장음표시 사용
41쪽
AD HERENNI UM Bosa e o tio Ritiosa est, cκm ab aliqua, aut i maiore parte ad omnes confertur id quod non necessario est Omnibus ultrib tum. ut si qκis hoc modo exponat,omnes, qui in paupertate sunt,malunt madeficio parare diuitias , qμam osticio paupertatem tueri. Si quis hoc modo exposuerit argumentatione,ut non curet quaerere qκ lis rati ,aut rationis confirmatio si ipsam facile reprehende s expositionem, cum sendemus id quod in aliquo paκpere improbo si in omnes pauperes falso et iniuria conferri. Item uitiosa expositio est, cκm id , qκοd raro fit, fieri omnino negatu hoc modo, Nemo potest uno sectu,neque praeteriens in amorem incide
re nam cum non nemo deκenerit in amorem uno
lectu,et cum ille neminem dixerit,omnino nihil dis fert raro id feri,dammodo atquando feri, aut posse feri intelligatur. Item uitiosa expositio est, cu omπneis res ostendemus nos collegisse, aliquam rem idoneam praeterimus,hoc modo, Quoniam igitur homine occisum constat esse,necesse est aut i praedonibus, a tab inimicis occipim esse, aut abs te quem ide haeredetestamento exputefaciebat . praedones illo loco nisi nunquam sunt: inimicum nullum habebat. relinquis tu si neque i praedonibχ nes ab inimicis occisius est, quod alteri no erant,alteros non habebat, ut abs te sit
A. .I.m . . . ' interemptus. Nam in blitusicemodi expositione repreo. bensione utemar,si quospraeter eos,quos ille dixerit,po, t isse suscipere maleficiκm ostenderimus uelut in boeexemplo cu dixerit necesse esse aut i praetonibκs, a stab inimicis,aut ά nobis occisκm esse, dicemus pol isse uel a familia,uel 2 cohaeredibus nostris. in hoc modo
42쪽
illorum collectionem disturbauerimus, nobis latiore locum defendendi relinquemus. Ergo hoc quoqκe uitandum est in expositione,ne qκando,clim omnia collegisse uideam Ar, aliquam idoneam partem reliqsserimκs. Item uitiosa expositio est,quae constat ex falsa enκmea ratione: ut Acum plura pint, panciora dicimus , hoc modo : Duae res sunt Italas,qua bomines ad malefocium impellκnt buxuries π auaritia. Quid amor in
ra sunt, pl ra dicimus, hoc modo . . Tres res μποδ', quae omneis bomines solicitant,metus,cupiditas,uritndo . Sam fuerat dixisse metum cupiditate: qκοα niam aegritudinem clim utraque re,coniundiam esse necesse est. Item uitiosa expositio est,quae nimii longe reperitu hoc modosmnium malorum stκltitia est mate quae parit immensis cupiditates: immense porro cupiditates tuinitae, er immoderatae sunt: hae parariunt aliaritiam : auaritia porro hominem ad qκοduis maleficium impellit: igitur auaritia inducti adouersarii nostri hoc in se facinus admiserunt. Hic id quod extrema didium est, satis fuit exponere , ne inanium eZ caeteros poetas imitemur , qκibus hoc modo loqui concessκm est,
: Vtinam ne in nemore Pelio securibus caesi cecidit nigna ad terram trabes:
43쪽
AD HERENNI VΜretebant illam pellem inauratam arietis . . , Colchis, imperio regis Peliae per dolum: Nam nAquam bera errans mea domo efferret pedem Mede animo ur amore sevo saucia.' Nam hic suis erat dicere, si id modo,qκod essetfatis,curasset poeta
Vtinam ne bera errans mea domo efferret pedem Mede animo Wr amore seno silicia. Ergo hac quoque as ultimo repetitione in expositionibus magnopere supersidendum est. no enim reprehendisone egerocm aliae coplures,sed sua simie vitiosi est. Maea RasoM VIT IOSA ratio est, quae ad expositionem non est accomodata uel propter infrmitatem, uel propter uanitatem. Infrma ratio est,quae no necessario ostedit ita esse, queadmota expositu est: stelκt vlid Plautu , Amicum castigare ob meritam noxiam , Immane est facinus, uerlim in aetate utile, Et conducibile EHaec expositio est . uideamus quae ratio afferatur.
