장음표시 사용
61쪽
m metalla tindividua : sic enim minor, quae deest, stippletur. Eryo nullum metarum melius est, atque perfe
Plura sunt vitia & salsitates, quam propositiones. i. Minor est manifeste falsa,quia metalla species sunt,non individua. a. Maior absurda est,repugnans rationi & communi sensili. Quid enim manifestiui &magis obvium,quam in eadem specie unum individuum melius altero esse Z Omnes deliberationes nostrae versantur in delectu meli rum circa individua. Quis empturuS equum, cilanem,bOUem,agrum non uligat melius Z Conside-xenzur loci comparationis, tertio topicorum Ari-DQtelis, & inveniemus antichymistam hominem non hominem , sed. bestiam rationis expertem. Creavit Reus caduca de aeterna, quis autem dicet aeterna ratione creationis non esse meliora atque perseetiora caducis. Maioris itaque ratio seu d claratio non minus falsa est dupliciter. 1. Quod Antichymista non manet in terminis, nec suam maiorem exemplis individuorum comprobat,sed specierum : cum tamen alia sit persebio indivuduorum,alia specierum, illa a materia, haec ama. 2. Deinde exempla specierum quae adducit, sunt impertinentia. Perseetae enim animantes ac plantae consimilibus speciebus perseetiores non sunt, sed impe se ais, de quibus supra, ut ele-- phas, musta, talpa bc diis eiusdem generis, quae non omnes sensis haben , aut simile non generatθ
62쪽
P rsectior est,non corylo. Perfectum aut imperis Letum relata sunt, quid autem est rerum creatarum, quod non cum alio in genere, specie, individuo conferri possit ' Diximus Capra ex Scaligero. Quidquid est in suo genere, persectum eis ei, comparatum vel o superiori generi imperfectum censeri. Eadedistinebone in metallis utimur. libet enim metallum in sua specie pers odium esse
Concedimus, ut hahet thesis E Constat enim sua speciei forma, at comparatum in generesio ad aurum,imperfectum ludicatur. Q distinctionem cum antichymista penitus ignores, sta ipsam & omnia confundit, & temer rius contra philo phos disputat, non aliter, ac si sus Minervam doceat. Reciperet profecto dignam sua stultitia mercedem,si suus princeps tali Regiomontano proseitari pro labore & opera professionis di-dachrum , vel aegroti ipsius consilio usi sostrum
nummis arithmeticis, id est, aereis pro aureis vel arg nteiS numerarent, ne cum Chymicis hac in parte blasphemi essent in creatorem, si statuerint aurum &argentum aere nobilius esse atq; pe
sectius. Tunc demum videbimus quid eum seper
hac re dicere jubeat vetetve pietas,utrum aes pro auro & argento hac pietate sua accepturus sit, sicut accipere tenetur ex thesia8. nisi velit iρὰ blasphemiam in creatorem perpe- .uare spreto aere prae a XA
63쪽
X. Argumentum thes aρ. adversus metallorumperfecitionem ct impers.
S I Metalla in cretione perse sta sunt, suasque ac
ceperunt materias 3c formas, tunc impietas a
'ue dementia est die ae perfectioni aliquid add
Sed prius est. Q aenam ergo impietas atque dementia est dictae persectioni aliquid addere velle, moliri no-Vam creationem meisllorum imperfectorum, novam auri: matera ite &formam praestanti rem introducere, destructa materi & forma auri a Deo creati.
