장음표시 사용
81쪽
auo migarios, in quibus, ut mi aiunt, vir fortiam non potest omitto scin a, ex quibus te eripim, ne iudicio iniquo exsorbeatur sanguis tuus quod
inpienti negant aecidere posse aereira effo non m .d te, se uisiversum senatum, cuius tum causari
Orebas, ausus es dicere 2 otestne virtua, Crasse, iam ire istis auctoribus, quorum tu praecepta oratorias euuat compIeoteris. quae e aemper, et aes lineor est, quaeque, etiamsi corpora capta sint armis, aut astricta vinculis,Mamen suum ius, atque omnium rerum impunitam libertatem tenere debeat. Quae v N addidisti, ton modo enatum ervire P. s opum
l. aed etiam diuine, quis hoc philosophus tam mouiis, tam languidus, tam nexuatua, tam omnia A, luptatem eorporis doIoremque reserens,, Probare Pos ηαὶ Mnatrum servire populo, cui popuIus ipse moderandi e regendi aui potestatem, quasi quamdam h lae s tradidisset yiau. Itaque haec eum a te divinitus ego dicta uti rex, uti Rugus, homo doctus, et phil
Mphiae deditus non modo parum commode, sed e in turpiter et nagitiose diei se dicobat. Idemque ervium Galbam, quem boamnem proti commemia 'Me se aiebat, pergeaviter reprehendere solebat, quod , L. Scribonio quaestiorism ira oum sermis, Populi misericordiam concitasset, cum M. Cato, Galbaevois atque auer inimicus, aspere apud populum o R-mα - -- ctae locutis quam oratim m
82쪽
in Oelynthus suis e inmatri rem mehendebat misines binum ilius, uviis C. Sulpicii aut , --pinqui sui Q. Pupiumn fitium ipse paene in hum vos
auos exviIisset, qui patria clarissimi recordati in Qt memoria letum populo --ret, et duo suo a sparvos tutelae populi c--εnda et a se, tam inrii proianetu testamentum laceret, sine his atque --bn is, opulum Romanum tutorem institneve dixti et illorum orbitati. Itoque eum et invidia et aio po-- si tum GaIba premiramiae , hi quoque eum tragoeliis liberatum serebat; quod iem apud Catonem seri Mines. Moo, nisi Pueris et lacrymis Maus emat, Poemas eum daturem suisae. Haec Ruianua Blde inperabat. et hinc humantati, die at, vel exsulum fuisse, vel mortem anteponendam. Neque vero hoc solum dirae, sed ipse et aenait, et socii. Nam cum me iue in Exemplum, ut aiatis, miscentaae eumque in nemo
neque integrior esset in vivitate, neque anctior, non
quidem, aut liberina causam dies suam, quam implex alio veritatis ferebat Paullum hine Cottae ina. it partium, disertis ino a Ieseanti, ororia Moesilao. Dixit item ausam inam quadam ex part Q. Mucius, more avo, nuuo apparatu, pure et ditiauida. Quod si tu tune Craase, vixisses, qui subsidiu oxa tori ex tuis disputationibus, iussina philosophi utra lur, ad vicendi copiam, Mandvi esse pauno ante dicebam; et, si tibi pro P. Rutulo non philosopho minoaee, sed tuo licui et dicere quamvis coierat uti fuissent, sicuti uermit, pestiseri cives, a Idaeimuedimi; tamen omnem eorum importunitatem a tutismi mentibus vestimet vis orationis tuae nune tam re amissus eat, dum causa ita die ux, ut i in inaeonMnentie lutonis civitate res ageretur. Nemo imgemuit, nemo inclamavit Pisonorum , nihil cuiquam
ruit, nemo at questus, nemorempublium isti in
83쪽
ravit, nemo supplicavit. mulis pedem nemo
ire tuo iudicio supplosit,. credo, ne Stoici renuntia.
