장음표시 사용
131쪽
s Q iae homini disserentiorem bonitatem & penfectionem tribuit. Quae hominem summo bono per conformi ratem 3c assimilationem DEo perfruete unit. Quae hominem DEUM perfecte amare, &omnia illi contraria odisse docet.
Quae magnam homini bonorum meritorumque accumulationem causat.
Quae homini media perfectissima ad summo bbono fruendum, subministrat. Quae hominem in summo bono, seu ultimo sine requiescere facit. Quae hominem san Zitate majori condecorat. Q e hominis bonitatem divinae bonitati magis a similat. Qua omnia bona terrena & carnalia deficiunt& despiciuntur. JHoc facit vita
IV. Modus jιxta terminos iu supremis columnis contentos.
Per B. cum - ' Qvie homini summam vitae bonitatem confert, dum Cum ab omnibus Miindi delectamentis licitis &
illiciti S. Per B. cum in Quae hominem cogit & p ibilitatem
Illa vita, est perfectior, tribuit, ut sit bonus Sc Perfectus. Per B. cum Z . Quae in bonitate de perfectione DEO Per B. cum J magis se conformat. Qua majora & perfectiora bona acquistit. runtur ad augendam iustilam Jc sam ctitatem. Per B. cum Α- Quae minorem avaritiam Sc cupidita-varitia. tem bonorum tenaporalium, majorem
verti appetitum coelestium ingerit. Hoc facit vita
Ecce habes hic propositum argumentum per Ao Syllogismos, vel ex unica primae figurae Columna ordine deductos, compro
Si jam argumentum ulterius urgere tibi libeat , perges ad II. Columnam M. & eodem, quo hic praestitimus, ordine & methodo propositiones formabis. Duplici verb s mita progredieris , vel perpendiculari per descensum in Columnis, vel per lateralem seu transversum ingressum. V. Gr. Examinando dictum thema per Quaestiones: Iorum, .st id, De quo, uare, de sic de caeteris in transversali tabulae ordi- se dispositis. Vel perpendiculariter procedendo secundum ordinem terminorum perdescet sum intra singulas Columnas contentorum
Vel per lateralem seu transversum ingressum juxta ordinem literarum B. M. D. P. S. Vo. Vi. Ve. G. Post deductum thema per dictos modos, sequitur deinde ordo Quaestionum. Per tra ias versum ingressium ita progredieris. Per B. cum in Utrum. An vita contemplativa perfecta detur Quid sit γ & in quo consistat λ quomodo instituenda λ & sic de caeteris ordine Quaest ionibus. Post haec sequitur per novem Subjecta universalia progrediendi modus. Per B. cum L.
Per B. cum Per B. cum . Quae bonitare hominem conformat, assimilat, unit.
Illa vita QMe mentes Perpetuo ad Caelestia eve-- est perahit. γfectior, Quae transcendit communia vitae Chri- l
stianae Elementa, Droque ascensu l mentis propior fit. 3Talis est vita
132쪽
Hoc pacto progredieris per reliqua Subjecta generalia , semper illa applicando ad B.
Finita combinatione propositionum per primam Columnam, adibis secundam Columnam , signatam litera M. cujuS ope eodem ordine & methodo per descet Isum, thema assumptum deduces. V. G. Per B. O. Quid . prudentia. gula. Deinde accedes ad Columnam III. IV. V. &c. adaptando thema tuum ad res
in iis contentas tam trans Persali, quam per pendiculari descensu. Quae omnia proprio Artistae industriae relinquo: Ex dato enim hic exemplo, facile reliquorum applicationem advertes. Certe multitudo argumentorum, si ad computum reducatur, eX unica hac octo columnarum figura , facile ad 2O O argumentorum emerget de unica hac
quaestione. Quod haud difficulter demonstrare possemus, nisi temporis angustiae &Combinationis vastitas obstarent.
CAPUT IV. De Semitionibus Artis. Uamvis in Primo Libro fuse prima
iv Artis nostrae principia definieri- mus , quas & in Secundo Libro ordine descriptas reperies; hoc tamen loco, ea paulci profunditis exponemus; Cum in iis totus rerum Cardo vor tur. .
