장음표시 사용
241쪽
Demonst. Hypoth. Demonstr. Hypoth. Demons LDemonstr.
Si D E U s operatur, ergo essentia est, quia ab essentia profluunt vireS. Si D E U s non est essentia, ergo neque
bonus. γSed D E D s bonus est. Ergo essentia est. Si D Ε D s bonus est, ergo verus est. Si enim verus non esset, neque bonus esset.
Sed Iasos bonus est ex praecedenti, er
Si D E G s verus est, ergo unus est. Si D E U s unus non esset, neque verus esset. Sed verus est, ergo unus est. Si unus, Ergo ens est. Ex EMPLUM II.
Petrus est homo. 1. Omnis laomo est animal.
Petrus est homo. Ergo est animal. a. Omnis homo est compossitum ex materia & Drma. Petrus est homo. Ergo est compositum physicum ex materia & ωrma. 3. Omnis homo est corpus mixtum. Petrus est homo. Ergo corpus mi
. Omnis homo est corpus sensitivum. Petrus est homo. Ergo est corpus sensitivum. s. Omnis homo est corpus animal um. Petrus est homo. Ergo est corpus animatum.
6. Omnis homo est substantia naturalis. Petrus est homo. Ergo est substantia
. Omnis homo est ens actuale. Petrus est homo. Ergo ens est actuale. Resolutio. Si non est ens, ergo non est substantia; sedens est, ergo substantia. Si non est substantia, ergo non est corpus animatum;sed est corpus animatum. Ergo. Si non est corpus animatum, ergo neque sensitivum: . sed est corpus animatum; Ergo sensitivum. Si non est sensitivum, ergo neque Compositum; sed est compositum ex materia &krma. Ergo. Si non est compositum, ergo neque animal;
sed est animal; Ergo de compositum physicum.
Si non est animal, ergo non erit homo; sed sed animal est, Ergo homo est. Si non est homo k ergo Petrus Hon erit P trus , quod imposabile est. Petrus ergo est homo. EXEMPLUM III.
1. Omnis planta est animata. Rosa est planta. Ergo animata. a. Si enim animata non esset, non esset vegetabilis. Sed rosa est vegetabilis. Ergo ani
3. Omnis planta est compositum physi
Rosa est planta. Ergo est composi
. Omnis planta est corpus mixtum. Omnis rosia est planta, ergo corpus
F. Omnis planta est corpus vitale. Omnis rosa est planta. Ergo corpus
6. Omnis planta est substantia. Omnis rosa est planta. Ergo substantia. . Omnis planta est ens. Rosa est planta; ergo est ens. Resolutis. Si non est ens, ergo neque substantia. Sinon est substantia, ergo neque vi VCI S. Et sic de caeteris usque ad initium. Posuit nus hic tria paradigmata, eX quibus luculenter patet, quomodb tum per a gumentationes Synthetico-analyticas, tum
per Syllogisticas , omnia subjecta universalia , vel ad illa reducibilia in ens tandem resolvantur: estque methodus pulcherrima, &ad disserendum de quacunque re aptis lima; ita ut servatis naturae gradibus, veluti per scalam quandam, ex imo ad summum per Synthesin , & ex summo per media ad infimum per Analysin, de quacunque proprosita quaestione nullo negotio amplissime ratiocinari possimus ; non uno modo , sed prorsus innumeris, ut in sequentibus apparebit. Verum ne tot Syllogismos convolvere cogamur; quomodo id Artista vel per fimplicissimos terminos assequi possit, sequenti typo docemuS.
NumeruS 1. notat majorem. a. Mi ΠΟ- rem. 3. Conclusionem.