LIV. Im1tatus eiit homo Rominus et consularis veterem illum Socrate, qui, quum omnium plentam n esset, satietissinae tu vixisset ita in iudieioeotia pro se ipse dixit, ut non supplex, aut reus, sed n latis, aut dominus videret-esse iudieum. Quinise in , quum ei scriptam orationem disertissimus ora. to Lysias attulisset, quam, si ei videretur, edisceret, ut ea Paeo se in iudicio uteretur, non inritus legit, et eommode ac tam esse dixit sed, inquit, in si mihi eiaceos Sisyonios attulisses, non uterer, quamvis essent habum et apti ad pedem, quia non essent H-ritis; sie illam orationem disertam sibi et oratoriam videri, fortem et virilem non videri. reo ille quo. me damnatus est: neque solum prunis sententiis, quibus tantum intuebant iudices, damnarent, an hinsolverent, ae etiam inis, quas iterum legibus ferre debes,ant. Erat enim Athenis, reo damnato, si fraus
piissis non esset, quasi poenae aestimatio : Et seri. tentia cum iudicibus daretur, interrogabatae reris, quam quasi eatimationem commeruisae se maxime confiteretur: quod 'inm interrogatus Socrates esset,
respondit, aes meruisse, ut amplissimis honoribus et praemiis decoraretur, et ei victus quotidian -iu Prytaneo publice praebisexur; qui horio apud Graecos maximus habetur. Cuius reapsis sie iudices exarse. t ut capitia hominem uocentissimviri condemnais vent. Qui qui in si ab utus esset; quod mehercule, etiamsi nihil ad nos pertinet, men propter itia ingenia magnitudinam vel in quonam modo istos phimissophos ferre possemus, qui ii ine, eum ille nullatus eat, nullam aliam ob culpam, nisi propter di, stridi inaniantiam , tama a. . se oportere leunt peti
84쪽
irum sit melius, aut verius taulum dieo, et aliud illud esse, atque hoc, et hoc in illo linimum esse
LV. Nam quod ma cava , . crasse, lam Vehemen. ter amplexus ea video, quid egeris. Tum, tinin dueebas, videbam. Primum Scaevolae te dedisti, quem
omnes amare meritissimo pro eiu eximiaisuavitate deo hemus cuius artem cum indotatam eas et ineomtam rideres, verborum eam dote Ioeuputasti et ornaati. Deinde quod in ea tu plus operae laborisque com -- seras, cum eius studii lihi et hortator et magister e se domi, veritus es, nisi istam artem oratione ex Mgerasses, me operam perdidisses Sed ego ne timiae quidem arte pugno. Sit sane Uta, quantam tu illam esse vi. Etenim sine eontroverat et magonaes et late patet, et ad multos pertinet, et summo in hoonore. aemper sitit . clarissimi eives ei studio etiam hodie praesunt: sed vide, Crasse, ne, dum novo et
alieno ornatu vela ornare iuris civilia eientiam, auo quoque eam eonee so et tradito, spolies atque denude Nain; si ita dieares, quaturisconsultus esset, esse eum oratorem, itemque qui esset orator, iuris eundem Eam eonsultum Praeclaras duas arte constitueret, atque inter a pares, et eiusdem socias dignitatis Nunc rurisccmauItum sine hac Loquentia , de qua quae rimus, fateris esse posse, fuisseque Iurimosa orat rem negas, ut illam seientiam assumserit, esse Pos
se. Ita est tibi iurisconsultus ipse per se nihil, nisi legeseius quidam cautua et acutus, praeco acti num,eautor formuIarum , auceps syllabarum: in quia saepe utitur orator subsidio iuris in causis, idcirco laram iuris scientiam eloquentiae tanquam ancillulam pedi sequamque adiunxisti i. Quod vero impudentiam admiratu et e mim Patronorum, qui aut, cum parata nemirent, a
85쪽
