장음표시 사용
91쪽
42, DE IMBECILLITATκ imal , inquient, particeps rationis. En tibi genus , en differentiarno
Genus autem speciebus aeque commune esse debet. Homo igitur perinde esse debet animal ut equus: nam si aliter sit animal, ac ille, inerit disterentia. Ita in ipQ genere, quatenus genus est, inerit dis. ferentia, ac proinde genus non erit. Qui autem scies, an aeque uterque sit animal, nisi utrius que naturam cognitam habeas, ac nisi etiam pro . be teneas quid sit animat: quod an
sciri possit valde quoque incertum est. Quaeras enim quid sit; Quod vivit, inquient, atque sentit. Qui, scis autem, mi homo, an homo, di equus aeque sentiant 8 Ecce tibi Cartesium novum, si ipsi de se creditur , veritatis Vindicem, qui quum nihilo magis sentire dicat cal-icaria , quam sentit arbor securi in Deinde tantum sentiunt plantae quae dam, animalia autem non sunt; ergo ne equi quidem. Adde equum vidisse te, vidisse& hominem; animal non vidisse umquam, nisi cum hominem videres aut equum, aut quadrupedem alium , qui piscem, autia avem,
92쪽
avem, aut aliquid hujusmodi. Quamobrem genus omnino non nosti,
nisi per species. Atqui modo spe
ciem quaerebamus per genus. In currimus igitur in modum λον , quem respuit ratio. Huc accedit, quod cum.nosci debeat rei genus, ut natura rei hujus cognos catur; genus ipsuma cognosci non poterit, nisi cognoscitur ejus genus, ac porro generis hujus genus , &hujus quoque aliud ; atque ita vel res abibit in infinitum , nec Umquam quaesitam adipiscemur notitiam rei; vel consistendum erit in supremo genere aliquo, cujus ignoretur genus. Hoc si ignoretur
genus, ignorabitur quoque illud,
ac reliqua porro quae eX eo propa gata sunt; & denique res ipsa quaesita. Veniamus ad disterentiam hominis, ductam a ratione qua praemditum esse volunt. Atqui hoc ipsum tota hac nostra disputatione quaeritur, an ratione polleat homo , an ratiocinari possit, an argumentari. Incertum ergo est an haec sit ejus disserentia. Demus tamen eum pol lere ratione: soluste vero Θ at ra
93쪽
D E IMBEcILLITATEtionem quoque inesse in animalibus contendunt doctissimi Philosephi, quorum & libri exstant. Controversiam hanc dirimet nemo, nisi qui & animalia & hominem prius noverit. Reditur ergo ad quaesitum , & ignoti ab ignoto petitur notitia, ac semper in luto haesita
nisesta , quamobrem res cognosci non possint, nimirum quod fluxae sint & caducae, adeoque mutabiles, ut m eodem statu ne eer. brevissimum quidem temporis intervallum possint consistere. Quam mobrem ad significandam illam mutabilitatem corporum , perquam Commoda atque scita fluminum similitudine usi: sunt prisci Philosephi. Quemadmodum enim Vere dictum est ab Heraclito, . neminem bis in idem flumen intrasse, quod quae heri praeterfluebant aquae, jam . praeterfluunt; ac verius etiam dictum sit a Cratrio, ne semel quidem im
94쪽
MENTIs HUMANH. 4sin idem flumen intrari ; ita equus ille quo nunc veheris , quemque nosse putas, alter est ab eo quo vehebaris heri uelimo quo m0X Veli baris : singula de eo praedatum est tempus; mutatae sunt carnes, ossa, pellis, pili, per nutrimenta, pereXcrementa, per incrementa, per exhalationem ἱ per externum, Per - , internum calorem, per assiuentem aerem, per emuentes spiritus: ad-Ventantis materiae copia deperditae damnum resarciente. Quapropter
Plato, & veteres illi, quos laudat in Theaeteto , Empedoclem dico, Heraclitum, Protagoram, & Philosephos plerosque omnes, si Unum fortasse Parmenidem excipias & nobilissimos Poetas Homerum & Epicharmum; quibus clarissime assensus est I) Seneca; Om' i nia fieri dixerunt, nihil esse, ne et Mque exstare quicquam, quod certum unum aliquid vel sit, vel dici possit. Hinc sequitur, quotiescum que ad rem aliquam cognoscendam animum instituero, ante desituram esse id quod erat, quam mentem in ea defixero. apropter nihil di
95쪽
46 Dg IMaz cILLITATE cendum esse putabat Cratylus, sed . digitum tantum movebat. Quo
niam autem universialia constant ex singularibus, cum singularia continuo elabantur & essiuant, nec cognosci propterea possint, sequitur
nec universetia cognosci posse. At que haec ratio tantum potuit apud i) Au- Augustinum , ut ex ea collegerit: gust. Sinceritatem veritatis a sensbus corporis non esse exspectandam : MAristoteles sa) huic occurrere co- natus , tam futilem & inanem a
Q tribuit responsionem, Ut rem mUl-
aedis magis confirmaverit. Quin etiam
Iib. I 11. cum res omnes mutentur , me ip-ς p. s. im quoque mutari, & in dies, dc in horas , & in momenta singula necesse est. Dum loquor, alius fio;& quamvis mutatio ex recenti & propinquo non facile deprehendi-rat tur; post tempus aliquod manifes to apparet. Qui ergo ferre poterit certum aliquod de rebus judicium atque constans, qui sibi ipis non constat, tamque varius est atque mutabilis i
96쪽
tabilitas , ut ne unus quidem diu sui similis sit, infinitam esse hominum omnium inter se dissimilitudinem. & discrepantiam necesse est ; quod & jam supra a me est notatum. LX tanta ergo varietate
quaenam iudiciorum convenientia: quaenam firmitudo &constantia sententiarum exsipectanda est ' Qui se, re possum idem tibi videri , quod mihi Z atque itidem i tibi videri album , quod album mihi videturi &colorem unum & eumdem apparere nobis, quem uno albi nomine uterque appellamus t Cum igiturres hominibus vel diversiae appareant, vel seire certo non possimus an similes appareant, in tanta multitudine hominum diversa videntium , Vel ,ignorantium an eadem videan i, quisitam verum dicere praecaeteris existimabitur Z quaenam in hac dissensione ponetur vel admittetur ab omnibus certa 3c constans
97쪽
48 DE Ma Ee ILLITATEripides i), dc ex persena Eteoclis praedicavit:
νυν δι''ομοιον tuti ουΤ' ισον βροτοῖς, πλώ ονομαλις.Tοδ'εργον -κέςὶ τόδε. Nunc vero nequesimile quicquam est, neque aequale hominibus. Praeter nomen. Res vero eadem non es.
