장음표시 사용
91쪽
ne tua domus, talis et viri et civis, si a Iitigiosi h
mimbuat non colatur, a ceteris deseratur ' quidem tantum absum ab ista sent tia, ut non modo non ar. bitrer subsidium senectutis in eorum qui insultum veniant, multitudine esse ponendum, sed tanquam portum aliquem ex Gem istam, quam tu times, omlitudinem. Subsidium enim bellissimum existimo es.se senectuti otium. Reliqua vero etiamsi adiuvant, historiam dico, et eaetiam iuris publica et antiquitatis iter, et exemis plarum copiam, a quando opus erit, a viro optimo, et istis rebus instructissimo, familiari meo, Longino muintactor. Neque repugnabo, quo minus id quod modo
timatus es minia legant, o Ma Madiant, in omni ratio studio atque humanitate versentur: sed meherinerua non ita milium spatii mihi videtur, si modo ea ruinis et persequi vovient, quae a te, Crasse, Praeceptamina: tu mihi prope etiam nimis duras leges immonere visus es huic aetati sed tamen ad id, quod cu- prunt, adipiscendum PTope necessarias. Nam et subiistae ad Propositas causas exercitatione. et accuratae, et uinditatae commhntationes, a stilus ille tuus, MIem tu vere dixisti persectorvini dicendi esse ac magistrum,
rariti sudoria at, et illa orationis suae cum scriptis aliam comparatio et de alieno scripto subita, Veitimia di, vel vituperandi, ves comprobandi, vel rese1-lendi causa, disputatio, non mediocris contentionis est HI ad memoriam, vel ad imitandum.
I. Illud vero fuit horribile, quod mehercule
vereor, ne maiorem vim ad deterrendum habuerit, quam ad cohortandum. Voluisti enim tu suo genere urumquemque nostrum quasi quendam eos Roscium; iniquo, vim tam ea, quae recta essent, Probari,
quam quae prava sunt fastidiis adhaerescere quod in non tam fastidiose in nobis, quam in histrioni,hus, spectari puto. Itaque nos rauco saepe attenti
92쪽
sime audiri video : tenet enim res ipsa atque causa: at Aesopum, si paullum irrauserit, explodi. Arinibus enim nihil praeter voluptatem aurium quaeritur, in iis offenditur, simul atque imminuitur aliquid de voluptate. I eloquentia autem multa sunt, quae 'neinant, quae si omnia summa non sunt, et pleraque inisinen magna sunt, necesse est, ea ipsa, quae sunt, --
Ergo, ut ad primum iurid reverim, ait orator novi bis is, qui, ut Crassus descripsit , accommodate napersuadendum possit dicere. Is autem concludatvi in ea, quae sunt in usu civitatum vulgari ae serenia, minotisque ceteris studiis, quamvis ea sint ampla amne praeclara, in hoc uno opere, ut ita dicam, nocte et dies urgeaturi imiteturque ilium, cui sine dubio numinina vis dicendi conceditur, Allieniensem Demoatheis nem, in quo tantum studiiun suisse. tantusque Iahor dicitust,' ut primum impedimenta naturae, diligentia industriaque superaret cumque ita balbus esset, ut eius ipsius artis, cui studeret, priniam Iitteram non Posset dicere, perfecit meditando, ut nemo planius eo
Iocutus putaretur deinde cum spiritus eius esset angustior, tantum, continenda anima in dicendo, est so ecutus, ut una continuatione verborum id quod eius scripta declarant binae ei contentiones Vocia et emisissiones coutinerentur: qui etiam ut memoriae Procliis tum est coniectis in os calculis, summa voce versus mulios uno spiritu pronuntiare consuescebat; neque is consistens in loco, sed inambuIans, atque adscensu ingrediens arduo. Hisce ego cohortationibus, ranae, ad studium et ad laborem incitandos iuvenes vehemenister assentior : cetera, quae collegisti ex variis et diverissis sindiis et artibus, tametsi ipse es omnia consecutus, tante ab oratoris Proprio ossicio atque munere seiuno
93쪽
