장음표시 사용
241쪽
DE IN VENTIONε conditionem uenire. Hoc cause genus ex his licss trauctari conueniet. Oportebit adhibere cieterarum quorque constitutionurationem atque praecepta,ac maxiα
me coniecturn factedis infirmare illud, quod eum eo, quod crimini dabitu iij, qui accusibκntur, compara
but. Id fiet, si aut id,quod dicent defensores futurum fuisse,nisi idfactum esset, quo defacito iudicium est, futurum 'isse negabituri aκis alia ratione, alit ob causam de dicet sie reus fecisse, demon brabitur esse
factum. Eius rei confrmatio, π item contraria de parte infirmatio ex coniecturali costitutione fumetur. Sin alitem certo nomine malefies j uocabitur in iumtium,sicut in bac causis, nam maiestatis accersitur definitione-definitionis praeceptis uti oportebit. Atuque hae quidem pleruns in hoc genere incriat, ut coiectura π desinitione utendum sit Ain uillud quoque aliquod genus incidet,eius generis praecepta licebit hue pari ratione transferre. Nam accussiori maxime est in hoe elaboradum,ut id ipsium factum, propter quod sibi reus cocedi putat oportere,quamplurimis in immerrationibus. Quod facile est, si quamplurimis constituutionibus aggrediatur id improbare . Ipsa autem tomo paratio separata a cieteris generibus eantrouersiarum sie ex sua ui eonsiderabitur, si illud, quod comparabis tu aut non bonesiam,aut non utile, aut non necessariumsuisse,aut non tantopere utile,aut non tutopere honestum,aut non tantopere necessarium fuisse demostrabitur. Deinde oportet aecusatorem illud, quod ipse argua ab eo,quod defensior compara separare. id a: stem faciet, si demonstruit non ita ferisolere , neque
242쪽
LIBER II. I 2Ioportere, neque esse rationem, qκare hoc propter boc sat, i propter sudutem militum ea,quae silutis causa comparata sunt, hostibus traduntur . , Postea comparerare oportebit cum beneficio maleficium, π omnino id quod arguitur,cum eo quod factum ab defensiore laudatur, aκt faciendum fuisse demonstratur, conntendere in hoc extenuando, malefcq magnitAdinem
simill adaugere. Id feri poterit, si demonstrabitur, honestius,utilius, agis necessarium fuisse illκ quod
uitarit reus,quam illud qκod fecerit. Honesti autem, κtilis, er necessirii uis er natura in deliberatio,
nis praeceptis cognostetur. Deinde oportebit ipsam illam comparativam iudicationem exponere taluam ω am deliberativam, cy de ea ex deliberationis praeceptis deinceps dicere. Sit enim haec indicatio , quam ante exposuimus: Cum omnes perituri milites
essent, nisi ad hanc paestionem uenissent, utrum μου
tius 'erit perire milites,an ad hanc pactionem veniα re Hoc ex locis deliberationis, quasi aliquam in consultationem res ueniat, tractari oportebit. Defensor autem, quibus in locis ab accusatore aliae constitutiones erat inductae,in ks ipse quoque ex isdem coαstitκtionibus defensionem comparabit: caeteros autem omnes locos, qui ad ipsam comparationem pertineαbunt, ex contrario tractabit. Loci autem commuαnes erκnt accusatoriun eum, qui cum de facto turapi aliquo, aut inutili,aut utroque fateatur, quaerat tamen aliquam defensionem.et facti inutilitatem,aut tArpitudinem cum indignatione proferre. Defensioris est,nu Afacta inutile,neque tκve, neque item utile,
243쪽
DE INVENTIO gneqM bonestum putari oportere,nisi,quo afimo,quo tempore, qua de causa facitum , intelligatur. Qui locus ita communis est ιt bene tractatus in hac cause, magno ad persuadendum momento futurus sit. Et alter locus per quem magna cum amplificatione beneficii magnitudo ex utilitat aut honestate, aut facti
necessitudine demostratur. Et tertius,per quem res exopressa uerbis,ante oculos eorum,qui audiunt,ponitur,
ut ipsi si quoque idem faeireros fuisse arbitrentur, si