242쪽
Vides in hoc typo tot Syllogismos contineri , quot sunt gradus naturae intermedii; Medium verti in tribus hisce exemplis est, Homo , Angelus, lapis. V. s. in primo Exemplo : Omnis homo est animal. Socrates est homo. Ergo Socrates est animal. Syllogismus est in Darii, cujus propositio major notatur per T. Minor per a. Conclusio per 3. & hoc pacto procedendo juxta ductus linearum, habebis octo Syllogismos,
donec tandem, quod propositum erat, totum ratiocinium res bivatur in Ens , ultra
quod nihil restat demonstrandum. Quicunque igitur hoc pacto quaestionem de quacunque re proposita disposuerit, is stat in eam sine dissicultate per Syllogismos
ex infimo usque ad supremum deductos in id, quod in natura rerum ultimum est, resolvat; quod non solum novem subjectis universalibus competit, sed & omnibus, quae in iis implicite continentur. In physicis quidem ab individuo speciei ordiendo. In moralibus & politicis a particulari aliqua virtute initium sumendo. H G. Omnis virtus est bona, amabilis, appetibilis, magna potens, inhaesiva substantiae, accidens, ensin alio. Sed justitia est virtus. Ergo bona, amabilis &c. Sed haec ulterius Lectori evolvenda relinquimus.
Rincipium disciplinarum primum id est, unde principiatum oritur, quod quidem aliud non est, quam DE Us Opt. Max. fons omnis sapientiae & cognitionis primcipium independens. V
Absolutum. Perfectum. Sufficiens. Indeficiens. Immutabile.
Mensura omnium. Regula omnium. tae a
Si independens, ergo 1 se, ex se, per se, in se: ergo primum, ante quod nihil. Si absolutum; ergo perfectum. Si perfectum, ergo sussicientissimum. Si sussicientissimum, ergo indeficiens. Si indeficiens. ergo immutabile.
Si immutabile, ergo Lex aeterna. Si Lex aeterna, ergo mensura omnium. Si mensura omnium, ergo regula omnium.
Si regula omnium, ergo omnis sapientia, scientia, coetnitio a D Eo est. R C ESi a Dpo est, ergo participata est. Si a puro principio est, ergo principiata est. Ergo
243쪽
Ergo omne principium cognoscendi immed late a primo ortum est principio, omnibus scientiis commune. Quod per analysii alta ostendo. Si principium cognoscendi est omnibus
Commune scientiis; Ergo erit omnium scientiarum regula. Si hoc, ergo mensura omnium. Si hoc, ergo aeternae veritati S. Si aeternae veritatis, ergo immutabile.
Si hoc, ergo indeficiens, perfectum, absolutum, a nullo nisi a quo profluxit principio dependens; qui est D E U sopi. MaX. Independens vel depem
Incomplexum vel complexum. Immediatum vel media
Independens est, a quo omnia, & ante quod nihil. Dependens est , quod ab alio dependet. Ιucomplexum est, quod simplici notionis
apprehensione concipitur; ut unum, Cns, Verum, bonum. Complexum est, quod secunda mentis reflexione concipitur : ut omne bonum est amandum.
Immediatum est, quod uti lumine nature notum est , ita indemonstrabile est, utpote cui nihil intermediet. Mediatum verti est, quod medium habet,
per quod demonstrari possit. Theoricum est, quod ab intellectu priamum concipitur, uti ens. Practicum,
quod ab intellectu propositum , UO-luntate appetitur, ut bonum. Proprietates er assectiones principiorum.
Omne principium est prius suo principi, to: & intelligitur de omnibus principiis naturalibus & supernaturalibus. Si prius est suo principiato, ergo quicquid cognoscitur, id in sua principiaresblvi necesse est. Et hoc, quia quaelibet res creata resoluta secundum suum esse quod habed, cognoscitur : Sicuti enim se habet res adesse sic se habet ad cognosci: Sed omnis res creata suum esse habet per principia; Ergo per principia cognoscitur. Unde sequitur, quod cognitionis certitudo ex Certitudine principiorum dependeat.