Definitiones, propositiones sunt, rei essentiam explicantes, & sumuntur primo 1 quatuor generibus causarum; & subinde sumuntur a materia. V. G. Homo ex parte
materiae, animal est erecto corpore progrediens. Interdum a forma; ut Homo est animal rationale. Aliquando a fine: ut homo est animal beatificabile. Nonnunquam abessiciente ; ut homo est animal rationale creatum a Deo cum participatione divinitatis.
Cum itaque Artis nostrae termini sint transcendentales &generalissimi, definitio-nCS, quae ex iis constituuntur, generalissimas esse necesse est; In quibus sumitur aliquid, tanquam genus, & aliquid tanquam differentia. V. G. in definitione bonitatis: Bonitas est, ratione cujus bonum agit bo- .
num ; hic ultima verba bonum agit bonum ) supponunt pro differentia; & hoc pacto omnia principia nostra definiuntur.
B. cum D. B. cum P. B. cum S., Bonitas est ens, B. cum Vo. B. cum Vi. B. cum VC.
B. Cum G. II Ratione cujus bonum agir bonum.
Ratione cujus bonum agit magnum bonum. Ratione cujus bonum agit bonum durabile. Ratione cujus bonum agit honum potens. Ratione cujus bonum agit cognitionis & intelligentiae. Ratione cujus bona omnia amantur Sc appetuntur. Ratione cujus bonum agit bonum virtuosum. Ratione cujus bonum agit bonum verum. Ratione cujus bonum agit bonum gloriogism.
Dormitiones per multiplicationem Frincipiorum.
M. D. B. Magnum durabile bonum. M. D. P. B. Magnum durabile potens bonum. M. D. P. S. B. &c. M. D. P. S. Vo. B. M. D. P. S. Vo. Vi. B. M D. P. S. Vo. Vi. Ve. B. . M. D. P. S. Vo. Vi. Ve. G. B.
133쪽
Cedi Ilio principiorum per paraphra otis n.
Paraphrastica deductio principiorum ex bonitate est, quando unum deducitur & demonstratur ex altero, uti sequitur.
Bonitas per se est ratio bono, ut agat bonum ; & quia est magna, per magnitudianem est ratio duplicata bono, ut produ
Bonitas per durationem est durabilis, & sic per durationem est ratio bono, ut producat bonum magnum durabibe. Bonitas, quia est bonum magnum durabile est ratio quadruplicata bono, ut producat per potestatem bonum magnum, du rabile, potens. Bonitas, quia est Bonum Magnum Durans, Potens, est ratio quintuplicata, ut prod cat per Sapientiam BOraum M. D. P. m gnae scientiae, & sic de caeteris, quae facile ex dictis deducuntur.
Fer principi.i Pero pectiὶ et, ita procede.
Est clara de non confusa, & sic est ratio bono, ut producat a se bonum clare Se 1 seipso distinctum. Est concordabilis, 3c sic bonum & concordantia,& sic est ratio bono,
ut concordantia producat bonum concorS. Est contra malitiam , S sic contrarietas est ratio bono, ut sit comtraria malitae.
Habet rationem & sic est ratio bono, ut producat effective bonum principiatum. Habet rationem medii, & sic est ratio bono, ut cum medio produ
Habet rationem, & sic est ratio bono , ut producat bonum. perfectum. Habet rationem Majoritatis, Sc sic est ratio bono, ut producat b num majoritate pollens. e squaliter est ratio bono, ut producat bonum adaequatum. Est ratio bono, ut hic Sc nunc producat bonum minus. Haec iterum omnia per Quaestiones deduci possunt. Ut. An. Quid . Quantum. Quale. Qui . &c. Finita denique deductione bonitatis ex principiis, procedes ad reliqua M. D. P. S. Vo. Vi. Ve. G. principia, eodem ordine & methodo per Combinationem eorundem deducenda. Quae quidem definitiones possunt non soli ni simpliciter& singulariter, non uno solo principio fieri, sed possunt multiplicari& disponi cum aliis principiis binatim, tri-lplatim &c. Ut si bonitatem comparemus cum magnitudine; Dicimus bonitatem es-lse, quaecum magnitudine agit bonum magnum. Si cum duratione, dicimus esse bonum magnum durans, & sic de caeteris, uti supra patuit. Si cum Potentia, dicimus esse bonum magnum durans, potens, uti in plunacio supra posito patet; quanto enim in j jor est definitionum multiplicitas, tanto in jor habetur cujus unque definitionis & primcipii notitia. Ex. Gr. Si quaeratur, An philosophia n turalis sit scientia λ Primo Philosophiam naturalem ita definiemus.