2 sbi ira res atque eafaciendi causa per idem tempus cry accrdisset. Relatio criminis est, cum reus id quod argui . tur confessus,alterius sie inducitum peccato,iure fecisse demonstrat. Ea est huiusmodi: Horatius occisis tribus Curiatibus, duobus amissis fratribus, domum se uictor recepit. Is animaduertit sororem suam de fratrumorte non laborantem 'onsi autem nomen appellan tem identidem Curiatis cum gemitu i r timentatioαne : indigne passus,uirginem occidi accusitur. Intenditio est,iniuria tororem occidisti. Depulsio est, Iure occiα l .' - di. Quaestio est,iure ne occiderit. Ratio est,Illa enim
hostium mortem lugebat, fratrum negligebat, me et populu R. uicisse moleste ferebat. Infirmatio est, Taαmen a fratre indemnatam necari non oportliit. ex qua iudicatio fit, Cum Horatia fratrum mortem nex, ere hostium lugeret, de fratris populi. R. ui
ctoria no gauderet, oportuerit ne eam a fratre in αmnatam necari. Hoc in genere caisse , primum siquid ex caeteris a abitur constitutionibas seu mi oporte: Di sicut in comparatione praeceptum est.TPostea siq; a factiatas crit er aliquam constitutionem illum,
244쪽
, ' LIBER II. ΙΣΣin quem crimen transfertur,defendere. Deinde leuius esse illud qκοd in alterum peccatum reus transferat, quam quod ipse si ceperit. Postea translationis parti bus uti, ostendere ὀ quo,π per quos,et q o modo, sor quo tempore aut agi,aut iudicari, aut statui de ea re conuenerit: ac siimul ostendere non oportuisse ante puplicium, quam iudicium interponere. Tum leges quoque π iudicia demonstranda sunt,per quae potuerit id peccatum,quod stote sua reus punitus sit,mori; bus iudicio uindicari. Deinde negare debebit, an αdiri oportere id, quod in eum criminis conferatur, de quo is ipsi,qui conferat,indicium fieri noluerit: π id, quod iudicatum non si pro infecto haberi oportere. Postea impudentiam demonstrare eorum qui eu nlinc apud iudices accusient,quem sine iudicibus ipsi codemnarint de eo iudicium faciant, de quo iam ipsi 'pplicium sumpserint. Postea perturbationem iudidic' ἴκturam dicemus, π iκdices longius quam pote i. statem habeant progressuros , si simul π de reo , de eo, Aem reus arguat,iudicarint. Deinde hoc si conαstitutum sit, ut peccata homines peccatis, iniurias iniurijs ulcissantκr, quantum incommodorum conseαqκatur. Ac si idem facere ipse,qui nunc accusat, uora
luisset,ne hoc quidem ipso quidqua opus fuit et iudiα
cio: si uero caeteri quoque ide faciant,omnino iudiciunullum futurum. Postea demonstrabitur, ne si i dicio quidem illa danata esset, in quam id crime ab reo coaeseratur,potuisse huc ipsum de illa 'pplicium pumere. Quare esse inditnu,eum,qui ne de damnata quidem
poenas se mere potnisset,de ea suppliciu sumpsisse,quae
245쪽
DE INVENTIONE ne adducta sit in iudicium. Deinde postulabit, ut Iergem,qua lege fecerit,proferat. Deinde quemadmoα dum in comparatione praecipiebam κs, ut iJud, quod
comparabatur,extenuerretur ab accusatore quammarxime: sic in hoc genere oportebit illim culpa n quem crimen trisferetur,cum huius maleficio, qui se iurefecisse dicat, comparare. Postea demon'andum est, non esse illud et modi, ut ob id hoc fieri conueniret. Extrema est,ut in comparatione, assumptio iudicatiouni π de ea per amplificatione ex deliberationis praeueeptis dictio. Defensor autem, quae per alias constis tutiones inducentur,ex ijs locis,qui traditi sunt, infrumabit. Ipsum autem relationem comprobabit, primu augendo eius,in quem refert crimen, cκ am π απαdaciam, π quammaxime per indignationem ,si res feret uncta conquestione,ante oculos ponendo. Postea leuius demonstrado reum punitum,quam sit ide promeritus, suum Jpplicium cum illius iniuria conlprendo. Deinde oportebit eos locos,qui ita erunt ab acrucusatore tractati,ut refelli, contrariam in partem conuerti posse quo in genere punt tres extremi, nαtrarijs rationibus in irmare. Illa autem acerrima accli:
satorum criminatio , per 3κam perturbationem fore omnium iudiciorum demonDrant , si de indemnatosvplicu sumendi potestas data sit, leuabitur. Priumum si ei modi demonstrabitur iniuria,ut non mordo uiro bono, uerum etiam homini libero uideatur non fuisse toleranda. Deinde itapersticlia , ut ne ab ipso ρ idem, qui fecisset, in dubium uocaretur. Deinde elusimodi, ut in eam is maxime debuerit ann
