장음표시 사용
221쪽
nique sit quaestio de differentia & congo dantia , & de caeteris principiis respectivis; Verb. Gr. Utrum principia differant; quaeres principium in fronte. & differentiam in latere, & angulus communis dabit quaesitum a
Vertim cum praxin hujus Abaci in ultiamum Librum reservaverimus , ejus usium& praxin hoc loco consuliti omisimus; cum hic nihil aliud agamus, nisi ut Combinationum , quae per varios Abacos & Tabulasi quovis modo fieri possunt, varietatem o-l 1 endamus, atque adeo insignem subsidio rum, quibus in Arte nostra possidenda Ty- ronum conatus promoveantur, apParatum curioso gustui aptatum proponamus. Neque hoc loco Lector speret totius Artis praXin , quam non nisi paucis exemplis d clarandam duximus: Sed ultimum hujus Operis Librum adire oportebit; ubi quicquid ad universalem Artis praxin pertinet, uberrime per exempla comprobatum reperiet.
Abactu Poli l bus argumentorum sedes explicans.
Unde . Quot. Tot. Quantitas. Ex quo. Si non, Sequeretur.
222쪽
De mirifico Abaci pol uti mobilis artificio.
mam Combinationis methodum, tanto excellentiorem, quanici reliquis expeditior, facilior & brevior est; quicquid enim hucusque de variis Com-hinationis modis, Tabularumque diversit te dictam fuit, hac veluti in Epitome quadam paucissimis Columnis comprehendit;
reservavimus autem hanc methodum non immeri id in hunc locum,ut ex eo uberrimae Artis nostrae divitiae & inventionum incredibilis varietas'multitudo luculentius pateret , ac Lectores Curiosi novum reperirent ad scientiarum cultum promovendum organum , mirum in modum facile Sc oportunum ; Sic autem sese res habet. Tribus Columnis planis, sive chartaceis, sive ligneis,
mobilibus totum negotium conficitur.
Describantur octodecim principia tam absoluta, quam respectiva in tribus Co
lumnis, uti hic juxta vides; & negotium confectum habebis. Hisce tribus Columnis, quicquid in Tabula Universali, quam Capite V exposuimus, habetur per novem principiorum qua absolutorum, qua respectivorum Combinationem expansum, hic contractum reperies; sola mobilium Columellarum alia &alia applicatione; per duas etiam solas obtinebis , quicquid in Abaco polysopho fuse
digestum latet. Sed in exemplo rem ostendamus. PARADIGΜA I. Per et .sus Columnas.
Si velis duabus solis Columellis exhibere primam Columnam Tabulae , seu Abaci polysophi, Cap. VI. descripti; sic operare. Promove B. literam secundae Columnae ad singulas ordine literas, tu signa priniae Columnae, ad B. deinde ad M. & postea ad D. & sic deinceps, & nascetur prima Columna. Si deinde secundam Columnam Abaci polysophi exhibere velis; promove secundam literam M. secundae Columnae hic e latere positae supra figulas ordine literas in prima Columna descriptas, & habebis quaesitum. Hoc pacto si tertiam literam D. secundae Columnae applices supra singulas ordine primae Columnae literas, habebis tertiam Columnam Abaci polysophi. Si quartam denique secundae Columnae literam P , supra singulas ordine literas primae Columnae applices, habebis quartam Abaci polysephi Columnam; & sic de caeteris procedes usque ad ultimam Columnam, Combinando singulas literas & signa cum singulis primae Columnae literis & signis, & reperies omnes Combinationes Tabulae seu Abaci polysephi Columnas 18. sola harum mobilium Columnarum alia & alia applicatione , pulcherrimo jucundissimoque technasmate exhiberi; quorum quidem usus insequentibus uberrime declarabitur.
PARADIGMA II. Per 3. Columnas.
