장음표시 사용
61쪽
gradus distantiae Aeclipticae a puncto aequinoctij ad amplitudinem usque ortivam, uel occidudi Vides igitur quot modi, hoc potes immobile construere horologium, siue diadema horarium. At citius operationes expedies ex Horologio mobili et . horarum,quam es 36o. gradibus ci culi inuisibilis. Eligas igitur ea duobus quem tibi masti placet modum ii quia eadem omnino erit operatio.
HOC DICTORUM INSPICE EXEMPLAR.
62쪽
Catholicum ad quantitates dierum, ac noctium, & ad horas diurnas, di nocturnas dignoscendas exquisitissimum ,
63쪽
CVm autem Mithri horarium nostrum in Anaglyptum erigere uolueris, hoc opus duobus modis expedire poteris. Primo modo ex crasso. papyro praepara tabellam vas ic eκpoliatam, super qua describes figuram Miti ira hora iij. Deinde praeci aes sus etsi a loca,& margines circa Diadema.& Ellipsim. Circumcides vi horologium mqbile quod super sinu suo A. firmi ter accommoὁabis tali quidem artificio,ut asiculorum, &fistulae o scio possit, presse tamen, circumuolui Aκes infigi d bent sub linea diumetrali ,' E 5 V s. M. quasti clarius cernes in scio-
graphia sub N o. Sinui autem primo copulabis
arculum potarium eleuationum B. sub lineola diametrali, ac perpendiculari ipsius limis mso. . ad angulos rectos. Post tergum limas accommosa his Asculum eleuationum praedictum, ita ut fistullula, quae unita ea arcui egeadem continuata materia in so. gradu insesa, centro nominis IES VS diametraliter eorr spondeat, regione uiaelicet ipsius centri eleua ta ad ahgulqs rectos. Insuper post torgum inferioris ellipsis accommodabis Junellulam; vel aliud quodpiam instrumentum, Vel cochleolam, vel fac sectionem,per quam arcus presse irascat, di super arcu facies quasdam sectiones sentieti lotum more per singulos gradus, per quas sectiones cornu lunelluta si mari possit, ut uides in Cataglypho B. Mithra horaris uero pedem
tornatili arti scio,' reliqua omnia iuZia cxcmplaria expedies. Secundo modo, poteris piauia parare Hetiit pyxidem ex lignos vel ex an cuius altitudo,& latitudo, limbus, vel os portingatusque aci dis cirum horologi transiens per nomen 1 E , V s, perquod & per se.& 3, si candum est Diadema horarium, di peripi iata. Mensium, sectumque duabus es iniendum voluellis in parte dorsi constiis, ita ut deprimi possit cum volueris horas perspicere, quia ipsum Diadema impe siret radios solarcs ne in sty- .lum vergerent:& iit,post usum, Proctum permaneat accommodabis duas linguellas , quibus Diadema fulciatur ne elidat icti Orsiam. super
ipsa ergo Hςmipyxide accommodabis inserio rem ElIiptim clauiculi, oticlialcheis, vel glutino . Cuppa item pyxidis habeat in parte acuminis axem eκ2ontinua a matcria ad insigenduin pedis, vel capitelli inanubriolo calicis Haec di plura alia ad instruisenti porse iionem ac d c rem poteris magis tuo diligenti aestificio
quam es plurimorum uerboruti additione melius accipire documentum, pro cuius satisfactione duo haec scheniata placuit opponere consi-ecranda, quibus tibi ollcnditur quomodo mobile Horor ossium, Arcuui cleuationum, deprcssionem
64쪽
sonem Diadematis, solare bistyllum, &α accommodare sebeas super rotula sinus Jaorologii. Descriptionem tandem Mensis Iunaris circumcirea erassiciem sinus qui repraesentat quenda immobilem aequatorem ) ad horas noctu ad lunam dignoscenda restat hoc facili eapedire modo. A punctos Oi, diametri S. A. i8. a parte meridiei ipsam crassitiem, vel potius limbum in ας. Θies&i ipsius lunae diuidere incipias procedendo versus ortum, ,et 'o . descen endo ad Septentrionem, 3oY.per occasum et p.iterum in meridiem. s. reuertendo,ubi dis.&l. dies describendus erit Huius lunaris methodum diuisionis ne eadem iterum repetamuc in Cap. ia. lib.2.consulas. Vsum autem instrumenti ad radios lunares infra in Cap. 4. huius inuenies .
