장음표시 사용
141쪽
mo siti tundum Partes essentialeS. Probatio per ter
Intellectus secundum esse totale, est po
Μ JE. Min Communicare se ad esse intelligibile. Extendere se ad id, quod intelligitur. Conservare in se rem intellectam. Posse agere circa rem intelligibilem. Iuminare phantasmata rei intelligibilis. CAppetere scientiam. Habere virtutem operandi intellectualiter. Posse veritatem quaerere. uiscere in re intellecta. L stinguere inter differentes reS. Vnire res disiunitas media ratione. Contrariorum oppositorumque rationem fundare. Principium esse omnis operationis intellectualis, scientiae & cognitioniS. edium ad omnes acquirendas scientias. Finem esse, in quem omnis cognitio resolvitur. Esse maximam potentiarum interiorum , proXimam D E o 3c Angelis.
AEquare CXtrema trutina rationis.
Corporeis speciebus & phantasmatis ad cognitionem uti, quo minor fit Angelo Secundo. Si quis hominem definire velit per secundam speciem, seu secundum pantes essentiales & componentes, quae sunt anima δί corpus, qui Sus constituitur; duplici id via expedire poterit: vel definiendo eum solum quoad animam, vel quoad corpus. Priori modo ita definiemus. Homo
est ens spiritu ale utens ratione, unitum vel unibile naturae corporeae. Vel quoad Co pus : est ens corporale organi Zatum cum potentia actuali, & unitum animae rationali. Quarum utraque non secus ac paulti ante praestitimus, per principia nostra deduci potest: V. G. Per B.
Quod constat perfectionisin spiritualibus, quae possunt
naturaliter communicari cum corpore Organi at .
Quod integrat hominem simul cum natura corporea. Quod ex parte dat homini esse aeviternum. Quod tribuit corpori posse rationaliter loqui. Quod ratione suae naturae omnis cognitionis fons est. Quod ex se & sua natura appetit bona de media ad illa consequenda eligit. Quod virtute intellectuali omnia attingit. Quod veritatem a falsb discernit. Quod in ultimo sine quiescit. Vari ratione quoad corpus Hominem ita definire poteris, juxta principia ordine sequentia. Per κ
Lxtensium quid per partes corporeas per quas potest Spiritualiter vivificari ab anima rationali. Seni ibile, quod potest aliquousque conjunctum formaliter cum Spirituali. Posse omnes operationes perficere ope conjugis animae. Et sic de caeteris, quae brevitatis causa Omitto. Per tertiam Speciem quaestionis Quid, definies Intellectum esse id, quod habet sua correlativa, intellectivum , intelligibile & intelligere ; sine quibus esse non potest. Quae omnia iterum per priucipia deduci poterunt. Per
142쪽
tiam sp cient quae est deCorrelativis.
Perfemo cognoscitiva. tensito ad rem intelligibilem. Perseveratio virtutis intellectivae. Potentia activa intelligendi. Instinctm ad intelligendum. ad scientiam.
Vis cognoscitiba & inventiva veritatiS. Formalis Conceptus rei creatae υere existenti S.
