Flaminii Nobilii ... De hominis felicitate libri tres. Ad Pium quartum pontificem maximum. De vera, & falsa voluptate libri duo. De honore liber unus. ..

161쪽

LIBER TERTIUS.

rums diuersitate mariari formulari, illas, quibus

omnem Pim mirtutis definiuimus, it in omni re, cui, quomodo,quatenus aliqui eri deberet, obse Oremus irridebunt. Ut enim medicus ille parum

ab imperito,ati idiota disserroideatur, qui bonam

te Paletudinem conseruaturum asserat, si qualibus cibis expedit, stes quando expedit, taras, neque prae - terea addat alia ; ita nos ridiculi iudicabimur, qui in irtutis natura declaranda formulas illas cuiuis e populo notas asseramus; quibus autem modu illaeseruentur quod o non facitu facillimum ita mulso necessarium erat non octendamus. ui igitur nos reprehendant per multo orsitantum ab eis, tmetuam, it potius sterem. Cupio quidem certe. pudens enim sim i meliore conditione, qua A tanoteles, cui idem Pilio datum H, esse postulem. Facile autem ille suamet meam,qui illum sequor, causam defendit. Concedit enim nimium Miserse dici i ite tantum conditiones asserantur. Uerum duo imprimis praecepta ponit, quae si feruentur, rux feri poterit, t erremus inquam,atque a recta defectamus Na. Primum H, t partem iliam animae nostrae,' ratione caret,ita cohibeamus, i rationis Pix es expertem sentiamus,quii rationistem' per obediat, dictioque audiens sit. Idsi consuetudine, praeclaras institutione qua quidem ipsi magna ex

162쪽

DE.HOMINIS FELICIT. parte ducet,assequemum facile mens nuta a sensibis cupiditateque caligine interposita, quid in Imaquaque re perum,boni quesit, dis iciet,insque, hon Ei formulas seruabit. Alterum praeceptum ex t ea sequamursemper, quae Di Deum colere,atque con templari Paleamns,eficiunt; fugiamus autem illa, quae a Dei contemplatione, 6, cultu nos auertunt. O divine eAractoteles,quo quantaque tua sent emga humanum genus merita. Tu semper tui similis es:Tu eadem prae tantis ingeni, di rerum naturam indadans omnibus semper et Hlijs assequeris, ac

itam, moreri, hominum optimispraeceptisformas: Tu animos noEros praeparas ad et eram religi

nem. uamobrem non iniuria sapientisimos homines dixisse crediderim te idcirco ante sevi icti sim

uatoris no Ira aduentum de caelo esse delapsum, mismultis erorribtis, qui in animis hominum plane hae urant, expulsis, ad meras postea illius Poces nomobseurdeficeremus. Duobus quidem praeceptis illis,

quae modo commemoraui, et i reliqua omittam,nihil tatuo reperiri posse magis salutare ; i questim

iis non dubito, quin auream et bique mediocrit tem , omnesque honem formulas commodisi e tueamur. Caeterum multa alia ad hanc rem ficientia praecepta siummus illi Mir tradit, quae omnia

alijs fortasse libris cumulatius tractabuntur.

163쪽

autem sussaepti operis ratio satis excusat.Vrtutu ensnatura eatenus adumbras et quasi informasses ti uitti quatenus felicitatis materie csituere necesse habebamus ' Preliqua,qisae proposivimus,persequamur. βuo quide loco no tam mehercle Ddetur adhibenda diligentia, qua Ῥota scienda. Agendum est

enim de hac natura mentis no Ir quod ea ignorata nec fel citatis etiam, qtM in contemplatione consi lit, quod haec mentis perfectio est, naturam ten re queamus. In qua tractatione non modo Peritatem ipsam intueri disicillimum edi; sed etiam quae cui que ex primari' philosephis, parique autor talepraeditis sententia fuerit, dismare, fere nefas: ita sibi ipsi parum identur con lare,nec satis quid potissimum sequerentur, exploratum habuise. Ten

labimus tamen. Egressis en semel extra mod sines,non est amplius receptui locus. Uerum, pri quam idia conemur attingere, ea, quae de ciuili selisitate adhuc dici debent, unt in num colhgem da, mutaetexplicandae quae bones. His enim,' faciliora sun absolutis, animo magis amo, ac soluto,in ea, qt maiore egent opera, incumbemus. Febritas ciuilis, i primo,etsecuri bb.diximus,prae cipue in prudentia comiti.Prudentia aut e tum inse se ad omne Mirtutis munus inlctruenda,lum in regenda famiba, tum in rep. egregie adminictranda