ma petatererit- , aut ea, quae marinis essent in iura. cisiti, tractare auderent in causis, cum ea neReirent, numquamque didicissent utriusque rei facilis est et promta desinato. Nam neque illud est mirandum, qui, quibus verbis coemtio fiat, nesciat, eundem eius mulieria, quae coemtionem secerit, cauSam posse d seudere nee si parvi navigii et mami eadem est iis gubemando scientia; idcirco qui, quibus exflais erctunaeteri- oporteat, nesciat, idem hereiscutidae familiae emasam agere non possit. Nam, quod maximas e tumuirales ausas in iure positas protulistici quae laetisdem earum causa suit, quae ab homine eloquenti, iuris imperito, non ornatisatine 'tuerit dici 'quibus quidem in ausis omnibus, ataut in ipsa, Curii, quae abs te nuper est dicta, et ita C. Hostilii Mancini
eontroverSaa, Mque in eo puero, qui ex altera uatiis erat uxore, o remiSso nuntio superiori fuit inter
peritissianos homines sun- de iure dissenato. Qua ro igitur, quid adiu erit oratorem in his causis iuris scientia, cum hic iurisconfestus superio suerit disce inrua, qui esset non suo artificio, sed alieno, hoc est, non iuris scientia, sed eloquentia, sustentatus Equis lem hoc a epe audivi, cim aedilitatem . Cras uapeteret, eumque maior Hatu, etiam consularis , aer. Galba asseclaretur, quod Crassi filiam C. filio suo despondisset, accessisse ad aerassum eousulendi cauis in quendam rusticanum qui cum Crassum seduxisset, atque ad eum retulisset, responsumque ab eo verum Magra, quam ad suam rem accommodatum abstuli set ut euin tristem Galba vidit, nomine appellavit, quaesivitque, ita de re ad Crassum retulisset. Ex quo ut audivit, commotumque ut vidit hominem, penao, inquit, animo et occupato Crassum tibi respondisse video deinde ipsum Crassum manu prehendit, 'x Heus tu, inquit, quid tibi in ahentem evit in respondere 7 auiu ille fidenιer. homo exitias u
86쪽
confirmare, iis, rem hahore, Ut respondi,set nec dubita esse posse Gama autem alludens varie, et copiose, multas similitudine afferre, muItaque Pro aequitat contra in dicere : atquecillum, eum disse. rendo Par esse non posset Damquam fuit Crassus innuine o disertorum, sed par Galbae nullo modo , i ad auetove confugisse, et id, quod ipse diceret, et in P. Mueti, fratri sui, lihris, et in Sex. Aelii eominem tariis scriptum protulisse, ac tamen concesalsae GH-bae disputationem sibi probabilem et prope veram vi. deviis LVII. Attamen, quae causae sunt eiusmodi, ut
de earum iure durium esse non possit, omnino in i dieium vocari non olent Num quis eo testamento, qvod paterfamilias ante secit, quam ei filius natus sisset, hereditatem petit 3 nemo quia coustat, agnasCED-do rumpi Ustamentum. Ergo in hoc genere iuria imdicia nulla mini. Licet igitur impune oratori omnem hane partem iuris fincontroversiJ ignorare, quae ars
sine dubio multo maxima est in eo autem iure, violambigitur inter peritissimos, non est dimelle oratori, eius partis; quamcumque defendat, auctorem aliquem laudi sire a quo cum amentatas hasta acceperit, ipse eas oratoria Iacertis viribusque torquebit. Nisi vero
bona venia huius optimi viri dixerim, Scaevolae, in libellis, aut praeceptis soceri tui, causam ' Curii 'defendisti. Nonne arripuisti Patrocinium aequitatis,
et defensionem testamentorum, ac voluntatis mortu
rum in mea quidem sententia. frequens enim te audivi, atque sui , multo maiorem partem Sententuarum sale tuo, et lepore, et politissimi facetiis peti Iexisti, tim et di id nimium acumen illuderes, et ad-m irarere ingenium Scaevolae, qui Scogitasset, nasci
Prius oportere, quam amori eumque multa conigeres, et ex Iegibus et ex senatusconsultis, et ex vita ac ε mone commimi, ou modo acute, sed Miam idiis
87쪽