De mittit:ehorarii Cherubici Catholici delectabili Vsu.
antitates dieram ac sonum, sine aritia diurnos, o semitatinos, nocturnos, o semisomni agnoscere, cap. III
SI a prima usque ad seκagesimam essetiationem potarem quantitates dierum, ae noctium scire volueris,quaere signum,& gradum solis in ipsosgno, sub tuo psa senti Θie in orbe mensum inuento,quo habito reducito histyllum horarium, vel filum cum margarita, ad praedicium solis gradum super arcualem Zodiacum tum solari deseruientem eleuationi,in superiori ellipsi invenutum, quo factobrespice sub indice bisylli superi re, quia in diademste habebis intentum, nam in primis duabus lascijs minoribus videbis horas a meridie, ct ci media nocte ortivas,& occidua tantum in tertia fascia videbis gradus distantiae Eclipticae ni fallar ab V.uel . usque ad amplitudinem ortus, vel occasus, de qua uide plura in cap. 11. listi octaui), in quibus eo die sol occidit , uel oritur: in quarta fascia horaria habebis horas nediae noctis horarum ab occasu i in quinta fascia uidebis horas mediae noctis horarum ab ortui in sexta cern s horas ortus horarum ab occasu e in septima , horas occiduas horarum ab ortur in Octaua. hora, meridianas ab occasu in nona, ct ultima fascia ecce uides horas meridianas horarum ah ortu, quae omnia,s hic in libello videre optaueris pone filum stricum in centro nominis IE S U, de illud ducas, extendasque super gradum soliticte. ut supra dictum est de Bistyllo,& habebis imtentum . Haec igitur omnia unica operatione, di unico intuitu, candide lector, habes, quae a nemine, usque in praesentem diem ni fallor) tanto facili artificio, pulcherrimo, atque deuoto instrumento , absque ulla Arithmetica supputatione, tradita fuere, Praeterea ne aliquam in reducendo histyllum super inferiorem ellipsim patiaris dissicultatem , uti potetis tantummodo ellipsi superiore, inscribendo super illa ellipsi sgna , quae in inserioreHlipsi descripta sunt: nempe cum impus compleuerit selem iter suum ducere per sagittarium, huius signi domui tribueetiam Capricornum; domui Scorpioni. Aquarium; Libis, Pisces; Virginis,Arietem, Leonis, Taurum: ct Cancri domui applica signum Geminorum, di habebis intentum, rarus diurnas, Maurausa, scere, Uulfhuid ii mensiti delictatis risii Betiliu
Postquam dierum, ac noctium quantitates Mithraelioratii nostri ope inuenire. & uidereo sendimus, nunc de reliquis eius utilitatibns quam facillime tractare incipiamus. Cum ergo ad solares radios horam ab occasu cognoscere uoIueris, primum ossicio Bistylli horari, ut supra diti imus, horam tui prssentis meridiei, super diademate horario ex arcuato tuae regioni deseruienti Zodiam in ellipsi inuenire satage; qua cognita,circumuolue mobile horologium usquequo ipsa hora integra, uel diminuta perueniat e regione lineae Arietis meridianae hoc est super Cherubini frontem, quod est, super arcum eleuationum, deinde eleua sinum horo logij una cum arcu polarium eleuationum, quem incio tunsiluis, uel cochleae appriliem dentis tuae poloris eleuationis denticuli sectionem)vel absque ossicio tui aulae seu cochleae sed Artacleui resse ingredientem accommoda, firmiterq; stabilias quoiumato, &posito bisyllulo
65쪽
solati in A. hoc est nominis i Es v centro mobilis horologii, exponas Mith horaminet