Simili modo definietur Intelligibile &Ιntelligere, caetera correlativa, quae & omnibus aliis rivis, are, bilibus applicari possunt. Verlim, quid per correlativa intelligendum sit, paucis aperio. Correlativa ea dicuntur, quae ad invicem referuntur; & hoc quidem relatione vel intrinseca vel extrinseca, sive relatione substantiali, vel accidentali; Priori modo referuntur ad invicem materia & forma, prout dicuntur principia substantialia hominis constitutiva. Secundo modo accidentaliter referuntur ad invicem, ut unum album
ad aliud fundata in similitudine. Haec Correlativa considerantur potissimum in nostris principiis generalibus; utyonificativum , Bonificare , Bonificabile; Magnificativum, Magnific*re, Magnificabile, & sic de caeteris, de quibus Primo &Secundo Libro: adeoque sub istis aperte relucet Unitatis & Trinitatis divinae mysterium: Nam uti in divinis, ita in unoquoque principio reperitur unitas principii, &tria correlativa ejusdem, ut in una bonitate, bonificativitas, ut cum Lullo loquar, bonificabilitas & bonificatio; in Magnitudine Magnificativitas, Magnificabilitas & Magnificatio in abstracto ; in concreto verotivum, are, bile, quae ad invicem referuntur , nec unum sine altero consistere potest;
esset enim bonum ad bonificanduin otiosum , & proprio careret fine, si non haberettivum, are, bile. Quod idem de aliis principiis dicendum est; ex quibus Enti com municatur actualitas & potentia, adentificandum ut ita loquar, quae sunt entificativum, entificare, & entificabile, quae comis municantur substantiae creatae in ratione suae existentiae ; unde procedunt substantiati, vum, substantiare & substantiabile, haec dum tribuuntur corpori in ratione sua lata, longa, profunda, emciunt corporificativum, corporificare & corporificabile, quae adhuc contracta ad vivens per vitam faciunt vivificativum, vivificare & vivificabile. Haec iterum ad gradum sensitivum contracta per sensum, dant esse sensitivum , sentire &sensibile; quae iterum ad hominem per generationem contracta dant generativum hominis, generare & generabile. Haec piterius relata ad individua, faciunt generativum Petri, generare & generabile, quae sunt tria correlativa Petri intrinseca & es lentialia ipsius. sine quorum aliquo Petrus non posset subsistere ; actualitas enim Petri seu generabilitas Petri continet in se essentiali
ter omnes gradus superiores recensitos, superioresque gradus contrahuntur & deter minantur ab isto inferiori, in quo continentur ι & haec non de intrinsecis tantum coria
relativis, sed de extrinsecis dici possunt, ut de illuminativo lucis, de illuminabili colore, & de illuminare, procedenti ab utroque; quae ii principiis naturalibus & supernaturalibus observantur: sicuti enim in Intellectu consideramus Intellectivum , are& bile, sic in potentia generativa, g nerativum, are, bile, & in potentia visiva, visivum, visibile & videre, & ita in qualibet potentia ; hoc enim pacto de rebus, subtialiter per intrinsecum esse rei philosophamur.
Sed ad alia. Tertia Species quaestionis de Quid, quaerit definitiones rei in ordine ad intrinsecas otii 'inclinationes & propensiones rei. Hoc pacto de Quid dicimuS. Intellectivum in Ordine ad
Logicam. Mathematicam. Geometriam. Arithmeticam.
Theologiam. Ethicam. . Politicam. , Esse αLogicum. Mathematicum. Geometricum. Arithmeticum.
Theologicum. Ethicum. Politicum.
Et quod dicitur de potentia Intellectiva , de Memorativa quoque ac Volitiva dici potest ; quia secundum habitum, quo imbuitur potentia, secundum eum quoque potest definiri: ut si habitus Justitiae in homine definiendus esset, sic illum per nostra principia desiuieS. Habitus
143쪽
t Quae se communicat Justitiae, 'Habitus Iustitiae in homine est 1 Quae se extendit ad iustitiam, suis qua homo inclinatur ad j Quae perseverat in Justitia, ireddendum unicuique quod ae potentem reddit animam ad ea
suum est. l quae sunt Iustitiae,
Quarta species quaestionis de Quid definit res per actus suos. V. Gr. Si quis quaereret, quid DE Us faciat in alio, hoc est , in Mundo. Respondebitur juxta consequentiam
DE Us est Ens Communicans perfectiones in Mundo, a quo descendit
Quod magni ut & extendit coelos Per Per Per Per Per Quod sustentat omnia conserυatque omnia per suam Quod potuit facere omnia, & ea quo modo fecit, illo eodem annihilare potest - -
Quod gubernat & disponit omnia omnibus providens Quod per suam voluntatem diligit, injustos odio Quod dat plenam & propriam operationem omnibus re-Quod firmat &sabilit omnia per siuam Quod justos&electos eraseat per suam - Quod avertit &separat homines a malo Quod unii 3c trahit ad se omnia Quod repugnat & resistit malis Quod omnium principium & causa est Quod conjungit diversa ad se tanquam ad centrum Per Quod terminat duc perficit vota & desideria hominum Quod assimilat sibi magis bonos Quod facit sibi similitudine actionum & amicos servos suos fideles Quod liberat a miseriis Quae omnia ex Sacrae Scripturae locis, Sanctorumque Patrum auctoritatibus comprobari possunt.