αNam ego amicum hodie meum . .
concastigabo pro commerita noxia.
Ex eo quod ipsi facturus est, non ex eo quod feri nκenit, utile qκid sit ratiocinatur. Vana ratio est, quae ex falsi causa constat γοc modo: Amor fugiendus non est. nam ex eo uerissima nasiitκr amicitia .
Aut hoc modo,Philosophia est uitata: affert enim βαcordiam atque desidiam . Nam hae rationes nisi false
essent, expositiones quoque earum ueras esse confieremur. Item infirma ratio est,quae non nece1brium causam affert expostionis: κelut Pacuuiκs
44쪽
t 1 3 g R I l. V 22. Fortunam insanam essem caecam, brutam perbiabent philosophi, asaxoq; instare globoso praedicant uolubili: tumata .... Ideo ;,quo saxu impliterit fors,eὸ cadere fortuna asi Caecam ob edm rem esse iterunt,qκia nihil cernat qκo sese applicet. Insanam aure aiat,quia Atrox,incens,instabilisssiti Bruta,quia dignu atq; indignu nequeat internoscere. Sunt autem alij philosophi, qui contra fortuna negat Miberia esse κlla,sed temeritate omnia regi. id ma sVerisimile aiunt,quod usius res e experiκndo edoceri Velut Oristes modo fuit Rex,modo medicus fictus ethNalifragio res coligit. nepe ergo haud fortuna obtigit.
Num hic Pacuvius infirma ratione utitur, cu ait, verius esse temeritate, qκam fortuna res regi. Nam
utraque opinione philosophorum feri potuit,ut is, κi Rex fuisset,mendicus factκs esset. Item infirma ratio est,quae uidetur pro ratione afferri, sed in dicit quod
in expositione dictum est,hoc modo : Migno mcllo est omnibus auaritia,idcirco e homines magnis et multis incommodis conflictantur propter immensim pecκniae cupiditatem . Num hic aliis uerbis idem per rationem dicitur,quod dictu est per expositionem. Item infirmaratio est, κε minus idoneam,qua. res postulat,causam subjcit expositioni γοe modo: Vtilis est sipientiaerorapterea m qisi sapientes sunt,pleta e colere cylieuerui. Ite utile est amicos ueros habere. habes enim quibuscuiocari possiis. Num bκiusimodi in rationibus no liniuersali neque absolsitased extenuata ratione expositio cofirmatur. Ite infirma ratio est, quae nes j expositio
45쪽
A D. HERENNIUM ni potest accommodarhut facit Pacuuius, qκi eandem affert rationem,quare caeca: eandem,quare bruta form. . M--- di tur. IN co nmatione rimonis multa vitanda in noti obseruanda in aduersariorum ratione sunt uiti propterea s diligentius consideranda siunt quod de
curata confirmatio rationis totam uehementi sime cosprabat argumentationem.
Utuntur igitur studiosi in confirmanda ratione displici conclusione , hoc modo.: Iniuria abs te afficior indigna pater. Nam si improbum Chrestontem existimaκeras, Cur me huic locabas nivisis 'sin est probus,
Cur talem inuitam cogis linquere qQuae hoc modo concludentlir,aut ex contrario convertentur,aut ex simplici parte reprehenduntur: in contrario hoc modo:
Nulla te indigna nata afficio iniuria . Si probus est bene locaui: sim autem est improbus, Diuortio te liberabo incommodis. Ex simplici parte reprehendentur, si ex duplici conα clusione alterutra pars diluitur, hoc modo :Nam si improbam Chres bontem existimaueras, Cur me huic locabus nuptiis f Duxi probum , Erraui , post cognoui, fugio cognitlim . Ergo reprehensio huius conclusionis duplex est: acutior ista superior, facilior baecposterior ad excomtan dum. Item vitiosa est confirmatio rationis,cum ea re, si ae plura signi at, abutimur pro certo unius rei'gno Joc modo : Necesse est,quoniam passet egrotasse:
46쪽
LIBER I Ita 3 aut necesse est peperisse, Aoniam sustinet pκerum inafantem. Nam haec sua honte certa signa non Irabet, si non caetera quoqκe similia concurrant: qκod si concurrerint,non nihil bui modi signa adaugent s yiαcionem. Item uitiosium est,cam uel in alium, uel in ea
ipsum qκi dici id qκod in aduersarium dicitur,potest
conuenire, hoc modo : Miseri'nt qui uxores ducat: at in dκxisti alteram. Item uitiosum est id, quod uulugarem habet defensionem hoc modo : Iracundia indu
Etus peccauit,ant adolescentia, aut amore. Huri μα modi enim deprecationes si probabuntur,impune ma- xima peccata dilabentur. Item uitiosum est, eum id pro certo sumitur,quod inter omnes non constat, nia etiam nunc in controuersita est, hoc modo:
Nam ita pro suo iure hoc exemplo usium Chrestbotem Ennius induxit, qκasi iam satis certis rationibus ita esse demonstrasset. Item uitiosi m est, 3κod iamq; isti sero atqκe acto negotio dici uidetur, hoc modo: In mentem mihi si uenisset Quirites, no commisissem ut hunc in loclim res ueniret: nam hoc aut hoc fecise sem: sed me tum haec ratio fugit. Item uitiosem est, cum id quod in aperto delicto positκm est, tamen alia qua leui tegitur defensione . hoc modo . Cum te expetebant omnes, Iurentissimo Regno reliqui: nunc destrium ab omnibus Sκmmo periculo sola ut restitκam paro. Item uitiosum est,quod in aliam partem, ac die ia
47쪽
st,potest accipi Id est bilii modi, ut si qκis potens aes dioses in concione dixerit, Satius est uti regibκs, smalis legibus. Nam hoc tametsi rei arguendae causspotest sine malitia dici,tamen propter potentiam eius qui dici non dicitur sine atroci si icione. Item uitio.
sum est,fa ps aut uulgaribus definitionibus uti. False sunt buti simodis qui, dicat iniuriam esse nullam,nisi
quae ex plifatione,aut conuitio costet. Vulgares punt, quae nihilo minus in aliam rem transferri possunt, ut p.qμis dicat, quadruplator, ut breuiter describam in capitulis est. Est enim improbus π pestifer ciui Nam nihilo magis quadruplatoris quam seris, qκam sicarij aut proditoris attulit definitione . Ite uitiosum
est, pro argumeto sumere quod in disi Risitione positis est iiiis 3μis 3 em serti arguat, dicat eum esse 5
minem improbum,auarum,fraudulentum ei rei testimonium esse, Mod sibi furtum fecerit. Item uitiosum
est,controuersiam controuersia dissoluere, hoc modo :Non conuenit Censores istum uobis satisfecere, ex eo quod ait se non potuisse adesse ta ut iuratus fuerat: quod si ad exercitum non uenisset, id ne Tribisno militum diceret Hoc ideo uitiosum est,quia non expedita, ut ladicata res, sed impedita π in simili controis uersia posita exuli loco profertκL Ite uitiosum est,cuid de qκo summa controuersia est, par m expeditur,
quasi transi ct m sit,relinquitκr hoc modo: Aperte fatur dictio, si intelligas: Tali dari arma, qualis qQ gessit'it, ilibet , potiri si studeamus Pergamo :Q uae ego profiteor esse med . nam me insuum est stiri
48쪽
BER M. Fraternis armis, mihis adiudicarier,
Vel qκod propinqκκs, uel 3 ad uirilite aemulus. Item uitiosium est, sium sibi in sua oratione dissentire, contra ea, κε ante dixerit,dicere, hoc modo: Qua causa accusem hunc,nequeo exputiao euoluere.