Quoniam verti singulas propositas quaestiones per Syllogisinos demonstrativos probare contendimus, tres Columnas ad opus
cum debita industria conficiendum assumere oportebit. Et quamvis supra Cap. V. Tabulam universalem exhibuerimus, qua per Combinationem ternariam omnem postibilem principiorum inter se Syllogisticam
Combinationem ostendimus. Scias tamen
Lector, quicquid indicta Tabula quam fusissime praestitum est , id solis tribus hisce
Columnis mira facilitate exhiberi posse, eo
modo qui sequitur. Si quispiam velit solis hisce tribus Columnis singulas ordine Combinationes indicta Tabula descriptas exhibere, is ponat ante se dictam Tabulam , in qua primo loco
occurrit abacus , cujus titulus est - Combunatio prima Bonitatis cum reliquis principiis. Et quoniam prima Columna bis ponit B B, & deinde replicato ordine reliquas
principiorum literas iis annexas habet; primo tres Columnas eo situ pones, quo prima Combinatio docet, V. Grat. B b b. Deinde Tertiae Columnae literam secundam Mad B , deinde tertiam tertiae Columnae literam D pones ad B B. & postea quartam luteram Ρ iterum ad B B. & sic deinceps o dine literas appones ad singulas duplicatas literas B D. & habebis primam Columnam. Secundae Columnae Combinationem B M Bsic perficies: Applica primae Columnae literae B, secundae Columnae secundam literam M. & deinde tertiae Columnae primam literam; deinde replicatis literis ordine applicabis tertiae Columnae literas, & hab bis quaesitum ; & sic in singulis novem Abacorum Columnis procedes , & habebis, quicquid in expansa Tabula ample deductum fuit, solis tribus Columnis exhibitum. Nil amplius dico, Lector modum operandi
223쪽
ex dictis facile percipiet, atque experietur, quod quomodocunque has tres ColumnaStransmutaveris, semper Combinationes &propolitiones tuo instituto maxime proh cuas sint resultaturae. Exposuimus modum Operandi cum tribus hisce Columnis, nihil jam restat, nisi ut alia nonnulla ad facilitan dum negotium oportuna addamus. Certum est: in his tribus Columnis, omnia, quae in dictis fuse descriptis tabulis
continentur , CXponi quoniam vero non
uniuscujusque est tribus dictis literis aut signis, statim Syllogismos ex tempore, per
congruos terminos, media & propositiones sormare ; hoc loco docebimus, ou nam facilitate fieri possit, ut pueri etiam &idiotae nonnihil, dummodo legere, norint, in hoc negotio, non sine admiratione, etsi materiali quadam operatione, sint praestituri : paucis exponemus negotium. Primo fiant quotlibet Columnae, exacta 18 loculamentorum divisione aequales, tum in lon- Ritudine tum in latitudine. In hisice desicribatur primo Enneas Erotematica; deinde in alia , particulae assirmativae & negativae.
In tertia Columna Contineantur novem
subjecta universalia. In Caeteris Columnis describantur omnes termini reducibiles, ad principia videlicet Bonitatis , Magnitudinis, Durationis, Potentiae &c. quos tibi exhibebit Liber primus, Caput . de principiorum definitionibus , & habebis Columnas ad operandum dispositas ; sed modum dispositionis ex typo hic apposito facile intelligeS. Us Us PRAXI S. Proposita quavis quaestione; Verbi Gratia. An sit bonus. Ad hoc probandum, Primo loco ponatur Columna quaestionaria; Secundo Columna particularum , quarum Ope propositiones formandae sunt; poterit autem formari quaestio, semper una ex illis particulis, quae Columnae inscriptae sunt.)Deinde tres Columnae Alphabeticae, uti vides ; ultimo tandem Columna subjectorum universalium. Hisce possitis. Duplex modus operandi institui potest; vel per solas literas initiales principiorum, vel per terminos compositos reducibiles ad eadem. Prior proprie exercitatis an Arte competit; Alter iis, qui
terminorum reducendorum modum nC-
sciunt . De priori paucis hic agam, deposteriori in separato Libro tractaturus; ubi& hanc Rabdologiam polysbpham ad omnes scientias applicabilem obiter innuimus. Sed jam ad institutum.
Quaestio proposita fuit ; An Δ sit bo nus . ad hoc probandum ita procedes quoniam enim tria B B B identicam propositionem faciunt ; ideo pro primo B. unum eX terminis reducibilibus pones , cujusmodi sunt: Ens, unum , substantia, essentia &c. supra descripta. Hoc posito sic argumen tare : Omne Ens est bonum : est ens: Ergo est bonus. Ubi vides, semper primas duas literas exhibere majorem, in qua prior semper rationem subjecti & medii, alatera ver rationem praedicati habet ; Minor verci propositio semper pro subjecto, unum habet ex novem subjectis universalibus, uti hic rationem vero praedicati, Ens seu B. unde Conclusio latere non potest; habebisque Syllogismos novem sequentes juX-ta enneadem erotematicam dispositos. i. sit bonus. B. Omne Ens est bonum. . B. Deus est Ens. B. Ergo est bonus.