Per M. Per D, Per P. Per S. Per .
Per Vi. Per VC. Per G. Est communicatio notitiae rei sensibilis Si mobilis. Est intellectus extensio ad totale ens sensibile & mobile. Est habitus perseberans cognitione rei sensibilis. Est qualitas potens, quae existit in intellectu, Sc inde haurit notitiam rei sensibilis. Est tamen ordinatum ad manifestandas omnes res sensibiles. Est appetiim intrinsecus naturalis incitans ad rerum sensibilium notitiam & cognitiones acquirendas. Est fu a natura homini insita ad sciendum ordinata. Est vis, qua objecta sensibilia fimini conformia intuli lassico
gnoscendas causas rerum naturalium. Est motiva vis, qua intellectus cognita causa rei naturali S, Ueluti ad to fine quiescit o gloriatur. Deinde
134쪽
s Esse florem trina dimensioue A materia. Deinde haec omnia ulterius per Quaestiones extendi possunt. Her. Gr. Si quaeratur, An philosephia naturalis sit scientia; Cum enim scientia sit habitus ex principiis novi Lsimis & primis comparatus, certum est, posse definiri per eadem principia. Respondetur itaque. Per B. Omnis perfectio intellectus comparata per principia, est scientia. Philosophia naturalis est talis.
Per M. Omnis notitia integrata ex talibus principiis, est scientia. Philos, phia est talis notitia. Ergo. Per D. Omne lumen perseverans in intellectu per talia principia, est scien
Philosephia naturalis est tale lumen.
Ergo. Et hoc pacto procedes in reliquis ordine principiis enucleandis ad propositum thema demonstrandum.
Rursus. Quodlibet pariter principium per quadruplicem causam definiri potest, in quolibet cujustunque speciei individuo
assumpto. Ver. Gr. Bonitatem rota definiumus materialiter per substantiam roseam; per virtutem vegetativam taliter determinatam formaliter; per bonitatem finis, quia ad delectationem hominis & corroborati nem capitis a natura ordinata consideratur finaliter; per causam essicientem, in quantum ad ejus productionem concurrit esse- stive calor coelestis.
Si quaeratur, quid sit bonitas
Esse substantiam roseam. Esse substantiam vegetativam rota congruam. Esse substantiam roseam utilem Capiti. Esse substantiam roseam naturae & coelestis caloris vi productam.
Iterum si quaeratur; Quid sit magnitudo
Respon- Esse florem copiosa foliorum A forma
deo; foetura excellentem: Ndteriali. Esse florem odore mirifico ca- Afinem Per M. put recreantem. teriai I.
Esse florem naturae benignitate Ab esti- productum. Hoc pacto per omnia principia progrediendo dabis definitionem rota ex parte
cauta materialis. Deinde causam formalem rota per totidem argumenta deduces. Tertio per causam formalem & essicientem per totidem argumenta ex novem principiis desumpta dilatabis; & hoc pacto pro cedendo habebis de sola rosa definitiones 18 o. quas & de quolibet cujusvis speciei ii
dividuo assignare poteris. Totidem definitiones assignare poteris ex contrariis & negativis, juxta quadruplex causarum genus. Ver. Gr. Si ageretur de malis qualitatibus alicujus metalli, notanda esset malitia ex parte materiae, eN parte formae, ex parte finis contrarii, ex parte essicientis, ex depravato halitu hu
Atque haec de definitionibus principiorum sussiciant: vide quae in sequentibus fusus dabimus de principiorum Combinatio . PARADIGMA.
