장음표시 사용
121쪽
Omnia quae certam soli, regionis, urbis, constitutionem appetunt, feruntur illuc , ubi est majus bonum , aut virtutis suae robur. Per Ve. Quaecunque loco continentur de IIS verum est dicere, finita esse. At omnia corpora loco aliquo continen
Ergo verum est dicere, ea finita esse. Per G. Omnia quae aut sursum aut deorsum, aut lateraliter aut circulariter aut oblique feruntur, id faciunt, ut glorientur seu quiescant in fine suo. Omnia corpora aliquem ex hisce motibus habent.
Ergo id faciunt uiglorientur fine suo. Secundo de Ubi definitivo sic argumemiaberis.
B. Omne id, quo quanto nobilius & excellentius est in loco, tanto majus bo
M. Sed quodcunque est in loco , id
nobilius & excellentius est in loco, quam quod circumscriptive: est enim totum in toto, & totum in qualibet
Ergo majus bonum est. Pari ratione procedes per reliqua principia illud deducendo , quod industriae Lectoris relinquo Tertio de Ubi contentiτο He Repletivo, ita
B. Omne id quod ubique & in omni loco est . nec a loco continetur, illud consequenter excellentissimum Ubi habet&summe bonum. At Deus Opt.Max. tali ratione in loco est. Ergo. Sed haec pluribus prosequemur in Theologia nostra; quare modum tam thim innuisse suffciat. Per Principia Resepectiva sc procedes. Per α Quot sunt tibicationes, tot sunt Ubi disserentia.
Sedquot sunt entia Corporea, tot sunt uinbicationes. Ergo quot sunt entia corporea, tot sunt ubi differentiae. Quaecunque existunt, concordant in eo, Per quod fuit alicubi. Sed omnia quae loco circumscribuntur, illa vere & realiter existunt. Ergo omnia concordant in eo, quod sint alicubi . Quodcunque non admittit oppositionem Per . formalem, hoc non admittit contrariC
Sed Ubi non admmittit opposivionem formalem. Ergo non admittit contrarietatem.
Sine quo operatio nulla in actum deduci potest, illud principium statui debet O-
Sine Ubi nulla operatio in actum deduci potest: Ergo Ubi est principium operationum; Quia ubi substantia est, illam alicubi esse: necesse est. Nam ab essentia profluunt operationes, teste Philosopho. Illud sine quo operationes fieri non pos Per Si sunt, est medium per quod operationes perficiuntur. Sed sine Ubi nulla operatio fieri potest. Ergo Ubi est medium. Et sic de caeteris. f. VII. De PraedicamenM Situs.
Postquam novimus Locum in quo aliquid fit, impellitur mens ad quaestionem de Situ positione, qua per Ubi fit relatio , & ra-l tio habetur totius locati, & totius loci, cum circumscriptionis expressione. Nam per positionem exponitur situs partium locati, in partibus loci, quae singularis & propria situs nota est. Et hoc pacto pro vero praedicamento situs accipitur. Omnis positio seu Situs, est,quando quissipiam dicitur habere partes certa ratione dispositas. Resolutio situs sequitur.
122쪽
' Naturalis 3c est reiarum vel
s Animatarum. Ut quando membra animalis ordine naturali& situ sibi respondent. s Mobilium. Uti sunt quatuor elementa in
t Inanimatarum i propriis locis.
I Immobilium. Uti campi, agri, thorti, do- . t inus. Naturalis est, quando ordo naturae servatur in positione membrorum , uti caput supra, pedes infra.