Qui quidem termini non simpliciter tantum fieri possunt, sed Ze per triplicatos, quadruplicatos terminos. Uti DE Us estens bonum , magnum, aeternum, quod tribuit omni creaturae B.ς M. 'D. sive conia
sistentiam sui esse. Quae iterum per Resolutionem & compositionem demonstrari poterunt. Si D E U s est , ergo summum bonum, a quo omne bonum descendit. Si summum bonum,ergo infinite magnus, immensuS. Si infinite magnus, ergo sustentat omnia, conservat omnia per suam durationem
Si conservat omnia per suam durationem aeternam; Ergo sicuti potest facere Omnia ex nihilo, ita creata anni hilare potest. Et sic de caeteris ordine dictis, unum inferendo semper ex altero usque ad ultimum. Regula dein Cur causalitatis index est.
Votiescunque quis interrogatur per Regulam de Quare, ei necessarib respondendum erit per recursum ad formam & finem rei,& inveniet quaestionis solutionem. Continet itaque thaec Regula quatuor causas: Vicientem laterialem , Formalem, Finalem ; quibus observatis, ad quamcunque quaestionem multis variisque modis promptam habebis responsionem. Praxis primae Regulae, quae formalis ducitur, ita se habet: Ut si quaeratur: Quare Petrus est homo p Respondeo quia habet animam rationalem, per quam constituitur in sua natura. Iterum. Quare aurum est rubrum p Respondeo,
144쪽
s potadeo, quia constat formaliter & praedonainative , forma ignis. Quare argentum sit album p Respondeo quia habet rmam praedominantem in natura aquae: Sicque in quolibet proposito ratiocinandum est per Regulam Q iare formaliter. Si vero propositas quaestiones principiis nostris applicare volueris, sic procede. Per lue.
Perfectionem formalem aquae, id habet praedominium in natura aquae. Extensionem formalem aqueam, id habet praedominium in natura aquae. Permanentiam formalem aquae, id habet praedo- minium in natura aquae.
Potenturm formalem, ut resolvatur in aquam, id habet praedominium in natura aquae. Jsed arge tum hoc ha
Haud secus per principia deduces cujuslibet propositae quaestionis tenorem. Secunda Species quaestionis de Quare, est finalis, quia per eam finis rei inquiritur. Ut si quaeratur, quare sit intellectus 3 Respondeo, quia sunt intelligibilia, de quibus scientia haberi potest: Si enim non esset intellectus qui illuminaret phantasmata rerum objectumque illuminaret proprio & intrinseco lumine, objectum intelligi minimd posset, sicuti colores videri nequeunt absente lumine externo, quo illuminarentur. Iterum. Quare homo est beatificabilis pRespondeo, quia ultimum finem, qui DE Us est, cognoscit. Iterum. Quare lapis tendit deorsum, &exhalationes sursum p Respond. quia omne grave, cujusinodi lapis est, tendit deor 1ium ad centrum, & omne leve, cujusmodi exlialationes sunt, tendit sursum, quia calor iis praedominans sequitur naturam ignis. Tertia Species, Causa materialis , in qua Caus M
de materia inquiritur. V. G. Cur domus sit' ' materialiter I Respond. quia constat ex lapidibus , lateribus aut terra taliter dispositis. Iterum, quare homo suo pondere descendat& cadat deorsum. Respond. quia constat materia crassa terrea & corpulenta, per quam inclinatur ad locum inseriorem tanquam ad centrum sinina. Quarta Species, causa Essiciens est, qua Sisciens. inquiritur; V. G. Quare domus facta sit 3 Res . quia Architectus illam effecit, usibus humanis aptam. Et sic de caeteris; poteris tamen ad unamquamque quaestionem respondere per singulas quatuor species. V. G.
Si quaeratur, quare domus sit λ Responit Per Regulam sive causams Formalem.
Finalem. Quia αMaterialem. . Essicientem.
modolibet alio modo dispositam. Eo sine facta est, ut homo in ea commoda contra aeris iniurias habitare possit. Constituta est ex lapidibus, terra, luto, lateribus, similibusque. Et hic modus quaerendi respondendique per quatuor causarum genera perfectus Jccompletus in quolibet subjecto & proposito considerari potest, tam in his, quae naturaliter, quam in iis, quae moraliter aut supernaturaliter sunt. Sed demus exempla. Quaeritur itaque Primb. Cur triticum sit γs Formalem.
