Flaminii Nobilii ... De hominis felicitate libri tres. Ad Pium quartum pontificem maximum. De vera, & falsa voluptate libri duo. De honore liber unus. ..

41쪽

DE HOMINIs FELICIT. Iuetudine acquiritur, cum facultatem,stu assectio

nes a natura nobis insitas geramus. Verum de habitu multabunt commodiore loco dicenda. Nunc aff bonum, quod huic tradiationi, mi sicundo Ebro patebit,maxime nece serium exictimavimus ubi lem quantum possumus, oe accuratam partitionem

in medium asseramus.

i. Ex desinitione assedlionis iam confiituta Agud idetur sequiCyt ruptari, dolor in asse bonum numero non collocentur. 6um enim assediis sit motis facultatis appetentis a moluptate, et dolore prosic scens, si voluptas, des dolor in asse bonum numero essent,ipsa iam ex sese orirentur 3 quo nihil poten cogitari a ur s. feruntamen 'It in Γbris de Pera, T sal a moluptate copiose disseretur, oluptas quia dem .dolor propriesignficant percaeptionem in sensu,hic molesta ista iucundam cs initia potius effecisionum sunt qua assedliones sed ob maximam coniundiane fiatum et' γt propensionem quo Arecessum appetitus significaret quod iam a scitio est. Ex quo, sist initia asse bonum, stes limes

cari queunt. A t tota res melius percipiatur,ini. tia potius asse bonum i fatuemus. Eas igitur primum assedliones, quae a moluptate ortum ducunt consideremus,i se Iuripostea,quot item ex altero

doloris fonte emanet. Appetitus sensu equitur,

42쪽

LIBER PRIMUS. 3sus autem, prout docuimus, Vecie rei obiecta tua formatur: quocirca si res obiecita accomodata compentaneaque istensui, est asserat Poluptatem,excitatur in facultate appetente amori citur enim ita cunde anima illa, in qua sensi 'mappetitus -- edi, as eo quod sibi simile,'accomodatum edi ii laque asse Eo, ut dicebamus, amor nuncupatur. Sequitur consequendi desiderium, cum re illa quam sibi conuenire, my moluptati esse cognouit, perfui quantum potin exoptat. Ade stes exoris tui . uod si ea aliquando fruatur, emergit dimaeum, quod nunc a moluptate dictinctum lumiamus. Voluptas enim illa est, ex qua, tamquam e fonte omnes ictae ast iones fluunt. GJaudium mero ea quaedam facultatis appetentis quies sicio a Flatonicis multo Aster accipi, sed nos commimnem sequimur loquendi consiletudinem ) in re ex ptata; ita plane, Ut quid amplius requirat, quod ad illam rem attinet, non habeat. βuod si rem, quam cupiit, alicuius opera acquisierit, asse Eo quaedam in sicitur, qua illi, a quo beneficium ac-

caepimus,patiam referre cogitamus ; ma nonnullispatitudo nominatur. cimor autem ad ea omnia pertine quae ad et oluptatem a cui ex quinque sensibus assere Didoneasent,item . reliquae omnes asse bones,quas ex amore pendentes recensiimus.

43쪽

η DE HOMINIS FELICIT. Dc, cum anima stutiens, des appetens dolore commouetur,siua contraria restondent, primo odium ostea fuga, deinde timor,deinde ineritudo, postremona. stat enim, cum moluitate sensus a ciebatur

ex re consentanea, suaeque naturae accommodata,

appetitus excitatus ea amabat, cupiebat, Jerabat, po se se gaudebat, adiutori gratiam referre olebat;

ita qua si si esse disicrepantem putat, odio prosequia

tur,' 'it,ne Π/el ingratis et emat, time praesente tri latur, se itur ei, per quem euenerit. Id autem e lanimaduertendum, cum dolor,in oluptas, mi Plato dicebat, ita st habeant, i alter alteri fere sim per annectatur, atque commisceatur, i las etiam appetitus facultates tum ill n, quae a dolore, tum alteram, qtia a d luptate excitatur, epenumero inter se copulari, quasi confundi Etenim si rem aliqua tu omnibus expetamus, quam tamen consequi posse desteremus , dolemus non mediocriter . quodsi sterata,aut iam possese priuemur, torquemur acriter , atque excruciamur. Ex quo omnia sti me animantia cernimus tum maxime ima exardeseere, cila pabulo repelluntur, aut ne corpora coniungant, C

mi siceantque, impediuntur. Contra si aliquid fugi mus, illud ue euitare Jeremus, aut si a praestntibus molestiis liberemur, maxime letamur, s= si ab aliquo mea re puerimas adiuti, magnas illi habemus

