장음표시 사용
161쪽
Ιmpugnat secundo. Argumetum aliorUm. R espondetur rationibus D. Thomς. Ad primam. Generatio est
stantiam, & accidens , & esse medium inter esse in subiecto, quod est proprium accidentis,& non esse in sit biecto, quod est proprium substantiae, Deinde subiungit, ridiculum esse
ponere medium inter ea, quae non sunt unius generis ; quia medium, & extrema oportet esse eiusdem generis, ut ostenditur 1 o. Metaphy. quare clim accidens, & sibstantia non sint eiusdem generis, ridiculum esse inter illa, velle medium costituere. Sunt & alij qui putant impossibile esse formas elementorum suscipere magis , & minus, & multa dicunt. S quetur inquiuno idem numero esse ignem ,& aquam; d bitur enim aliquid, in quo pro dimidio sit remissa forma ignis, & pro dimidio introducta forma aquae. Quocirca; quoniam non est abolita tota sorma ignis, erit ignis ; quo- niam pro dimidio est iiitroducta forma aquae,erit aquabatq; ita idem erit ignis, &aqua. Habent alia eiusdem farine, qus consulto priaetermittuntur; neque enim id valent, ut debeant recenseri. Ad liae es pondere tentandum est. Et quod ad primum attinet, puto ego esse falsum,generationem non esse continuam. 4od, cum aliquando per se sit disputandii, nunc pro re, quae agitur, ita sit demonstratum. In 3. Physici certe motus comprshendit generationem, ut quod ab alijs omnibus distininum, dicitur autem 1 .lex. Motus est de nu- mero continuorum. Si lisc propositio habet motum coim muniter acceptum pro subiecto,ergo communiter debet es se Vera, quare Oportet etiam ese verum generationem esse
continuam. Cum definit postea motum Philosophus, defi- nil ipsum, quod est actus entis mobilis, quatenus mobile. Ibi Auerroes com. 6: Sisimiliter etiam apparet ex hac de ,
tione continuatio motus. Quare ibi in motu definito agnoscitur continuitas, atque ideo generatio ςrit continua. Certe
autem haec definitio amplectitur generationem, prout est di stincta ab alijs; ibi enim habetur,ut de alijs habitum fuerat cveneratio es ad fgenerabilis. Phapropter non video quin modo generatio non sit ponenda continua,ut etiam alij mo- tus. Declarabat dcinde Philosophus tex. ii. in qua rei c0ν
162쪽
ditione esset motus, & dicebat, tunc non esse motum, quando res est adhuc in termino a quo simpliciter, neque quando est in termino ad quem, sed quando ab uno discessiit, nomdum in alterum venit. Hoc profectis communiter dicitur,
quare debet etiam conuenire generationi,quocirca gener
tio est continua,ut alij motus. Immo hoc observo,quisit Phi
losophus utitur eXemplo sdificationis. Quod quidem ut
Simplicius adnotabat com. 8. est eXemplum accommod tum mutationi substantiali. Dicatur praeterea: Motus qui
ponitur in definitione temporis est motus, qui fuit definitus in 3.motus ibi definitus compi shendit generationem , ergo in generatione est tempus, & prius &posterius, ergo generatio est successiva. Ommitto nunc, quae clarissime ad hanc veritatem dicuntur 6. & 7. Physicorum & peto ab istis quam glosam afferent ad Philosophi dictum a. Metaphysici tex. 7. ubi habet,quisit generatio est media inter esse, & non quod sit inter existens&non existens. Certe id ponit aperte generatione esse successiva,&'quod fit, fieri successseue. Dicent forte id dici in accidentibus,sed Arist. est in tr istatu de progressione causarum simpliciter in infinitum : Et
prseterea simul cum eo,qui discendo fit scien commemorat mutationem aeris in aquam, quae fit ait ipse)corrupto ait ro. Haec autem alibi latius considerabimus. Interim tamen non debemus praetermittere aliqua, quae contra hoc dicum tur . Aiunt primo. Quid ergo differet generatio a motu, si obiectio pria est successiva, ut motus Θ Subiungunt, si generatio est suo cessiua, erit medium inter ens, & non ens. Possunt addere, tabi hu'' 'quod Aristot.declarans in s. Physicor. text. 2 6. quid sit id, quod dicitur inter, dicebat inter non esse in contradictorijS, *biectio stra' sed in contrarijs, & dicit communis Schola,transitus de non esse ad esse fornis substantialis, fit in instanti. quod dixit etiaSimplicius 1. Physicorum com. 9. Quomodo igitur si haec simrliciuν sunt,quae nunc dicta sunt, possunt illa esse,quae nos prius diximus. Propter hanc verietatem,varia etiam dicta fuerunt de generatione.Aliqui,quod est tantum mutatum esse,quia
163쪽