Si hoc, ergo diversarum scientiarum cognitionumque diversa sunt principia. Et hoc. Quia res quaelibet, uti distinctam habet unitatem ab alia, ita quoque & principium habet distinctum. Si singulae res distinctum habent principium , ergo ejusdem rei plura in assignari debent principia; tum in tot libus & adaequatis non sibi subordinatis principiis, tum in eodem genere causandi occurrentibus. Frustra enim fit per plura, quod fieri pintest per pauciora. Principium cujuslibet rei minimum est Secundo. initio, maximum in fine; mole parvum, virtute magnum. Inductione probatur. Semen mole parvum, Virtute magnum In Physmin arborem enim excrescit. Parva sae- pe scintilla magnum excitavit incendium.
Ergo minimus error in principio , magnus est in fine.
In Asceticis minimam cogitationem irrepentem excipit fortis imaginatio, hanc sequitur consensus de delectatio; per hanc hostis ingressus, animam, peccato
prostratam sui juris facit. In Medicis : principiis obsta, serb m
dicina paratur. In Speculativis : posito uno absurdo, sequuntur multa alia. Sicuti enim ex principiis veris vera nascitur propositio, ita ex falcis falsa. Omne principium nosci debet per ter- Tertibi minos suOS. Ergo non cognitis terminis, principium
Ergo per se notum esse debet. Si per se notum esse debet, ergo per se fidem habet. Sed fidem per se habere non potest, nisi
Non cognoscuntur , nisi sensu , eXperientia, usu, consuetudine.
Hoc autem ideo , quia nihil est in intellectu, quod prius non fuit in sensu.
Sunt enim sensus veluti fenestrae quaedam animae , per quas anima imbuitur innumeris rerum speciebus, intellectusque phantasmata speculando Omnia fit. Sicuti omnes scientiae proprium Obje- Quareb etum habent, ita & principia propria, quae tanquam vera supponuntur, quibus in propositionibus demonstrandis
utuntur. Ut, Unde patet, omne princi- .pium esse vel
244쪽
Natura est principium motisis & quietis; quo veluti principio definitivo Physici
Utuntur, ad conclusiones scientificas de corpore mobili Physico deducendas. Sunt verb principia quaedam prima, immediata & communia, quibus omnes 1cientiae utuntur; sunt enim veluti elementa quaedam omnium propositionum & demonstrationum ; & Axi mala sive dignitates appellantur; Ex quo patet, omnem scientiam virtute contineri in suis principiis, sicut eis, stum in sua causa. Item principium in speculativis se habere , uti finis se habet in praeticis. Unde contra negantes principia non est disputandum; tibialis enim principiis, Omnis tollitur cognitio & veritas. Principia verb omnium Artium & sciens tiarum, in quantum Artis nostrae principiis applicari possiant , in II. Tomo , singulis scientiis reservantur, ut proinde e Lecto
De Arte Analytic O- syntheti Ca,
De Compositione & Resolutione rerum.
uiud iam sit, S in quo consistat Synthetica S nablis Ars.
