Flaminii Nobilii ... De hominis felicitate libri tres. Ad Pium quartum pontificem maximum. De vera, & falsa voluptate libri duo. De honore liber unus. ..

171쪽

LIBER TERTIV stutem, ali ad eiulandum dedecus esse incitamentsi.

Atqui amictu nullo pacto bonum externum dicetur, quum in duobus corporibus eadem anrma, deteri prouerbio dicitur, habitare videatur. Re lat D delibertate aliquid adferamus, ecquid causae sit, cur taardenter expetatur, inuestigantes. Prudentia ita propria hominis mistus est, D qui ea caret, prout primo bbro de larauimiis, humanitate carere dici queat. Idcirco tam etsi in artibus,σsicientsse comcedamus multis, mi nobis peritiores sint,ac magis

inte gentes,in ipsius tamen prudent laude;quasi cum de ea agitur, de propria cuiusque salute, incolumitate agatur, concedimus nemini: ac saepe numero Reges, aesares repraehendimus, quo multa a nobis longe melius, quam ab illis gerantur, steri potuisse, existimamus. uuae innata,ac penitus ι--ta prudentiae opinio e cit, D non uenter ius prudentia, m consilli' niuersam pendere Remp. deamus, dolentes nimirum deesse nobis non mirtutis, ac prudentiae o tendendae facultatem. Huc accedit,quod natura, t acrius ad artes, sicientia s omnes excolendas incitaremur, indidit nobis quadam alios excelsendi auiditatem, t iae etiam parem, ne dum superiorem ferre alique aequo animopsimus. His de causis iidetur expetenda libemtas , illiusque amor ά natura nobis spe ingenitus X ii

172쪽

,64 DE HOMIN. FELICIT. rum multa commodasiunt in regno, ac principa tu mus, quibus hic dolor, que ex eo capimus, quod alteri parere cogamur, facile compensetur. De quare in Yobticis accuratius agemus.

ςρp uis probe Dis, atque flabilitis iam quomodo ciuilis felicitas bonum perfectum definiri queat,et quod hominisatis ect,et per se expetendum, quas omnes conditiones necesarib in felicitate requiri primo libro diximus, parebit. Nam in mirtutibus, quaeia mores pertinent, multὸque magis in istarum regina Prudentia excellens quaedam perfectio inest,cuhominem in flua natura retineant,qi perfectisma erit, non autem in plantas, aut belluas conuerti sinant. Quod si prudent ,α irtuti reliqua om

nia bona adiungantur,ita tamen, t omnibus'.

si ac moderetur prudelia, mirabilis quidam decor, singularis perfectio elucebit; praesertim cum ad nonra bona amicorum etiam propin reorum,patrias ipsius bona acceperint. Hoc autem ipso,quod felicitas perfectum bonum exicti siluitur etiam, mi

homini satis si neque ipsi soli, erum parentibus, liberis,coniugi,atque, i semel dixeri amicis, 29ωubus, quibus etiam, i Plato dicebat, natus ent. Tot enim, tantaquefelici adesse molumus, i familiam liberaliter educare, patriaeque laboranti ferre subsidium maleat. Nec propterea tamen Crassi di-

173쪽

LIBER TERTIVS.acs uitias necessarias iudicamus. Fieri enim pote' quemadmodum dicebat e nictoteles, it etiam is qui maris,c inerrae imperium non habent, sed bonis externis mediocriter insuriti sunt,quae mirtuti, atque honectati consentanea sun a milent, stusamisiam siuam bberaliter infitisant,gr Dip. μή rimum prosint- uamobrem,cum in felicitate copiam quamdam bonorum ponimus,quae homini satis sit, qua etiam suis, stes patriae visu, non immensum quoddam,atque in latium animo concipimus, ita tpocteris etiam omnibus, ali amicorum amiscis de uisuppetere; sed tantam intesisti Polumus, quantas liciat ad ea, quae ad bonum patrem familias, bonumque ciuem pertinent adminitanda. uocirca mi Aractotelesprimo libro de moribus ad

Nichomachum dicebat ea autem locus satis obscurus poteri etiam ad hanc per se tam, quaeque homini satis sitfel citatem, seri accesso quaedam. I, osmum,ne res in infinitam abeat, certum quemdam

in bonis externis sinem confiituimus. auod si aliquid ad eam bonorum siummam accedat, idetur etiam felicitas augeri,mmaior e chaut certe quiddam addi adfelicitatem. Caeterumsiperfecta Mntus adsit, actorum bonorum copia, quae homini satis si queadmodum diximus, par semper erit,atiue exigua accessio omnis. uuare non est, quod