Finalem. Materialem. Quia εEssicientem.
Constat sua forma triticea, propria talis nai turae.
Ut homo vivat, ad cujus usum productum est. Coagulatum fuit ex materia terrea & disposita ad recipiendam formam tritici. Calor solis & influentiae Coeli tanquam causae essicientes disponunt materiam in Ordi.
145쪽
. QEaeritur Secundb. Cur sit justitia p
Formalem. Finalem. per Cau' .fam Materialem. Essicientem.' Ut reddat unicuique quod suum est, illa enim est for majustitiae. Ut mundus politicus conservetur in suo esse , sine qua consistere non posset. ι' Ut scelera & excessus hominum improborum, de quibbus justitia vindictam sumit, castigentur. Est Voluntas principis, quae effectie influit injustitiae J executionem ut compleatur. Quaeritur Tertili. Cur homo justificetur p
Final m. Materialem. . Quia . Efficientem.
s Gratia divina imbuitur, quae est forma justificationis.
Per gratiam ascendit ad finem supernaturalem, qui DE Us est. Justificati hominis voluntas liberEaversa 1 peccatis , ad D E U M convertitur. A D Ε o Voluntas humana impellitur & movetur trahendo eum ad se.
De Applicatione diciorum prasit a.
Quae hic paulo ante de quadruplici causarum genere diximus, trita sunt, de vulgo in Dialectica traduntur. Quomodo verti dicta cum ingenti scientiarum incremento Arti Magnae applicanda sint, nostrum est, demonstrare. Certum est, nihil esse, in hoc sensibili lrerum creatarum ambitu, quod non ex hoc quadruplici causarum genere constituatur; non tantum extendendo illud ad res physicis contemplationibus si ectas, sed & ad Morales, Politicas, Mathematicas, Meta- physicas , Theologicas , Caeterasque , CX-cepto D Eo, qui uti omnium est causa causalissima , ita meritb incausatus nuncupari potest ; causa enim formalis, finalis, materialis , efficiens DEI, est ipse D E U s, seu divina essentia , forma, finis, materia, effectus sui ipsius. EXEMPLUM I.
st nod) per quadruplex Causarum genus juxta Artis nostrae regulas, de q cim que re proposita statim totius Libri alicujus arxumentum cum uberrima rerum tractandarum materie dissoni potnt.
Sit itaque primum Argumentum Libri de natura Apis. In hac assiampla Libri compositione ante omnia ad quadruplex causarum genus recurrendum est, expendendo primb Apum causam materialem , deinde finalem, te tib formalem, quartb F cientem. Et prim6 quod ad materiam apum attinet , est illa iterum triplex ; elementalis, vegetativa, sensitiva ; quem triplicem in teriae gradum juxta principia nostra ita de
146쪽
I. Causae Materialis Argumenta, juxta triplicem Hementaris, vegetativae, S sensitipae naturae gradum considerata. An si Quid sit
Quomodo Quibuscum sit Communicatio seu diffusio materiae elementalis in apibus.
Extensio materiae elementalis in apibus. Permanentia materiae elementalis in apibus. Potentia materiae elementalis in apibus. In inritus materiae elementalis in apibus. petitus materiae elementalis in apibus Vis naturalis materiae elementalis infit apibus. Vera ratio originis apum materialis assignari possit. Finem aliquem materialem elementalem habeant apes, in quo quiescant.. Per .
Quomodo Quibuscum, Sits Disserentia materiae .lementaris apum tum inter se, tum inter alia insecta.
Concordia materiae elementaris apum cum aliis. Contrarietatemhibens in apibus materia elementaris. Causa materialis apum. gedium materiae elementaris ad apes producen
Finis aliquis materiae elementaris in apibus. ateria elementaris major aliis materiebus.
. Min. Per causam formalem ita dispones Secundi Libri Capita. Pers B.
z. Causae formalis Argumenta.' De di sione 3c communicatione formae sive formalis principii in apibus.