est terminus alternationis antecedentis.Alij,quod sit motus compositus cum alteratione. Contra omnes istos fiunt argumenta allata, i& cotra hoc secundum particulariter illud est,
quod Aristotelis locis adductis eam considerat distinctam ab omnibus alijs. Contra primum iam diximus cu loquuti fuimus de dispositionibus, i& valent similiter contra idem omnia hic dicta. Resolutio vero sic habeatur. Philosophus
Opportune res considerat,& aliquando ut Scholae dicerent Elemetato t. in suasorinalitate, veluti in a. de Generatione facit si totam ne eontain elementotum transmutationem , quatenus facilius timetur ab Aristo. uicem mutentur habetia Symbolum, & ex duobus tertium lilii: ho T. generetur,considerat non in re , prout sit , sed in ratione soluti in rem lum ; illa enim non sic audienda, quasi in natura sic fiat. et
nim si mutatur aer in ignem, non manet caliditas, nisi gen re eadem: & si ex aqua, & igne fit aer, non manet caliditas,& hinniditas,quae fuit in aqua iti igne, sed solii in eadem g nere. Sic etiam dichtur,qus dicuntur de transmutatione ii mediata unius in aliud elementum, & omnino ut notabat
Ioan. Gram. Ioannes Grammaticus comm. 18.) ibi ratione sola veritasquςritur, non etiam re ipsa. Hoc eodem modo 1. Physicor.
quasi per abstractionem Mathematicam, quam deseruire naturali admonebat Alexander in Proemio Priorum An liticorum, veluti decet eam tractationem, quam ibi habet , considerat generationem in sua sorinalitate, sollim ratione Quonwdoge terminorum inter quos existit,atque ideo ibi ponit illam in-ra ebhi ias ter contradictoria,cum in I. Physicor. quia eam consideractoria: priua bat ex ratione intrinseca principiorum, qua ratione requi-
materiam ; & quia non ens in materia, ex qua debeat ter contraria. fieri aliquid, dicit priua tionem, eam dixisset fieri inter fodimam , & priuationem ; quemadmodum postea in libris de Generatione, quado illam considera ut de facto contingit, Quomodo ge dicit eam esse inter contraria. Quando igitur consideramuss, his 'heρ generationem formaliter, dicimus illam esse inter ens, & nomediti, &fiat ens, & vere dicimus, sicuti vere etiam dicit Philosophus,
i pii ' R i, quod non habet inter, nec mediuna. Id autem verificatur, quamqis
164쪽
quamuis totus isse transitus fiat in tempore quia quod fit , dum fit,non est. Unde semper, dum fit non est; in instanti aute acquirit esse,post non esse, de vere sic dicitur,quod esse form sibilo fit. Dicet aliquis,hoc est etia in accidentibus ; et nim etia ibi quod fit,non est. Aduertendu est, ' hoc in accidentibus no est veru,na forins accidentales quantiim fiunt , tantum sunt; quia ut dictum fuit possunt consistere in quolibet gradu. Nec aliquis oscitanter legat in lib. Periherm. id,quod dicitur: Sissi pulcher non es, & ideo velit ut verificetur etiam in accidentibus, quod fit, non est. Aduertendum enim est pulchritudinem, non esse de accidetibus,in quibus sit alteratio, de quibus nunc loquimur. Mutatio enim ad pulchritudinem similis est mutationi substantiali: praetem quam quod est terminus consequens alterationem, ut habetur 7. Physicor. Hac igitur ratione illa omnia enutiantur degeneratione substantiali ad differentia accidentalis, α gen ratio substantialis,quantum ad hoc, hac sela ratione dicitur non esse motus; quia in sita formalitate includit talem conditionem,ut sit de non subiecto in flabiectum. Sed & praei rea etiam alia ratione non est motus; quia scilicet non est circa subiectum ide manens sub utroque termino. mutat enim subieetum,cum sit ens pontentia, in transmutatione existentiae, ut habetur 1. Physicor. tex. 8a. Vnde obiter notandum propono, quod Aristoteles cum negauit in substantia esse motum; quia in ea non sit contrarietas, per hanc contrari tatem significauit etiam naturam huius subiecti, quae est &ipsa requisita ad hoc, ut sit motus. Contrariorum enim est versari indifferenter circa subiectum idem manens, atque . sic ingeniose ponens desectum contrarietatis, posuit des ctum utriusque. Et hic etiam dicunt recte Grsci, quod so elementorum non sunt contrariae hac ratione ; quia non versantur circa idem manens, sed aduenientes, & recede tes illius mutant existentiam. Ad rationes modo deueniens
dico ad primam, quod supponit falsum; generationem scit cet non esse successiviam , sed tamen hoc pacto distinguatur.