Similiter huic conclusioni declamat thesiao. quae blasphemia ipsum aurum etiam purissimum a Deo creatum ab arte posse exaltari perfectiusq; fieri, Etthsai. Ecce Satanam humana specie apparentem &loquentem ipsissimum, hem scelus divinam creationem imperfectionis argueret an ei maiorem persectionem, quam Dei sapientiae atque Omnipotentiae tribuere t Viden illum auri mercurium factitium s fictilium puto) in Dei sapienriam atque omnipotentiam blasphemum innumeris modis aurum ab ipsemet Deo optimo maximo creatum, superantem Z Et thesia . Quid tu Chrysepaee Deum oppugnas specieS novaS creando,species a Deo conditas confundendo ac trag- formando Θ cur in ipsiam thronum te collocast Num istam tuam audacem impietatem inultam
64쪽
Quale argumentum, talia verba,id est,absurda, nugatoria,temeraria. In maiore antichymis ablasphemus in Deum,abardus in naturam,& demens in artes. Dicere enim rebus naturalibus semel per- fccte creatis nullam persectionis accessionem fieri posse multo maxime est providentiae, sapientiae& omnipotentiae divinae contrarium , quoniam a. sic Deus ex lapidibus, qui pariter materiam &formam suam in creatione ex opinione antichy mistae acceperunt, non posset filios Abrahae sescitare,aut ex aqua vinum facere, contra quam sacra testatur scriptura. a. Scientiarum subiecta confundit, ex metallis,quae sint species physicae iacies
metaphysicas , - σιν απλῶο ο τω, ex caducis aeterna, quae tamen toto genere distant.
Solae enim substantiae simplices ea persectioneunt, ut nihil dissimile sui aut dispar in semetipsis
habeant, nihilque additionis aut detractionis patiantur. Corporis vero naturalis species, quarum in numero sunt metalla, propter materiam cum qua sint concretae hanc persees ionem non habent,sed conjunctae sunt chi δυναμει άνlιφάσεωs atque privatione talis perseoiqnis, propter necessitatem generationis. Est itaque hoc nihil aliud quam in natura negare motum generationis 3c corruptionis,&c. M incidere in absurdam opinionem Μelis Ti. I. p Cc.3 dicentis, omnia quiescere, nihil moveri. Hanc αηρωςίαν-λανοίας, ut ibidem Aristoteles vocat, relinquamus antichymi-
65쪽
ssae, nos contra novimus corporum naturalium proprium esse,mutari, generari, corrumpi posse,&c.3c supra demonstravimus metalla es te γενητα,quia ψLρτα. Et quid notius, q ramomnem generationem esse cum imperfectione, sicut & corruptionem, in quibus si prioris formet abolitio 3c novae additio : Nec omnes omnino formae sint perfectae, sed tantum ultimae in ordine. Ovum accepit a natura animalis sitam ovi materiam & sormam, similiter semen plantae perse- stum est in sua seminis forma , in qua media forma utrumque quiescit, nihilominus tamen acceis
dente extrinsecu hominis opera promoveri pos sint ad aliam ultimam & persectiorem formam, quae est pulli vel plantae Sic dc imperfecta metalla, quae ovo & semini corre ondent in silo genere,
in generationisprogressu ad auri formam ab arte promoventur. Nonne quodlibet elementum in creatione accepit sitam materiam & formam persediam d Attamen coram oculis tuis tam natura, quam arte ex qua fit aer mediante calore,ubi pro- feeto additur materiae aquae nova forma aeris, dc quidem persectior, ut Aristoteles asserit Ae ortu inter. cap. 3. Nisi 5 abs ardeantichymista inventriculo dc hepate, caeterisque partibus corporis tui alchymistam,id est, transmutatorem gestares, qui pisciculorum , avicularumque & caeterorum esculentorum formas destrueret, aliam ue novam alimentis adderet, crede mihi dudum fame interiisses. Num& is species a Deo conditas confundendo ac transformando Deum in te oppugnat,
66쪽