De intensione & extensione formae. De Duratione sive consistentia formae. De mi & potentia formae in apibus. De instinΔtu miratisi apum. De appetitu innato apum ad mellificium. De ιirtute stupenda in laborando. De meritate quae variis historiis stabilitur. De sine apum in labore.' De disserentia & apum & mellis ex diversitate succorum. De concordantia apum in laboribus. De contrarietate apum cum fucis sui dissimilibus. De principio intrinseco, quo ad mellificium instigantur, Demediis, quibus utuntur ad mellificium. De sine, in quem collimant earum operationes. De excellentia mellificii. Quibus as imitantur Rab operationibuS. De defeectu Sc morte apum. Habes hic de causae materialis concursu ad apem producendam, 161. Capitula Libri per enneadem erotematicam & octodecim principia deducta. Siquidem de materiae elementaris diffusione in generatione apum
quaeritur primo An sit, Quid sit, Cussit. Quanta sit, Qualis sit, Quomodo fiat, Quiando fiat. Ubi sit, Qui fiat, de Quo.
De Extensione vero materiae elementaris, quaeritur iterum: An sit extensio, Quid, Cur, Quanta, Qualis &c. sit. Hoc pacto quaerendo juxta progressum
principiorum, Orientur, quae supra dixi, 162. Capita. Cum verci triplex sit in generatione apum confluxus, materiae elementaris, de qua dia Ximus, materiae vegetativae, & materiae semsitivae; totidem Capita habebis Libri de confluxu materiae vegetativae, in apibus; deinde per eadem principia de diffusione, extensione , duratione , potentia, instinctu, appetitu materiae vegetativae; Tertiti Q a . Cadem
147쪽
eadern omnia poterunt deinde applicari materiae sensitivae. An detur in generatione a- puna diffusio, , Cur, manta, malis, uomodo , uando, is Sec. sit. Hoc pacto habebis 486. capita libri, quae sola causae materialis rationes investigant, quas omnes si per varios terminos ad novem principia reducibiles explices in primo Li bro expositos, immensam sine materiae coapiam tibi suppeditabunt.
3. Caui .e furiis argumenta quae con merantur ratione finis vel tu materia Hementatari, vel tu materia 4 egetabili, vel 1 rateria sensiti Pa.
γDes Fine in virtutis. 'Exienssione finis in omnia, uti de membroriam mirabili dispositione ad mel issicium requisita. Duratione finalis cauis. JPotestate. 'Fine tanti , Vegetativae Fine appetitus tam vehementis in operando. JFine corporis. Veritate & firmitate in opere. Sensitivae.
Gloria finiti operis. JDisserentia finium.
Concordantia finium in unum. Contrarietate mediorum ad finem. Causa finali. Vediis ad finem consequentibus. Finis consecutione & quiete. Excestentia finis. e qualitate, labore quo in unum conspirant. Morte apum. ElementariS.
. Cai fae Elficientis Argumenta.
Cum alia sit virtutis Mementaris, alia vim menta, pari facilitate,de quacunque materia tutis vegetativae, alia virtutis sensitivae essi- sive physica, sive morali, aut Theologica cientia, poteris haec argumenta eodem mo- disponere poteris, ut vel hinc Artis nostraedo disponere, quo in praecedentibus, ea per excellentia pateat; Si enim ad calculum ata Enneadem erotematicam , & Octodecim gumenta, quae in assumpto themate apum principia deducendo; quae ne longior sim, deduci possunt reducam, ea facile ad 1 oocio Curioso Lectori fusius deducenda relinquo; excurrent, quae non unius, sed vel plurium modum enim hic procedendi dictasse suff- Tomorum materiam praebeant. Sed jam ciat. Ad hoc vel unicum paradigma,omnium ad alia. quorumcunque assumptorum operum argu- PARADIGMA II.
Duod monsi ii, qitolaodo qui fiam de quacunque re proposita, iuxta quadruplex
causarum genus ex tempore di currexe queat. Sit thema propositum de virtute fortitu-l materia itaque nonnemo rogatns disserere, dinis bellicae ; cujus materia est timor pru- Τimorem & Audaciam primci per 18. dedens , & moderata audacia; adelique recte, ducet principia, & deinde per enneadem definitur, periculorum considerata susce- erotematicam, hoc pacto. Ptio, Se obviorum laborum perpessio. De lomnis Virtus, quae in mediocritate est, s Bona est.
