장음표시 사용
101쪽
AD HERENNI UMsgs diuersiis duabus,alteram breuiter facile eo iraemat,hoc pacto,Nam qni sinis rationibus inimicus furit sempe eum quo modo alienis rebus amicum isores eres Item , Nam quim in amicitia perfidiosum coeus Inolieris,eum quare putes inimicitias cum fide haesere posse s Si qui priuatus intolerabili superbia fuerit,eu commodum , Ο fui cognoscentem uidere in potestate quis isteret Si qui in sermonibus π conuentu amicorum uerum dixerit nunquam, eum sibi in cocionibus credis a mendacio temperaturums Item,Quos ex collibus deiecimus, cum sis in campo metuimus dimicaret Qui cum plures erant, paucis nobis exaequari non poαrerant; hi postquam pauciores sunt,meruimus ne sint superiores Hoc exomationisgenus breuibus π continuatis uerbisperfectum esse debet, π cum comodum est auditu propter breuem π absolutam conclusione, tum uero uehementer id,quod opus est drator coproubat contraria re, ex eo,quod dubium non es expeαdit illud, uod dubium est,ut aut dilui non possit, aut difficillime possit. Μembrum orationis appellatur res breκiter absoluta sine totius sentetiae demo trautione,quae denuo alio membro orationis excipitu hoe modo: Et inimico proderas; id est uuum, quod appellatur membrum : deinde hoc excipiatur oportet ab altero, amicum ladebas. Ex duobus membris haec exordi
natio potest constare: sied commodissima er absolutifi
ma est, quae ex tribus constat, hoc pacto : Et inimico proderas, Ur amicum ladebas, tibi ipsi non con*leui bas. Item,nec reipublicae con*luisti, nec amicis pro 'iuisuos sti,nec inimicis restitisti. Articulus dicitur, cum sit κα
102쪽
L I B E R IIII. SIla uerba interuallis distinguentur caesa oratione, hoe
modo : Acrimonia,uoce, mitu aduersirios perterrκiαsti. Item nimicos inuidia,iniuriis,potentia, perfidia si stulisti. Inter huius generis π lilius superioris uehemetiam hoc interest, quὶd illud tardius π rarius Menit,
hoc crebri s π celerius peruenit. Itaque in illo gene re ex remotione brachii π cotortione dextrae gladias ad corpus afferri, in hoc antem crebro celeri via: nere corpus consiliciari uidetur. Continuatio est deno me Gonfimesam continens frequentatio uerborum cu usiolutio ne siententiarum. ea utemur commodissime tripertito, γ' in sententi in contrario n conclusione. In siententia, Inhoe pacto : Et non m ltrum potest obese fortuna, qui . sibi firmius in uirtκte,qκam in casu proidiu collocaruit. In contrario, hoc modo. Nam si quis stet non D confmultum collocarit in caseu,quid est quod ei magnopeα
re casius obesse possit In conclusione , hoc pacto et 1 ι οδες Q uod si in eos plurimum fortuna potest, qzi suas r
tiones omnes in casirim contulerunt, non sunt omnia committenda fortunae , ne magnam nimis in nos hau 'beat dominationem. In his tribus generistis ad constinuationis vim adeo frequentatio est necessaria, ut infirma facilitas oratoris uideatur, nisi siententiam, o contrarium, ex conclusionem frequentibκs esseαrat uerbis. Sed π alias quoque nonnunquam non alienκm est, tametsi necesse non est, eloqui res ali quas per huiusicemodi continuationes . compar Ψαpessatur quod habet in se membra orationis, de qηiαbus ante diximus, quae constant ex pari fere numero ossabarum. boc non de enumeratione nostra fiet:
103쪽
nam id quidem puerile est, sed tantum affert upus exercitatio facultatis,ut animi quoda sensiu par membrum superiori referre possimus,hoc modo: In proelio mortem pater oppetebat, domi filius nuptias compa
bat: haec omnia graueis casus administrabant. Item ,
Issi fortuna felicitatem dedit,huic indushria uirtutem comparauit. In hoc genere saepe feri potest, ut non. plane par sit numerus ollasarum, tamen esse uictu P ae deatur, si una aut etiam altera ossaba est alterum breuius: aut Acum in altero plures siun in altero longior aut longioreselenior aut pleniores syllabae erunt, es ut longitudo aut plenitudo bam multitudinem ZIteu Der μί - hq at r'eX eqsset. Similiter cadens, exordinatio dicitur, cum in eadem constructione uerborum
H duo ant plura sunt uerba,quae similiter iisdem casibus
efferuntur,hoc modo: Hominem laudas egentem utrast tutis,abκndantem felicitatis. Item, uiκs omnis in pecunia stes est,eius a sapientia est animus remotus. Didiligentia comparat diuitias, negligentia corrumpit animum 'tamen,cum ita uiui neminem prae se ducit
μ' AA, . ominem . Srmiliter desinens est, cum tametsi casus non inpunt in uerbis,tamen similes exitus sunt 'oc pag et o : Turpiter audes facere , nequiter studes dicere. Vivis inuidisse, delinquis studiose, loqueris odiost.