Rs Analytica nihil aliud est, quam
methodus quaedam; qua eX principiis positis veluti ex centro ad
circumferentiam ferimur continuata terminorum assi amplorum unius ex altero illatione ad veritatem tandem propositae quaestionis eruendam. Synthetica vero
Ars illa dicitur, qudd, quae Analytica ab infimis per media ad supremum, sive 1 ci
cumferentia ad centrum continuo mentis ascensu resolverat, haec resoluta apte componat, donec ex latitudine quadam longe lateque diffusa , singulas rerum rationes colligendo, suo tandem postliminio restituatur centro, unitati, principio ; hoc enim modo, uti rudi primum cognitione ad determinatam alterius proficiscimur, qua peracta denub reversi in circulum in definita prius cognitionis principia propius intuemur , ita ex obscura totius negotii synthesi recte in plenam analysin sese mens nostra diffundit, unde rursum in orbem obliquata sutemet constitutionis modum a que principia explorans certius illud, unde defluxus rudimenta sumpsit, elaboratorum axiomatum fide & stabilitate compensat. Est hoc insigne Mathematicorum inventum , uti est apud Apollonium Pergaeum, Euclidem, aliosque primi ordinis Geometras ; quae Aristoteles in Priorum & Posteriorum libro facile quidem ostendit, sed modum & rationem , ea in praXin evolvendi omisit. Nos verti hoc loco Diophantum Pappum , Euclidem, Vietam, & in Meta- taphysicis Franciscum Patricium, quia eam primus ante omnes, ad res Metaplaysicas transtulit, secuti, illam hic, ea qua fieri potest, claritate exponimus exemplis illustratam; qua quidem nihil ad veritates abditas eruendas aptius, scitiusque excogitari potest; non tam Tyronibus, quam jam in Philosephico studio provectis ad imitandum propositum. Scias itaque Lector, Quod in Mathematicis omnes probationes vela concessis ad quaesita , vel 1 quaesitis ad concessa progrediuntur. Quae a concessis progrediuntur ad quaesita , Syntheses sive .compositiones appellantur; Compositio enim sive Synthesis est assumptio per consequentia ad quaesiti finem comprehensionemque; Quae v -rb a quaesitis progrediuntur ad concessa , duplices sunt; Vel enim concessa ponunt, vel destruunt; quae ponunt concessa, Reis solutiones vocantur; Est enim Analysis sive Resolutio assumptio quaesiti tanquam concessi per consequentia ad verum concessum; Nam in Resolutione id , quod ponitur, ut jam existeus , & ut verum ponentes , per ea, quae deinceps consequuntur, procedi-
245쪽
ruus per aliquod concessiim, quo quaesitam Conclusionem in proprias caulas, per qu sdemonstratur, reducimus; atque hisce Resolutioni nus compositiones opponuntur :fieri enim non potest, ut a concesso litiu1- modi per eadem Resolutionis velligia actquaesitum revertamur ; Quae vero destruunt concessa , deductiones ad imposs1-bile, magni in Arte nostra usus, appellamus. Est autem hujusmodi ad impossibile deductio , assumptio ejus, quod quaesiato
contradicit tanquam concessi per consequentia ad id, quod vero concesso opponitur ; In qua quidem sumimus id , quod quaesito contradicit , idque supponentes Progredimur, donec in aliquod absurdum incidamus, per quod suppositione destructa confirmetur id, quod a principio quaerebatur ; Distinguitur itaque Resolutio a Deductione ad impossibile, quod illa in verum desinens concludit esse verum: haec in falsium, falsum esse; ed quod supponitur,
arguit, & consequenter quaesitum verum esse. Verum quoniam forsan hic Tyro duabius circa definitionis rationem haerebit, Artem nostram omnigenis exemplis tam Syntheticis quam Analyticis instruendam duximus; Ex his enim naturam & proprietatem utriusque Artis luculentius patefactum iri, nihil dubito. Primci, Confusa quaelibet ac magis universalia notiora quoad nos existere, docet Aristoteles Lib. I. Phys. Hujus itaque cognitionis ductu prius, veluti per nebulam procul conspecto Socrate , offert sese Substantiae notio, deinde corporis , paulatina vero & animati atque , sensibilis, rationalis, ac postremti etiam individui. Socrates itaque , cum primo conspectui exhibitus fuerit; mox sensus sub notione confusa objectum veluti substantiam cor poream considerat. Secundo, mens sensum in subsidium vocans. Tertici, per rationem cuncta componens ac dividens multo quam prius accurratius concreta fundit. diffusa recolligit, totum in partes dirimit, & partium singularum cum substantiales tum accidentales rationes investigat, ubique determinans , quid sit illorum quodlibet, quantum, quale, ubi, quando, qua cuique cognata, quae pugnantia, &id genus reliqua; donec tandem concludat id, quod est, objectum vere esse Socratem. Estque haec Synthesios quaedam species. Analysis autem modus philosophandi, quo ex primo aliquo assumpto, aliud, &ex hoc iterum aliud & aliud usque ad ultimam terminorum resolutionem concludit; Synthesis voci , quae analysis resolvendo deduxerat , componendo partes partibus reducit ad. primum , unde essiuxerant, terminum . Et hoc ut melius liquidiusque praestent, primb Suppositiones, definitiones, axiomata praemittere solent, ut iis veluti lu
mine naturae notis, tandem, arcanas rerum
assumptarum rationes, per apodi sticas leges eruant. Sed haec omnia exemplis stabitiliemus.
