Flaminii Nobilii ... De hominis felicitate libri tres. Ad Pium quartum pontificem maximum. De vera, & falsa voluptate libri duo. De honore liber unus. ..

81쪽

84 HOMINIS FELICIT. EA, t istas seu ipere psimus, more, o conssetudine ingenerari, confirmari. Praeterea naturales acultates non exsunctionsbus munerum illis facul

tatibus congruentibus acquiruntur; non enim eo,

quod idimus, ' audiuimus, idendi, ον audiendisacultate, ac bensum adepti sitimus; sed ista.

facultates a natura accipientes continuo ipsis iis mur,illarumque o ciasne tu inIlitutione conmmodi si e prae tamus. eis Dirtutes consequimur, irtutis prius Functi muneribus. Suum enim in cuique tribuendo, nulgi iniuriam inferendo iussiti dolores tolerando, periculis ste exponendo fortitudinem, bbidinem coercendo, modeste,achbr te ruuendo temperantiam adipiscimur. CAtque omninὸ actionum in . Utramque partem magna mis DLNam ex bonis a bombus mirtutes, ex malis 3itia oriuntur. Vuod in caeteris sit artibus. Arigam queadmodum bene, ornate dicendo artem oratoriam nobis comparamus, sic peruerse,inaeptri, dicendo illud nos consequi. L. Crassus dicebat, CDt maepte semper, acperuerse dicamus. Eadem igitur ,rtissiratio est. Bene enc et male agendo in js rebus, quae

ab hominibus inter se cotrahi selent, tulit,Jel iniuntiemciuntur; Et oblatas Poluptates sine Plia cnctatione,at , ardenterprosequedo, aut repudiado temperates iamreperates. Ergo, no erbo diciquales

82쪽

actiones praecesserui, tales istum, et Pitiora habitus sequuntuF. Mabrem Perissime ci Platone, et Ari Esepe dictum est,in pueroru institutione plurimsi esse elaborandum, et hoc eorse, qui leges ferunt,praecipuuesse munus, t ciues in bonu, et irtuti consentaneua bonibus exercendo ad irtutem eos perducant.

eq.;- vidimus si natura no esse nobis insitas irtutes, sed co uetudine acquiri uare nee facultates, nec asseditiones mincupabimus nam haec, t superiore hiro diximus, ἀ natura nobis tributasunt)sed habitus esse atuemus qui quidem habitus conseuetudine comparantur habitus ante facultatis appetentis Habitu nunc Inte Purus cosei nationem quadam ipsius appetitus, qua flabilite prompte, iucunde eiusdem neras aritiones obeat;quea odsi temperantia est habitus quidam 'petitus, quomii a praeditus, stabiliter, expedite, libeter repudiat Poluptates similiter inteperdita habitus est, quonia ab ea confirmatus appetitus sirme,pr t e,cu Poluptate sequitur Poluptates.

Nec ero ep quod mireris, ensem adsuu Dcia praesiandu habitu no egere, petitu egere V ensurita pendet a re obi la, i is ecte illius formatus,noposset no setire.At appetitus,quea Musuperiore libro oriendimus, rationi obedire, et repregnare aeg potest. uare ne repugnet,sed libentissim equatur, quocuque ratio ipsum ducit, ii tum habitus adsit oportet.

83쪽

M DE HOMIN. FELICIT. Ex tribus habitus coditionibus,quas recessimus, yt Scet per illuconflanter, pedite,iucunde agatur,

facile adtiones,quae habitu praeeut,ab illis quamusitur, dictinguetur. m priores sine quada animisermitate, non prompte, non multum etiam Ebenter

obeuntur, idcircoque imperfecta sunt; pocteriores autem illis praeditae conditionibus, uni perfecta, , a soluω.. Non sit autem ex amica a bone hasitussetis enim copuetudiae acquirutur, no statim sunt sed ex multis; ita lipaulatim appetitus conform tuni quemadmodum plures e tecto cadentes guttae ad cauandum lapidem requiruntur. Nec dubites, quomodo ex actionibus,tuas esse imperfectasposse, mus,perfectus mirtutis habiti post comparari. Nam praecaeptoris, T parentis menspraesto adess, quae per has imperfectins actiones,cum ipse satis persecta si potest perficere, recte conformare appetiatum,aut etiam, si quis multum ingenio male perse conformare, ac perficere suummet appetitum poterit. Non enim perfectio appetitus, ideri miratus imperferilis adtionibus, sed perfectae rationi acesta referri debebit. Vuod si qu. eras, ecquid cause sit, cur ignis, mi deosum feratur, assu Gri non possit, appetitus autem Parim habeat pensiones, tui ad res plane contrarias possit assius

riuilud esse in causa restondebo,riad ignis a forma

84쪽

LIBER SECUNDUS.t Iba certum habuit lactinctum,atque impetum; qui forma incolumi tosii nequit; at appetitus non habet propriam quandampropensionem; sed illam a bo . , aut mala ratione accipit. Fortasse etiam,sicut Planetarum globi, gh si peculiarem qisendam h Lant motum , tamen a Belgistro orbe tanquam ab . altera commvn multoque per boneforma, longe