164쪽

DE HOMINIS FELICIT cernitur. Nec profecto, mi Plato dicebat, meἴior illa det beratio e liqua ει desurinfiitutione suscipitur. Vir aute3 sibi febritatem comparare Hudet,

tutatis. Tartes Pero ad totum, quemadmodum saepe nos docuit e rictoteles, tanqu- materies ad

formam referuntur; fes quanqui propria a uaforma sint praediω illa tamen forma a totius somma pendet, illiusque casa fuit procreatamon enimalia de causea manus, ocuripedes siuam formam p cubarem habuerunt,qu mi iniuersum animal bene se haberet. Ergo si vir illi, qui in tu hominum ibi diuendum duxi ac sociabile, ciuileg anis

malappellarigaude continuo pars q dam ciuitatis evadat, et i certe euadit, partes autem ad totum referuntur. Profecto praecipuum illius munus,ais ossicium erit Reipid. curam,procurationem ustipere, ac pro ea custodienda, ais ornanda libenter omnes labores ferre,omnia pericula adire, mortem ipsam non expauescere. Ex quo Pere Aristoteles μptimo Tobtic'obseruauit ornatissimos iros etsua,

stes patrum memoria duo potis imum genera proponere sibi solitos esse,philosophicum,si in semdine,politicum, si in hominum comimitate sibi esse minuendum iudicauissent. Homini igitur ciuibpropria mirtus, di famisiae suae boni mores tu peri ipsius uommim ille, qui hanc

Vere pars est cis

165쪽

situm ob iliam quoque causam siunt expetendi, tZeip uae plurimum prosit. uuare ciuilis hominis felicitas a ciuitatis suae fucitate magna exparte pende non parum etiam a felicitate suorum,id ea

cognatorum, amicorum. Nam inter cognam res,et inter amicos,illhic ob naturae coniunctionem,

hic propter similitudine morum, naturalis quidem amor H, It alter alterius bonis Lletur malis endatur,tanquam seis. uuamobrem iure optimo M. Tullius Perius, 29grauius si eluxisse patria a rmaba quam Plu niuam mater nicum silium Merito etiam Chremes apud Terentium haec imprimis seliniae bona comemorabat, miserum' quem minus credere e T '

id reliqui est,quin habeat quae quidem in homine dicuntur bona 'Tarentes,patriam in Amen, a cos genus, cognatos, diuitias. uanqu- de hocpo Iremo bonos loco Pidebimus. vix igitur seu aut ne diis quidem censeri queat ille, qui t est apud alium pontam malae bonum.

Finibus extorris,complexu avulsus Iuli Auxilium imploret, videatque indigna sirorum

Funera. HI fulto etiam minus felix erit, si improbos mores rideat semibae, aut patriae siuae. Ex

166쪽

118 DE HOMINIS FELICIT. miae qui erile, lamenta. Ponamus igitur ab optimo ciuilis hominis Iliam despropriam,amicorum , et suoru ciuiu excellentem requiri istutem.Requiri etiam corporis bona, non quidem reip. cuius improprie corpus esse dicimus se ut, stes eom, quos amatiam ciuilis homo quum non sola vivat ment ex animo, corpore con titutus integigitur, idcircos etsi multo pluris animu ,γ lilius bona aestimet, qua corpus, m corporis bona, tamen neque haec etiam

reisit, aut aspernatur; quinimo ον per se expetit, prout primo libro diximus eluti Nirtutis ommmenta, quemadmodum de pulchritudine dicimus.

Gratior,& pulchro veniens in corpore virtus.

Et postremo tanquam ad eiusdem mirtutis omne licium prael iandum accommodata, planeque --

cessaria. I Zam qui si is lateribus non erit, uὶ dissentientis ebis unpetum longa, ehementii oratione retardare,qui populum a Ditise reuocare,ad Nimtutem acriter cohortari poterit ' aut item toto corpore erit imbecillo,quomodo remis si mu ad ludia disicrimen besii armis tuebitur Ergo bona alitudo; et robur tu in nobis ipsis, tim in js,quos diligimus, persee, T ob causassium expetenda. Euo loco illud animaduertatur non se ciuilem hominem a nobis tanqujsolutam,et simplicem quanda memtem considerari. Is enim assidue Nirtutum,quae ad

167쪽

mores pertine muneribus fungi debet;quaequide irtutes in affectionibus, assectiones autem in corpore taesunt,mi ab iulius temperamento plurimum pendent.Euocirca istud proprium,pecubareque es mentis nostrae,ae duplicem Nitam habea alteram in sieipse,alteram corpori coeuntitam. Si persespectetur, in Dei cognitione,prout idebimus, conquiescit, di oratur interior homo; sim coniuncta corpori, noni a fla, sed na cum corpore naturam n iram constituit; quare trisso bona per se si de steriore

homine loquamur a nobis optantur. Vuaqua enim extremo Eudemiorum libro asperat Aristoteles ita se corpus ad animum habere, i seruum ad herum, atque instrumentum ad artifice rursusque corpus

animae congenitum intumentum evoce ita tamenos sigitis sententiam interpretemur, mi corpus animi quidem intumentum, hominis autem pamtem esse intelligamus, quiborem tamen , atque ignobiborem partem. Ex quo ab eodem siummo praecaeptore in Politicis dicitur animantis magis esu partem animam, quam corpus. verum de hac re dabitur etiam inferius dicendi locus. I une

bona externa expendamus, quae abo nomine Fomtune bona selere appellari primo Gro diximus, quod illorum sine dubio domina esse Fortuna, DLdeatur; quales perstime Iuni diuisite,'opes.