174쪽

DE HOMINIS FELICIT, ad illam rationem te conferas. Perse tum dii

bonum erit, cui nihil addi potest. Felicitati ni quid addi nihil γetate ereo felicitas perfectum niuiue bonum latui non debebat. Repraeheditur enim haec

argumentatio; quoniam exiguum, atque exile quiddam e hquod accedere ad felicitatem potest, /μ-tis ipsa per sie id absolista, nulliusque rei indigens,ac

suis Piribus pollens. cap. 4. uamquam accurate perpen denti Solonis μνω sesententia probanda Ndebitur,qui beatos pronum ciabat eos, qui mediocriter bonis externis infiruta essent. Bona enim Fortunae si mediocritatem non excedant, rationi facile obtemperant. At si excedant, ut praeclare quarto Fobtico dicebat Arictaeles, lycillime. Vitam etiam nilbam inuidis, δ' asentatoribus nimium propositam reddunt. βuodsiis animantis corpore nimium excrescente abcutus membri magnitudin totius corporis compositio, atque decor peruertitur x prosterito ciuitatis etiam timium, quae quidem ciuitas quasi corpus quoddam est ex civibus suis, tamquam membris conflatum, coturbari necesse e hsi aliquis exi sat magna externorum bonorum exuperantia inter caeteros supra modum conspicuus. . tque omnino diuitiae tanquam infirumenta mirtutis sunt. eis instrumenta, prout in cunctis artibus mi ere licet, neque

175쪽

multitudine , neque magnitudine sunt infinita. Id autem ita se habere illud satis argumento esse potest: quod ab es nitele est obseruatum, opti.

mos legumlatores, Solonem, Lycurgum charamdam,sor alios pene omnes bonis externis medi

criter fuisse iniuctos. Non eodem autem pacto

virtutis maximum incrementum mitari debet.

Singula enim bona animi quo maiora, alfue am-pbora , eo etiam magis fugistra , atque utilia punt, si non illis honecti modo, erum etiam e tialis nomen eri imponendum. Veque nos mixti tis praeflantia nimium elatos, ac superbos reddit , sed humanissimos,atque lenissimos; cuius rei ille idem e listoteles, qui omnia semper praeci re, erissimam causeam attulit. Virtutis enim in in medio consiliere e quamobrem quo magis virtus erit, eo magis tuebitur mediocritatem, nosque pontissimis , ac moderisi is moribus esse iubetis. eis enim dices: excellens durius mignos honores parit, qui quidem honores inter bona externa connumerantur. Ergo crescente Pirature cresient etiam externa bona, a quorum tamen incremento deteriores , improbiore sique nos reddi diximus. uisio est, ni allor, satis obsecura ; ideturque etiam pugnare, quod ab rinatae persepe in aetaticis,dicitur,mediocritate bonorum

176쪽

isg DE HOMINIS FELICI T. externorum spe eorumdem exuperantia optabilis rem,cum eo quod sicundo Eudemio scribitur pro

bum retarum in maximis hon'ribus,atque imperist

optime je gesturum. Olfhi huc, δ' illhuc mentem cogitatione mersanti hoc demum piati hic nodus

dissolui midetur pose.' sui de perferita, planeque

heroica mirtute loquimur,aut de paulo imperfecilio-

re si de perfeci irtutesermonem faciamus, tantum abest, mi illi exuperantia bonorum exirenorunoceat, Pt illam potius ornatiorem reddat,atque ad bene de humanogenere merendum magis, 3t ita dixerim o moueat i ne ue si erbiam, atque animi elationem parit. Sin de albera illa integigamus no integra, neque omnibus numeris absoluta, mediocritis fortunae M optabilior. Nam si exuperantia diuitiarum,opum, honorum accesseri facile euenire potens, t haec plus Padeat a nos auferendos, deque mansuetudinis, atque humanitatis flatu deipiendos, quam mediocris illa mistus ad nos .n o Ris r tinendos. Ita casiu quodam si mi irtus nos detrariores reddat, ijssiilicet affecta honoribus, quos deinde pulchre ferre non queat. uuare hunc in m dum distulationem notitram concludamus, Pere se sici,atque integra mirtute praedito mediocrem fortunam necessariam spe, auritis tamen, ον ampliocatis externis bonis,lsam quoque felicitatem --

177쪽

LIBER TERTI V s. plificatum nonnihil iri Uerum hanc accessonem non tanti esserium antea etiam perfectum illa b num sieque i o contentum ocari posset. Ex his duabus felicitatis conditionibus illam quoque sequi superius posivimus, i maxime sit per se expetenda. Non enim potest no umine ab homine i ad eveti,quo ipsius absolutis,atque expletio est. Guamobrem primo libro asserebamus felicitatem lepraesiantissimum bonum secunda illa notione, qui fi loteles in tra latione illa de moribus, quae magna inseribitur, obstruauit. Superat enim ,-excellit omnia tum animi, tum corporis, i, fortunae bona,

quemadmodum totum excellit partes.