Sed ut dicta exemplo confirmentur. Sit
ista quaestio proposita; An patre & filio in
necessitate constitutis, teneatur quispiam, potiusne patri an filio subvenire ρ Hanc quaestionem SancheZ quoque tractat, etsi aliquantulum obscurius in sua methodo. Hanc quaestionem ad suos terminos hac arte reduces. Pater & filius reducatur ad h. necessitate constitutis ad B. Subvenire quoque cum sit idem quod benefacere, te minus est reducibilis ad bonitatem. Cum itaque hoc verbum, subvenire, totius quaestionis statum complicet, & variis modis intelligi possit; totam varietatem hujus verbi per applicationem ad principia factam, nullo negotio exhaurire poteris, hoc pacto. per
135쪽
Alicui benefacere per auxilium necessarium. Alicui integritatem 55 augmentum tam in bonis externis quam internis cum benevolentia procurare. Aliquem, maximi damni periculo conservare. Corroborare & confirmare amictos, ut possint resistere trubulationibuS. Induseriam & mentiam propriam adhibere ad aliquem a periculo liberandum. Voluntario compassionis affectu aliquem in periculo coimstitutum juvare, qua consiliis, qua auxiliis. Viribus deficientibus in proximo, earundem defectum
Aliquem in bono sibi convenienti firmare, eumque hmalo imminente eripere. uietem alicui in bono possesso procurare. Aliquem remoυere &separare a periculo sibi instanti. Aliquem in stabili, & contententi pace confirmare , pacificum reddere, pacem conciliare. A contrariis aliquem eripere. Principia consiliorum dare alicui, quibus se dirigere valeat in tempore necessitatis. Media sufficientia subministrare ad se juvandum. Juxta inem perfectum cujusque rei, benefacere alicui. Aliquem ne cadat a majoritate, in qua constitutus est, adjuvarC. Aliquem in aequasitate debita seu proportione sui status , nct periclitetur, conservare.
Vides igitur ex hoc Exemplo, quomodo vel ipsa verba principiis nostris applicata ingentem suggerant dicendi discurrendique materiam. Hoc itaque expedito, jam ad propositum nobis thema deducendum, progrediamur. Respondetur itaque. Primo subvoniendum Patri quam filio, utroque in necessitate constituto. Et ita probatur.
. tur subventio .& auxilium, vi.
Sed Patri magis obligamur. Ergo. Ratio minoris,quia filius a patre habet esse & vivere. Ergo A quo majora bona accepimus. A patre majora bona accepimUS. Ergo. Cui debetur conservatio nostri, & sustentatio. Patri debetur conservatio nostri & sustentatio. Ergo. Qui nobis ut essemus & possemus principium dedit. Talis est pater. Ergo. CuIus insiturione optime educati sumus. Patris institutione educati sumus. Ergo. Qui nos majori amoremfi resuscepit, susceptos educavit. Talis est pater. Ergo. A quo processeruiat in nobis eXistentes omnes virtutes naturales & morales. Apatre processerunt&c. Ergo. A quo terum esse & reale suscepimus. A patre suscepimus &C. Ergo. Cujus bonis 3c beneficiisfruimur Sc gloriamur. Patris bonis & beneficiis fruimur. Ergo Per
136쪽
si se COMBINATORIAE, LI B. III. 113
Cum quo disserentiores majoresque obligationum titu los habemus. Sed erga patrem, quam erga filium differentiores o bligationuin habemus titulos. Ergo. Cui magis concordat & convenit naturalis aequitas & justitia. Sed subvenire patri in casu proposito, convenit magis aequitati & justitiae. Ergo. Cui debemus majorem caeteris amorem, non vero etidem subveniendo,contrarium amori debito facimus. Hoc fit non subveniendo Patri. Ergo. Ubi plures concurrunt causae ad subveniendum. Sed in patre plures sunt causae subveniendi, quam in filio. Ergo. Quia a patre omnia habemus. A quo majora nobis ad bene beateque vivendum media sunt suppeditata. A patre hoc factum est. Ergo. Ubisnu justitiae & debitae gratitudinis major apparet. Sed hoc contingit in periculo patris, non in filii. Ergo. Quia ad patris necessitatem omnia quae filius a patre habet, concurrere debent, debito justitiae. Quod est fundamentum similitudinis termini comparati ad patrem. Sed pater est fundamentum &c. Ergo. Qui major est illo, qui minor est, scilicet causae, quam effectus. Filius minor est patre, qui effectus est parentis. Ergo Patet igitur, parenti & filio in necessitate constitutis I prius patri, quam filio subveniendum esse.