B. Omnis perfectio essentiae est bo
6. B. Deus est perfectio essentiae suae. B. Ergo est bonus.
B. Sine quo nil quidpiam operari potest, illud est bonum necessa
6. B. Sine Deo nil quidquam operari
potest. B. Ergo Deus est bonum necessarium.
B. Suprema essentia est infinitum boa
. Deus est suprema essentia. B. Ergo est infinite bonus.
B. Ubi est perfectio perfectionum Omnium possibilium, ibi est summum bonum.
. Deus est perfectio perfectionum omnium postibilium. B. Ergo Deus est summum bonum.
B. Quod ubique est, illud infinitum
6. Deus ubique est. B. Ergo Deus infinitum bonum est.
224쪽
Ce COMBINATORIAE, LIB. IV. 2Or
Habemus itaque primam propositionem per novem quaestiones deductam. Si poraro mediae Columnae singulas literas ordine applices primae & tertiae Columnae primis literis, nascetur haec Combinatio B M B. Omne ens bonum est magnum ; per B D B. Omne ens durabile est magnum; dc per B P B. Omne ens potens bonum est; & sic de caeteris. Atque hoc pacto
per varias trium Columnarum transpositiones atque applicationes , innumerabilem propositionum congeriem obtinebis, quae omnes uti ab homine totius vitae tempore, describi, ne dicam, numerari pos sunt: ita consulto eas paucis tantum eXCmplis indigitandas duxi. Atque haec de Arte Combinatoria sussiciant. Quod aeternum est, id summum
bonum est. Deus aeternus est. Ergo summum bonum est.
Quod extra omne tempus fuit, est, & erit, illud summum bonum est. Deus extra omne tempus fuit, est,& erit. Ergo Deus summum bonum est.
Cujus actio est ipsa essentia, illud est summum bonum. Dei actio est ipsa essentia. Ergo est summum bonum. Ca
225쪽
Disim Scientiarum Principiorumque ad em af
h mi as necessariorum, eorumque milus ad alteram, singularumque ad singulus combinatio traditur. PAR s I.
tequam ad eam methodtim , quam Artis nosti ae ad omnes scienti applica-viodum S rationem docet, progrediamur , ordinis ratio post dare Didebatur ut primo de sicientia non divisione, deinde de ipsis principiis ficiendi ageremus, ne Leolor insecuturarum scientiarum ad nostrae Artis principia applicatione distius S anceps Lereat. CAp UT I. De Sidii Ane Scientiarum.
Uicunque animus est ad recte & legitime philosophandum proclivis, is sequentia veluti Effata quaedam irrefragabilia prius supponenda sibi esse persuadeat. Philotaphia est studium Sapientiae. Sapientiae Universitatis est cognitio. Rerum Universitas constat ordine. Ordo constat priori & posteriori. Si quis a posterioribus philosophari inceperit, is rerum pervertit ordinem, quo perversio , intellectui non aliud, nisi tenebrae& caligo supersunt. A primis ergo philosophandi tibi initium sumendum putes s non ab incognitis sed cognitis; si enim ab incognitis ordimur, omnia sequentia nobis incognita erunt. A cognitii ergo nostrae disceptationis sumamus exordia. Cognitio omnis h mente primam habet originem , a sensibus prima sui habet incunabula,
226쪽
nabula , chim nihil sit in intellectu, quod non prius fuerit in sensu. Inter sensus. Uti visus naturae nobilitate viriumque praestantia , & actionum dignitate princeps est, ita totius meri id philosophiae praecipua causa dici debet: huic individuus comes auditus , secundum in rebus cognoscendis locum possidet; hic enim ex concordi audibilium rerum consensu exactam format harmoniam , sive proportionem harmonicam , quae omnibus inest rebus, tum corporeis quae compositione constant, tum incorporeis secundum analogiam. Reliqui vero sensus , uti circa qualitates primas, secundas, tertias occupantur, ita ignobiliores merito censentur, ad plenam tamen rerum cognitionem, necessarii. Sed ut ad visum revertamur. Lux , Lumen & Color , uti primigeniae lucis semina, ita ante omnia reliqua prim6 Cognoscuntur; eorum ope innumerae Patefiunt differentiae. Primum quod mort libus obvium fit, lux. est & lumen a per haec a nascentis Mundi primordiis, homines sublimia , media , infima conspexerunt, conspecta, sunt admirati, admiram do sunt contemplati, contemplando sunt
Hinc omnis scientiarum origo ; sensus enim singularum rerum species intulerunt; primum phantasiae, haec examinandas comtulit facultati aestimatrici id est rationi, haec ab omni foece turbida expurgatas tam
dem eas obtulit intellectui, intellectus depuratas & sub abstractiori naturae consti tutione, ili purissimo sui fonte considera ias, causas earum detexit, detectis iis scien tiam condidit, quae est cognitio veri, totius humanae felicitatis finis.
