장음표시 사용
101쪽
fiscisset iis struitutem abducatur, timent, ' 'itam seunt exules,ac seruitute /el iniquissimamseimmunt racemus igitur sortitudinem,perseritissimum ipsius munusJectantes, se animi habitum,qui efficit, it impedente morte neque multum cosidamus,
quanuis hoc natura ipsa fere per sep erit m me
diocriter extimesiamus, Pt metus rationi non olficia ac tenebras o pundani imo alacriter, si ita hone. iaspostule mortem oppetamus. Extrema autem fortitudinissent ex Jνna quidem parte Pacuitas metus, stes inconsiderata quaedam considentia,'audacia, qui animi habitus aut Istuporem quendi aut insaniam indicant;ex altera autem parte, ignauia, ac desperatimquabs habitus illorum ect,qui ,t paupertatem, et amorem, is ruitutem pugiant, sibi ipsi mortem conssiunt,quod res aerumnosa ac mo
lestus perpeti posse diffidant Haec de fortitudine:
cap. 9. Tertiam in hoc ordine ἰurtutem numerabamus,
moderatum honoris desiderium. uemadmodum enim peculiari libro odiendimus, muri caussiunt,c naturae congruentes, quamobrem honos sit expetendi; 6st a ratione ortum ducit, quae excellentem quadam prae tantiam appetit; ingeneratur autem, Juperiore libro dedarauimus,lu a petitu. auare apud eundem Xenophontem Simonides hoc poti mum insuit inter homines,et bruta animantia im
102쪽
166 DE HOMINIS FELICIT. teresse; quod homosit honoris appetens, pecudes ro non sint. Oresinusio teneamur honoris desideris,a pecudibus no multum dictamus. Contra nimia honoris auiditas ita nos aliquando a recta ratione auersos agit, mi omnia humana, ac diuina permisseamus. uuare inter haec duo extrema, quoru prismum honoris contemptio, di descientia cudum merὸ ambitio dicitur, erit interi u irtus, quam moderatum honoru desiderium,ac fiuium appenuimus; quae e ciet a/t, quantum redia ratio postmia honores appetamus,atque oblatis mediocriter iatemur. de nullo pacto, γnde non oportet, aucupam
DLForta e haec mirtus satis apte a nobis modectia appellaretur. Ab hac non forma, sedgradu quodam differt Dirtus illi, quam animi magnitudinem dicimus. tam stes ille, qui magnanimus est,precipue in expetendis honoribas cernitur Uerum cum is esse iam int Abgatur, qui excesienti, singularii mirtutest praeditus, magni et illustribus benefici' RH-pub.ufecerit,m in quibustiis honoribus aucupandis, erit occupatus;sed magnis tantum, sest ijs,qui si iris bonis deferentur, modice dele labitur; cum videat maius sit&praemium ab hominibus tribui nutam posse; hoc tamen Hye Ius animo, sob proborum inuidiam nussis honores in I pia adipi catini , ac pro benefacitis ignominiam accipiat;
103쪽
ipse tamen se non frangat, 29 consicientia bene actae συι, eximiaeque mirtutis sese satis sit ad
uersus omnem sementis fortim e I etum mu-mtus. uuare si apud hunc ne ipsi quidem honos maximum pondus habet, profecto nec principatus , nec diuitiae habebunt ; cum icta propter honorem maxime sint optabi a. Ergo, fer se
cundam , stu aduersam fortunam bellissime se
rei. Verὐm magninimi vim omnem, st9 na turam diligentius perscribere huius temporis none l. Huius autem praeclarae irtutis extrema tadentur esse siuperbia in extollendis animis, cum omnes prae notis contemnimus,'magnos nobis deberi honores arbitramur, cum debeatur nullus,
aut exiguus , os des cientia in contemnendis honoribus, vel potius demisso quaedam, atque insera- Alio animi ; M honores cum mereatur, ijstamense esse indignum exi timet. Supere t minus illa, quam lenitatem, mansuetudinem nominari posse dicebamus. Ea inter iracundiam, siue excan scentiam malis, Vst lentitudinem, si hoe cabulum satis placet, tanquam extrema collocatur. ui rasim iracundus est,s quibus propter quas causas iras non debet,in ehementius, ου citius,qua debet, irascitur.Lentus aute homo,quasi sensu careat, ita iniuriam quantumuis insignem
104쪽
DE HOMIN. FELICIT. sibi inferri permittit, nec mi quo tempore, quo- loco oportebat, uocense quamobrem nam facillia me serendo iniuriam,aliam multa quod mam ij, non ingenui hominis est. Asansuetus autem,ac unis ab omni animi tumultu liber i ratis,atque hone Ias praecipiet, oe quantum patientur leges, ita, sest his de causis, et tandus irascetur, semper tamen ad enoscendas iniurias, quam ad mlasiendas propensior.