Magna est. Consistens est. Potens est. Sapiens est. Amabilis est. Virtuosa est. Vera est. Gloriosa est. Fortitudo in moderato timore, & audacia consistit. Ergo.
148쪽
si ιυθ COMBINATORIAE, LIB. II L
Ratio Majoris est; quia excessus in omni virtute morali non virtus sed vitium est; Timor enim excedens pusillanimitati, audacia praesumptioni Opponitur. Hoc peracto procedes ad quaestiones: An timor hic, & audacia bona sint an mala: Quid & in quo potissimum consistat Timor& Audacia materia fortitudinis p Cur Timor & audacia dicantur materia fortitudinis , ubi variete sirtes gloriosorum Ducum tam ex sacris , quam profanis historiis in exempla adducuntur ; Deinde quantus sit timor, aut debeat esse , quanta audacia respecta tum Ducum, tum objectorum e trinsecorum; qualis, quomodo, ubi sint potissimum timenda & audenda pericula, quibus exemplis omnia monumenta passim plena sunt. His ostensis procedes ad causam formalem fortitudinis . quae consistit in prudenti quadam attemperatione timoris & audaciae, ne illa per defectum, hic per nimium excedat; unde hoc pacto argumentabere.
Ne timoris immodicire excessivae audaciae consistit, virtus est, quae hominem reddit
Effcacis voluntatiS. Vi. Virtutibus conspicuum.
Differentis fortunae providum.
Concordantem in bonis consiliis. γ
Causam ingentium emolumentorum inde emanantium.
Finem salutis Reip. Patriae, Reli gionis. Μ Magnum gloria. AE. AEqualem HeroibuS. Min. . Ab omni minoritate recedentem. Fortitudo haec praestat. Ergo. Haec iterum per Enneadem erotematicam examinabuntur : An detur talis virtus, Quid sit , cur sit, quanta sit , qualis sit, quomodo, ubi, quando &c. sit. His iterum per varia exempla demonstratis, procedes ad causam finalem fortitudinis , quae vel proprium honorem & gloriam aut praemium aliquod, emolumentumque singulare vel Reipublicae aut Patriae salutem, aut DEUM ipsum ejusque Ecclesiam pro fine habet. Et ecce hic iterum ingens se campus aperit innumerorum ad propositum thema demonstrandum argumentorum; & primo quidem per 18 principia eam deduces ut prius, hoc pacto. Haec virtus, quae DEUM, Religionem salutem patriae pro fine habet; illa Bona, Magna, Durans, P. S. Vo. Vi. VeGl est. Haec habet vera fortitudo. Ergo. Deinde per Enneadem erotematicam dicta exanimabis : An videlicet bonum sit. periculo vitae se exponere pro dicto fine; Quid sit illa intentio ; cur sit, quanta sit,l quamque D Eo hominibusque grata; qualis sit, ubi sit, quando sit, quomodo sit, dictat que variis exemplis & historiis illi istrabis. Quarto, his expeditis, procedes ad caul sam emcientem fortitudinis, quae est duplex, naturalis aut supernaturalis : Naturalis est ingenita hominis ad quaecunque D EI causit aggredienda generositas ; Supernaturalis est influxis divitiae gratiae, qua imbutus ho- mo ad nihil non arduum agendum impelli. tur. Quae omnia eodem Ordine & metho- do , quem in praecedentibus tradidimus, juxta octodecim principiorum consequentiam & Enneadis Erotematicae examen un1 cum historiarum illustratione dilucidabun
149쪽
Qtiantitas substantialis. Quantitas praedic mentalis.