44쪽

LIBER PRIMUS. Fgratias.Hae ferme esse bones ex iis rebus oriuntur, quae nobis aut iucundae,aiιt molestae eueniunt. infultae autem adhuc his, quas recensiuimus, implicatae addi possent, γt in Poluptate alacritas,elatio animi, insolentia, octentatio, in dolore remisso, T contractio animi, moeror, innumerabilesque alij, quos si enumerare aegressius essem, Inultum opino et certe superuacuum fuisset. verum cum natura prouida, sagax studeat, quantum fieri potere, rerum com seruationi, Mimantibus fere omnibus, quaesiub eadestecte continentur, hanc propensionem ingenerauri,

quo inter se arctio quodam , inculo coniuncta minus

exposita iniuriae forent, alterum alterius comodis Letetur, incommodis obfendatisri uapropter eaedem fere asse bones, quae in P vrijs,in alienis etiam bonis,m malis apparent. e more enim prosequimur non modo ea,quae nobis futura oluptati Pidentur, sed etiam,quae reliquis hominibus; eaque illis euenire cupimus , 6, euenientibus gaudemus. Contraq- illis deti imentum,ac dolorem minantur,repellimus quantum possumus, er si tamen accidant, tractamur. suod de specie humana di tum ad reliqua etiam animalia transferaturiis multis enim animantium generibus haec mutua cernitur propensio, ac beneuolentia Nemo tamen non sibi omnibus alijs charior est eque caeteris prae lare no cupitatas

45쪽

M DE HOMINIS FELICIT. mulo dici flet, eis ait Terentianus graria omnes sibi melius malis ese, quam alteri. Quamobrem euenit in homine, cum aua opinione infectus,d prauatusque, insatiabili tenetur commodorum sum rum cupiditate, t minime raro ex albenis bonis d Drem,quasi ijs ipse excludatur,ex malis capiat luptatem,quod ita reliquisse foressperiorem putat. Hoc igitur pasto sint appetentis animae affectiones dilibutae. Illud autem animaduerti melim tonem cum appetitum in duas partes tribuit, cupiditatem, iram; nihil aliud, quantum ego possum iudicare,intellexisse,aut exprimere Poluisse, quam eam partem, quae a Poluptate,atque item alteram, quae mouetur a dolore. Cur autem cupiditatis δ' irae nominibus fuerit sus, non est profecto dispol rudere. Omnibus enim animantibus, t superius

diximus, illud a natura insit - est, Pist, Pitam,

corpusque tueantur,atque e quaesti ad Piuendum necessaria, aut e luptatis e cientia existimant, omnibus miribus comparent, stentque ea,quae nocitura,quaeque dolorem illatura mitiantur; idcirco

ipsis cum ad Ptilla, iucundaprosequenda cupia tas tributa edi tum etiam qua Musi quidam, gγfaces iracundiae studitae, quibus irritata facilius βdestendant, noxia molenas repellant. IVon immerito igitur Pluto non flum piendi, i inquit illi,

46쪽

LIBER PRIMUS. 4, sed etiam loquendi magister optimus motionem illa appetitus , cum voluptatem sequitur, cupiditatemisiam mero, cum dolorem Fugit, iram nominauit. Stoici ero in iis me quatuor principes assectiones

ponunt,dolorem, oluptate metum,cupiditatem. Primum enim moluptas, m dolor non erant in asse bonum numero reponenda; deinde, e sensimetus tamen, cupiditas non erant eodem ordine, quo moluptas, dolo collocanda. Metus enim, cupiditas ex dolore, stes moluptate pendent, aditoriuntur Aed ad propositum reuertamur. p, is viximus tria se in iniuersum animantiumgenera, quorum primum in medio, medium in po Ieriore continetur. Plantarum enim ista in sentiente etiamgenere, stes sensis in homine rationis participe e Ii,atque ita est, i per spe rationi ipsi aduersi

tur, quocumlue ut hominem trahat. βuod fortasse, Pniloponus censuit, non mediocre ima mortalitatis animorum indicium e L demus

enim perpetuo,quae pro materia formie alicui substernuntur, nunquam illi repugnare, mi corpus animae

non repugnat quo dicebat Aristoteles imperium animae m corpus herile esse ) non anima me tabilis sensui, non lapisgrauitati,no leuitati ignis. Quid ergo eII, quod appetitus rationi saepenumero residiit, cum tamen ratio ipsa firma hominis fit, reliqua

47쪽

DE NOMIN. FELICIT. omnia materia locum obtineant ' Isarum ni ratio,sses appetitus ex diuerso prosus punigenere, γ' cum altera nihil naturas ua nisi diuinum, electu'ediet, alter a rebus caducis, ου corporeis Anoueatur,idcirco inter se pugnare, ac digladiari coguntur. Sed amabo ideamus,cur non modo inte gentiam homini natura tribuerit, sid rei uas etiam, it dic bamus, animae partes me tabilem, O sentientem;

a quibus quidem multo sepius quam mel mus, mentis Hisperturbatur, impeditur. Ita enim natura,quam diui sapientia lege, 6 se consilio tim mari credimus, in homine quod cupiebat, non Ldetur a sequi.Etenim cum Agum ad meritatem,ati nectat genuerit, sit tenen incommodo, atque

adeo importuno sentietiis, et egetabilis animae comitatu ,'omnibus caecetur erroribus,omnibus Piti' inquinetur,deteriorque brutis ipsis animalibus eum

dat; dum ratio minilirans, est substruis issensui in

sceleribus, a Mitise nouis excogitandis continenteria occupata. Ex quo nullam agrestem feram aeque capitalem, atque funectam humano generi, atque hominem, si rationis auxilio ad omnes suas e lendas cupiditates abutatur, reperiemus. Hinc momia illa immania Calgu e, Nerones, bommodi verumenimuero 'Naturam fortasse non accusebiamus ihocpacto hominem componendi necessitate,