diuerso,nec tamen repugnante natura, oluuntur

motu; sic appetitus noster, quanuis naturaliter ad ea,quae sensui amica sunt, propendeat, tamen ά ritione tanquam a superiore forma longe aliter, quam sensiussu adeat, moueripote i. Hoc inter Planeta

rumglobos, si Z nostrum appetitum interest, quod illi libentistimes persupremum globum sequumtur; noster autem appetitus quoniam multo prius existis,quM ratio expergificatum idcirco tanto tires sumit, ut rationi iam exori principatumquesbi mendicanti repugnare dedi audeat, oespositi Guare paulatim,' obedire elit, e I assuefaciem dus 3 bono quodam habitu,ide h)irtute consim mandus, est confirmandus; quod in Planetarum globis opus non suis. Hinc sit, t irim ipsius appetitus redie appellari posis, filium quoddam rationis in appetitu impressumsedita alte impressum ob frequentes a bones, Pix tolgi positi. Verum

haec Abigentisi a me in alijs huius philosophiae pam

85쪽

uertamur.

s. Statuimus Pirtutem ex bonis aAbon ibus comparari: nunc quae sint idia bonae actiones, i declaramdum. uua in re iniussussit, qui rudiore quadam,m pinguiore oratione non sit coutentus iaccuratam, subtilem postule cum res subiecta non pollulet, ac potius non ferat.Subie lae enimnobu in praesentia junt res humanae suapte natura mutabiles,atque incertos exitus habentes. Vac igitur quasiconditione lectoribus posita, Ut populari, probabili orationis genere contenti sint,ad no Dum pesum nos reuoce mus rtutes morales fere ab eo, quod nimium H, expelli, O, corrumpi bolent; quod etiam in iribus corporis, aletudine suo innit. Claris enim, pers civi exemptu, Vtat inquit histoteles, ad ea, quae in obscuro latent, in lucem proferenda, declaraudaque,tanquam te tibus tendum e L I Lam cina multis,immoderatisi exercitationibus, , si paucis,ac remissioribus minuuntur,frangunturq. ires. Item poculenta, cis' esculenta .eque copiosius,ac par cius praebita dialetudinem osseudunt. Eodem modo in his 'Dirtutibus, quas morales dicimus,se res M. .eLFugere omnia, extimescere,et seu mobilibus, mi inquit ille, eris inhorruit eis uentus sis, sim irides

86쪽

LIBER SECUNDUS. , des rubum Dimouere lacer corde, et genibus tremere, Militer autem ad omnia pericula praecipitem ruere Fortitudini mirabiliter o scit . tem si omnes Poluptates,pnesertim q- a rectu tritam spertinent, amplexeru, illarum nullam modum statuas, aut si tanqua truncus, di stipes quidem esses, ab omnibus abhorreas, omnes respuas,ac ne sentias quidem, nullo parito temperanti e nomine eris laudadus. Omnino,)t moderara exercitationes, moderatus cibus, polim bonam , valetudinem e ciunt, augent, tuentur; sta mediocritas qu edam in asili nibus, nrtutesparit, est conseruat. Fortitudinem

consequemur,si quando, quatenus siest quomodo oportet,sidamus, atq, si quando, sust quatenus, stuquomodo oportet, metuamus. Vuod de in Una evirature d filum tra usseratur etiam ad reliquas. Noudebent autem, it etiam possint, lane funditus tolli

a b ctiones ex animis vostris. Exacuunt enim tamquam cotes et irtutem, in ira fortitudinem, benevolentia erga homines iustitiam,staequitatem. Sed ne ossunt. Nam nou sequitur; minuuntur asseribones: ergo,cum non sint inmite, enitus aliquaudo tolgentur; quemadmodum etiam non sequitur illud CPotest aquae strigus minui, calor ignis ergo aliquando prosus tollentur. Dum enim aqua,aut ignis erit,ab illa prosusfrigus, ab hoc calor remoti Gr

87쪽

DE HOMINIS FELICIT.ri non potest. Ita donec siensius in homine erit erit autem quandiis in terris manebit potest quidem Cirus propensio quasi frenari, cohiberi, funditus

extirpari non poteRLicet clamen quantum etat Stoici; ego tamen de hac sententia, quam etiam Theologis nosiris probari dideo, no decedam. Otem de hac mediocritate paulo po i ille nitus agemus. Diximus, si in assectionibus,m humanis a bonibus modus quidam adhibeatur, eo quod nimium, meo quod parum e heuitat 'paulatim irtutis habitum comparari.Comparato autem habitu facilius deinde in ausiactionibus, 22 aftionibus augeri in dum ; quemadmodum etiam multis perferendis liboribus robur comparaturiquo comparato, Miapaulo facilius, quam antea ac libentius multigrauessia ressub tinentur. Vuamctram oc fere maximum e i contra It habitus indicium libenter, atque cum moluptatesunctiones illi habithi congruentes ob ea; itur. Ex his, ni algo proximum dii tutis moralis genus elis inuentum. Nam cum in appeti-

tu, t superiore libro de garauimus, is ipsa facultas, qua si re mole fa in fugam conisti, si iucunda adprosequendiim incitari possumus,st etiam albedtio,id-

fpraesens tam commotio, , concitatio; reperiatur

etiam nescio quid a more, stycopuetudine impressum in ipsa facultate,quo in eandem essectionem. At

88쪽

LIBER SECUNDUS.