ad rassios solares , ad quatuor Mundi partes oscio Magnetini compassi, ut ipsa res postulat: quo facto, umbesa histylli horam. tibi ostendet desideratam, super facie quidem horologii, dum sol partes septentrionales peragit, sub dorso uero quando ipse sol a nobis uer sui Austrum desectitur,quia tune sui splendoris radiis faciem instrumenti nequaquam illuminate potest; itio, ues umbra sumenda erit seper digituli tui acumen e regione horae, agquam uerisimili cx inferioris styli umbram sed re videbis ; uel sub dorso matricis alterum satage mobile fabrefacere & aecommodare horologium, tali quόdem artificio λspositum, atque horologio saciei, officio eiusdemmet sistulae praesae unitum , ut quando horologiniti aciei super lineam meridianam de die in diem reducere uolueris, etiam horologium dors cum horologio faciei simul & shmel eum illo circumuolitatur,. ac eandemmet horam reducat super Iineam meridianam dorsi , directe eadentem super arcum eleuationum ad meridiem conuersum; sed super hoc horologio dors ah. horas Ira sic, describen3ae sunt ordine subalterno sub horis horologii sciet, nempe sic, hora a s. Dorsi, describatur sub , & e regione dis . faciet; &ita deincep, ese reliquis usque ad 24. siti 14. faciei, vi absque labore, una, eademque operarione , ae unico impulsu cum reduxeris horam faciei super lineam meriAianam, etiam lilia-raet dorsi ii ue eodem impulsi a anus p ueniat super liticam meridianam ipsus dorsi, hoe est super Arcum eleuationum . si tandem nocturnas horas ad radios lunares noscere cupias, reducito horammobilis horologii seminocturna super diem lunae quos quidem dies super limbo uel crassite sinus deletissim) & posito instrumento ad lunae radios habebis intentii.
REdueiho histyllum horarium, uel filum super gradum solis in tuo arcuali Zodiaco siporellipsim. ut supra diximii, , inuentum, & sub illo in diademate horatio inuenies horani horarum ab ortu meridianam , in propria fascia descriptam , quam super lineam meridia, nam , per horologiimobilis circumuolutionem, perducere satagito i quo facto , ct posito Mithrae horario, more solito, ad quatuor muncti plagas , ad angulos rectos cum horieton te erecto: sub umbra histylli se aris protinus horam quaestam integram , uel fiamin , su-por fronte, uel claribitastrumenti, secundum tomporum diuersitatem, summo videbis animio selectamento. Quod sNocturnas cupias reducito horam meridianam mobilis horologii super
diem lunae operaudo ut supra,habebis optatum,iuxta regulam nocturnarum.
Horam mobilis horologij super lineam meridianam reducit duodecimam , di post
ad solis radios instriumento umbra histylli horas. ante meridianas per numeros o ditiate dispositos ostendet, pomcridianas uero , I, erit I; 14. erit II: 13. crit III, &ita deinceps procedes numeranclo per ordinem , & se absque ullo labore, seu discultate, Gallico , ct Theutonieci more habebis intentum . Sed ne quid. Aeacis oblimathis dest,
quod des orari posset. haec duo Mithrahorarii Cataglypha placuit superaddere faciei uiri delicet & dorsi , ut sucillime & aperte intelligant cinanes partes huius instrumenti, quae sunt. Tenarsiphaerium. O Rr Nomipyuis ellipsis. X I. Mi Horologium Italicum mobile CH I L Bi Aequinoctialis, & Horologium lunare Τ V. continens super se horologium mobile 14. horarum C H E; super erassitie limbi descriptus est mensis lunaris T V. Item A-,is Μundi H Ai superior Ellipsis B A B, insetior uero N Or Diadema horarium s s ΚG: Duo Aues F, & G, qui Diadema horarium Κ, uoluellarum D D. ossicio retinent, duae linguelle YY, ad ipsum Diadema K. sulciendum, ne eleuatum eadat retrorsum : Hemipyxidis crascies hori 16ntalis X i crassietes tabellae s S S si facies cilipsis superior V A B, ct inferior N or eleuationum Areus Zi Perpendiculum , seu Rectificus P filum si ricum tenuissimum cum Margarita R.B Η, qui Bistylli. horatii singitur ossicio. Aesis o in capitello pedis infixus, qui sit eiusdem continuatae materit, uel Ellipsis S, uel Hereipyxidis M. uel aliquo alio quouis meliori artificio adauctus, ct accommodatus, uel ipsa Hqmipytiis sit eiusdem continuatae materiae cum capitello O, & totius pedis instrumenti. De quibus se emem inspice figuram.