Philosophia itaque a plerisque dividitur
in Theoricam & praeticam; hanc iterum vel in moralem activam , vel in effectivam aut Districem sub dividunt. Illa contemplatur ut sciati altera ut agendo moralium virtutum opera efiiciat; Tertia ut efiiciat, faciatque , & sub Artis nomine comprehenditur ι Sub Theorica omnes scientiae divinae & humanae , sub Praetica Omnes morales , Politicae, & factivae disciplinae comprehenduntur. Nos verti ne sub universiali hac notione confusas exhibeamus, eas meliori & Arti nostrae magis congrua divisione in certas Classes dispertitas. quantum fieri potest . minutim ante ocul OS Ponemus Curiosi Lectoris.
Dividitur omnis scientia in Divinam Mhumanam; Divina pro objecto suo DE OMhabet, & Theologia dicitur, quae uti sub
varia formalium rationum constitutione consideratur, ita in varias quoque species dividitur. Humana scientia in varios ramos pariter dividitur: & sunt Metaphysica, Physica , Mathematica, Moralis, quae in innumeros iterum ramos dispescitur . uti ex sequentibus patebit. Cc 2
227쪽
Prophetica. Per lumen divinitus affusum. Supernatura- Ilu, haec veli, Per excessivos divini amoris raptus.
Dogmatica, quam SS. PP. per S. Scri-4 s Literati,
l Pro objecto habet verbum Dei
'hes sensu Allegorico, ς pQRςrς i Thopologieo; s Diptum N non solent. l l scriptum.
sacras Litteras i Analogico, θs Concionatoria. Quae DEUM per virtutum studium imitandum s docet.
scriptum revelato credere docet.
Poetica seu fabulosa. Cujus objectum varii D E I effectus per divinitatem in omnia diffusam, elucescentes. Canonica sive casuum. Objectum est, conscientiae status ut ad si lutem consequendam dirigibilis.
l Ascetica. Cuju xyς illurninativus. γ etici antinae ejusque Cumi gradus, i l Ugo per amorem unio. Perfectivus. 3s Hermetica seu obiectum utriusque DEUS est, ' AEgypt δςδ- uti Auctor naturae, principium,s Hieroglyphica plutonie, eius s & finis omnium; de quibus Vi- que Sectato de Syntag. XII. Tom. IL Oeagil l rum. J Cis gypt.
Notariaca, i obscuro Hebraicarum literarumh tegit ne de involucro revelatuS.Cabalica, cujus quatuor dii sunt specieSΤhemura, i De io vide Oedipi tom. II. SIntas. Sephirotica, J
228쪽
Metaplaylica cognoscit Axiomata prima, primasque propositiones, ut est mens seu habitus principiorum; ut verbest sapientia, denominatur, ex iis principiis certas de rebus divinis conclusiones colligit, estque triplex.s Dioina. D E U M ab omni materia seu physica seu metaphysica abstractum contemplatur. Metaphysica Transcendens. Ea spectat, quae abstrahunt a genere praedicamenti, licet ad genus contrahi possit; sic ens abstrahit a subitantia η & accidente, a spiritu & a corpore; potest enim ens substantia esse vel spiritus vel corpus, vel accidenS. Melica. Quae Angelicam naturam in puritate naturae suae constitutam a corpore longh lamotam in abstracto consi
Naturalium rerum scientia dividitur in quinque potissimum partes, quarum prima.s Cujus objectum est corpus mobile; naturaliusiaque rerum t shhbtili his seu J PriRςipi , Materiam, Formam , Privationem, eo riuu-
Acroamatica I LRu lai, Proprietates N rationes exponit; isi quali tum generationi, corruptioni, incremento, decremetito, a que motui locali substant.