LXII. Haec cum Antonius dixisset, sane dubia tare isus est Sulpicius, ct Cotta, utrius oratio proinpius ad veritatem videretur accederν. I in Crassus Operarium nobis quendam Autoni, oratorem facis, at que haud scio, a aliter sentias, et utare tua illa miriis sim ad refellendum consuetudine, qua tibi nemo uinis quam praestitit cuius quidem ipsius sacultatis exerciis uitio oratorum Propria est, sed iam in philosophoomam consuetudine versatur, maximeque eorum, qui de omni re proposita tu utramque partem solent coinpiosissime dicere. Verum ego non solum arbitrabar, his praesertim audientibus, a me insormari oportere, qualia esse posset is, qui habitaret in subselliis, nequa quidquam amplius asserret, quam quod causarum eis cessitas- Postularet: sed maius quiddam videbam, cum
cens am, oratorem, Praesertim in vostra republica, immus ornamenti expertem esse oportere. Tu autem,m iam exiguis quibusdam finibus totum oratoris Mainua circumdedisti, hoc facilius Hobis expones ea, quae abs te de officiis praeceptisque oratoris quaesit Nun: sed opinor, secundiu hunc diem. Satis enim mina a nobis hodie dicta sunt. Nunc et ScaevoIa, quoniamin Tusculanum ire constituit, paullum requiescet, dum se calor fraugat et uos ipsi, quoniam id temporis est, valetudini demus operam. Placuita omnibus. Tum Scaevola Sane, inquit, euem non mustuuissem, in Tusculanum me hodie Venturum es.se, Laelio. Libenter audirem Antonium. Et, cum
surgeret, simul arridens, Neque enim, inquit, tam miluinolestus fuit, quod ius nostrum Hile pervellit, quam iacundus, quo se id nescis consessus est.
94쪽
Magna nobis ineris, Quinete frater, M me ista mnes, opinio fuit, L. Crassum non plus attigisse doetrianae, qitam quantum prima uia puerili institutione minisset M'. antem Antonitin omnino omnis eruditionis expertem atque ignariammisse erantque multi, qui, quamqi an non illa sese em habere arbitrarentur, tammen quo iacilius nos taeensos studio diuendi a doctristia deterrerent, Iibenter id, qtio dixi, de illis oratoribus praedicarent, ut, si homines non eruditi Mummam essent prudentiam atque ineredibilem eloquentiam eonsecuti, inanis omnis noster esse Iahor, et stultum in uobis erudiendis, patris nostri, optimi ac prudentissimi viri, studium videretur. Quos tum, ut Pumi, resutare domesticis testibus, patre, et C. Aculeone, propinquo nostro, et L. Cicerone, patruo solebamus, quod de Crasso ter, et Aenuo, quodum erat nostra mater era, quem Crassus dilexit ex omnibus plurninum, et Patruus, qui cum Antonio in Ciliciam Pro sectus una decesserat, invita nobis, de eius studio do
ctrinaque nepe narravit cumque nos cum cons Tinis.
nostris, a cuisonis finis, et ea diseeremus, quae Cras ο
95쪽
pueexent, et ab his oetoribus, quibus in meretur, erudiremur, etiam illud saepe intelleximus eum essemus eius di quod vel pueri senψre poteratans i
lam et Graece sic Ioqui, vilam ut nosse aliam timsuam videretur, et doctoribus nostris ea ponere in percunctando, eaque ipsum inui in sermone tractare, ut nihil esse ei novum, nihi inauditum videretur. De Atonio vero, quamquam aepe ex humanisspmo homine, palmo nostro, ac Penamus, quemadmodum
ille via Athenis vel Rhodi se doctissim umhominum
Memonibus dedisset: tamen ipse adoleseentulus, quan- tum i tins ineuntis aestatis meae patiebatur Pudor anulista ex eo saepe quaesivi. Non erit profecto tibi, trodispino, hoc novum, nam lassi tum ex me audiebas,)mihi inum ex multis, variisque sermonibus, nulli mi, quive quidem esset in his artibus, de quibus Ilis quid existimare possem, rudem arit ignarum esse viis smn. Sed fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non stam existimari vellet non didicisse, nam illa despiceis Te, et nostrorum hominum in omni genere prudentiam Graecis anteferre Autonius autem probabiliorem hoe
popuIo orationem fore censebat suam, si omnino didiis eisse numquam putaretur atque ita ei uterque morem fore, at alter eontemnere, Iter ne nosse quis dein Graecos videretur.