.utonia oblata occasione semper, atque expedite prorumpat; hoc autem habitum dicimus; pro si Drtus habitus quidam erit Nam ne . ex acustate, mpropensione, quam ad irascendum habemus, aut ad Letandum,nes expraestente ira, titia aut lauda

quod patratu ira camur,aut patriae bonis letemur, qui qua nobis isto erte bed tantiu quod aut uehemetiores, aut remissiores simus at ex Pirtutibus Ludammer Pirtutes nes infaculiata nes ι affectionse numero erant repone L. iraeterea facultates, et affectiones; nobis insunt a natura, isuperius dirimus: irtutes, et uitia no insut a natura; ergo aut facultates, aut a feritiones esse profecitὸ non possunt. Teritat, is sint habitus. uare habitus tanqua γ, tutis genus a nobis Hatuetur. Uerum nonsatis ectita dicere,)irtutem habitum esse quinimo in eo maxime elaborandu est, i qualusit habitus,inlesie

mus.

e .v. virtus igitur, si iniuerse hoc nomen accipimtur, i huiusmod it bene assedTum reddat id, cuius ea Pirtus, , ad bene suo munere fungendum aptum, atque idoneum; quemadmodum mirtutem oculi dicimus illam, qua oculus bene habet, b

neque sita cernendi of cium praestat. go sua etiam irtute appetitus hoc adipiscetur, t optime si h e II ii

89쪽

DE HOMINIS FELICIT. beat sitque adsitium munus explendum aptissimus. Optime autem tunc se habere censendus e tritiando rationi rectie obtemperati quemadmodum etiam corpus in optimo suae natura statu colocatur, quando animae imperata pro Oime facit. Obtemperambit autem re tae rationi appetitus,cum non )ehemetes nimia,aut remissas habebit asseritione ed que- admodum superius diximus, moderatas. uare mediocritas haec asse bonum merissima erit, i, marima facultatis appetentis mistus.Id etiam in artibus

cernitur, t ea opera, quae scite, et allabi e Iacta et e significare molumus,hac potis imum oratione commendare soleamus,nihil illis nec detrahi, neque a idi posse; quasi nimium, parum omnem artis mse Iionem labes let, construet autem medio Itas. uanuis autem affectiones suapte natura quantiatatu expertes,et indiuiduae sint; tamen propensio ipsis facultatis appetentis habet gradus quosdam γt magis contenta, aut remissior se positi, sest emitores, aut remisiores parere affectiones quemadmodum propensionem ad inferiorem locum, stes mat rem, Ut in plumbo, minorem, i in ligno,ponere

solemus. Idem de calore, frigore, stes multis a se qualitatibus dici potess. Sic igitur propensio appetitus, di motio ipsa,ident, ecbo, di me mentior esse Ilatuitur, si remisio et moderata; qualis iam

90쪽

LIBER SECUNDUS. Ia ess,quae regitur a Pirtute aquam a forma fumdum si ratione impressa. Verum haec mediocritas non es ita accipienda, D prout Pisidas color ex candidi nigri mistione oritur, ita mistus ex Piti', quae extremasunt,composita intesilassur, Id enim plane esset absurdum ;sei prout tepidum inter summe frigidum summe calidum esse medium discimus i quoniam ab et o distedit, ad alterum non peruem sed medio quodam confinit loco Se ita se res

habet in mirtute, Pt ab Muno extremo recedat Iectamen ad alterum accedat. I seque etiam ita dira tutem esse mediocritatem ponimus, et si moderata

quaedam a se bo iam enim non inter a fecitiones, sed inter habitus esse connumerandam olim imus se potius sit forma quaedam, mi diximus, si rati ne per consuetudinem in appetitu impresse, ex qua moderata semper, o, rationi oleientes asse bones emergant. Τx quo nihil mirum s Jurtutem conse qui dissicillimum si cum in medio considiat, a quo medio multis modupossemus aberrare; quemadmodum scopum ferimus dispicisiime i factissime autem, Asupra et insera, et dextrorsum, Asini Iro sum. verum hanc Pirtutis consequendae di cultatem, quae necessari) ob Pirtutis ipsius naturam contingit , eo bono, mi Tlato dicebat, natura compensat; quod qui adipiscitur mirtutem, omnes