Diserime inter generationem substantialem, S accidentalem. Pulchritudo non est de a cidentibus,in quos fit alieratio, est quid simile mutationi substantia-ii. Responsio ad
165쪽
pugnationem contra Auesetoistra.
Esse successivum contingit dupliciter, velut succedens in quovis gradu successionis possit existere:& sic no habet suci cessionem sorma substantialis, sed talis successio est in solis
accidentibus, in quibus est motus, vel ut succedens in fieri, non tamen ut possit quomodocuque existere, sed habeat talem terminum existendi: & sic succedit etiam forma substantialis, & generatio est successiva. Adeo ut ex hoc principio
compertissimo omnia optime dilucidentur. Quando enim dicunt, erit medium inter eras, & non ens, aut inter assirin tionem, aut negationem,similiter respondetur,quod est medium, non permanentiae, sed solius actionis, & hoc nihil timconuenit. Propter hoc enim non est medium inter esse, &non esse; quia cui iam diximus) quod sic fit, non est. Ad si cundum dicitur,quod illς priuationes graduum non sunt variationes in esse, sed solum in fieri, ideo nihil possunt specifics diuersitatis. Quantum vero ad argumentum, quo Ostem ditur non esse medium inter substantiam,& accidens; quamuis de dicto Auerrois nihil sollicitemur,tamen est aliquid dicendum de re ipsa. Dicent quidem etiam Grsci, has sormas esse medias inter substantiam, & accidens, illorum vero dictum sic intelligitur; quod scilicet sunt medis; quia sunt ta- sis naturnut possint accidentaliter, & substantialiter ines e , ad differentiam illarum,quae non possunt inesse,nisi accidentaliter, & illarum, quae non possunt inesse, nisi substantial ter, ut supra dictu est. Nec ad hoc dictum sequitur id, quod putat D. Thomas: Si quidem accipit ipse substantiam prout subsistit, & nos ve samur in substantiali,quod inlis et,& a
cipit ipse accidens, nos sumus in accidentali. Dicimus itaq; has formas esse medias inter naturas, quae substantialiter lim sint, & illas quae accidentaliter; quia utroque modo possunt inesse, quo sane pacto nihil medium resultat inter contradi, ctoria. nam contingit id, quod inest, inesse vel substantiat, ter solum,uel accidentaliter solum,uel utroque modo. Quedam inherentia, substantialiter tantum insunt,u anima; qusdam accidentaliter solum, ut viriditas; quaedam Vtroq; mor
166쪽
do, Vt he qualitates, quae ideo dicuntur medite inter substantiam, & accidens. Ex quo iam potest videri solutio ad aliud
argumentum. Dividitur enim ens inhaerens laquam Vnum genus, in ens inlisrens substantialiter,& inhaerens accidentaliter, aut inlisrens Vtroque modo,quare hoc medium in eodem genere entis inherentis, prout inlistret cum suis extremis, collocatur. Averrois teipii, Ut tueantur Averro em de
hac propositione, varia dicunt inuenientes, ex medij disti ctione, in medium secundum participationem , & medium secundum comparationem; medium tale quod obiectionibus D. Thomς non offendatur. Sed haec apud illos viderip0ssunt. Quod alij dicunt habet de se solutionem euidem tem. Ens enim illud, quod isti unum ponunt & dicunt futurum, ut sit duo contraria, inde arguentes contra positionem quod formae suscipiant magis, & minus, potest varie considerari. Vel quatenus ponitur unum, intelligitur esse constitutum ex illis duobus elementis, tanquam iuxta positis, &cohsrentibus. Et si ita intelligitur, nullum est inconueniens ex duobus iuxta positis, & aliquo pacto alteratis fieri unii, ut lignorum aceruus,siue melius, ut Medicorum pharmaca; quemadmodum etiam nullum est inconueniens illud idem
esse duo propter partium difformitatem. Vel intelligitur, illud esse unum ob mistionem illorum duorum: & hoc, vel in fieri, vel in facto esse, & utroque non nihil dicitur, quod sit reprs hendendum. In fieri quidem nihil
in conuenit esse unum ratione formae, ad quam tendit, & duo ratione duorum,