eiae ac facete; ubi si verba, non rem aequeremur, eonfici niI posset. Itaque hilaritatis plenum iudicium ae laetitiae fui, in quo.quid tibi iuris civiIis exerciistatio profuerit, non intelligo dicendi vis egregia sum. mafestivitata et venustate coniuncta, profuit. Ipse me Mucius paterni iuris defensor, et quasi patrimonii proopugnator sui, quid in illa causa, cum conir te dic m attulit, quod de iure ciuili depromptum videreo in quam Iegem recitavit quid patefecit dicendo, quo fuisset, imperitis occultius nempe eius omnia
oratio versata est in eo , ut scriptum Prurimum valere oportere defenderet. At in hoc genere pueri apud magistros exercentur omnes, cum in eiusmodi causis alisas acriptum, alias aequitatem defendere docentur. Et exino in uia militis causa, si tu aut heredem, aut nutatem defendisses, ad matulanas te actiones, non in tuam vim et oratoriam saeuitatem contulisses. Tu meo, ve a testamentum defenderes, sic ageres, ite is umulum testamentorum ius in eo iudicio posiatum videretur; veLai causam ageres inuitia, αιrem eius, ut solas, dicendo a moviuia ' excitasses statui se ante ocuI coninlexus esset filium, gensque euinem nutris commendasset lapides mehereule omnes eae Iamenrari coegisset, ut totum illud, ITILII SUA Iruri cupas suae, non in XII tabulis..is tu omnibus bihIiothecis anteponis, sed in main Matri carmine scriptum videretur. LVIII. NamqΔod inertiam accusas adaescentium. quis tam artem, priniunx faciliamam, non ediscant; quae Pan sit facilis, illi viderint, qui eius artis arrogau- , quasi difficillima sit, ita subriiri ambulant, deinde etiam tu ipse videris, qui eam artem facilem esse
eis, quam eoncedis adhuc artem omnino non esse, vi aliquando, si quas Ilain artem didi rit, ut hanc artem efficere possit, tum esse illam artem λα-am:
o de quod ait plana desectationis , in qua tibi ro.
88쪽
mittunt omnes istam voIuptatem, et ea se arme Pa- tiuntur; nec quisquam est eorum, qui si iam ait ediscendum sibi aliquid, non Teucrum Ρacuvii malit, quam Mauilianas venalium vendendorum Ieges edisce-Ye in autem quod amore patriae Censes no , atrorum maiorum iuventa nosse debere non Vides V teres Iege aut ipsa sua vetustate consenuisse, aut,
vis legibus esse sublatas Quod vero viros honos iuro civili fieri putas, quia legibus et praemia PTOPostin sim virtutibucet supplicia vitiis: equidem putabam, virtutem hominibus si modo tradi ratione possit) a
Mituendo et persuadendo, non minis et vi, in in
tu tradi Nam ipsum quidem iuud etiam sine Coinmitione iuris, quam sit bellum, cavere malum, cire possumus De me autem ipso, cui uni tu concedis, Ri sine uua iuris scientia, tamen causis satisfacere possim, tibi hoc: Crasse, respondeo, neque me umquam ius civile didicisse, neque tamen in iis canis sis quas in iure possem defendere umquam istam scientiam desiderasso. Aliud est enim esse artificem euiusdam generis atque artis aliud in communi vita et 'ulgari hominum consuetudine nec hebetem, uec rudem Cui nostrum non licet undos nostros obire, aut res rusticas veI fructus causa, vel delectationi iuvisere tameta nemo tam sine icutis, ' tam inemente vivit, ut quid sit sementis ac messis quid arborum putati as,itium, quo tempore anni aut quo modo ea fiant, omnivo nesciat. Num igitur si cui fundus inspiciendus, aut si mandandri aliquid procuratori de agricultura, aut imperandum 1IIico
sit. Magonis Carthaginiensis sunt libri perdiscendi 'an hae communi intelligentia contenti esse possum ' Cur ergo non iidem in iure ch ili, praesertim cumin ca sis, et in negotiis, et in foro conteramur, satis instructi es.se possumus ad hoc duntaxat, ne in nostra patria Pe-- mriui atque advenae esse videamur Ac si iam sit