. io Expositu mirtutis ue illis, aspectionibus potissimum moderandis cernebatur, equitur,dit illas etiae ovamus qVas ex rebus externis quodammodo
spectari, ' in communione esse positas diximus. IVas autem di Iribuendi ratio cu ilia, quae ab alijs afferuntur, nucto pacti mihi probantur' ec tenemtur, t ali e sint em modi, mi illis sine fagitio, scelere carere non possimus, qualis Di iustitia, aliae autem potius in euitanda turpitudine cosii fant, quales sunt liberabias, si T con lans meritatis IIudium, alij quidam tabcus, de quibuspo lea agemus. INemo enim sordidum,aut arrogantem scele Ilos nominabit, sed in illis turpitudinem tantum quandam notabit. Vt: quis autem intu te agit et Te agit. gamus igitur primum de is litis,tanqui de maxima, maximeque nece saria Pirtute deinde de r Durs. Ceterum animaduertendum es, alam esse
105쪽
LIBER s E C v N D vs. iactitiam, mi ita dixerim , generalem, quae omne
alias /virtutes contInet, altam autem, quae certam
piandam sibi subiectam habet materiem, N ab
alijs ct artatibus distinctam. I a,psam teneralem dicimus,in eo considi,t, i pareatur legibus; de qu srepr.eclar lato in Critone. Leges autem si a bonis rudentibus uiris latae sim et ri fortis muncribus fungi imperant, ut non deserere locum,aη.
ordinem In acie, neque arma abistere; temperantis, i mirginem non Ditiare, matronae Euprum no inferre; m lenis,ac mansueti, Ut neminem everberare, neque ciuiuam maledicere; itemque in caeteris virtutibus,ac mitiys partim imbendo,paritim etaudo. Eirgo qui legibus paret, omnes virtutes colet; quare cum tu titia illa generalis nihil aliud fit, qua obseruantia legum, profectὸ tota ipsa, atque integra virtus censeri potest,hac tantum ratione diserens, quod cum mirtutem dicimus, Gus animi perfectionem spectamus,atque optimum quendam habitu; at cum irimus is titiam, de aliorum etiam bono cogitamus,quod ab hac tu titia procuratur Tuetur eurciuile ocietatem,cum leges tuetur,in quibus rerii publicarum salus es possit a. verum hac generali, communique is titia in praesenti omisse,an virtus eri integri Virtutis pars,quam proprie tu bitiam di
106쪽
ito DE HOMINIS FELICIT. bus cum Piuit, considens. Ea autem Pel in pecu nia cernitur Cyel in honore , melabse in rebus, quae ijs,qui elusidem Regre communione coruum sunt,
bidentur esse communes,et in quibus secunda, Peladuersa fortuna locum habet.Huius virtutis Pim intellaes,si ipsius nomen consideres. Dicitur enim iustitia quasi ius tenens seruans. Ius autem
aequabias quaedam edi, ex communi quodam hominum sermone persticitur. Iure enim illum pira Eli dicimus, qui poenam facinori suo patrem accri titure etiam isium aerue iri Istatua usi donatum, cuius irtuti hic honos aequari quodammodo iis
detur. Uersiatur autem hoc ius tum inae tributione rerum, 'sas diximus, tum in emendatione,
si quid non re te inter homines contrastum e T. Contractuum autem tamur hoc erbo, qua id commodiore non licet) alij bponte, ac Ῥοluntate nota, ab nobis inivitis siunt. Sponte iant exempli causa hi, Mnditis,emptio, mutuum, ideiusso, commodatum, depositum,locatio, des conductbo. Dicuntur Peros onte feri, quia horum contradsuu principium no ira sponte in lituitur. Eorum amrem, qui nobis inultu sunt, alij sunt clandectini,)t surrum, adulterium, en tium,simi alieni deci ptis,aut corruptio, caedes dolo commissa, falpum t stimonium; a j sunt Dolenti, t Hrbera γimul
107쪽
LIBER SECUNDUS. ara mors,rapina, debilitatio corporis, maledicentia, contumelia Nam etsi qui iniuria acit, onte facit,
caeteroqui non esset iniuri tamen qui patitur, imuitus omnino patitur; idcircoque nobis inuitis fieri icti contriatus dicuntur. Ion est autem prorsis e dem iuris illius, quod in distributione cernitur, streisituri quod in emendatione, tis,et ita dixerim, proportis. Ius enim quod in dilibutione mersi
tur, dignitatem, , meritapersonarum ste lator quanto benefarita chillis hunt iacis benefacilis
maiora,tanto e chilli,quam Aiaci maiora, atque
ampliora premia tribuantur. Dum in hoc iure aequalitas ect non seruare aequalidatem, nspersenae, quibus dictribuitur aliqui sint d/irtute, . meritis pares. In hoc enim aequalitas huius iuris consimi, i hominis merito,quam maxim eripotest, praemium restondeat,ac parsit. Ius autem, quod