quae miscentur, in facto esse, similiter nihil inconuenit, ut scilicet sint duo mista, Vnum ob sorma
167쪽
I Formis Elementorum C A P. O C T A V V M. In Subnantia non in motus ι quia in Subsantia
gnat alio nomine contra hanc sententiam, quod formae elementorum sint contrariae. ait enim futurum, ut in substantia sit motus,si in substantia reperiatur lisc contrarietas secum
dum sermam. Id quod aduersatur dictis Philosophi scribentis eo loco, in substantia non est motus; quia in substantia non est contrarium. Quod & D. Thomas in opusculo de Mistione,& alij passim semper inculcant. Nos quidem supra diximus cica hanc Philosophi rationem, quid senserint grauiores EXpositores. Nunc vlterius videre oportet, quid diacendii sit de argumento istorii inde deducto. Ait igitur Philosophus,in substantia no est motus , quia substantiae nihil est
contrariti. Aio ego,ubi non est contrarium, ibi non est motus: In quantitate non est contrariis, ergo in quantitate non
est motus; tamen Philosophus in quantitate motum ponit, qui est auctio, & diminutio. Considero igitur pro resistutione, in quantitate esse motum ι quia in quantitate est comtrarietas, non ratione sus essentis, sed ea ratione, qua quantitas dicit terminum, & mensuram corporis naturalis, quod Qu modo ba est hoc pacto intelligendum. Quantitas quando considera-λhiilium ''' Vt adluncta forms naturali, nanciscitur oppositionem terminorum; quia est una quantitas,qus dicit perfectam magnitudinem,quatenus forma, quae cum ipsa existit, persecte se habet ad proprias operationes obeudas;alia est qualitas, quae dicit imperfectam magnitudin quatenus sorma, quae cum illa existit, impersecte se habet ad operandum. Vnde duos terminos sortitur quantitas, secundum perfectam, &imperfectam magnitudinem, & ratione horum est in ea motus. Doctrinam hanc innuit Philosophus 8. Physic. tex. 6 a. 3. Phisic.
168쪽
3. physicor. tex. s. Considero deinde, sormas substantiales non esse terminum mutationis, per quam ipsis transeunt den0n esse ad esse, aut de esie ad non esse; quia quod fit,& com rumpitur, non est forma, sed compositum 7.S 8. Metaphysices,& primo de Generatione,& Corruptione, ubi dicitur, quod generatio est mutatio totius in totum; licet enim non
mutetur materia quantum ad essentiam, mutatur tamen ut
est subiectum, & quantum ad existentiam. Ita scribitur priamo Physicor. tex. 8 2. quod materia, quatenus est id in quo,
eatenus sit,& corrumpitur, & dicitur tex. et 2.primi de Generatione, quod materia ignis est, ut sit eadem cum materia aquae,& est, ut non, quare cum ignis mutatur in aquam, mutatur etiam materia igni subiecta; mutatur autem quatenus non potest esse eade materia utriusque,hoc vero est,ut Schois dicunt, secudum existentiam. Clim igitur non sit tota sit, stantia toti substantiae contraria; materia enim nulli est contraria, ideo licet sit contrarietas in essentia formarum substantialium, tamen quia non est contrarietas in substantia, prout debet terminare mutationem, quod requirit contrarietatem secundum totum deo bene cocluditur, quod cum tota substantia toti substantiae non sit contraria, ideo in substantia non est motus. Dicet autem aliquis, illa existentia moritur in materia subiecta fornis ignis, quando ex aqua fit ignis, cur non est contraria existentis alteri, quae fit dum ex igne aqua generatur. Ratio dubitationis est; quia si a sorma dependet existentia illa,&formae sunt contrariae, Videtur, quod etiam ills existentiae debeant esse contrariae, atque itat0ta substantia toti substantiae erit cotraria; tota scilicet substantia, prout terminat mutationem. Responsio debet esse, quod compositum terminat generationem; non solum prout dicit esistentiam, sed etiam complectendo essentiam materiae. Quae quidem essentia fit,& corrumpitur,non quidem simpliciter, prout talis essentia, sed prout mutat propriam existentiam. non enim terminatur generatio ad illam existentiam , prout est existentia seorsum accepta ab existente,