Item, Alidacter territas, humiliter placas. Haec duo genera, quorum alterum in exitus,aetern in caseus siα 1; militudine uersatur, intersie uehementer conuenilit,
'r ea re,qui bis bene utuntur, plerunque simul ea collocant in isdem partibus orationis. Id hoc pacto faceret oportet: Perditissima ratio est amore petere,pudorem
104쪽
fugere,diligere formam,negligere famam. Hic π ea Merba quae casus habent,ad casias similes ; issa, quae
non habent,ad similes exim ueniunt. Annomina: An mi Milo est,cum ad idem uerbum acceditur commutatione,
Mel additione unius lite in ut literarum, ollabae,asstollabarum : aut ad res disimiles similia Me d accoαmodantur. Ea multis Or uariis rationibus conficitur. Attenuatione aut complexione eiusdem literae , sic: Hic qiii se magnifice iacitat atq; setat,uenkt a te ani e Romam uenit. Ex contrario : Hic quos homines alea uincit,eos ferro statim uinckt. Produectione eiusmdem literae, hoc modo : Hunc auium dulcedo ducit ad auium . Preuitate eiusdem literae, hoc modo :Hic tametsi uidetur esse honoris cupidus, tamen non tantum curiam diligit, quantum Curium. Addendis
literis,hoc pacito : Hic sibi posset temperare,nisi amori mallet obtemperare. Demendis literis, sic: Si lenones tanquam leones uitasse uitae se tradidisset. Transferarendis literis, sic: Videte iudices,utrum homini nario, an vano credere malitis. Item , Nolo esse laudator Mne uidear adulator. Commlitandis, hoc modo : Delio gere oporte quem Melis diligere. Hae sunt annominaαriones, quae in literarum commutatione breuitare,aut producitione, aut translatione, aut aliquo huiusimodi genere uersantur. Sunt autem aliae, quae non habent
tam propinquam in uerbis similitudinem , CT tamen disimile, non sunt: quibus degeneribus unum est bui modi, Quid ueniam,qui sim,quare ueniam,quem insimulem,cui prosim,quem postulem,brevi cognosce; tis. Nam hic est in quibusdam uerbis quaedάsimilitura
105쪽
AD HERENN IV Μdo non ta assectanda,quam ille superiores,sed tamen adhibenda nonnunquam. Alterum genus huiusα- η - modi: Demκs operam Quirites, ne omnino P. C. cim ' secvnscripti putentur. Haec annominatio accedit magis
ad similitudinem, udm issa superior ed minus quam illae superiores: propterea quod non solum additae, sed
uno tempore demptae quoque literae sunt. Tertium genus est, qκοd uersatur in casuum commutatione , aut unius aut plκrium nominum. Unius nominis, hoc modo: Alexander Maecedo siummo labore animum ad uirtutes a pueritia confirmauit. Alexandri uirtutes per orbem terrae cum laudeqgloria uulgatae sunt. Alexandrum omnes maxime metuerunt, item pluriαmum dilexerunt. Alexandro si uita data longior σαρ trans Oceanum Macedonκm gloria tran*olasset. Varie hic unum nomen in commutatione casuum uomo lutatum est. Plura nomina, casibus commutatis, hoc modo facient annominationem: Tiberium Gracchum remp. administrantem indigna prohibuit nex diutius in ea commoriri. C. Graccho similiter occisio oblata
est, quae reip. uirum amantissimum subito de sinu cio
vitatis eripuit. Salumina fide captum malorem pera
Dia per scelus uita priuauit. Tuus ἰ Drnsie sanguis
domesticos parietes,'uultum parentis astersit. SκLpitio, cui paulo ante omnia concedebant, eum brelii statio no modo uiuere,fed etiam spel: i probibuerat.