Positio seu AEGentesisSitus est vel vel
Spontaneus est, esedere. Iacere supinum, pronum. Inclinari in anteriorem vel posteriorem
Artificiosius est, quando sit per artem , uti columnarum dis. positio, arborum in quincuncem dispositio &c. Cusialis est positio, quae homini praeter naturam accidit; uti cadae prono obversoque capite. Si praeter spem aliquid accidit, iit in taxillis jactis. nsicatio terminorum ad principia Artis Nosrae. Omne sine quo sensibiles operationes commode exeri non possimi. Necessarib bonum est. Sed sine certo situ & positione locatorum
nulla operatio recte exeri potest. Ergo Omne sine quo per rectam in loco extensionem operationes sensibiles rite perfici nequeunt, illud necessarici magnum esse oportet; longum, latum & profundum. Sed hoc sit in omni situ. Ergo situm magnum esse oportet. Omne sine quo non datur stabilis permanentia, illud necessarib durabile esse
Sed fine certo situ & positione non datur stabilis permanentia. Ergo situs debet esse durabilis. Haud secus operabere in sequentibus ordiane principiis ablatutis Si tui & positioni applicandis ; quae & eadem Ostendes per principia respectiva, hoc pacto. Ubicunque intervenit distinctio partium si-tuatarum ibi datur si1 tuum differentia. Hoc fit in omni situ & positione. Ergo in omni situ & positione datur dime
Ubicunque datur conτenientia in ordine ad certam membrorum positionem in loco, ibi datur concordantia. Sed hoc fit in omni situ. Ergo Ubicunque datur oppositio ibi datur contra- Per scrietas respectiva in ordine ad locum. Sed in situ datur dextrum sinistrum , superius inferius, anterius posteriuS. Ergo datur contrarietas respectiva in o dine ad locum. Haud secus in reliquis procedes, quae quia clara sunt, iis ulterius deducendis non im
f. VIII. De Praedicamento Euando. Cognito Sita & Positione alicujus in lo-CO , mox & intellectui imprimitur, rem si-tuatam recte se habere non poste sine duratione; unde & nascitur Praedicamentum , Quando; sive quod idem est, rem esse in
Est autem duplex Quando: Simplex dc Duplex Compositum. Simplex, cum ita se res habet inando. ad tempus, ut ad indivisibile, & ii susceptione mensurae semotum; estque aeternitaS. sempiternum , nictus oculi, momentum &instans. Compos itum rauando est , cum se res habet ad tempus ut ad divisibile, veluti ad Certum diem , annum, Inensem; Tempus enim in partes successionis divisibile est. Tempus omne ex motu & num Cro constat; Estque secundum Aristotelem mensiura primi mobilis secundum prius δc posterius : Estque vel naturale, uti hyems, aestas, Ver, autumnus, annus, mensis, hebdomas, dies, hora, minutum. Non nauurale, seu PO-tius tempora instituta ; uti sacrificia, dies
festi, nuptiae; Epilogi simum subnectimus. N a Quando
123쪽
s In aeternitate, uti Deus opi. max. . . s Praeteritum. Ut ante annum diem, In aevo, uti sunt Angeli, i mensem, horam. antinae, Coeli, Generatim. Praesens. Nunc esse. s Futurum. Post annum diem, mem
In tempore sunt motus, uti res quae por motum fiunt, & corrumpuntur dum in motu
sunt, & consideratur dupliciter. Applicatio. Quidquid principio & fine caret, . ter
Quidquid principium habet & fine caret,
aviternum est. Tales sunt Angeli, animae, Coeli, materia. Ergo a terni sunt.
Quidquid principium & finem suae durotionis habet, id in tempore est.
Omnes creaturae corruptionibus obnoxiae principium & finem habent. Ergo in tempore sunt. Deinde per principia absoluta singula ostendes. U. g Omne quod durat bonum est. Omnia quae tempori subduntur, durant. Ergo bona sunt.
Omne quod successione partium conti- M.
Τale tempus est. Ergo. Et sic de caeteris; quae ne longior sim,lubens omitto. g. IX. De Praedicamento Habitus. Cognita distinctione temporali externa, alia rei ratio notior offertur ex habitu, quod est medium quoddam inter corpora & comporibus adjacentia, secundi im quod haec scilicet, quae adjacent,haberi, illa autem nempe corpora, habere dicuntur. Est itaque Habititus adjacentia corporum, Corumque quae circa corpus sunt, estque accidens medians inter corpus cui adjacet, & vestimentuin quod adjacet; ita ut neque corpuS, Deque Uestis proprie constituat praedicamentum habitus, sed hoc tantum, vestitum esse,annui
tum esse. Epilogismum subdimus. Habitus duo bus modis dici potest. Domestici.s Ratione vestimenti. η Militaris.
s totiuS. Togatum esse, arma L Ratione rei vestitae, uti tum esse. t Partis. Calceatum esse.
Annulatum esse. Coronatum esse. Per B. Per M.