Mplicat laaec quaestio omne quan-
tum . siiVe sit illud molis sive virtu tis , Angelum enim dicimus ma-
gnum, non quantitate molis, sed
virtutis suae extensione; Sic D E U 11 dicimus quantum; ut cum quaeritur, quantuSest D E Us. Respond. eue immensum, infinitum , principii & finis expertem; quae pariter in potentiis & operationibus rerum intellectualium, quas magnas aut parvas dicimus , in considerationem veniunt; quae
non de quantitate praedicamentali, sed de substantiali seu transcendentali intelligenda
Item quantitas haec substantialis de corporalibus quoque rebus dici potest, secundum quod corpus ad praedicamentum substantiae pertinet; ut individua hominis tantbsunt majora, quanto perfectiora, &tanto
minora, quanto imperfectiora, quoad naturalium Virtutum conditionem, sic dicimus , equum minorem esse substantiam,
quam hominem; quia homo quoad rationalem vim equo perfectior est, & nobiliores excellentioresque habet essentiae suae differentias . sic per comparationem equi ad formicam, dicimus equum formica perfectiorem , quia partes componentes formica nobiliores habet. Tandem Quantitas praedicamentalis in considerationem venit: quae duplex est: Continua & disreta. Prior 1 Logico forma liter definitur per unitatem termini, ad quem partes copulantur; &a Physico per divisibilitatem in infinitum. Discreta, tempus, motum, & numerum considerat. In continua trinam dimensionem; longitudinem , latitudinem & profunditatem expendimus, quicquid sit quantitas, quam in quolibet ente juxta gradum transcendentalem
suo modo reperiri certum est. Notandum vero, per quantitatem praedicamentalem seu materialem nos, secundam analogiam quandam 8c Artis nostrae analogica praecepta, in notitiam quantit
iis piritualis, quae in Angelo & anima potissimum considerantur , facile pervenirci posse; Sicuti enim punctum se habet ad luneam , & punctum & linea ad superficiem;& punctum, linea & superficies ad corpus, ita continuitas essentiae intellestus, seu intellectuali puncto, a quo promanat, comparari potest , natura lineae, vires superficiei,
viribus operationes, quae uti essentiam, naturam 8c vires complicant, ita corpori apte
applicari possunt. Quae si nostris principiis adaptentur, ingentem philosophandi materiam suppeditabunt. Sed exemplis patebit
Ut si quaeratur primb. Quantus sit Ang Ius Respondeo juxta regulas nostras. Angelus est substantia spiritualis creata completa
Extensiva sui. Riviternum durans. Summa potestate pollens. Intellectuali virtute omnia penetrans. Appetitiva omnium in seipso. Viribus maximis instructa. Veritate essentiae suae incorrupta.
Intellectuali virtute glorificata. Deinde
150쪽
siiDe COMBINATORIAE, LIB. III.
Et prim5 quidem utrum sit talis conamunicatio in Angelo pRespondeo per quaestionem Utrum, quod sic. Omne bonum est dissu um sui. Omnis essentia est exten a sui ipsius ad operationes perscienda3. Principium habet sine sne duraturum. Dissu in & extensium sui ipsius, sine quibus potens non esset.
Quia s Rerum omnium Causas novit. Bonum vult, appetit, prosequitur, malum detestatur. In operationibus magna emicacia pollet.
Substantiae suae summam firmitudinem possidet. J L In operationibus est.
Et sic de caeteris ordine quaestionibus procede; quae omnia referre infiniti laboris foret. Si porrd quaeratur Secunddi, Quantus sit intellectus humanus p Resip. quod tantus est, quanta sunt correlativa, in quibus ipsius essentia fundata est, videlicet: Intellectivum, Intelligere , & Intelligibile; sicuti enim homo ex anima & corpore constituitur,l Sc ex hisce duabus partibus integratur, &consistit in eis, & per eas operatur: ita es sentia & natura intellectus consistit in suis correlativis, quae sunt Intellectivum, intelligere & intelligibile, hisce enim omnes perficit operationes intellectuales; quae omnia iterum nostris principiis applicata mirifice dilatari possunt per suprapositas quaestionum particulas. Verbi Gratia. Utrum
Communicatio. Extensio. Duratio. Potentia.
Gloria. Intellectiva. , Intellectionis. Intelligibilis. Sed haec omnia fusilis tractemus. Diximus, & in Arte nostra Analogica ostendimus; quomodo per analogiam quandam ex Corporeis qualitatibus ad intellectuales transcendere valeamus. Et quoniam de quaestione per quantum hoc loco agimus, videndum est, quomodb per an logiam quandam, quantitatis praedicameli- talis species, analogica quadam methodo, ad abstractas & spirituales substantias transferre valeamus. Quod ut quam optime fiat, sequentem Tabulam primb Aristam addiscere necesse est. Tabula