Ex EMPLUM PRIMUM. yuo resolutio datur a D E O ad ultimum naturae gradum.
rum Mundialium analytica Arte resolvere, is hoc pacto proponenti satisfaciet; a Ugo divinisque attributis incipiet; deinde per gradus entium rem deducet, usque ad ultimum naturae gradum, ut sequitur. Notet vero Lector, Compositionem &Resolutionem institui hac ratione posse. Sit subjectum quodcunque propositum sive ex novem Universalibus sive particularibus ad unum ex novem revocabilibus, Analytico- Synthetice demonstrandum ; Primci seorsum Omnes proprietates alicujus subjecti, sive praedicati ponantur , quas omneS ordine pones; & deinde eo modo procedes, quo in Paradigmatis sequentibus factum
Synthesis seu Compositio termino
uod ab tino es primo bono omnia procedant in idem revertantur.
1. Si ens primum est, ergo ante id nihil;Si enim quidpiam esset ante primum, jam primum non esset.
a. Post primum ergo omnia; quia si post
primum omnia non essent, jam primum non esset , sed primum esse
concessum est ; Ergo post primum
3. Si post primum omnia; ergo primum summum & essentiale bonum est.
246쪽
. Si primum summum & essentiale bo num est; ergo unum est; absurdum enim foret dicere, plura bona si imma& una esse. s. Si unum est; ergo principium Omnium est; post primum ergo Omnia, a principio omnia, a bono omnia, a Deo
6. Deus ergo Ens unum, primum, bO
. Si Deus ens primum & unum est; ergo unitas primaeva & absoluta est. s. Si unitas prini eva & ab luta; ergo ab CO unitates omnes profluere necesse est; Si unitates , ergo & essentias re
s. Si ab unitatibus essentiae profluunt; ergo sicuti ab unitate essentiae emanant
1 o. Ab essentiis vitae. 11. A vita intellectus.12. Ab intellectu Animae. 13. Ab anima naturae.1 . A naturis qualitates. 1ς. A qualitatibus formae.16. A formis corpora, quae sunt vel inaniumata , vel vitalia, vel sensitiva, vel rationalia. I . Haec omnia sunt in Mundo, tanquam in continente contenta; haec omnia in lumine & calore; atque ex his tandem analytico modo ad D E U Μ para-
18. A primo itaque principio, uno , bono, summo , omnia, id est Mundus prodiit , & in Mundo Corpora, formae,
qualitates, naturae, animae, mentes, vitae, essentiae: OmneS, UnitateS omnes.
Sed Deus primum omnium principium est. s Essentia essentiarum. s Vita vitarum.
l Anima Animarum. t Natura Naturarum. Intellectus Intellectuum .s Bonitas bonitatum.
Duratio Durationum. rood Cognitio cognitionum. Appetitus appetituum. V1rtutum omnium Visa Veritas veritatum. Gloria Gloriarum. Ergo omnia in omnibus & per omnia;
qui proinde sit laudatus in tacula. In hac analysi, quot membra sunt , tot modi sunt, subjecta per innumerabiles Syllogismos urgen h.