67쪽
ILLUSTRISSIMO AC REVERENDISSIMO
Frater Gerubinus Sando linus Vtinensis Oid. Capucc. Seraph. Franc. Sacerdos. S. P. D.
i Vum Inter uaria, multaque perpulchra mathematica organa, optime praesul miratu dignissima, Astrolabium eticellere videatur, tamen eo quantitates die tum ac noctium cognoscere, horasque diurnas, atque nocturnas, tum Italice, tum Boemice antiqui nequaquam nisi tediosssimis arithmeticis supputationibus maximisque laboribus)agnoscere,atque peripicere docuerunt; sed ne que polymorpha horologia cuiusuis generis in qua uis superficie eius osscio describere valuerunt D neque aliquam eius uniuersalem descriptionem nobis ossenderunt. Isis igitur non modicis Astrosabij deliquijs nostris lucubratiunculis digito DEI ostendente)supplere tentantes, Archilioroscopum nostrum apud Archiliorarium,& Mithra horarium, ais, qui iam peAe caleantnterrenis quoreisque imperare videntur, vultu tamen erecto, atque sublimi, coelestibus fluuntur deliciis,sub ijsdem tuis,quibus,& caetera nosra instrumenta, felicissmis au spiciis destinandum esse censuimus meae profecto erga tuam in me ostensam clementiam & erga Natha seos omnes beneuolentiae pignus immortale,quod quidem pergratum, atque periucundum sere minime ambigimus. Τ E itaque P RINCIP E, & virtutum sectatotibus patronis, atque .ucibus prςsentissimi quae ad fabricam,qutque ad eiusmodi Archi horoscopi nostri de Iectabilem usum ten/ant consueta acatiar nostra diligentia ) omnium oculis ostendere exordia
68쪽
Catholici Compositione. Lib. IIII. 26
Construimo Archilio roseopi Cherubies Catholiei nostri ad horas
Aturnas & no inima Italice, Bo hemice & Gallice conspiciendas;& ag horologiorum horarum ab ortu & ab occasis, atque a merid.& a media nocte gesseriptionem aptistanti.
uti qua matena,o ri quoi panibus Me consitiἱ deleat an humentam. cap. I.
Ex orichalco, vel cupro aut ex alia quavis dura materia parentur politae lamina , seu tabellar, ecquibus erit fabricandus Archilioroscopus noste iustia ipsius tria eXemplaria,seu cataglypha ABC. quartamen unum tantummodo Archilior copum repraesentant, sicut videre licet sab Cap. ra. libri huius. Archil oro opus igitur noster constat ex pluribus partibus. uidelicet exsundamento de quo suo loco dichtuc.exhase eum pyside: es hastilabro euiti duobus rectiss.cis; ex eleuationum arcu numero s. signato, qui gradus stacontinet: flati cum rota Archilio rarij dioptra, ct radia R.uel si e, podiam fiduciali A T. eum probatore: ateu;& corda fiduciae Be quae quidem omnes partes quibusdam axiculis, chleis,atque clauieulis; ita aptatae,&con nexarsiat risu amento reanete immobili,partessuperiores; Modo exitia modo ex illapaρte, nunc attrali, nunc Aeprimi. ves circunuoluipossint,prourres exiger, di infra siti quoque locis diis emus sed primo loco ad ipsus instrumenti sciographiam nostra accedat manus.
arrepra paratae tabulae centrum A. super quo/.circini ossicio,describe secundum eiusdetabulae capacitatem circulum B C D E. Aeinde circino constricto in puncto H. in medietate uidelicet semidiametri A C. posito uno circini pede, altero uero vago fiat circulus Ci ΑΚ,&eadem expansione eueentris FG.fiant duo correlatiui semicirculi B ΚΑ, &AI D circulum postea Cl A X. diuide in quatuor partihus & unamquamque quartam in nouem alijs dispartire partibus.Quo facto accipe circinum,& firmiter posito pede in centro A. alterum e pade pedem ad singulas diuisiones alterius medietatis praedicti circuli, nempe CK A, uel CI A. icque,semper circinum restringendo describe i8. circulos concentricos, quilius δ/hibesngulis lauationum numeros de quinque in quinque, incipiens ab A. primo circulo usque ad nonum tantummodo circulum cui assignabis s. Praeseres quadrabis hos circulos concentricos per A. centrum duabus diametris B A D,& C A E. Demum singulis correlativis intersectionibus,quassaciunt circuli coneentriet eum semicirculis B R A, & Al D, adhibe regulum. N Vbi regulus intersecabit lineam C A. notabis nouem puncia,scilicet centra escentrica ut uides intra diametrum separatum A.)in quibus sngulis punctis excentricis posto circini pede,&altero uago semper ad A. expanso procrea nouem circulos excentricos,vt uides in segregato cliametro B. excentrice inclusos in circulo CIA x. omnibus maiori, quae quide duo exemplaria A.& B. seorsum ad tuam faciliorem intelligentiam omni meliori modo descripta apposuimus sub uniuersali schemate. De numeris uero inter A, &X, & inter A, & C. descriptis, suis locis infra diffrusius tractabimus. PM ceratum sitie, setisaidem is duodecim λαοι aula re Cas. III.