s omnium Mundi corporum naturas 3r proprietates, tam animatorum qu1m inanimatorum in genere & specie; destribit; Animalium quadrupedum, volucrum, pis i sium , insectorumque, uti & vegetabilis mineralisquel naturae: elementorum denique omniumque mixtorum
tu, triplex est ψ Alchimia, PRVl te memoratorum artium mi
thrica sive Medicinalis, de qua in sequenti Classe.
randos effectus per applicationem activorum cum passivis praestare docet. CL Ass Is IV. Medis a. - Jatrica sive Medicina circa naturam & proprietates humani corporis, prout sanabile est . versatur ; & amplectitur totius scientiae naturalis ambitum; cum nihil sit in naturae inferioris Oeconomia, quod Medicus in suos usus ad humani corporis salutem non asilimat; In complures ramos dividitur ut sequitur.
229쪽
Jatrica, si e Scientia, MedicinaliS,
Emnrica sive veterinaria quae sola eXPerientia fulta curat. Mus partes sunt. Velesinaria , quM in cura plantarum & animantium versatUr.
Plebea, quae in nonnullis secretiS laerbarum, me tallorum , animalium consistit. Eliologistica, quae morborum causas indagat, &unicuique appropriata remedia adhibet. Rutioralis sive Dogmatica , Omnia diligenter perspicit , rationem . experientiae fulcit, &est vel Bolanica, quae herbarum, plantarum, arborum, seminum, fructuum vires Sc proprietates indagat. otica , quae animalium singularum partium vibres & proprietates medicatrices explorat. Antropologica, universam hominis naturam &constitutionem investigat. P siologica, de illius elementis, humoribus, spiritibus, temperamento, semine, similibusque disserit. Critica, quae ex signis, pulsibus venarum, ColΟ-ribus , urina , symptomatibus variis de morbi statu indicat. Methodica practica est,& tota in morborum curis se impendit, estque vel' Therapeutica. Morbos praesentes curare intendit mediis supradictis. Prophylaetica. Corpus ne in morbos incidat, congruas mediis praeservat. Pharmaceutica. Purgationibus substractioni humorum superfluorum intendit, aut defe-t elui eorundem succurrit.
natomica totius humani corporis compagem dissolvit, estique vel
Ossium structura. Nervorum propagatione. Venarum ductu & corresponsu. Singulorum principalium 7. membrorum positio-Chirurgica externi cor- s Sectione, ut calculi, apostematum, ulcerum.
poris morbo χV Π Medientione vulnerum quovis modo initi sto-
dos spectat, Coni λ ix furti . externique corporis membrorum JG que vel in Chara Z Ex signis extrinsecis plantarum, animalium in interioris laten-ristica. tis virtutis notitiam pervenit. Chimica. In metalloru mineraliumque ad morbos propulsandos praeparatione, q tis essentiis, salibus, spiritibus suam industriam ponit.
logica . Quae signis, characteribus, amuletis, aliisque superstitiosis ribtibus, ad morborum depulsionem utitur.
230쪽
CLAss Is V. Mathematica. Elementaris, tradens varios Algori clamos cRegularis, continens Regulam es Popularis. Integrorum.
I Frae Drum. Auream, sive proportionum. Societatum.
AlligationiS. Falsi, sive Positionum. . I Astronomica seu Physica.l Canonica sive Tabularis, de Sinubus Tangentit bus, Secantibus, & Logari ibinis. Apologistica, Analogistica,
Principum. t Mercatorum. Progressionum. Proportionum. Combinationum. s Polygonorum.
s Ineffabilibus seu surdis.. Geometrica, de qIncommensurabilibas. Laterum, Quadratorum,
Descriptione, Di mensione, Auctione & diminutione, Sectione,