Per Ornatum esse& duplex est. Applicatio. Omnis adjacentia corporum eorumque quae circa corpus sunt,ad praedicamentum habitus pertinCt. Talis est omnis vestitus & ornatus corporum. Ergo. Omne quod hominem fovet, bonum est. Omnis habitus talis est. Ergo est. Omne quod hominem adjacentia quadam ornat, magnum Cst. Talia sunt in dignitate constitutis, annuli, coronae, mitrae, infulae. Ergo sunt. Et sic de caeteris.
Per Principia rese Ziva si procedes. Omnes habitus diversi differunt. Omnes habitus aut Religioni aut nationi
cuipiam proprii concordant. Habitus contrarium non suscipiunt. Pero . Habitus principium est, quia Causat fo- Per a. mentum contra frigus. Media sunt ad depellendum frigus. A- Pernisque idem. &Datur & majoritis &minoritas inter habi- Pertus, uti palludamentum imperiale majus est, tunica rustici. Datur & aequalitas in habitu; uti diximus Per 2E. de concordantia.
Atque haec sunt, quae de Praedicamentis, inquantum ea Artis nostrae principiis serviunt, dicenda duximus. Quae si quis propositis argumentis rite applicare norit, is haud dubie immensum prope, de quacunque re disceptandi campum apertum reperier.
124쪽
Lusitani Magni Artis methodi ci paucis huc-
inque intellectae novam Anceram expositionem continens.
Artis Μagnae Lullianae arcana in lucem
eruuntur: Alphabeti mysteria eXponuntur, Variis exemplis ex omni scientia depromptis
demonstrantur. P R AE F A T Ι O.
0n ignoro complures fuisse, qui Unnversalina Auis Luzame, quam pollicetur , metbodum, non dicam utilem aut fructuosam in scientisso negotio, sed verbo a ,δοξον κν ά δ' αὐον exist marint, fleri non posse rati, ut ad tam pauca principia, tanta statiarum amplitudo , varietas adaptetur. Nos Pero didia Artis Lustianae arcana, tametsi confusa, S veluti caligine quadam involuta paulo profundius rimantes, talia non reperimus, qualia nonnihili iniqui re rum, quM non intelligunt, Censores S Aristarchi perperam sentientes viro istuminatissimo Ν 3 tam
125쪽
immerito jure opponunt. Huinimo sub rudi su S impolita mole velliti sub ob fici dam massi miranda ριι duin deprehendimus, qui ex incomposita tenebrarum ruditate in lucem educentes , noὶ 'am rationem iniimus, qua uni et siles dictu artis rationes scite ad quam is propositam quaestionem ex tota artium scientiarumque Encyclopeia selectam facite applicare possis , quod S hoc libro per amaria paradigmatum fecimina demonstran . n duximus. Verum ut cum bono ordine S methodo exqisi ita progrediamur, Petri Hieronymi Sanche; Lustianae istis expositionem fecuti, primo de AlpLibeto, deinde de desiuilonibus, S tandem de tulis in Arte ob era undis tractabimus.
De Alphabetis eorumque appli CationC.
Uamvis Alphabetum Artis nostrae fuse in primo Libro exposuerimus,
quia tamen omnia , quae tum ad terminos ejus combinandos, tum
ad usum ejus insignem & maximum pertinent , ibidem omisimus, hic singula ordiane ad majorem Lectoris instructionem p nitius ad mentem Lulli exponenda duximus. Nota Lector, sequens Alphabetum non Lulli, sed nostrum esse. Quomodo verti id regulis Artis a Lullo traditae applicari possit & debeat ad habitum scientificum faciliori methodo adquirendum ; hac parte demonstrabitur.
vitia. Avaritia. Gula. Luxuria. Supe bia. Acedia. Invidia.
l stantia. De Combinatione Alphaleti, o de Tabulis
Nota , dupliciter Alphabeti terminos inter se combinari posse; vel expanse, vel contracte. Combinationem expansam ita adorieriS. Cum in Alphabeto novem sint literae: B. M. D. P. S. . Vi. Ve. G. quae novem principia abs bluta per initiales suas literas significant. Primb.
126쪽
Cum omnibus Tertiam Columnat Combin,
ordine se- Et habebis. Quartam Columnam. bis Lite Quintam.
quentibus lia . Quintam Columnam.
teris in cir- Sextam Columnam. Septimam. Vi. culum. Septimam Columnam. Octavam. vea Octavam Columnam. Nonam.