gnat, dc in thronum eius sese cestocans impieta. tem hanc audacem inultam noti feret 8 At haec tui sichymistae transioutatio multo confusior ex pluribus & diversis est & xem itior, quam nostra, quae tantum fit speciebuS Unius tantum generis proximi dc commune habentibus symbolum 3. Maior quoad acies cum falsitate insaniam etiam implicat. Dona Dei bifariam nobis conferuntur,
quaedam per sed e Sc immediate sine ulla nostra
opera, ut anima, vita, intellectus, voluntas,&externa illa, sol,lux,dies,nox,aer, dcc. quaedam veris
imperfecte, &non nisi mediante humano ministerio, ut sitiit aliment a, vestimenta, medicamenta, & alia vitae necessaria, quae creator homini reliquit perficienda ad suos usus. Hinc Cicero a. O coinquit: Quo ad vitam tuendam pertinent,partim
sunt inanima, ut aurum, argentu, ut aba quoegia gnuntur nerra, ut alia eiusAem generis : partιm
animalia,ctc. sed ea ipsa, quae inanima diximus, pleraque sunt hominum operis effecta : quae nec haberemur, nisi manus & ars accessisset. Pleraque itaque omnia quae Deus ad hominis vitam tuen dam creavit,perfectionem ab arte accipiunt,quoad usus nostros vel substantialem vel accidentalem.Sumus enim Sc nos teste Aristoc 2.ph s.cap.a. quodammodo finis & rerum creatarum perfectio, & multis, inquit idem in mechanicarum principio, natura ei, quod nobis usui esse potest, contrarium facit: Natura enim eundem semper habet modum & simpliciter : utile autem multifariam commutatur, tot ergo secundum Aristotelem
67쪽
telam sint perfectiones rerum creatarum, quot commutationeS ad utilitatem hominis. Exemplis agamus. Creavit Deus triticum in saa specie, nec simul creavit panem,sed lapse dixit: in siidore vultus,id est, era artis,comedes panem tuum.Cre vit similiter triticum perfecta specie, quae tamen integra non servatur, sed in lolium degenerat, nisi adjuvetur agricultura. Creavit vitem,sed nisi arte colatur, mox deficit in labruscam. Creavit plantas c teras,audi tamen,quid Scaliger cum Theophra. sto tib de caus plant. cap. issicribat, quasdam planima natu sua nancisci perfectionem, quasdam foras quaerere ab homine. 'Aia .7on habent intris. Et ibidem lib. i. cap. i8. a/tefert, ut natu summum ilium ρe fecit imM apicem in plantis ausiscaturi Itaque na ura perfectionem ac nitu, qui arte con-
At esse petendam. Haec Scalig'r. Fluricationes e radicibus vel truncis arborum sunt steriles & inutiles, nisi opera plantatoris perficiantur ad sim stificandum. Dignus es planissime, cui vino interdicatur : Illud enim non biberes, nisi naturae accederet perfectio ab arte. Lino, cannabi & veli re te tegeres,nisi vestem ab arte acciperes.In summa si vera esset theoria tua lapidea, o absude antichymista, nec agricola, nec molitor, nec pistor,
nec coquus,nec vinitor,nec textor,nec sartor, neC
sutor,nec pharmacopςus, nec tu medice sine blaCphemia opera artis exerceres quonia in omnib.his naturae creatς fit perfectionis quςda ab arte acceLso. Omnis quidem ars est sejecti sui,quod a natura imperfectum suppeditatur, quaedam perfectio
vel simpliciter vel ad usum nostrum : quod adeo
68쪽
manifestum est, ut quaedam M S duraraXat definio
antur additione deficientium & ablatione saperfluorum in re naturali. Persectiam non est cui per artem aliquid addedum vel demendum est. Nonne medicinam Hippocrates in libr. defat. definit adiectione necessariorum & detractione mutilium : Similis opera agriculturae est circa planta , quarum naturam emendat demendo sipe, B is de
addendo necessaria, quam anal igiam Usi us u i artis videns Scaliger comm. in .d pronunciavit OgricultUrrm medicinaiu plasti a V& medicinam agriculturam hQminum. Eaciem
ratio est xl hymiae, quam simili r G be: iniabr. invis g p rfecit. cap. a. definit esse in metallis superflua demere&absentia supplete, & scnc tam eis immittete perfectionem. ver ba quamvis a Gebro de medio opere dicta si 1it tamen id verius praestatur per operis maioris medici am, cuius proiectione silper imperfecta supelfl umillud extraneum sulfur amercuriali substantia re movetur , & quod in ea crudum est sulfuris I ius