Quorum constitum quale suerit, nihil sane ad hoc
tempus. Iuud autem es huius institutae acriptionis a temnoris, neminem Moquentia, non modo sine diiseendi omisina, sed ne sine omni quidem sapientia,
rem unquam et praestare Potuisse. U. Etenon emerae ser artes se ipsae Perse tuenmtur singulae hene dicere autem, quod est scienter, et perite, et ornate dicere, non habet definitam aliamiam rogionem, cuius terminis septa teneatur. -
, viseeumque in hominum disceptationem adere aent, bene sunt ei dicenda, qui hoc se posse proin
96쪽
sitetur, aut eloquentiae nomen relinquendum est ais re equidem et in nostra civitate, et in ipsa Graecia, quae semper haec summa duxit, multos et iugeuiis, et magna laude dicendi sine summa rerum oninium acienisti misse sateor talem vero exsistere eloquentiam, qualis fueritin Crasso et Antonio, non cognitis rebus ommistius, quae ad tantam Prudentiam pertinerent, tantaminque dicendi copiam, quavis in us fuerit, non potuissis confirmo. Quo etiam iaci libentius, ut eum sermorinem, quem illi quondam inter se de his rebus ainbuisissent, mandarem litteris: ve ut iIIa opinio, quae seminper fuisset, oneretur, alterum non doctissimum, It rum plane indoctum fuisse vel ut ea, quae existim rem a summis oratoribus de eloquentia divinitus ea vieta, custodirem illexis, si ullo modo assequi comis plectique potuissem ; e mehercule etiam, ut laudem eoxum, iam prope senescentem, quantum ego Possem,
ab oblivione hominum atque a silentio vindicarem Nam si ex scriptis coguosci ipsi suis potuissent, mimis hoc fortasse mihi esse putassem laborandum sed cum auter non multiun, quod quidem exstaret, et id ipsum adolescens, alter nihil admodum scripti reliquisset: deberi hoc a me tantis hominiuri ingeniis Putavi, ut, eum etiam nunc Vivam tuorum memoriam teneremus, hanc immortalen redderem, si possem. Quod hoc etiam spe aggredior maiore ad probandum, qui a non de Ser. Galbae, aut C. Carbonis eloquentia scribo aliis quid, in quo liceat mihi singere, si quid velim, iaclius memoria iam refellente sedeo haec iis cognoscenis da, qui eos ipsos, de quibila, loquor, saepe audiemui; ut duos tintinos viros, iis, qui Deutrum illorum viderint, eorum, quibus ambo illi oratoses cogniti sint,
vivorum et Praesentium, memoria teste, comarim demus.
III. Nec vero te, carissime frater atque optime, rhetoricia nunc quibusdam libris, quos tu agrestea Θα
97쪽
tas, insequor ut erudiam quid enim tua potest oratione aut subtilius, aut ornatius esse sed quanqRam sive iudicio, ut soleo dicere, sive, ut tu pater eloquentiae de se Isocrates scripsit ipse, pudore a dicendo et lauditate ingenua quadam refugisti, sive, ut ipse iocari seses, unum putasti satis esse non modo in una suntlia rhetorem, sed paene in tota civitate non vinnien arbitis tibi hos libros in eo ore genere, quoἀmerito, propter eorum, qui de dicendi ratione dispotarunt, ieiunitatem hόnarum artium, possit nIudi. N id enim mihi quidem videtur in Crassi et Antomisermone esse praeteritum, quod quisquam summis tuis geniis, aeerrimis studiis, optima doctrina, maximo usummosci ac percipi potuisse arbitraretur quod trifacilissime poteris iudicare, qui prudentiam rationemque di-eendi Per te ipsum, usum autem Per nos perciΡere voluisti. Sed, quo itius hoc, quod suscepimus, non
medioere munus, conficere possimus, omissa nostrae adhortatione, ad eorum, quo Proposuimus, sermonem disputationemque veniamus.