Vidit id & Protagoras, ac prointerea normam esse sibi unumquemque dixit. Ego vero ne sibi quidem normam esse quemquam posse dico, propter eam quam demonstravi hominum omnium, non cum aliis solum , sed secum etiam distia militudinem. Praeclare haec λ Pl tone tractata fiant in Theaeteto, &a Sexto sa) Empirico; quos & si legistis studiose, ut caetera veterum Philosophorum omnia , a vobis iterum , ne longior fiam , consuli
VII. Η Uc accedit praeterea, quod ita
natura connexae sunt res omnes, ita consertae, ut nulla esse vel per-
98쪽
percipi omnino possit sine altera , nec illa quoque sine alia, neC ista etiam sine alia aliqua quoad ex alia
in aliam progrediendo omnis rerum infinitas cognitione percurratur. Omnia autem scire mens humana non potest, ac proinde rem omnino nullam. Velim , puta , scire quid sit homo. IS cum comnet ex corpore & animo, & ratione sit praeditus, cognosci 1 me non potest , nisi cognoscam corporis &animi & rationis naturam. Corpus autem hominis conflatum est ex igne, aere, aqua & terra. Haec itaque mihi debent esse cognita, ut corporis humani rationem cognitam habeam. Accingo me itaque primum ad cognitionem ignis,& quid de eo senserint Philosbphi exquiro. Adeo inprimis ad Cartesium : ignis naturam ex eo non cognoscam,
nisi propositam ab eo naturae totius descriptionem calleam ; nec callere satis est : ad examen quoque Tevocanda ea est, & cum aliorum
Philo Ephorum opinionibus contendenda. Tum deinde ipsicne , an aliorum aliqua veritati consentanea
99쪽
sit, diiudicandum. Id ut recte fiat
investigandi erunt primae rerum caussae. Dixi de igne : idem ru sum dicendum de aere, tum de aqua , demum de terra. Quae cum eXploraveris, cognostenda inde erit corporis humani fabrica , stru tura partium & usus : quae singula post tot annorum disputationes &eXperimenta in magna obscuritate
Versantur , & sunt immensi studii
ac laboris. Hinc quaerendum erit, quomodo corpus humanum genitum sit : gravis enimvero & per-
plexa disquisitio de generatione, &de caussis generationis ; quid ad eam conserat pater, quid mater, unde
utrique vis illa generandi, quomodo sermetur scelus in utero, quomodo alatur , qua vi claustra haee perrumpat & soras prodeat': tum an homo sine patre, an sine matre generari possit , ut senserunt quidam. Noscendum quoque curimasculus generetur , cur semina ,
cur simus, cur crisipus, cur brevis, cur iracundus cur mulierosias, cur eda , cur Vivax. Agnosce immensitatem rerum. Utcumque ta
100쪽
men haec sciri possint, inexplicabilis rumum oritur disquisitio de animo humano, quid sit, ubi sit, quid agat, quomodo agat, quomodo C pori illigatus sit. His perceptis e 'quirendum erit quid sit Ratio, quia, nam Rationis usus , quid.per eam efficiatur, quid non. Nec id scies, nisi totam Dialecticam arripueris. Res abibit in immensum , si quis singula persequi velit ; & ante eum vita deficiet, quam vel minimam
exhauserit partem rerum, quae cognoscendae uint, ut res aliqua cognostatur. Resistendum itaque in limine, ne labor inanis sumaturi
mini Deo data est constans norma Veritatis , c*pitale hoc est adversus Dogmaticorum temeritas
ris salsisque permista sint omnia, &in utrisque dijudicandis haesitemus, ac saepe his vel illis assentiendo fati Iamur , qui tandem distingui o poterunt, nisi celeta adhibita veri-C a talis