Nonam Columuam . . Combi nationis factae,
Combinatio contracta est illa, quae fit per Schematismos lineares, quibus principia in se invicem ducuntur , ut in figura A. apparet, in qua vides, quaecunque in I abula habentur per expansam Combinationem, ea obtineri per Schema Expositi Q Combinationis contractae; B. enim
contractae. Oppolitos terminos per lineas combinata tot essicit combinationes , quot eXpansa, videlicet 81. Siquidem V. in se ducta dant 81. Contractam dicimus, quia min rem locum occupat, & facile memoriae mandatur ob paucitatem litorarum; Et quamvis reliquos Alphabeti terminos expans e combiunare potuissimus, consultius tamen esse, ratus sum, eorum multiplicationem per contractas Tabulas exhibere. Combinatis itaque prim6 literis Alphabeti, sequitur Secunda Combinatio, qua prima principia abs bluta conjunguntur cum principiis respectivis , quae secundum in ordine Alphabeti locum obti
Τertia combinatio est principiorum tum absolutorum, tum respectivorum cum Quaestionibus, quae tertium in Alphabeto ordinem servant. Quarta combinatio est principiorum tum absolutorum, tum respectivorum cum Subjectia
127쪽
jectis universalibus, quae quartum in Alph beto locum possident. ininta Combinatio est principiorum cum virtutibus moralibus, quae quintum in Alphabeto locum obtinent. Sexta Combinatio est principiorum cum vitiis, quae sextum in Alphabeto locum habent. Schematismi Combinatorii sequum
Combinatio II. principio ni spe
Combinatio ΙΙΙ. principiorum abfoliuor rel=ectorum cum Gaectionibus. Combi ratio IV. Subjectorum Unive, salium cum principiis absolutis. Combinatio V. Virtutum cum principiis absolutis, Iu Ad
Vitia deducuntur per opposta Virim tibus, Ex his sex Schematismis nascuntur propositiones omninci 486 , quorum unusquis-ue Schematismos continet 8 I, quae in I. ueta, dant dictum numerum 48 is , & hoc
tantum quoad simplices Alphabeti termiunos ; quos si per terminos implicitos & ad
principia reducibiles multiplicaveris, propositionum non erit numerus nec finis. Unde patet, quanta hinc in proposito quolibet argumento propositionum multitudo& varietas enascatur. Sed jam usum factarum Combivationum ostendamus. CAPUT
128쪽
De Usiti Alphabeti mirifci juxta sim ista terminos in singulis columnis consideratos.
Oc Alphabetum in Arte nostras quintuplicem potissimum Usum habet, quos ea qua fieri potest, brevitate perstringam. Primus Usus est, quamlibet quaestionem ad absoluta Artis principia reducere, quae reductio hoc pacto fiet. Sit quaestio , An DE Us perfectus sit p reduces perfectus ad B. id est bonitatem, cujus terminus implicitus est, & vocem DE Us)ad subjectorum universalium μ. quo DEUM significamus; stabitque quaestio hisce notis signata. An B. Hoc peracto applicabis omnia ea, quae in prima Columna B. continentur, eo Ordine, quo in margine. Sic ergo per singulos terminos primae columnae Alphabeti argumentaberis.
s. Per I stit. Quicunque omnes perseritiones
rerum absilute Continet, honus est. DE Us est talis. Ergo.
m. a. Per . Illud est bonum & perfectum, quod in se omnes disserentias
communicationis continet. DEus est talis. Ergo. Omne ens necessarium & indue
pendens 1 quolibet alio, est bonum & perfectum. DE Us est talis. Ergo. . Per Cui nihil deest,omnem suffcienatiam habens, bonus & perfectus est. DEUs est talis. Ergo. Omne quod intrinsecam & essentialem justitiam habet, unicuique quod suum est distribuit, illud bonum & perfectum est. DE Us est talis .Ergo. Avarit. 6. Per Av, Omne quod ex se & sita naturarit. vim diffusivam habet omnis boni communicabilis, omnis avaritiae expers, illud bonum& perfectum est. DE Us est talis. Ergo. Haud secus in reliquis Columnis tibi procedendum esse scias. Ut si quaestio sit de D E 1 magnitudine, duratione, potentia, apientia&c. argumentando juxta sex terminos in singulis Columnis constitutos. II. Usiis. Secundus Usus Alphabeti est, docere aptas rerum divisiones. Si enim quidpiam dividendum sit, primo illud ad sua principia deducendum erit; HG. de hominis divisio ne, sic per sex terminos primae Columnae divisionem hominis institues. 1. Per D. Dices alium hominem esse probum, alium reprobum, sive alium bonum,alium malum; &sic per omnia moralia ad B. reducibilia procedes.