Postero ightur die, quam illa erant aeta, hora sere secunda, eum etiam tum in ecto Crassus Aset, et apud eum Sulsecius sederet, Antonius autem inambuis inret eum Cotta in porticu, repente eo Q. Catulus senex cum C. Iulio fratre venit. Quod ubi audivit,
em notus Crassus surrexit, omnesque admirati, mai rem aliquam esse causam eorum adventus suspicati sunt. Qui cum inter ae, ut ipsorum usus ferebat,mnieassime consalutassent Quid vos tandem Cras,sus, num quidnam, inquit, novi Nihil sane, inquit Catulas etenim vides esse Iudos sed vel tu nos it1e-itos licet, inquit, e molestos putes cum ad me iura vianum inquit heri voveri venisset Caesar ste
eulano suo, dixit mihi, a se Scaevolam hinc euntema' honventum, ex quo intra quaedam se audisse dimi te, quem ego, toties omni ratione tentans, ad
98쪽
' disputandum elicere non 'inissem, perinvita de Im enua cum Antonio disseruisse, et tanquam in Ch la, Prope. diraeeorum eonsuetudiuem disputasse. Itaque frater exoravit me ipsum quinein a iudi die in non nimis abhorrentem, sed meharcule, ve- tem, ne inoleat vo interveratremus, ut huc aecumvenirem. ScaevoIam enim ita dicere suebat, onam parte sermonis in hunc diem eas dilatam. Ho situ cupidius factum existimas, Caeaari attribum aifamiliarius, utrique nostram. Nos quidem ruat Arte moIest intervenimus, ' venisse deIectat. IV. Tum Gaasus, Equidem, quaecunque causa vos hue attulisset, laetarer, eum apud me viderem homines mihi carissimo et amicis imos med tamen, a.
: e dicam, quaevis mallem misiset, quam ista, quam discis. Ego nam ut, quema Modum semio Ioquari mimquam mihi minus, quam hestem die, placui,
magis adeo id facilitate, quam alia ulla ulpa meaeontigit; qui dum obsequor adolescentibus, me senem esse sum 'blitus secique id, quod ne adesescena quidem seceram, ut iis de rebua, quae doetrina inqua eontinerentu' disputarem. Sed hoc tamin ecidit mihi peroppomine, quod tranaaetis iam meis Partio hus, ad Antonium audiendum venistis. Tum Caesar, Equidem, inquit, Crasse, in aum eupidus te in illa longiore a Perpetua disputatione audiendi, ut, si id mihi minua contingat, vel hoc sim quotidiano tuo aer. mone contentus. Itaque experiar equidem illud, ut ne Siespicius, familiaris meus, ut Coιta, tua quam eg'
apud te valere videatur, et te exorabo prosecto, ut
mihi quoque, et Catia tua sua.vitatis aliquid impero itas. Si tibi id minus Ithoiat; non te urgebo, neque
oommittam, ut, dum vereare, tri ne sis ineptua me.
esse iudicea. Tum ille, Ego mehercule imuit, C sar, ex omnibus Lavinis verbis huius verbi vim ve misiamam semper putavi. Quem enim nos invium vo,
99쪽
eamus, is mihi vidAur ab hoc nomen habere ductum, quod ais sit vetas. Idque in sermonis nostri consuetudine perlate patet. Nam qui ut tempus quid po-at Iet, non videt, aut plura loquitur, aut se ostentat, aut eorum, quibusem est, vel dignitatis, vel commo di rationem non habet, aut denique in aliquo genere aut inconcinnus, aut multus est, is ineptus dicitiir. Eo vitio vinulata est eruditissima illa Graecortinxnatio. Itaque quod vim huius inaIi Graeci non vident,ue nomen quidem ei vitio imposuerunt. Utinim quae ra omina, quomodo Graeci ineptum appestent, non
reperies omnium autem ineptiarum, quae sunt in.