PARADIGMA II. uomodo An otica methodo modum sciendi assequi possmis. Sic procede. 1. Si omnes natura scire desiderant; ergo scientiam assequi possunt, non per scientiam , qua adhuc carent, ergo per artem sive per facultatem seu modum sciendi, quae sit directiva actuum intelle stus, quam sive Logicam, sive Analytico - sylitheticain dicamus perinde est. a. Diriget autem intellectum, si conceptus ei statuantur conformCS. 3. Conformes fiunt conceptus, si eo modores concipiamus, quo res ipta sunt 4. Concipimus autem res uti in se sunt, si illas per causam concipiamuS.
strationem facimuS. 6. Demonstratio ex ignotioribus ad notiora procedit. . Notiora sunt vel naturae & nobis, vel naturae & non nobis, vel nobis & non
8. Quod naturae notius est & non nobis, nullam demonstratis nem parit. s. Quod naturae & nobis, notius est, demonstrationem quandam facit, sed
vera tamen demonstratio non est.
quid, & per causam , & hoc ipsiunest , quod scire nobis largitur, & in
quo humani intellectus perfectio consistit. uomodio vero doctrinam quamlibet Analytica methodo resolvere debeas ad cuju is u-
nendum sequitur. 1. Si itaque humani intellectus perfectio Analytice deducenda sit;sic procedes. a. Humanum genus perfectionem exOptat. 3. Hujusmodi perfectionem assequitur, dum ea possidet, quae sua natura eX-
. Possidet haec, quae exoptat, dum a suo principio ea suscipit actu. s. Suscipit actu, dum principio conjungia
6. Conjungitur, dum Et sit simile.. 7. Simile essicitur , dum scientiae actum
8. Eundem exercet actum, dum causas rerum intuetur. 9. Intuetur, dum eas quaesiverit.
1 o. Quaerit dum dubitat. 11. Dubitat dum admiratur. 12. Adini.
247쪽
Ia. Admiratur a repugnante per animae fu-13. Repugnat, quod animae perfectioni 11. Obstant perfectioni animae indivisibili& immobili multitudo, magnitudo,
1 e. Ens plura in se complectitur. 1 f. Plura ratio simul quaerere nequit. . 1 . Inquirit ergo primd, quod se admirabile prilis offert. 18. Se prius admirabile magisque repu- ians offert ens mobile. 19. Ens mobile ex pluribus, quae ei insunt, consistit. ao. Secundum plura simul, nullum se ens
et 1. Se offert primum secundum id , quod primit m ei inest.22. Primum inest, quod prioris cauis opus
et 3. Prioris cauis opus est, quod se latius communiusque diffundit et . Se latius communiusque diffundit mobile simpliciter, quam mobile loco. Per Synthesin sve Compositionem dicta a parte in partem progrediendo , juxta nat
quolibet, sed ex apto nato. 2. Si ex apto nato aliquid fit, ex nihilo ali quid fieri non potest. 3. Cum ex nihilo nihil fieri possit, mobile Omne tribus principiis innititur. 4. Privatio juxta Aristotelem est non Ensenti admiXtum. Materia est admixtum non enti; forma est ens omnis privationis CXp2rS. s. Formae, ut bono, adhaerere ambit materia. 6. Hanc vero materiae aviditatem cum totam explere non possit forma, nece1- sariti inde motus exurgit. . Motus est actus entis in potentia, prout in potentia. 8. Ens in potentia movetur ad actum ab
dum est primum. Io. Primum movens nec corpus , nec Virtus in corpore est; sed infinitum. Quod movet vigore ut finis, essicitur mobile primum
Deo primo movente excitatur ad motum.
