninetiam, - quae maxime paeopria es-nt
57쪽
-umta, mei his ipsis artem adhiberi videram. Nam
de actione et de memoria quaedam brevia, sed magna cum eNereitatione Praecepta gustaram Ita his enim lare rebus omnis istorum artificum doctrina versatur, v rex ego si nihil dicam adiuvare, mentiar habet enimine in quasi ad commonendum oratorem, quo qui Muae reserat, et quo intuensi, ab eo, quodcunque sibi proposuerit, minus aberret. Verum ego hane vim inotelligo eas in praeeeptis omni non ut ea secuti oratores, eloquentiae laudem tu adepti, sed, quae in Quis homines eloquentes sacerent, ea quosdam observasse, atque id egisse aio esse non eloquentiam martificio, sed artificium exel'quentia uatum quod tunem, ut ante dixi, non elicio est enim etiamsi iniis masneeesamium ad bene dicendum, tamen ad commeendum non iniberale. Et exercitatio quaedammmeipienda vobis est quamquam vos quidem iam, uviem estis in cursu sed ii, qui ingrediuntuπὶ sta--ni, quique ea, quae agenda sunt in foro, tammam in acae, possunt etiam nunc exercitatione qu a iudicra praediscere ac meditari. Hanc ipsam, inin t Sulpicius, nosse volumus attamen ista, quae te breviter do arta decursa sunt, audire cupimus, quamquam sunt nobis quoque non inaudita. Verum a mox nunc, de ipsa exercitatione quid sentias, quaerἔmus.
XXXIII, quidem probo ista, Crassus inquit,
quae Vos facere OIetis, ut, causa aliqua posita oonsimilia causarum earum, quae in forum deseriintur, distatis quam maxime ad veritatem accommodate sed rique in hoc vocem modo, neque eam scienter, et illes exereent suas, et Iinguae celeritatem incitant,
- borumque frequentia delectantur. In quo iam eo quod audierunt, dicendo homines, ut dicant, emc
58쪽
T A cILLIME O,s Bour. Quamobrem ni istis ἐπιsis exercitationibus , et, utile est, etiam subis fame dicere, tamen illud utilius, sumto spatho ad eos ritandum, paratius atque accuratin dicerem Caput auistem est, quod ut vere dicam minime laesinus sent,
enim magia laboris, quem larique fugitnus quam
o IsTER: noque iniuria. Nam si subitam et fortuitam orationeti commentatio et cogitatio facile vincit hauxeipsam prosecto assidua ae diligens seripturaisperabis. Omne enim, sive artia sunt Ioel, sive ingenii cuium dam atque prud-tiae, qui modo insunt in ea Te, daqvi scribimus, an Mrentibus nobis, omnique cierum genii contemplanti hos ostendunt se et oe--- omisnesque sententiae, verbaque omnia, quae sum etain qne generia maxime i lustria, sub acumen Mili4 eis an et succedant necesse est tum ipa eouocatio conis formatioque verbomm mssicitur in scribendo, monPoetico, ed quodam oratorio nuisero et modo mee sunt, quae Clamore et admirationis in boni orat
ribus emciunt, neque ea quisquam, nisi diu multum. que scriptitarit, etiamsi vehementi me se in his a meis dictiombus exercuerit, consequetur et qui a aeris hendi eo uetudine ad dicendum vanit, hanc aspere lacuit tem, ut, etiam subito si dicat, tamen illa, quae dicantur, similia acriptorum esse videantur; atque etiam, a quando in icendo scriptum attui
xit aliquid eum ab eo discesserit, reliqua similis
oratio con equetur ut concitato navigio, cum miges inhinumunt, retinet tamen ipsa navis motum et cursum auum, intermisso impetu pularique em rum: si in oratione portua, cum aeripla desciunt, parem tam n obtinet oratio Peliqua cursum, script mm simi itudin et vi concitata.