Quid. Alium esse magnis naturae talen iis instructum, alium brutaliquasi ignorantia obrutum. Quae cum possibilitatem, impossibilitatem, necessitatem &
tet, Dices, alium hominem es. se Reipublicae necessarium , alium non necessarium. 4. Per Alium esse divinum, alium mundana concupiscentia absorptu.
r. Per Just. Alium esse justii, alium injustum.
6. Per Av, Alium esse avarum, alium infi-rit. gni liberalitate & munificentia illustrem. Et hoc pacto iterum per singulas Columnas II. iprogredieris; adaptando divisionem singu lis terminis in iis contentis. 1. Per M. Alium esse dices magnum alium parvum . sive id de quantitate molis, sive virtutis intelligas. a. Per U. Aliu esse concordem & pacific. altu discordem & contentios .
. Per n. Alium esse Angelicis moribus imbutum, alium diabolicis.s Per Prud. Alium prudentiae laude clarere, Prudent. alium imprud. & stolidum esse. 6. Per Gu- Alium esse gulosum, alium so- Gula.
lam. brium. In Columna D. secundum ordinem te m Col. minorum, divisionem hominis, eo, qui sequitur, modo institues. 1. Per D. Dices, alium hominem esse bre- Dvis, alium longae vitae. a. Per se. Alium esse sanguineum , alium esse melancholicum.
Unde . legitimum. Unde. . Per Alium esse coelestium rerum mcontemplationi deditum, lium terrestrium. s.PerFortit. Alium esse fortem, alium debile . Fortit 6. Per Luxur. Alium lascivum, alium castum. Luxur. Haec ampliare in immensum poteris, non tantum per descensum in Columnis perpendicularem, sed & per ingressum lateralem si
1. Quomodo homo dividitur juxta seriem literarum B. M. D. P. S. Vo. Vi. VC. G. a. Quomodo homo dividitur juxta serieni principiorum resipectivorum. O.. I. i. m. M. AE. Min. 3. Quomodo hominis divisio examinaturiuxta seriem quaestionum : Au. id. Unde. r. diuantum. diuale. Ubi. uando. ui.
129쪽
4. Quomota hominis divisio describatur
per novem Subiecta universalia. Δ.y. Quomodo per omnes virtutes clivisio nat. 6. Quomodo per omnia vitia hominis divi sio instituatur. III. Usus. Τertius Usus Alphabeti servit definitioni bus rerum, quas Alphabeti termini suppeditant; Verb. Grat. Materiam primam ita definies per terminos in prima Columna positos.
bon m corporeum passivum primum comumcabile. a. Per Esse totaliter disserentem ab actun forma. 3. Per u- Esse ens necessarium ad compo
4. Per Esse a D E o primam omnium productam. s. Per for- Recipere formas potentia suae tit. proportionales. 6. Per av, Esse insatiabiliter appetitisam
Quae per lateralem quoque seu transversum ordinem definire poteris. IV. Usus. Quartus Usus est topica locorum constitutio ad arguendum in quolibet proposito, per primae Columnae descens iam. V. G. 1. Per B. Alius est locus arguendi a bonitate, utili, convenientia. a. Per . Alius a differentia bonitatis rei propositae. 3. Per u- Alius a possibilitate, necessitate, trum. contingentia, impossibilitate. . Per Alius a divinitate. s. Per just. Alius a justitia. 6. PerAva- Alius ab avaritia.