objectiones. Illi magis tenemur subvenire,a quo major resultat communicatio boni per propa- Iationem & conservationem familiae. major resultat communicatio boni in filio, qu1m in patre. Ergo. R. Concedendo Majorem, & negando Minorem. Quia in comi 'unicatione boni
per filium attenditur tantum boni communis respectus, non vero in proposito themate , in quo particularis necessitas utriusque attenditur, atque adeo plus tenemur gratitudini& debitae justitiae titulo opitulari patri quam filio. Illi tenemur magis subvenire, qui in majori necessitate constitutus est. Sed ponamus filium per se alere se non posse & majori necessitate premi. Ergo magis filio, qu1m patri.
Hanc objectionem esse contra casum; ponit enim patrem non aequali cum filio necessitate constitutum esse . sed melioris patrem , pejoris filium conditionis esse. Et soc pacto concedo majorem, in aequali casu necessitatis, nego. Illud bonum tenetur quis magis conservare, quod amplius & diutius potest durare. Sed periclitantibus patre & filio, magis tenemur conservare bonum filii quam patris. Ergo magis tenemur subvenire filio quam patri; quia filius magis durabilis est bono communi, quam pater.
R Bonum filii in communi consider tum magis debere conservari, quia durabilius est, concedo. In casu hoc particulari, nego. Quia ratione gratitudinis & justitiae magis obligamur subvenire patri, quam filio in aequalrnecessitatis statu constituto. His itaque probatis, jam quomodo juxta Artis nostrae principia Consectaria formari possint, videamuS. Patet itaque ex dictis , & supposito Patrem & filium in aequali necessitate constitu-
1. Illi majora communicari debe-Per B. re , a quo majora bona processerunt, & consequenter majora bona patri quam filio. a. Majora signa reverentiae deberi pa-Per M. renti, quam filio,ob dictas ratio
3. Magis teneri nos ad conservandos Per D. parentes, & ad subministranda ipsis necessaria, quam ad filios in rigore justitiae. . Magis teneri ex tota potentia sucia Per P. Currere parentibus, quam liberis in necessitate constitutis. P r. Per S.
137쪽
s. Si dato casu parens inciderit in har- Per S. resin aut vitium; magis nos tC-neri ad instruendum patrem & ad reducendum, quam ad filium. 6. Majora amoris 3c benebolentiae signa Per Vo. exhiberi debere patri, quam filio. . Magis teneri nos ad procurandum Per Vi. remedia patri, in Casu, quo pGriclitatur de virtutis possessione, quam filio. 8. Magis teneri nos ad stabiliendum Per Ve. patrem ne cadat spiritualiter aut corporaliter, quam ad filium, ob a rationes dictas V. Gloriam majorem & honorem de-Per G. beri patri qu1m filio. 1 o. In disserentibu/ causis deviantibus a Per . patre & filio, prius teneri aliquem ad patrocinandum patri quam filio. 11. In casu divisionis jurgii & dissensio. Per DiS , quae contingere possunt cum patre & filio, prius eum teneri ad reconciliandum patrem, quam filium.12. Magis peccare eum, qui amorem Per o . patri debitum in odium convertit, quam si tu filium.