12. Coelum, quod fertur in Orbem , nanc sublunarem materiam ad formas adaptat.
13. Prima sublunarium forma est natura
1 . Hac forma intercedente per varia Coeli Organa neg non & per corruptibilium corporum discrimina ad distinctas nu mero , specie & geqere, formas diL ponitur materia. 1 f. Terminant autem eam formis distinctis, genere δc specie; primo leges Clemem torum ; secundo mixtorum imperfectorum : tertio Mineralium; quarto Vegetabilium; quinto Animalium; sexto, in quam toties naturae intentio vergit, humana ratio. 16. Illam materialem potentialemque affe
rimuS. 1 . Hanc etsi potentialis fuerit, nec materiem tamen, nec materiae admixtam,
sed substantiam abstractam ostendi
18. Haec quia abstracta, ideo & semper intelligit actu. 19. Et quamvis suapte natura intelligat actu , humano tamen corpori formam tribuens, quandoque intelligit, quam
aci. Intelligit actu, quando ei cogitationem phantasma porrexerit, sine quo non .a I. Ad phantasma cum sua natura intelligubile non sit, danda est virtus agens si-Ve potentia , quae intelligibile acta constituat. 22. Intelligibilia actu cum fuerint, materialis facultas adeptum intellectum parit. 23. Adepto intellectu genito, ab eoque phantasmatum sipectris deletis agens intellectui jungitur, quo dc abstracta cuncta prospicimus, atque altissimi Numinis adhaesionem assequimur. Porro per Anal situ Metaplasiuam de L
a. Novimus, si illum ab entis attributorumque ambitu dependere concipiu
3. Dependere Concipimus, sientis partes ac praedicata eidem invicem attribui
. Entis quadruplex est divisio, aut enim ortum habet in re, & in re ipsa consistit; aut oritur ab intellectu in eodemque consistit; aut a re ducit originem, in intellectu tamen reponitur; aut Oritur ab intellectu, & sistit in re ipsa ab extra. s. Quod oritur intus, & sistitur ab extra, id artificialium moraliumque cultor pertractar.
248쪽
s. Quod ortum habet in re ad extra, sistit que intus, sunt intelligibilia speciesque, quae actu reflexo per adeptum intellectum intuentur. . Quod originem ducit intus, & intus reponitur , est eras rationis, quod Logicus considerat. 8. Quod verti in re extra & oritur & consistit, alii scientiarum opifices ut tale, Metaphysicus autem ut Ens specula
9. Ens quatenus Ens,est propria ratione aliquid, quod omnibus analogice inest. Io. Hujus essentiam si in se aspexeris veluti
11. Si ad intellectum retuleris ens, ipsam
xa. Si ad Voluntatem, bonum emanabit. 13. Unum igitur Ens indivisum , ut intellectu apprelaensum, est verum di, ut VO-litum, bonum. T . At quoniam volitum apprehensumque non ex absoluta,sed ex collativa mentis ratione dependet ; ideo partes ejus distinctaque attributa ens ipsum est. tr. Ideo uti Ens est independens, substam tia ; ita dependens, accidens eme gere faciet. et s. Si ut independens, unum; Si ut depem dens. multum esse cognoscetur. 1 . Hinc actus, illinc potentia. 18. Hinc prius, illinc posterius.1 V. Hinc causa, illinc causatum. α o. Hinc universale, illinc particulare. 21. Hinc infinitum, illinc sinitum.
α E. Hinc necessarium, illinc contingens. 23. Quae Symbola enti, ut modos attribu laque, nou ut partes Competere dices. et . Partes verti primti Contrahentes ensnon modos, sed substantiam & accidens assereras. Substantiae ratio est non adhaerere; accidentis, inhaerere subjecto.
α 6. Hinc id , quod non inlaaeret, potius parserit, eli quod inhaeret, scilicet substantiae, subjecto. a . Substantia alia mobilis, alia immobilis
est.28. Mobilis substantiae materiam contrariis subjectam esse oportet. 29. Subjecta materia ens est, non actu sed potentia; in aeternis quidem ad Ubi; in generationibus ad formam. 31. Quod in potentia est, movente eget aequivoco, quo ducatur in actum. 31. Movens uni vocum in perpetuo gener itionis & corruptionis negotio versans, perpetuli mobile est. Quod perpetuo movet, nulla potentia aut materia commisceri, necesse est.