168쪽

DE HOMIN. FELICIT.

Has quidem primo etiam libro natuimus nullo picto esse per se expetendas , sed propter comoditates, quibus di ter,opulentii abundant, ad illum praecipue Uum, t bberalitatis,ac beneficentiae muneribus fungi posemus, t vos, familiamque notam istutibus,ac disii inis ex ornemus, i Reipsimus

adiumento, ornamento. butimur autem pera

sepe aut ad immodicab moluptates comparandas, aut ad FU .Hatum conue gendum. Quamobremit lectes, quibus induimur, nos non calfacerent,

nisi a no in corporis calore ipse prius calfacta esset; sc diuitie nobis ornamento,ac bono esse no possunt, nisi nos prius illas ornemus, ἔν quasi bonas reddamus, ex praeseripto irtutis itentes. I Son erunt igitur opes, stu diuitiae partibus felicitatis annum randesed tanquam insumenta mirtutis requirentur. Eadem fere ratio nobilitatis ea, quae maxime ornat mirtutem, minus inuidiae reddit expositam, multas que Asiost praeclaras occasiones aebasese octendendae,acpatefaciendae. Eadem etiam hon rum,acpotectatum ratio. Haec enim minime per se expeti debent, caeterism tanquam notae mirtutisteriimonia, ' benegerendae Rei occasiones. Vonoris autem iocabulum quemadmodum t

''gὸ acci solet,accipimus,mab iratus sincet,atquc dignitates significantes Nam side hominum am

169쪽

LIBER TERTIVL

re, charitate intelligamus, quam vere honorem spe ari Plutarchus dixit, profecto aliter saluere debemus. Haec enim per se ipsa in summopere empetenda ; βuod hinc patere potest. -nimus emperat per se bona corporis, quoniam corpori natura coniunctus est. sta homo hominum beneuolentiam, pietatemque per se expetere, plurimumque facere debet,quoniam naturalis quaedam cognatio, coniunctioque inter omnes homines intercedit,intque ex inlis quasi membris, tauquam um humanitatis corpus efficitur. Hx quo rictoteles amari per se esse optabile dicebat. Maior adhuc naturae coniumctio est inter ciues,inter amicos,inter propinquos,im ter parentes, Osibor. uare glorum felicitas nostrae felicitatis pars eli,nec ne exigua; illorumque calamitates nostrae etiam simi quodammodo crimmitates. Hinc non iniuria M. Tuibus in partiti nibus orator', quas iam sinex consscripsit, charis

tem, amorem bonis externis non adnumerauit,

sed quasi quandam materiem subiectam honectati

posivi, bonum internum statuere et sus M. Omnino enim si consideremus quemadmodum

etiam primo libro diximus, communem tanquam humanitatem corporis inius ex omnibus hominibus confiitu hanc hominum, inter se beneuolentia,

ct charitate internum quoddam bonum V prae

170쪽

tε, DE HOMINIS FELICIT. se expetendum iudicabimus. Requiruntur aute adno iram felicitatem parentum borumque irtus, ac dignitas, et propinquoruma finium, amicorum, clientsi copia, etiam propter illam causam, V mai resimus autoritate in rep.quam quidem autoritate magni ponderis esse ad Remp.quiete, tranquinque admini Dandam nemo dubitat. huc de ulgarigenere amicitiae loquuti sumus. Hi autem altera

erasiniae amicitiae species, de qua secundo libro nonnula diximusquae nihil aliud ent, quam summus quidam, tempore que, si Xconfisetudine confirmatus

amor mutuus duorum,aut silmmum trium a mo-ru, is tutis i similitudine profectus. uodsi omnia,

hominil benei olentia e I expetenda, t odiendimus maiorem quemdam in modsi talu iri, qui ludiseisede teneatur, eademque irtute sit prae tus,amor erit exoptatas Nam si aera, m lapides, qui alicuius egre y artificis opera no iram faciem referant,amamus, certe multo magis no Iri effigiem non mimiam , ide i amicum diligere, Mi siummo potius amore prosequi debebimus. Hi omittam, quod tamen non e i minimi faciendum, mirabiliter no

bis prodes amicum, stu in aduersis, m in s

cunis rebus, iti imas esse illius admonitiones, iucundisiima beneficia, quae aut ab illo accipimus, aut in ipsism coferimus,altera alteri ad colenda ir