numerabius, haud scio, an nulla sit maior, quam iulorum, qui solent, quocumque in loco, quoscumque inter honune visum est, de rebus aut dimeillinus, aut non negessariis, Autissime disputare. Hoc nos ab istis adolescentibus faecere inviti et recusarites heri eo
V. Tum Catulus, Ne Graeci quidem, inquit.
Crasse, qui in civitatibus suis clari et mami fuerunt,aiaut tu es, nosque omnes in nosina republica volumnaesae, horum Graecorum, qui seriticuleant a Ibus nostria, similes fuerunt nec tamen in otio sex nec .i modi, diapetitationesque fugiebant. Ac si tibi vis
dentiu qui emporis, qui loci, qui hominum ratio. nem non habent, inepti, sicut debent videri num tandem aut Ioeus hic nou idoneus videtur, in quo poeti-ona Mee ipsa, rubi ambulamus, at palaestra, et tot Ioineis aeviories, minuasiorum et Graecarum disputationisi memoviam modammodo eommovent aut im- portet in tempus in tanto otio, quod et raro datur, ετ ainne peroptavo nobis datum est aut homines abhoeli ore disputationis alieni, qui omnes hi sumus. --e his studiis vitam nullam esse ducamus ' omnia iuquit Crassus, ego alio modo interpretor, qui Mauim laestram et sedes et Porticus etiam iPsos,
100쪽
Catule, Graecos, exercitationis et delectationis causa, non disputavionis, invenisset arbitror. Nam et sactem Iis multis ante gymnasia inventa sunt, quam in his philosophi garrire eoeperunt, et hoc ipso tempore, o nomnia omnasia philqsophi teneant, tamen eorum amditores discum audire, quam philosophum, maturit: qui simia ut increpuit, in media oratione de maximis rebus et gravissimis disputantem philosophum ommes unetionis causa relinquunt. Ita levissimam delectatio. nem gravissimae, ut ipsi serunt, uilitati autemninis. otium autem quod dicis esse, assentior. Verum otii
fruetus est, non sontentio animi, sed relaxatio. . I. Saepe ex socero meo audivi, cum is diceret,so rum suum Laelium semper sere cum Scipione a Litu rusticari, eosque incredibiliter repuerascere sae. solitos, Cum rus ea urbe, tanquam e vinculis, evola.. vissent. Non audeo dicere de talibus vivi sed tamen ita solet narrare ScaevoIa conchas eos et inbuteos
Q. Catelain t ad Laurentum egere consuesse, et ad omnem animi remissionem, Indumque eiaendere. Sic enim se res habet: ut quemadmodum volucres
videmus, procreationis atque utilitatis suae causa, n-gere et construct nidos, easdem autem, cum siqnidosiaeerint, levandi Iaboris sui ausa, passim ac Iibere solutas opere volitare: sic nostri animi forensibus ne- gotiis, atque urbano opere defessi, gestiunt ac volita. Te cupiunt, vacui cura atque Iabore. Itaque iuud,
quod ego in causa Curian' Scaevolae dixi, non dixi s
. cus, ac sentiebam. Nam si, inquam, Scaevola, nullum erit testamentum recte factum, nisi mi Q tu oripseris, omnes ad te ivos cum tabulis veniemus, omnisi una testamenta tu scribes ranus. Quid igitur inquam: quando ages negotium publieuin y quando amieorvira 'quando tuum 3 quando denique nihi age. tum illud addidi Mihi enim Iib esse non videtur, qui in aliquando nihiI agit. In qua permaneo, Catule, se,