In causea defensionis 1 periculo motatis, alteriusve mali, magis procurandam salutem patris, qu1ta filii. Majora media salutis teneri aliquem adhibere tam in bonis spirituali bus quam corporalibus in ordi ne ad patrem iis expertem, quam ad filium, pariter iis indigen
Majorem esse finem subveniendi patri, quam filio, ob summas obligationes patri debitas. 0m esse debitum naturale in auxilio praestando patri, quam in praestando filio, quia filius a patre accepit totum esse suum.
In causa aequali inter patrem & filium, potius pro patre decidem dum, quam pro filio. 18. Existente parte & filio in abee IaPer Min. profligataque fortuna, potiuS tenemur patri quam silio succuta
Habes hic modum, quo omnia aliarum quaestionum themata secundam consectaria disponere possis.
Eti Ie hoc loco nil aliud uut, quam novem qui est um circumsantiae, quarum adaptatione ad vo)'em praedicata ι principia essentialia, tum absoluta , tum re- eetia 'a, uti S moralia, totidemque Subjecta liniversalia, terminorique ad eadem reducibiles, omnium sciatii in rerum propositiones examinantur, definiuntur, dipiduntur, componunturque, ut de earum tandem certitudine per Parius Sungi morima Co ubinationes comperta propositarum rerum Peritas concludatur. C A p U T I.
Se uti, An, Utrum, spe de Posi bilitate.
Rimb nobis tractandum est de il- lis, sine quibus in scientifico ne i gotio nil recte proponi potest; &' sint novem conditiones erotem licae universales cuicunque rei propositae communes. Harum iterum unaquaeque in
alias species dividitur, quarum ope intellectus diversis variisque modis veritatem ata tingit. Videat Lector, si placet Libri primi , Partem primam, ubi de Quaestionibus fuse tractatum est; quae ideb hoc loco non repetenda duxi. Prima itaque Regula Artis nostrae est trum ; per quam potissimum de rei propOsitae existentia inquiritur , triplici intellectus motu: vel dubitando de ea, vel assi mando
138쪽
do proba tio propositionum instituenda sit.
marado negandove illam. Per dubium supponimus utramque partem esse possibilem: ut si quaeratur: An homo sit animal; supponitur primci, hominem esse animal, & hominem non esse animal; quod sapponitur ad hoc, ut intellectus authoritatibus aut Opinionibus hominum non ligetur, sed cum plena libertate rei propositae veritatem per seipsium ex natura rei indaget; qui enim Authorum iniuntur placitis, ut plurimum innumeris perplexi dubiis, non scientiam, sed opinionum ingrediuntur labyrinthum , a quo disticile est se expedire. Loquor autem hic de rebus indisserentibus. In rebus siquidem divinis, fides ceu principium Omnium
certissimum praesupponendum est; Sed jam singula singulis per appropriata paradigmata applicemuS. Sciendum verti, probationes omnes fieri Vel per terminos absolutos, vel per respectivos, & quicunque ad eos reduci solent: qui vero termini ad absolutos &respect ivos sint reducibiles, in Primo & Secundo Libro fuse expositum fuit; unde Lectorem eliremitti
mus; hic enim omnia repetere,ium moles rerum, tum temporis angustia non permittit.
Quaeritur itaque primb. An homo sit Gnimal. Sic quaestio per Alphabetarias notas exprimatur. An Homo sub appropriata figura , uti & animal exprimitur; &ostenditur, hominem ex rationali & sensitiva natura constitutum ; & homo quidem subjeetum est propositionis , animal verbpraedicatum; Videndum ergo , an animalis attributa conveniant subjecto homini, quod variis modis ostendere poteris, & primo quidem per novem principia essentialia L.
M. D. P. S. Vo. Vi. Ve. G. Hoc pacto, primo pro parte assirmativa, sic argumentor. 1. Omne quod habet perfectiones na-Per B. turae sensitivae congruas, est a Medium. nimal.
h. B. Homo habet omnes perfectiones
naturae sensiti 'ae congruas. Ergo. Quia habet potentias naturales & proprias aliorum anima lium. a. Omne quod integratur Sc compon, Per M. tur ex partibvi, animalibus pro- F. M. priis, est animal. Homo integratur & componitur ex partibus, animalibus propriis,& integrantibus. Ergo est animal. Constat enim corporC OrganiZato & anima sensitiva cum potentiis sensitivis. 3. Omne cujus natura & esentia con- Per D. per corpoream D. & sensitivam naturam permanentes io eo, id, est animal.