Nam si ueretur,qκid eum accusiem,qui est probM Sin inverecundum animi ingenium possidet, Quid eum accusem qui id parui auditu existimet Non incomoda ratione videtur sibi ostendisse qκaα
re non accusiret. Quid quod postea ait Nunc ego te ab μmmo iam detexam exordio. Item uitiosum est,quod dicitur contra iudicis uoluntatem,aut eorum qui audin si aut partes, quibus illi studen aut homines,quos illi charos habent, laeiatur, aut aliquo bui modi uitio laeditur auctoris uolatas. Item uitiosum est,no omnes res confirmare, quas pollicitus sis in expositione. Item uerendum est, ne de Elare dicatur,cum Lia de re controuersia sit: ius hiausemodi uitio considerandam est,ne aut ad rem addatur quicant qκ pia de re detrabatur,aut tota causi mutata in aliam causam derivetκr : uti apud PMκκiκm Zethκs cum Amphione,quornm cotrouersia cM de musica inducta sit,did utatio in sipietiae rationem et virtutis utilitate cosumitur. Ite considerandu est te esita accusatoris criminatio cotineat, aliud defensoris ratio
purget: quod saepe con*lto multi ab reo faciat angκstijs cause coacti. uti si quis accusetur ambitu magis stratu petiisse,ab Imperatoribκs sepenumero se apud
exercitum donatu esse dicat. Hoc si diligerer in aduerasarior oratione obsernauerim ssaepe deprebedemus,
49쪽
AD HER g NNIVMer in bκiusimodi deprehensione ostendemus eos, de ea re quid dican non habere. Item uitiosum est, artem aut sicientiam,aut studium quodpiam uituperare propter eorum uitia,qui in eo studio sunt: ueluti qui rhethoricam uituperant propter alicκius oratoris uit eurandam uitam. Item uitiosium est,ex eo,quod perpera
factκm esse constat, putare ostendi i quo homine μα
ctum est,hoc modo: Mortuum deformatum , inmore praeditum, corpore decoloratum fuisse constat: ergo ueneno necatus est. Deinde si sit usque adeo in eo ocuc atus,ut multi facian uenenum datum, uitio non mediocri conflictetur. non enim , factumne sit quaeriαtur, sed i quo facitum sit.Item uitiosum est,in comparandis rebus alteram rem efferre, de altera metionem
non facere,aut negligentius distulare: ut si compareo tur utrum satiκssit punium trκmenrum accipere,an
non accipere: q commoda sint in altera re, cκret enumerare : qnae in altera re incommoda sint, uelut depressa praetereat,aut ea,quae minima sunt,dicat. Ite vitiosum est,in rebus comparandis necesse putare alteram rem uituperari,cum alteram laudes. Q uod geonlis; si quaeratur,utris maior honor habendus sit, Aiabensibus, an Venusinis, quod re populo R.proα fuerunt is,qui dicat alteris,alteros udat. no enim necesse est, si alteros praeponas,alteros uituperare erienim potest,ut,cum alteros magis laudaris,aliquam alteris laudis partem attribuas,ne cupide pugnasse conotra ueritatem puteris. Item uitiosum est,de nomine πuocdulo eius rei controuersiam Aruere, quam rem cos elado potest optime iudicare: uelat Sulpitius qui intercesserat
50쪽
L I B E R II. 2 stercesserat ne exules,qκibus causam dicere non licuisse reducerentnr: idem posterius immutata uolutate,
cum eadem legem ferre aliam sie sie ferre dicebat prora
pter nominum commutationem: nam non exules ed tae.
Mi eiectos se reducere aiebat: perinde quasi id fuisset
in controuersi quo illi nomine appellarentur a populo R. aut perinde quasi non omnes,quibus aqua et igni interdidium est,exules appellenturiuerum illi fortasse ignoscimus, si cum causa fecit: nos tamen intelligaα imus uitiosum esse intendere cotrouersiam propter not
QV O NI A Μ exomatio costat ex similibus, o ete vestra exemplis, amplificationibus, er iudicatis caeteὰ 'OJoris rebus, quae pertinent ad exaggerandum π collor cupletandam argumentationem,quae sint ijs rebus uistia consideremus. Simile uitiosium est, quod ex Him qua parte dissimile est,nec habet parem rationem codi parationis,aut ipsit obest qui affert. Exemplum uisti um est , si aut falsum est, ut reprehendatur aut si improbum , ut non sit imitandum: aut maius, aut minus,quam res postulabit. Res iudicata uitiose proα fertur, si aut dijsimili de re proferatur: aut de ea re, de qua controuersia non est: aut si improba,aut elusemodi, ut aut plures aut magis idoneae res iudicatae ab ad ersariis proferri possint. Item uitiosum est,id,q od aduersari' factum esse confleantur, de eo a lime rari, ex planum facere factum esse: nam id tantum augeri oportet. Item uitiosum est,id augere,quod cora v ea. i. uenit doceri, hoc modo : Vt si quis quem a Mi b minem occidisse π ante quam satis idoneas asilimen .