eap. s. Sit igitur haec ciuibs felicitatis desivitio es tum hominis,qua ad ciuilem ocietatem natus est, bonu, quod que illi satis ea, est ab eo duntaxat per se non ob aliud quiddam seumme expetitur,pedens autem praecipue si recite, prudenterque ι tis. Inter quae etiam rerite fasti ordo quidam ea. Nam Psim

triuiis alius edi, non simplaciter perfectus, qui =ersatur in rebus necessariis , it in poenis irrogandis hunc autem mirtutis Uum , quemadmodum etiam bellum optabile eri in Repu non exigi, ac requiri) alius simpliciter perficitus, qui in praemiis

persoluendis, opibus, atque honoribus diliguen dis Persaturi e n hoc praecipue mirtutis - ere

178쪽

, o DE HOMINIS FELICtΤ.

septimo 'blico afrmabat e ristoteles prosici ci fulcitatem, deinde a corporis praeclaro habitu, stua mediocri bonorum externorum copia. e istas autem quae primo libro recensuimus, diuturnit

tem quandam, V perfectae prosteritatem

talem inquam, quae isque ad extremum vitae diem hominem comitetur . e si hoc summo b no illam, quam animi tranquisitatem Ἐocamus, nunquam discedit; sequitur enim felicitatem, tamquam umbra corpus I autem enim aduersio

quaedam, stes agnitio bonorum suorum. Nam cum animus nullius sibi culpae conscius e i cuius quidem conscientiae statuine,'angore non secus evexamur, atque e sthamantes illi, atque

Orectes furiarum taedis ardentibus agitarentur cumque rvidet excellentem praeliantiam sisam, nec irtutis infimmenta desiderat, siest suis etiam prodetit, qui non tranquastus, quietus,pacatissmmesse potest ' Nam scuti mare tunc tranquillum dicimus,cum nullis agitatum vehementioribus Mntis ita placide mouetur, t Pix in miram partem fuat, oculis dijudicare queas, contra autem magnam tunc esse tempediatem, cum i, 6st impulsu . entorum turbatur,m effervescit; sic animi nostri permotionibus, atque Uectionibus evehementioris . bui,quasi' bbus liliati, nullam capere quietem

179쪽

LIBER TERTIVS sunt. Aod si moderatas habeant affectiones,

ac mutute confirmatas, non ab avaritia, sista bitione, tanqu- ά diuersiis hostibus, oppugnentur, non insatiabili torqueautur cupiditate eouis bonissam cointentisint; mirificam exiriere in i is maliciam, mi ita dixerim, ac tranquillitatem necesse l. Hec igitur animi tranquElitas aut in stencitate continetur, aut illius assidue, necessarioque comes i. Hi enim animaduersi'stagnitio, quemai modum diximus, bonorum nostrorum. Vuaeres, cum de altero faelicitatis genere tractabimus, m lius etiam intelligetur.

..h. c. ΣΝ sit miseria facile quiuis percipiet,

tontrariorum enim contraria seunt constequentia.

Erit igitur miseria summum malum , siummemque fugiendum, quod primum ab imprudentia, improbitate prosicissitum , deinceps a corporis imbecilitate, morbo, deformitate ab odio h

minum, e nimia, egestate, exilio, seruitute. Haec enim omnia felicitati aduersantur, non modo si nobis, Perum etiam ob naturalem iliam coia

Datiouem, quam seuperius exposuimus, si illis,

quos amamus, eueniant. Nam extremo Simdemio dicebat rictoteles, amor cognatorum idem

est, ac sui ipsius amor. uod si miseria diu

tui vitatem addas Pitae hominis aequalem a ita haes

180쪽

DE HOMIN.I FELICIT. summum,m mndique absolutum malum, atque felicitra perfectum bonum merito fiat uetur. Pem dere autem ab improbitate potissmum censemus.

Nam si tua tu peccata, si facinora, si flagitia si G

lera nocti, neminem inquam Phalaridis tormenta aeque,ac te tua consitientia, excruciarunt; tuaeque

te immoderatae asseritiones,metus,cupiditates,quasi dominici iactes miciscuntur. Hinc sisiphi illi,T iij, Tantali. Sin mitia tua ignoras, Auturnaque malefaciendi constuetudine no minus ti agitise tuis dei laus,quam alter recte factis; miser tamen es; quἶd rationem, Hect hominis naturam exuvii, feritatem,atque immanitatem belluae induisti.

Quocirca non iniuria ing. Tullius cum ntonium erissimis maledictorum notis inureret, ita enim

mabat. O miserum, si intelligis, mistriorem,si non intelligis. βuo loco illud obseruare in mentem nit, quod multos in errorem, fraudemque induxit non easdem, neque pares esse omnium hominum, qui siuo diuendi instituto uisque factis delectantur, moluptates. Nihil dico de sceleratorum hominum oluptatibus i nam illae a nullo inquam sano homine expetendae iudicabuntur; sed neque eamdem

haurire )oluptatem auarus,cum suos thesauros attrectat, cen endus H, ac Bernardanius meus cum

opibus pius honestos e dolescentes, qui sunt Reip.