Hominis natura & essentia confra Ῥatur & durat per corpoream &sensitivam naturam. Ergo. . Omne quod praeter organa senso-Per P. ria, habet nutritivam, P. augruentativam, Concoctivam,
digestivam, id, est animal. Homo haec omnia habet. Ergo. s. Omne quod liabet cognitionem in- Per S. Docti am & phantastica facul-S. late pollet, id, est animal. Homo est talis. Ergo. 6. Omne quod habet appetiti et am fm PGr Vo. cultatem sensitivae naturae indi-VO. tam, id, est animal. Homo est talis. Ergo.
. Omne quod virtute senstiva pol Per Vi. let. id. est animal. l . V1. Homo virtute sensitiva pollet.
Ergo. 8. Omne quod ex fine operatur, &Per G. in eo obtento gloriatur, id, est G. animal.
Homo est talis. Ergo. Sed pro parte negativa forsan nonnemo sic objiciet. I. Omne quod non perficitur ex partibus obiecti,
sensitivis convenientibus aliis animali- nes. bus, id animal dici non potest Homo non componitur ex partibus sensitivis convenientibus aliis animalibus. Ergo. Quia non habet dispositionem& sensationem aliorum animalium. a. Id non est animal, quod non Compr2hendit omnia naturalia &essentialia ipsius animalis. Homo talis est. Ergo. Quia in eo non
reperitur irrationalitas, propria animalis conditio. 3. Si homo esset animal, conservarentur in eo Omnes proprietates animalis. Sed hoc non fit in homine. Ergo. Quia non .viget visu , ut aquila , nequc auditu, ut fias, neque olfactu ut canis, neque gustu ut simia, neque tactu ut
Respondeo ad Primum, negando Minorem. Aomo enim dum consideratur ut animal, habet omnia, qtiae in natura sensitiva desiderari possunt. Respondeo ad Secundum , pariter negando Minorem : neque importat irrationalitas ; quia rationale & irrationale sunt disserentiae . quae genus contrahunt ad sp, cies, natura differentes; ad hominem scilicet, & brutum, es entialiter distinctum ab homine ; non tamen inde sequitur, quddquoad gradum naturae sensitivae non habeat omnia ad animal constituendum requi
139쪽
Respondeo ad Tertium, pariter negando Minorem : non enim sequitur, gradus sensitivos in omnibus speciebus animalium aeque intensos esse debere ; alias enim talpa cum aquila comparata, animal non foret; neque glis animal foret, qui debili pollet auditu ad 1uem comparatus; & sic de caeteris. Vides igitur, qua ratione affirmativae &negativae propositiones secundum artis nostrae regulas formandae sint. Probavimus modo , quomodb per simplices terminos, hominem esse animal, probari possit: Si quis vero velit, id per multiplices terminos variorumque praedicatorum mixtionem probare, modum Ostendo.