non urentis Coctione perficitur. Distinguet daesunt artes, & earum perfectiones quae sunt diffi- miles. Quaedam enim naturam imitando eam non modo non superatat, sed ne aquant qu)dem, ut sunt statuaria, pictoria, Sc caeterae quae s ac mois tu artis perficiunt subiecta sua sorma tantum accidentali-externa: quaedam Vero naturam in iis
tando eam haud parum saperant, ut sunt, quae
modo nominavi, agricultura, medicina, & akbymia, auae non Ibio externo artis,s adc naturae motu in
69쪽
tu interno ad essicienda sita opera utuntur. Eadem est sententia Aristotelis , qui in principio primi Rhetoricorum scribit, dum aliquid fit arte dc n tura onge melius fit arte, scilicet complicata cum
natura,quam natura tantum. Et in principio mechanicarum : ars naturae juncta valet superare ea,
quibus per naturam vincimur, ut patet in gravissimorum ponderum artificiosa elevatione. Sed quid diutius lumen seli inferimus λ cum res haec, de quacum insano is o antichymis a disputo, lippis & tonseribus nota sit. Species metalloria transmutamus & perficimus ea arte , quam Deus sitos docuir. Num blasphemia est artem exercere, qUa ipse docuit, ut alibi demonstrabitur Z Interim interroga caper his plantatorem, qui pariter species transplantat, num cydoniam in pyrum, aut pyi uin pomum cum blasphemia creatoris vertat λ Et sine dubio tibi precabitur sanam mentem. Fallaκ igitur est elenchus oppositorum , cum creatio &artificium no sint opposita,sed subordinata. Idem enim Creator, qui propter hominem sinquit Scasiger com.in libri. cap. 13.decans lant.)plantas s de caetera fabricatus est,homini dedit rationem,dedit manum, unde & a tempore locoque plantis &a plantis sibi suppeterent expeditae ' commoditates. In rebus inanimis natura habet tantum principium του κινε Et i , dc indiget manu hominis ut principio se movente & activa cum passivis ad generationem dc perfectionem ril e conjurgente. Sicut igitur triticum non multiplicatur sine agri.
cultura,nec arbor sterilis fructificat sine insitione: D ita
70쪽
ita nec meislla generant sibi similia sine schymia, lQ Emvis enim lapis noster, inquit Arnoldus dc lLilium iam in se tincturam naturaliter contineat, i quoniamin corpore terrae perfecte creatus est,ta
men per se motum non habet, ut fiat elixir com pletum,nisi moveatur arte dc operatione. Et ideo lactes diversae a diversis philosophis sint inventae, ut compleatur per artificium, quod a natura est relictum incompletum & imperfectum. Si quaeritur quomodo lapis creatus in ventre terr ab a
te exaltari multoqueperfectior reddi possit, sciε- dum est,non quaeri perfectiorem aliquam specie, quam est auri quod jam ad stipremum gradum
perfectionis metallicae perveniste, ideoq; in nobilius metallum mutari non posse concedo) sed perfectionem virtutis generativ ,seu multiplicationε lper individua, quaevis in hoc stabjecto delitescens in actum arte elicitur. Q Tmadmodum nec agri cola desiderat speciem perfectiorem tritico, sed ltantum eiusdem in individuis multiplicationem. Hanc potentiam naturae similiter in metallis posse actum elici dc perfici confirmat Marsilius Fi.
cinuS de vita caelitus comparanda cap. his verbis: Si quaeris cur metalla non generent, 'Vae inter elementa animantia media sunt, causa est, quod spiratus in eis crassiori materia continetur, rite secernatur ecretiui scrvetur, tanquam seminaria virtus poteratsibi similegenerare, si modo materia cuidam adhibeatur generis eiusdem.
Haec Marsilius. Hic spiritus generatiVUS proportionerespondens elemento stellarum ut philo2-