LIcet hare operatio si eadem cum illa, di qua supra in libro primo, cap. 1 o. traelauimus,
tamen ob legentium commoditatem , ct faciliorem operationcm, iterum repetere uisum
fuit. Diuidatur igitur semicirculus B C D. in duodecina partes aquales, Asngulaqusque pars in tres decenas, uel etiam in sex earum quintas;&ex istis singulis diuisionibus extendatur rogulus semper ad A. centrum,& ὐbi regulus tuteriecabit selanoides signabis eos qιibusdam intersectiunculis,& punctulis,duodecim tamen praedictorum excentricorum domus,lineis productis a centro R. usque ad circumferentiam maiorem B C D F. ab inuicem distinguantur, ut in B.quam seorsum,ut diximus,figuram descripsimus ad maiorem legentium intelligentiam, videre licet. Ε : Esel.
69쪽
NE consen/atis in sae fietati ne, lector , fgnabis unum quenque sesanoidem si spoprio
nussero, ut uides dii exereptari L. nam primus ac mininhus eorum deseruiet quinta & octuagesima quintae polarib eleuationi; secqndus decimae ct octuagesimae tertius quintaedecimae,&septuagesimaequintae;qiuartus sto &7o; quintus as,&sue; Sextus 3o,& 6o; septimusta ues di sue ;ociauus,4o,& ueo; nonus, di ultimus omnibus maior subjalcebit tan tum modo' 1.eleuationi, quemadmodum iam Meiadimus etiam in silanoidi primae, Mum sub Cap. 13.primi lib. Quo saeto,& posto regulo in uniuscuiusque silanoidis proprio centro inter FR& A. huius fgum di circunducto singillatim super singulas cuiusque selancidis binas cor relativas diuisiones transferantur omnes super dactyliotecam, idest,s uper magnam circumsereiatiam BC DF, quemadmodum omnium eleuationum tantummodo initia domorum Zodiaci sed decenae graduum solius s. eleuationis super praedicta circumstrentia BCDE. quibusdasemiasseristis signatasa nobis translata,& quibusdam lineis inuicem parallelis,eleuationiamque numeris superpredicta a prima usque ad yo. eleuationem post circunserentia B C D E.espresse notata uidere potes. Aduerteinsuper , quia ego notaui numeros eleuationum de quinque in quinquesuper initiis solius Cancri,& Capricorni, quod tis esse eesistimavi, ut intelligeres initia reliquorum signotum eisdem numeris,' eidem ordini subhcienda esse ut videre licet. quoi admodum etiam sub fgno Virginis tibi quas anuictaui istis numeris. s. O.4 3.& sub scorpione 43.3 o.& 8 3 .qui ad inuicem sunt correlatiuisnam numerus. .respondet numero p3; o. vero respondet numero 1o,& se deinceps de reliqui inula duo numeri unico stlanoido,hinaeque et
uationi deseruiunt sub θυ& vides supra R& D. uersus C.
70쪽
Catholici compositione. Lib. II . et
Negastelligeri Cherubici Catholici.
Zelum stellatum, hoc est Zodiacum uniuersalem temperatum, horis nocturnis deseruiem tem, hac sequenti facillima norma e Seiographia sumere ostendo firmetur regulus semper an centro A, &circunducatur per sngula Domorum initia ή1.Eleuationis, ct per singu-E 3 las ct