246쪽
LIBER II. I 2.3maduertere,qui animaduerterit,ut non tam rectum,
non tam fuerit bonestum in iudicium illam rem perru
lienire, liam eo modo,atque ab eo uindicari,quo mor
do, π a quo sit vindicata. Postea sic rem fuisse aperutam,ut iudicium de ea re feri nihil attinuerit. Atque hic demonstrandum est rationibus, re rebus similibus, permultas ita atroces, er persticuas res esse, ut de bis non modo non necesse sit, sed ne utile quidem, qμi
mox iudicium fa expectare. Locus communis accli satoris in eum,qui cum id quod a littκr, negare non
possit, tamen aliqκ id sibi stet comparet ex iκdiciorum perturbatione.Atque hic utilitatis iudiciorum demonα stratio, de eo conquestio, qui supplicium dederit inαdemnatus: in eius autem,qui sumpserit, andaciam et crudelitatem indignatio. Ab defersisAre, in eius qκem ultus si audaciam fui conquestione, rem non ex nomine ipsius negotii, sed ex consilio eius qui fecerit,et caμμ,'tempore considerari oportere : quid mali futκανκm sit,aut ex iniuria,aut ex scelere alicuius,nisi tanta' tam persticua audacia ab eo, ad cuius famam , alit ad parentes,ant ad liberos pertinuerit, aut ad aliαqκam rem,quam charam esse omnibus aut necesse est, aut oportet esse, fuerit uindicata. Remotio criminis e
in alium,aut id aliud dimouetur. Id si bipertito. Na ltism causa,tum res ipsa remouetur. Cause remotionis
247쪽
Quaestio est, Oportuerit M. Ratio est, Sumptus enim qui de ρκblico dari solet,is ab Quaestore non est datus. Infirmatio est, Vos tamen id, quod publice uobis datuerat negoti j,conficere oportebat. Iudicatio est,Cum sis, qui legati erant, sumptus, qui de publico debebatur,
non daretus, oportuerit ne eos conficere nihilo minus legationem. Hoc in genere primum , sicut in cieteris, si quid aut ex coniecturali, aut ex alia constitutione sumi possit uideri oportebit. Deinde pleraque ex comuparatione, ex relatione criminis in hanc quoque causam conuenire poterunt. Accusator autem illum,
cuius culpa id factum prius dicet,primum defendet, si poterit : sin minκs poterit, nerabit ad hoc iudicium igαlius sied bκius,qwem ipse accine cκ am pertinere. Postea dicet suo quenqise officio conssulere oportere rnec si ille peccasse hunc oportuisse peccare . Deinde si ille deliquerit, separatim illum, sicut hunc,accusari oruportere, π non cum huius defensione coniungi illius accusationem. Defensor autem cum taetera, si qua ex aliis incident constitutionibus,pertractarit, de ipsa reum otione sic argumentabitur. Primum cuius acciderit culpa demonstrabit. Deinde cum id aliena culpa accia
disse ostendet se aut non potuisse,aut non defuisse id
facere,quod accusator dicat oportuisse. Quod non ξοα tueri ex utilitatis partibus, in qκibus est necessitudi*nis vis implicata,demo trabit. Quod no debuerit,ex bone late considerabitur. De utroque distinctius in deli; serativo genere dicetur. Deinde omnia facta esse ab
reo,quae in ipsius fuerint potestate: quod minus quam conκenerit fassum sit, culpa id alterius accidisse. Deα
248쪽
LIBER II. I ΣΦ inde in alterius culpa exponenda demon bandum est,
quantum ues*ntatis studij fuerit in ipso: cir id mgnis confirmandum huiusimodi, ex caetera diligentia, ex ante factis,aut dictis,atque hoc ipsi utile fuisse s
cere,inutile alit non facere , et cum cietera uita magis hoc fuisse consientaneum, quam quod propter alterius culpam non fecerit. Sin autem non in hominem cerratumsed in rem aliquam causa dimouebitur,ut in hac eadem re, si Quaestor mortuus esset, idcirco Legatis pecunia data non esse accusitione alterius, e .culpae depulpione dempta,cieterissimiliter uti locis oportebit, ex cocessionis partibus,qκae conuenient, assumere , de quibus post nobis dicendum erit. Loci alitem comumunes ijde utrilique fere, qui superioribus assumptiuis incident. Hi tamen certissimi. Accusatoris , facti inα dignatio. Defensoris,cum in alio culpa sit, aut in ipso non