in contractibiιs Persatur,alio pacto tuetur aequalitatem. Non enim in eo dignitas personarum exinpenditur,nec refert detrum Pir bonus malum fraudarit , an malus bonum, neque mirum mir b nus, an malus adusterium seceris,sed tantum iniuriae magnitudo consideratur, quam aequali δε- m, stest multa ius e i compensari. Dicitur a
tem damnum pati, non modo, qui pecunia, qui bonis mutatus eri , sed etiam qui percutitur 3
108쪽
ri , DE HO MI NIs F E LICI T cuius orsuprum iusti tur: similiter lucrum facere in etiam dicitur non enim semper pro ijs nomnibus abundamus ) qui percutit, qui stuprum im
ser qu)d pulpando quasi domini partes ibi mendia
care mitiatur, luprum inserendo amorem et oris
erga Virum sevum, qui quidem amor est ex rebus maxime expetendas,ab illo in Ae transsierati quo nomine adulterium esse Piris odio Fimum Hi m apud Lenophontem asserebat. Ius igitur in hoc con Astet, ut ab eo, qui quae tum fecit aliquid auferemi, damnum alterius resarciamus. mire autem disierimus in distribuendo quidem,si aequabbus,et pari irtute praeditis non aequaba,aut non pari virtute hominibus .equalia premia tribuamus,inon nin si aut parum, aut nimium tribuamus, quae emtrema illius partis iustitis erunt,q in distribuendo cerniturun emendauilo autem bimam aut si minor multa sit, quam lucrum factum 'Itulet; qua item erunt extrema alterius partis tu litia. Intes mus autem HIIum esse illum,qui non modo interritos, sed inter se, 6, alios,redia proportione disi Lbuat, quae simi di tribuenda,iusque seruet in ipsi:
cum a se contrahens, stes inter contrahentes iudex, aut arbiter electus. Iu titia ibitur duplici ratione in mediocritate considii tὐm quia odio, amor irae, set cordiae, atque aliis affectionibui ita moderatur, t
109쪽
t ab i is auferri hominem nonsinat ab huiusmodi enim fere perturbationibus ducti a iure disic dimus mm quod in ipso iure aequalitas qu.em ldam existit, inter nimium, parum interiecta intermedia. Extrema autem ambo, ide;l nimium, stre parum, nico iniustitiae nomine continentur.
INJ autem ρrohibet in eadem re n o modo iniusta
rite,sed etiam alterius )iny crimine nos esse accusandos quemadmodum nuprum matronae inferentes,
intemperantes, iniussi sumus. Dictinguum i tur autem ratione quadam haec Nitia. Peam sis e Bles, i libido non coercetur, intemperantiam dices esse; in, t nimium nobis arrogamus, δ' alteri da-l mnum inferimus, inuicti m. Ita etia per epe ritia, alia Nilia cum iniustitia cohunduntur ,sed cogitatione secerni queunt. Hoc igitur pacto sit adimbrata iactitia. r equitas autem nihil aliud H, quatium Deitimi correctio, st9 emendatio. Cuius rei illud e i in carsa, quod lex omnis generalis H,iacira quoquod plurimum selet euenire,tanquam perpetuum, 'si generale sumere cogitur;quanuis in hoc se peccare legislator inteligat; nec propterea minus recta lex est. 'Non enim culpa in lege H,neque in eo, qui legem tulit, sied in natura rerum. es enim,
quae sub actionem cadunt, di mutabiles,m in L α quodammodo sunt. Cum igitur lege generaliter
110쪽
DE HOMINIS FELICIT loquuta, aliquid euenit possea praeter genus iliad niuersum; tunc par en, mbi pretermisit aliquid lator legis, cum illud praescire non posset, id quod omissum ect,pupplere, corrigere necessarium tra speccatum; quemadmodum et titor legis i adesset,corrigeret.Hoc autem aequitatis ea; quare aequistas erit iuriitia non tamen ius legitimum 29 srLptum adamussim struans, edpotius non scriptum, quod aequum bonumselemus appellare. ε .H. Iuctitiam diximus maximam esse,praeflantis inamq Pirtutem,cum ea sine sinere carere non possumus. Omnes enim iniucti scelenibunt. Sunt aurem aliae 3 dam Pirtutes,quibus opposita itia nos ori d turpitudinis cuiusdam notam inurunt; inter quas principem locum obtinet liberabitab, quae mediocriti q dam eH in 'pecuniarum: nam diuitia, cum in bonis millibus numeretur,ad 'sum semper uni conferendae. Usus autem pecuniarum
duplex ell,sumptus, , donatio; quamuis persipe
Eoteles donationis nomine etiamsumptum comprehendat, quem nos more ninro imitari non recusabimus. Liberalis igitur miri eri, nemiis causa quibus oporret δ' quantum, ' quo tempore oportet, rebquis etiam si qi sun honeniformulis seruatis, nongrauatoaut potius bbenter iucun