169쪽
sed prout est existentia materiae & in materia esse haberis quare illa existentia est immunis a contrarietate. Nec Valet, quod dicitur, est a forma contraria; nam existentia sequitur naturam eXistentis,n5 eius a quo est, unde licet sit a forma, non tame est contraria; quia cit subiective in materia, estq;
modus materiae, quae materia est immunis a contrarietate,
quare, & modus essendi illius a contrarietate est immunis. Dicet aliquis ulterius, eadem ratio est de formis accidentalibus, nam in 8. Metaphysic. similiter dicitur quod non fit a bedo, sed corpus album. Cur igitur in illis dicimus esse mο- tum, non autem in istis P Responsio est , quod alteratio primo,& proprie terminatur ad qualitatem,&in subiecto qualitatis, ut subiectum est, nulla fit mutatio, aut essentiae, aut existentiae; quia existentia subiecti accidentiu non dependet ab ipso accidente; quin potius contra, subiectu dat eXisten i tiam illis. Dicitur autem in accidentibus, fieri copositum iquia accidentis esse est inesse, & mutatio qualitatis includit inhqrentiam, quae est a subiecto. Non si caute in substantia, nam generatio per se proprie est mutatio totius in totum; cuenim mutatur forma, simul necessario mutatur subiectum quantum ad existentiam, quam habet a forma. Resolutio itaque sic est habenda. In substantia non est motus ; quia in substantia, prout est terminus transmutationis, non est contrarietas: est autem terminus transmutationis,quatenus est
compositum ex materia, &forma, ut habetur in Metaphys.& ut sic,non habet contrarium, ut habetur 1. Physicor. teyt. supra adducto 67. Videre autem semper proderit, quae dicuntur ab Auer. m.illo 1 o. contra Aleaeandrum, dc semper illud est obseruandum, quod dicunt Gil ci formas elementorum non esse contrarias,x t supra statutum suit. Obseruandum insuper est quod supra adnotabamus,& Iandrinus etiam defendens Averroema contradictione proponebat contraria proprie esse, quae circa idem subiectum actu idein manens vicissim permutantur, quare proponens Philos0phus cotrarietatem non esse in substantia, proprie intelligit
170쪽
contrarietatem,& proprie accepta contrarietas no est etiam in formis substantialibus quia non sunt circa subiectum idem manens quantum ad eχistentiam inuicem transmutabiles , quod requirit ea contrarietaS , cum qua ponitur motus . Et sic Philosophus ingeniose mentionem facit de contrarietate, notans simul neccilitatem subiecti actu in motu requisiti.
Moius igitu secundum qualitatem alteratio sit,
dico autem qualitatem, non eam qua in
X hoc textu deducitur, has qualitates non es- substantiales, hoc pacto. In istis qualitatibus est alteratio. primo de Generatione , &Corruptione teX. 2 3. & 7. Physicor. teX. I O. ergo istis qualitates non limi stubstantiae. Adiungatur alterationis definitio, quae est, quod alteratio est mutatio in passionibus manente substatia, & habebitur id Gquod scilicet oportet , has qualitates non esse substantias postquam in illis est alteratio. Insuper dicatur , alterationis proprium est facere alterum , si istis qualitates sint substantiae, facient aliud, quare si sunt illς, secundum quas est ali ratio,non videntur posse poni substantiales. Ulterius aliter etiam argui potest ex eodem textu. Clim enim dixisset Phul0sophus alterationem non esse secundum qualitatem , quae
est substantia, subdit 'lus sit ista qualita Aq uae est substantia: Henim differentia qualitas est. Deinde subiungit, in qua qualitate sit alteratio: Sedeam quae passiua es, secundum qVam dicitur pati, aut impassibile esse. Ex hoc loco sic potest ratio deduci. Caliditas ignis certe est passiua qualitas , has pasim uas qualitates separat Philosophus a qualitatibus , quo sunt differentis substantiales, quoniam in his dicit esse alteratio-T a nemo