1. Omne quod habet perferitiones & po-Per B. tentiis appetiti as ipsius animalis, P. Vo. id est animal. Homo eas habet. Ergo. Clim naturaliter idem appetat, quod animal; bibit enim, audit, dormit;& per inductionem caeterarum
a. Omne quod habet disserentias natu-Per '. rae sensitivae cum principiis ejus A. M. dem tendentibus ad eundemnem animalis, id est animal. Homo est talis. Ergo. Quia utitur differentibus potentiis sensitivis videndi, audiendi &c. & instrumentis seu organis ad sentiendum idem, quod caetera animalia. Ergo. Hanc rationem per nostram Τabulam Combinatoriam universalem in Secundo &Tertio Libro propositam plusquam ad a ooo. rationum multiplicare poteris; De qua prustea. Poteris & has rationes multiplicare per quatuor species quaestionis Utrum , quae sunt:
Necessarici Utrum o Contingenter : Sit Ani
homo, i Possibiliter i mal pi Impossibiliter 3
Et hisce omnia dicto modo applicare poteris , probando singula per novem praedicata essentialia & respectiva. observando ceu ad amussim omnes regulas paulo ante propositas. V. Gr. probaturus hominem necessario esse animal, sic argumentare. Omnis illa substantia ex anima & Necessa- corpore sensitivo constituta, nimal est necessario. Homo est talis. Ergo. Iterum. Omnis illa creata substantia, cujus Contin- totum esse, est, & dependet ab alio, illa potest esse & non esse. I alis est homo. Ergo. Sed hoc est, esse contingenter. Ergo homo, animal est contingenter. Quia a principio libero dependet.
Hoc pacto per singula principia progredi
poteris, & innumerabilem argumentorum copiam reperieS.
Rursus poteris propositae quaestionis si
tum non tantum per quaestionem Utrum per omnia principia tam absoluta quam res e- stiva inducere, sed & per reliquas ordine erotematicas circumstantias eidem applicando quaestiones in immensam copiam multiplicare. V. Gr. Per
Homo habeat perfectiones animalis Habeat integritatem & extent ionem animalis. Habeat vitam & con entiam durabilem animalis. Habeat potentias animalis necessarias. Habeat in Aestivam cognitionem. Habeat appetitu ensettivum. Operationes animali congruas. Constantiam &firmitudinem essentiae suae. ietem & is adeptionem. Dsinritionem partium animalis. Unitatem essentiae animalis. p tiones qualitatum animalis. Causas animalis. odia compositiva animalis. Inclinationes ad fines proprios animalis. Animal majus sit altero. Qua virtute, qua mole, & essentia. quetur in operationibus caeteris animalibus. Quae omnia vel assirmativo, vel negative ex
nostris principiis probari poterunt, sequendo filum & ordinem principiorum terminorumque ad ea reducibilium; imb quemadmodum per simplices terminos haec omnia deduci possunt, descendendo ex uno principio in alterum; sic quoque per compositorum terminorum trium, quatuor aut quiΠ-quct
140쪽
que assumptionem idem multiplici ratione& promiscue probare poteris. V. Gr. per D. M. D. P. Ex. Gr. Utrum homo habeat
perfectiones, integritatem, consistentiam,
potentiamque animalis. Iterum haec omnia fusilis deduci possunt per Quaestiones Mid. Cur. Euantum. . u.
Quantae sint illae. Quando sint illae. Quales sint illae. Ubi sint illae. Quomodo sint illae. Quibuscum operentur. CAPUT II.
Egula Quid proprie Quidditatem rei quaerit, modumque docet definiendi quam.
cunque propositam quaestionem, continetque quatuor Species. Species α Prima. Considerat esse totale
Secunda. Partes intrinsecas &essentiales. Tertia. Habitus & inclinatio
Quarta. Aistus & operationes rerum indicat. Aut enim rem propositam definimus pers Esse totale seu esctentiam. l Correlativa actuum notionalium. V. G. DE Us definiendus vel secundit in ' Attributa. Operationes quas exercet tum ad intra, tum
In quolibet istorum Capitum utimur principiis Artis nostrae, definiendo per ea quaestionem propositam. Hoc pacto dicimus.s Secundum esse
totale, Secundum esse correlatiUum,
Esse ens primum , independens; a se, per se, & ex se subsiste IS. Esse trinum & unum; trinum quoad personas, unum quoad naturam & essentiam. DEUM. Secundum At- , Este summum bonum, immensiim, infinitum, omnipotentem &c. deducendo singulatum per absoluta, tum per respectiva principia. Esse Creatorem rerum omnium, Conservatorem & Redemptorem, Iustificatorem, Glorificatorem. tributa, Secundum actus ad extra,
Pari pacto, Si quis quaerat, Quid si intellectus quoad esse totale. Respondebis ei octodenis rationibus, per primam speciem. Per