sit, supplicio reum assci non oportere. Ipsius auG tatem rei fit remotio,cum id quod datur crimini, negat neque ad se neque ad os cium suum reus pertinκisse: ne si quod in eo sit delictum bi attribui oportere. Id genus cause est huiusimodi: In eo foedere, quod factu est quondam cum Samnitibus,quidam adolescens nobilis porcam sustinuit iussu Imperatoris. Foedere autem ab Senatu improbato , Imperatore S initibus dedioto,quida in Senatu eu quoque dici qui porcam tenueri dedi oportere. Intentio es Dedi oportet. Depulsio est,Non oportet. Q κaestio est, Oporteat ne . Ratio est, Non enim meum fuit os tum,nec mea potestas, zm id aetatis o prisatus essem, esset summa cu auctoritate et potestate Imperator,qκi uideret ut satis ho nis
249쪽
DE INVENTIONE nestum foedus feriretur. Infirmatio est,Attamen quos niam tu particeps factus es in turpissimo foedere sammae religionis, di te conuenit. Iudicatio est , Cum is
qui potestatis nihil habuerit,iussu Imperatoris in foedere,et in tanta relivione interfuerit, dedendus ne sit bostibus,nec ne. Hoc genus ca se a superiore hoc differt, quod in illo concedit se reas oportκisse facere id, quod fieri dicat accusator oportuisse, sed alicui rei, aut boumini causam attribuit,quae uolantati suae fuerit impedimento sine concessionis partiblis. Nam earum quaeαdam maior uis est, quo d paulo post intelligetur.' In
hoc autem no accusare alterum, nec culpam in alium
transferre debet, sied demon'are eam rem nec ad se, nec ad potestatem , neque ad officili suum pertinuisse
aut pertinere. Atque in hoc genere hoc accidit noui, qκο d accusator quoqne sive ex remotione criminationem conficit. Vt si quis eum accusit, qui cum Praetor esset, in expeditionem ad arma populum uocarit, cuconsules adessent. Nam ut in superiore exemplo reus
ab suo officio ac potestate factum dimouebat: sic in
hoc ab eius officio ac potestate,qui accUatur, sie accusator factκm remouendo, hac ipsa ratione confirmat accusationem. In hae ab utroque ex omnibus partibus honestatis, omnibus utilitatis partibus,exemplis, segnis,ratiocinando,quid cuiusque officis,iuris,potestatis si,qκaeri oportebit,et fuerit ne ei de quo agitur, id iuri officillotestatis attributu,nec M. Locos autem commκnes ex ipsa re, si quid indenationis de coquestionisco, no hilebit, si mi oportebit. concessio est , per quam non factum ipsum improbatκν ab reo , sed ut ignom
250쪽
S scatur id petito. cuius partes sunt duae, purgatio. Ii in m
precatio Purgatio est ter quam eiκs,' i a Vatisr , non factum ipsium, sed uoluntas defenditur. Ea haaebet partes tres,imprudentiam gasium,necessitudinem. Imprudentia est, cu scisse aliquid is,qui arguitur , nerugat. Vt apud quosdam lex erat, Ne quis Dianae uitri, Iuni immolaret. Nautae quidam, cum adliersa tempesstate in alto id larentur, uouerunt, si eo portη,quem coliciebant,potiti essen ei deo,qui ibi esset, se nitus
tum immolaturos. Casili erat in eo portu fanum Disanae eius,cui uitulum immolari non licebat. Imprudenstes legis,cum exis nt,vitulum immolaverunt. Accum santur. Intentio est,Vitulum immolastis ei deo, cui nolicebat. Depulsio est in concessione posita. Ratio est, Nesilui non licere. Infirmatio est , Tamen quoniam fecisti quod non licebat,ex lege supplicio dignus es. Indicatio est,cum id fecerit quod non oportuerit,'id non oportere nessierit, sit ne supplicio dignus . casius
autem inferetur in concessonem,cum demonstrabitur
aliqua fortunae uis uoluntati obstitisse, ut in hac: Cum Lacedaemonijs lex esset, ut hostia, nisi ad sacris.cium quoddam redemptor praebui et, capitale esset: hostias is qui redemerat,cum sacrifcij dies instiset, in
urbem ex agro coepit agere : tum subito magnis commmotκs tempestatibus funius Surotas is qui propter Lacedaemonem fuit Ita magnus uebemens factus est, Mi eo traduci uictimae nullo modo possent. Redemptor suae uoluntatis ostendendae causa hostias constituit oumnes in litore,ut qui trans fumen essent, videre pose