XXXIV. ta quotidimus autem mirationi a
59쪽
e utilem mihi adolescentulus proponere sol ainimam
exercitationem maxime, qua C. Carsonem, nos mittim inlinitum, a stilum esse uti sciebam, ut aut Veruannis Topositis quam maxime gravibus ut oraMona siqua tota ad eum finem, quem inemoria possem eo Prehendere, eam rem ipsam, quarti leossem, eo in Hiis quam maxime possem Iectis, pronuntisrem. Sed -- animadverti, hoc esse in hoc vitii, quod ea verba, quae maxime euiusque rei Propria, quaequae essent ornatissima, atque optima, occupasset, aut En uiua, at ad eius versus me exercerem, aut GrEcchus, Metua orationem mihi sorte proposuissem. Ita, si iis, dem verbis uterer, nihilis desse; si aliis, etiam ob esse, tam inus idoneis usi consuescerem. Post Brahi placuit, eoque sum usias adesescens, ut summo. moratorum Graecas orationes explicarem. Quibus leotis hoc assequebar, ut, cum ea, quae legerem Gramee, Latine redherem, non solum optimis verbis te. rer, et amen altatis, ae etiam exprimerem dae--n verba lini sudo, quae nova nostris essent, dumα modo essent idonea. Iam vocis, et spiritus, et mistius orporis, et ipsius inguae motus et exercitatio nes, ncin Minonis indigent, nam laboris; quibus in rebus habenda est ratio disgenter, quos --ae, quorum similes velimus esse. Intuendi nobis mari non solum oratores, sed etiam actoTes, ne mala eoninoeuiane ad aliquam deseriniistem pravitatem. que veniamus. mercenda est etiam memoria, edi, Mendis ad verbum quam plurimis et nostri seriptis Minenis. Atque in ea exercitatione non sane mihi disemeet adhibere, a consueris, etiam latam Ioeorum simultimorumque rationem, me in arte traditur. Educenda deinde dictio est ex hae domestica exerciatatione et umbratili medium in agmen, in uisu rem in clamorem, in castra, alque in aciem somnis innia Suheundus usus omnium, et exiesitan e -
60쪽
Te ingenii et illa commistatio inclusa in 'erata a. Iueem proserenda est. Legendi etiam Poetae, cognoscenda historia, omnium bonaruin artium acriptores a doctaxes et Iegendi, et pervolutandi, et exaeseeitationis causa Iaudaudi, interpretandi, eorrigendi,
vituperandi, refellendi disputandumque de omni ein contrarias partes, et, quicquid erit m quaque e
quod probabile videri possit, eliciendam atque Dem m. Perdiseendum ius cludo, cognoscendae Iogea, percipieuda omnia antiquitas aenatoria Corasuem ludo, disciplina reipublicae, iura foetorum, foecteris, Paetionea, ausa imperii cognoscenda est libaudria etiam ex omni genere urbanitati facetiarum quidan Iepos quo ν tanquam sala, Perspergatur omnia rustio Effudi vobis omnia, quae sentiebam, quae fomeasse, quemcunque patrem minas arripuisseti ex aliquo circvio, eadem vobis percunctantibus remo disset.
XXXV. Haec eum Crassus dixisset, ilentium est eousecutum. Sed quamquam satis iis, qui ad , rant, ad id, quod erat Propositum, dictum Vide intur, tamen sentiebant celerius esse multo, quam im
si event, ab eo peroratum. Tum Scaevola QMεdest, Cotta inquit, quid tacetis nihilne vobis in mentem edit, quod praeterea a Crasso requiratio 3 Immo id mehercula, inquit, ipsum attendo. Tantum
enim ursus verborum fuit, et sic evolavit oratio, ut eius vim atque incitationem adspexerim, vesti ia imgressumque vix vid , et tamquam in aliquam Io. eupletem ae 8sertam domum venirem, non exHic in Veste, neque proposito argento, neque tabulis et signis propalam conoeatis, sed his omnibus multia magnificisque rebus constructi acreeonditis: sic moindo in oratione Crassi divitias atque ornamenta eius tuissenii per quaedam invoΙucra atque integumentis Per veri sed ea cum contemplari cuperem, vix Picien-