Haec tria genera proxima exornationum, quoris linis
in similiter cadentibus, alterum in similiter desinentiabus uerbis, tertium in annominationibus positum est, perraro sume da sunt,cu in ueritate dicemlis propterea
106쪽
LIBER IIII. F3qκod non haec uidentur reperiri posse sine elaboratioα consumptioise operaei. Ziusmodi aute studia ad delectationem, quam ad ueritatem uidentur accomo αdatiora. Quare fides: erauitas, seueritas oratoαria minκitur ἐiue exornationiblis freqlienter collocum: non modo tollitur anctoritas dicendi, sed offendistur qκoque in elusimodi oratione auditor, propterea
qκod est in his lepos, festiuitas, non dignitas neque plilchritudo. in are quae sunt ampla π ρκlcbra , di placere possunt: quae lepida π concinna,cito satietaα te afficiunt auriκm sensium saltidiosissimum. Qu' modo igitur, si crebro his generibus utemur, uerili uideαbimur elocutione deleotari ita sit raro has intersieremus exorn*tiones, in causa tota Marte di yergemus, commode luminibus distin iis it ustrabimus oratione . Sub Susie fisiectio est,cu interrogamus aduersirios, alit quaerimus
ipsi,q id ab istis, Ut quid coire nos dici possit: deinde ,
subiiciemus id quod dici oportet, aut quodno oportet, aut nobis adiumento futurum sit,aut offutura illis econtrario,hoc modo: Quaero igitur unde ille tam pecuniosius sit factus. Amplum patrimonium relictum est
.at patris bona venierunt. Haereditas aliqua obuenit fnon potest dici: sed etiam a necessiri s omnibus exhaei reditus est. Praemium aliqκod ex lite aut ladicio ceαpit non modo id non fecit, sed etiam in Aper ipse gradi stonsione uidius est. Ergo si his rationibus locuplestatus no est sicut omnes uidetis,aut illi domi nascitur auram , aut unde licitum non est pecunias accepit. Item,Saepe iudices animaduerti,multos aliqua ex honesta re,q am ne inimici quidem criminari possint, sibi
107쪽
praesidiκm petere 6κorum nihil potest ad sarius fact
cere. Nam utrum ad patris eius uirtutem confugiet jat eum uos iurati capite damnastis. An ad suam rem Mertetur antiquam uitam alicubi honeste tractatum ζnon. nam hic quidem ante oculos uestiros quo modo .vixerit , scitis omnes. An cognatos 'os enumerabit, quibus uos conueniat commoueri ρ at hi quidem nulli
junt. Amicos proferet at nemo est qui sibi non purtet turpe stius amicum nominari. Item, redo inimitijcκm,quem nocentem putabas,in iudicium adduxisti tnon: nam indemnatum necasti. Leges, quae id facem re probibent,ueritus es s at ne scriptas quidem iudicausti . cum ipse te ueteris amicitiae comonefaceret, commmotus es ς at nihilo minus, sed etiam studiosius occiditas isti. Quid ' cum tibi pueri ad pedes uolutarentur,mia sericordia motus es sat eorum patrem crudelissime se ρ pultura quoque prohibuisti. Multum inest acrimonia, grauitatis in hac exornatione, propterea quod cuquaesitum est quid oporteat, subqcitur id non esse facteium . Quare facillime sit,ut augeatur indignitas negotij. Ex eodem genere ut ad nostram quoque perso nam referamus subiectionem , sic: Nam quid me μα .
cere conuenire clim a tota Gallorum multitudine cir
cunsiderer an dimicarem I at cum parua manu ilim prodiremus,locum quoque inimicis imu habebamus. Sederem in castris at neque subsidiu,quod expectare, babebamus,neque erat quo uita producerem: s. Castra relinquerem y at obsidebamur. Vitam milita negligeα rem at ea uidebar eos accepisse conditione,ut, quoad possem,incolumes patriae Or parentibus conberliarem.