Potes Sc haec loca per lateralem ingressum deducere a B. M. D. &c. Sed ponamus
exemplum. Quaeritur an quantitas distinguatur a corpore quanto p Respondeo , quod sic. Et hoc per transversum ingressum Alphabeti, ita probatur. a B. Omne quod habet communicationem realem distinctam a substantia seu re quanta, id distinguitur ab ea. Sed quantitas habet talem communic
Quia per se & essentialiter extendit subjectum. .
a M. Quod causat extensionem realem in corpore, distinguitur ab eo, quod
extendit. Sed quantitas causat extensionem re, lem. Ergo. Substantiae enim non est extendere,
a D. Quod huailocit durationem realem naturaliter priorem, distinguitur realiter ab eo, ideo quod habeat ea durationem posteriorem. Sed substantia habet priorem. Ergo. Prius enim est esse, quam adesse, prius esse per se, quam per accidenS. a P. Quod habet potentiam extensivam CXse & sua natura, distinguitur ab eo, quod ea caret. Quantitas ita se habet. Ergo. Non aliter de reliquis ordine principiis prOcedendum tibi esse scias. Quintus Usus docet, de qualibet propo- V. Usus. sita quaestione ample disserere; atque hoc tum vel maxime fit, quando rem propositam Quaestionibus Alphabeti applicamus. V. G. Fiat quaestio de hominis bonitate. Primo; Per Quaeres. An homo. B. M. D. P. Utrum. S. Vo. Vi. Ve. G. sit; transversali ordine. Per miri Essentiam ejus definies, quod sit animal rationale, procreanS sibi simile. Per De quo. Ex quibus componatur;unde sit. Per Tuare. Quis sit finis hominis creati. Per diuan- Quantus sit, quoad virtutes &
Per diuaci. Qualis sit quoad virtutes morales aut vitia. Per Mau- Quando natus sit, ex quo tem- do. pore, sub qua constitutione Cocli. Per Usi. Ubi, in qua regione, urbe, oppi do, &c. quibus parentibus. Per diuo mo- Quomodo constitutus sit,quoaddo. naturalem inclinationem. Per Cum Qualis sit in operatione sive fa-quo. cultatibus animae & corpo
Haec eadem fuse deducere poteris per ΠΟ-vem subjecta universalia, novem moralia, Mnovem vitiosa comparando ea cum
III. Semonstratio practi a per Exempla.
st Is itaque dicto modo obiter ostensis, i Sit itaque quaestio nobis propsta talis ; An, nihil restat, nisi ut quaecunque hucus - vita activa sit perfectior contemplativa que de usu Alphabeti recensita sunt, Respondeo quod contemplativa, & variis paradigmate quodam plenius declaremus. modis demonstratur.
130쪽
I. Modus per Absoluta principia simpliciter.
s Quae majora secum adducit. Quae hominem integriorem & capaciOrem reddit. Quae homini in omnibus actionibusco Ventum dat. Quae hominem contra diabolum po
Illa vitai ae hominem divinarum rerum oti- Vita contem , est peta ria imbuit. sectior, Quae τoluntatem hominis perfecte dirigit.
Quae summum virtutum augmentum trahit. Quae hominem veritatibus aeterniSI struit.
Quae homini ostendit veram viam ad gloriam aeternam. J
Per H. Per Μiu. Illa vita est per- α
fectior, II. Modus per principia res e liva. Quae hominem separat ab omni mundana
Quae hominem unis DEO.- homini non amorem sed odium ingerit Mundi. Quae honorum coelestium affluentiam cau
Quae homini varia ad salutem media susegerit. Qua homo perfectilis finem suum ultimum
cognoscit. Quae hominem stupra caeteros exaltat in notitia rerum divinarum. Quae hominem aequalem facit Angelis. Quae in homine minuit peccata & pravas affection S. Hoc facit vita contemplativa. Ergo
III. Modus per duplicatis luenus, juxta Combinationes literarum in Tabula descrι-ptarum, tam perpendicularem, quam lateralem ingressum.
virtutibus. Quae hominem bonum reddit & constantem in exercitio virtutum. Quae hominem bonitate vitae potentem reddit contra omnia vitia & peccata. Quae hominem ob acquisitam bonitatem vitae, sapientia 3c coelesti luce replet. Quae hominem summum bonum unich petere facit. Quae hominem consumata virtutumstem ictione imbuit. Quae hominem bonis coelestibus, & veritate legis aeternae infirmat.
Quae hominem beatitudine gloria aeternae' frui facit. Per B M. 'Per B D. Per B P. Per B S. Illa vita Per B Vo.. est peta Ifectior, Per B Vi. Per B. Ve. Per BG. Hoc facit vita