89쪽
ea a IID ad nos delata obseurior, diffacile, credo,
an, cum hoc caesola commmucare; inimquamissi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos
et exquisita deserunt vero si de re ipsa; si de
Rhibus, eum in rem praesentem non venimus, si de tabulis et perscriptioni a controversia est, contorinta res et saepe difficiles necessario pardiseinius : si Ieges nobis, aut si hominum peritorum respousa eo. mosCend sunt, Meremur, ne ea, at ab adolesceotia ivr eivili ininus studuerimus, non queamus com
aeieniac Non possum negare prodesso uuam scienti. - , ei Praesertim, cuius eIoquentia copia rerum deis Ma esse matara sed multa, et magna , et dissiciana sunt ea, quae sunt oratori necessaria, ut eius in, minaeiam in plura studia distrahere nolim. Quis eo get, opus esse oratori , in hoc oratorio motu a tuisque, Roscii gestum et venustatem y tamen nemo suaα
aerit studiosis dicendi adolescentibus, in gestu discenis do histrionum more elaborare. Quid est oratori tamne marium, quam vox tamen, me auctore, nemo disendi studiosetis, Graecorum more , et tragoedo. - . oei servio, qui et annos complures sedem te Melamitant, et quotidie, antequam Prouuntient, oeem euhantes sensim excitant, eandemque, eum egerunt, sedentem ab acutissimo otio usque ad gravissimum sonum recipiunt, et quasi quodam modo oolligunt Hoc nos si sacere veΙimus, ante eondeis umentur ii, quorum causas receperimus, quam toties, quoties Perscribitur, paeanem, aut muni inem citariamus. Quodsi in gestu, qui multum oratorem adiuvat, i in voce, quae una maxime eIoquentiam vel commemda , ve aiistinet, elaborare nobis non licet ac tan. 'um in utroque assequiis auinua, quantum, in hac eis quotidiani muneris , spatii nobis datur quant.
90쪽
minus est ad iuris crinis perducendi occupationem deis scendendum ' quod et summatin percipi sine docteuva potest, et hanc habe ab illi retius dissimilitudi.
nem, quod vox et gestus subito sumi, et Iiunde arri. pinon potest iuris utilitas, ad quamque causam quan vis .pente vel a peritis, ve de Iibris depromi potest. Itaque illi disertis simi hon ines ministros habent in calisis iuris peritos, eum ipsi sint imperitissimi, et via,
ut abs te paullo ante dictum est pragmatici vocantur. In quo nostri omnino melius massio, quod clarissimorum homiuum auctoritate Ieges et tu a tecta esse voα Inerviat. Sed tamenno fugisset hoc Graecos homines, si ita necesse esse arbitrati essent, oratorem i uino
erudire in iure civili, non e pragmatieum adiutorem
LX. Nam quod dicis senectutem a clitudine vindicari iuris civilis scientia fortasse etiam pecuniae magnitudine. Sed nos, non quid nobis nive, verum quid oratori necessariam sit, quaerimus. Quamquam, quoniam muli ad oratoris a militudinam in uno aristifice sumimus, solat idem Roscius dicere, e quo plus sibi aetatis accederet, eo tardiores tibicinis inodos, et
Mantus remissioves esse facturum. Quodsiisse, adstris eius certa quadam numerorum moderatione et
dum tamen aliquid ad requiem senectutis excognat, Oanto facilius nos nou Iaxare modos, sed totos muta. re possum 7 Neque enim hoc te, Crasse, sinit, quam muti sint, et quam varia genera dicendi, et Uod haud sciam, an tu primus ostenderis, ni iamdiu multo dicas remissius et leniu , quam solebas neque minus haec tamen in gravissimi sermonia lenέtas, quam tu
summa vis et eontentio Pro diu multique ovatorei,
fuerunt, ut illum se innem audimus, et Laelium, qui or in aermone o in erint paulio intentiore, numquam, ut Ser. Ralba, lateribus, aut elamore eontenderent. Quodsi iam hoc sinere non poteris, aus noles: Meris,