108쪽
L1BER 1 Ii I. S Hostium coditionem repi diarem ζ at salus antiquior est militκm,quam impedimentorum. Huiusimodi condiseqκuntur identide subieetiones, ut ex omnibκs ostedi
ideatur nihil potius,quam quod factum sit, facili dam fuisse. Gradatio est , in qua non ante ad consimquem uerbum destenditur, quam ad superiκs conscensum est, hoc modo: Nam quae reliqua, stes manet liabertatis, si illis ,3κod libet,licet: π qκod licet,posa sunt: π quod pol nt,alident: π quod audent, fauciunt: π quod faciunt, uobis molestu non est Item, Non sensi hoc, tr non Hasi: neque suasi,v non ipsiestatim facere coepi: neque facere coepi, π non perfe*ci: neq; e perfeci, non probant. Item, icano industria uirtutem,uirtus gloriam loria demκlos comparauit . Item, Imperium Graeciae fit penes Albernienses, Athenisium potiti sunt spartiatae, Spartiatas superauere Thebant, Thebanos Macedones uicerunt, qκi ad imperium Graeciae breκi tempore adiunxerlint Asiam besto subactam. Habet in se quendam leporem superioris clitust; crebra repetitio uerbi, qκ e propria est huius exornationis. De initio est,quae rei alicuius proprias a Iedlitur potestates breuiter CT absolute, hoc modo : Maiestas re lib. est,in qκa continetur diαgnitas cr amplitudo ciuitatis. Item,lniuriae sunt,quae aut pulsatione corpus,sut conuitio aures, aut aliqua turpitudine uita cuiustiam uiolant. Item, No est ista diligentia, Fed auaritia: ideo quod dilitentia est accurrata coseruatio suoru,auaritia iniuriosi appetitio alienora. stem,Non est ista fruti lusos tererritas: proo
pterea quod fortitudo est conreptio laboris periculi
109쪽
AD HERENNI V Meum ratione utilitatis, π compensatione commodomrum : temeritas est cum inconsiderata laborum perpessione gladiatoria periculoru susceptio. Haec igitur commoda pntatur exornatio, quod omnem rei cuiliam uim se potestatem ita dilucide proponit, er breuiter explica ut neq; pluribus uerbis oportuisse dici uide tu neque lucidius potκisse dici putetur. Transitio uocatur,qκα cum ostendit breuiter quod dictum sit, proponit item breui quod cosequatur hoc modo In patria cuiusimodi fuerit,habetis: nunc in parentes qlialis exestiteri considerate. Item,ina in Ullim beneficia cognoscitis: nunc,quo modo iste mihi gratium retulerit,accirapite. Proficit haec aliquantum exornatio ad duas res nam π.quid dixerit commonet, ad reliquum comparat auditorem. Correctio est,quae tollit id,quod di*ctum est, pro eo id, quod magis idoneum uidetur ,
reponi hoc pacto: Quod si iste suos hostiles rogasset , imo innuisset modo,hoc facile perfici posset. Ite,Nam
postqu i isti uicerκnt atque adeo uicti sunt, eam quomodo uictoria appellem,quae uictoribus plus calamitatis,quam boni dederit' c' uirilitis comes inuidia, quae bonos insequerisplerκnque,atque adeo insectaris commouetur hoc genere animus auditoris. res enim comα
muni uerbo elat tantummodo dicta uideatur ea post ipsius Oratoris correctionem magis idonea fit pronunesciatione.Non igitur satius esse dicet aliquis,ab initio, praesertim cum scriba ad optimu lectissimum uerbum deuenire ' Est,cum non est satius, si commutatio uerbi id erit demonstratura eiu simodi rem esse, ut, cum eam communi uerbo appessaris,lenius dixisse vim
110쪽
LIBER IIII. dearis; cum ad lectius uerbum accedas, insigniorem rem facias. Quod si continuo uenisses ad id uerbum, nec ret,nec uerbi gratia animaduersa esset. Occupatio est, cum dicimus nos praeterire, aut non scire , aut nolle dicere id,quod tunc maxime dicimus,hoc modo: Nam de pκeritia 3κidem tua,qliam tu omni intemperantiae addixisti,dicerem, si hoc tempus idonelim putarem nunc confiato relinquo. Et illud praetereo, quod rei militari e infreqκentem tradidisti. Deinde,qwod
iniκriarum satisfecisti L. Labeoni, nihil ad rem pertiunere plito. Horum nihil dico : reuertor ad illud, de quo iudicium est. Item, Non dico re ab sociis pecκα nias accepisse : non sum in eo occupatus, quod ciuit
tes,regna,domos omnium depeculatus es: furta, rarupinas omneis tuas omitto. Haec utilis est exornatio , si asst rem,quam non pertineat alijs olicdere, occulte ad .
monuir e prodest,aut si longum est, aut ignobile, a tpisnum , aut non potest feri, aut facile potest repreαhendi: ut utilius sit occulte fecisse s icionem, q ambuli modi intendisse orationem quae redarguatur. Disii nctio est, cum eorum, de quibus dicimus, aut
utrκnque, aut unumqκodque certo concluditur uerrubo , sic: Populus R. Numantiam deleuit, Carthagianem sustulit , Corintham disiecit, Fregellas euertit. Nihil Numantinis uires corporis auxiliatae sunt, nihil Curibui sibus scientia rei militaris adiumento fuit,
nihil Corinthique erudita calliditas praesidii tulit, nihil
Fregellanis morum o sermonis societas opinιluta est. Item : Formae dignitas aut morbo deflorescit,aut uetnsu, state extingκitur. Hic utrunque,v insuperiore exera