48쪽

LIBER PRIMVs.

cui ne j quidem ut est in prouerbio obsistu considerauerimus. Hateriae enim informi, , corporeae nocolinuἶ mens iungi, e in copulari poterat, quod nimio interse interuallo dictarent; sed mediis quibusdamnaturis opus fuit,quae in larpacificatoris essent 3 it cum menssolum ad Abbmia, Unde habuit ortum, ferretur,corpus infera semper peteret, inter se tamen per alituod Jacium temporis possent conuenire. Atque hunc sane ordinem in rebus gignendis sim uat Natura, ut ab imperfestioribus incipiat; ea

tanquam solum , siuudamentum perfectioribus

ponat. Numeros enim, ut ait e ri toteles, it

tur,in quibus prior pineriorem ingreditur, com Eruit. Nec serio litim cum Pegetabilis anima, tum sientiens menti sunt annexae, , copulatae. Ex qua animarum connexione facilum est, ut ex main aliam, quasi redundans perfluat aliquidi quod etiam in anima, corpore accidit. Pro Parta enim animae percaeptione, atque affectione sepe in corpore calor, , plus oritur, non raro morbus, , senitas, nonnunquam etiam mors. Scimus enim multos nimio dolor simultos nimia laetitia interjsse. 6ontra ex Pari' qualitatibus corporis anima immutatur ; extatque Galeni libellas, in quo probatur animi mores corporis temperationem sequi. demmodo inter animae facultates seuperiores in inferi

49쪽

DE HOMINI s FELICIT. res,ictaeque in idas agunt. uare ex acri, intenta

mentis contemplatione, stensus,m anima deget ab iis sua munera, o naqiae relinquunt ; itemque ex dementi concitatione siensius ratio perturbatur, et obcaecatur. Ergo quemadmodum anima me tabi

lis abier a sensiu dissociata, ut inplantis,acsens ui

comundia,)t in animalibus,sivo fungitur alendi,augendigenerandi munere ex Paraa enim sentientis animae a sectione, ,r di mus,non mediocriter immutatur atque altera ex parte siensius, qua anime getabili coniunctim e I, mirabiter comouetur ab iis,qise detrimentum egetabili parti allatura mspicue et identur,)t ab inedia,ab immoderato cal re, flore; exhilaratur autem ab istis,quae et tia

lia, oesalutari sunt, i a calore, Ostigore tempe

rato, sis oribus dulcibus cernitur enim hic naturae consensus, mompatheia inguSι maxime, atque tactis , quoniam hi sensius ahvmie egetabiis proxime adhaerensit, innitunturi suntque nobis fere ad curiodiendam animae degetabilis incolumitate da

ti quemadmodum igitur egetabilis, sentiens anima ita siunt a natura H L di ex )na in altera quasi persuasi 2 emanet aliquid; sic in senseu,

mente rem se habere mirum Nderi non debet. Sentienti sene animae,)t humanae,ideri quatenus rationi, ges intelligentiae comu itur, tuae praecipime af

50쪽

LIBER P RIM V L s νfectiones inseunt, merecundia, honoris deside

rium ingeneratur enim sentienti animae, qu sa ratione transsenditur nesso quicquamobrem reprehensionem hominum mereatur, honore

tamquam mirtutis emio asci cupiat. βuod si eo ratio se deiecerit, Uensu atque cupiditati Ieramendum putet; ectiones omnes, quas in appetitu residentes superius recensuimus, multo crebri res,mulisque mehementiores, quam in reliquis animabbiu,prout antea etiam diximus, isicientur.

In illis enim Natura sibi j a modum Itituit, ceratosque finespraescribit, quo progrediatur. In nobis mero ratio deprauata, ω sensibus assidua et limptate amciendis additi nihil non excogitat anquirit, ut semper nouis Poluptatibus titi Lentursem

Ius,mi quasiliquefiant. ita appetitus animae semtientis comes inita cum deprauata ratione societate im acquirit ; crebriusque erumpit; contra autem

rectam rationem ducem sequens, isque dicto aminens ab ea ordinem, moderationem , tranquiLlitatem accipit; in qua re bonam , magnamque felicitatis noliae partem conmere docebimus. I c, quid etiam de mente dicendum sit, appar re potest. Nam ab immoderatis sentientis anim eqsetitionibus, nimiaque concitatione aufertur,pobluitur, caecatur sa moderatis autem, praeclaraque

si m