Quod nulla potentia inficitur, actus est, se primum & in se omnia reliqua in telligens. Vita in s ummo delectabilis atque pera fecta. a. qua appetibile & intelligibile
atque natura dependet. Coelum 1 tali movente veluti a causa eLfectus manat, quotque ejus sunt motus, tot sunt Motores.
Motores quidem duplices , quorum uinnus conjunctus, & forma; alter reipsa sejunctus, dc intelligentia est. Et quanquam plures sunt Motores,lii t men ad invicem ordinis servant unitatem,& ab uno,ueluti exercitus 1 Duce pendent, & ad unum refluunt universi. Vides in hisce absolutissimum Resblutionis & Compositionis specimen, omuia in se discursuum rationalium seminaria contianens; omplectiturque in se tot Syllogismos, quot membra continet tota Analytico-Synthetica rerum series; quae uti superfluum est demonstrare, ita ingenioso Lectori amplius diducenda relinquimus. Sed hisce expositis ad aliud Analyseos genus procedamus. PARADIGMA III. De Restatisne seu Analysi per analogiam rerum Concinnanda; se continet finium eme licas Resolutiones or Compositiones in trium c Mundorum I rie elucscentes.
Equidem satis mirari non possum, quod in Divinis operibus ita concinnata sint singula , ut idem medium tape respiciat dive sos & pene contrarios scopos; diversa quoue media conversim referantur ad unicum nem ; Unde cum in ordinibus quibuscun-ue tria haec semper Occurrant, extremauo, & extremorum medium, uti totius duvisionis latitudo bipartita vel connexim sub unius medii ratione, vel divisim rursus subeX tremorum ambitu continetur. Hinc sane cunctorum finium exurgit in universo maxime circularis ratio; Nam modci referuntur
infima quaeque ad superiora, tanquam suae existentiae actionisque principes scopos modb conversim suprema videntur institui
inferiorum gratia; modo eXtrema utraque propter unius medii rationem, vel medium propter extrema. Unde haec Analyseos ataque Syntheseos ratio in Mente Opifice propter Symphoniam triplicem longe quidem pulcherrima est, sed inexplicabidis Mori libus; quippe qui ejus consiliis non inter
runt , sed rude duntaxat vestigium ejus impressum habent. Videmus enim Mundum hunc universum ex uno versum infinitam
pulchritudiuem, ex uberrima ipsius opificis
249쪽
bonitate profluxisse; Itaque totius opifeX
Deus est, & summa ejus bonitas, idem- Sc lrationes formarum omnium essentialium , accidentalium, quantitatum in se comple-XUS , Curaetorum , ut ita dicam , quasi fio ma est generalis atque materies. Unde Mundus propter Deum , ut gloriae nimi-lrum illius & Majestati inserviat; propter eundem singula agit in Mundo Deus, emittit spiritum suum , versat atque circumagit, rerum ortus essicit, interitus 3c conversio- lues mutuas. Hinc primum Mundi majoris gratia creatus est minor, propter Minorem Politicus Mundus , propter sesentias& artes homo, propter hominem Mundus
major; & rursus in singulis minora propter l
majora & media i majora conversim minorum gratia, & medium propter extre- lma, & haec propter medium ; Ita enim lserviunt animabus corpora , corporibus a- lnimae . sed utrisque spiritus medii; ita se imae inservit materies, matertei forma, Utrisque proportio ; ut non inepte Mundum lconsistere ex mutuo debito arbitremur; lLicet alia quidem ratione inferna summis ldebeant, alia vero summa infimis, vel utroque modo ; Superiora enim hoc ex amore ldebent, ut inferiora quaeque perficiant; lquod debiti genus ad agendi conditionem l giς est referendum ; Inferiora, quorum conditio magis passibilis est, supernis ordinibus recipiendis, promptitudinem atque o,
Summum bonum. Principium. Primum Ens DEUS Cpt. MaX. Summum pulchrum.
Hisce praemissis, jam tandem telam inceptam prosequamur; ab iis, quae sub univera salibus ordinum rationibus continentur , analyses Synthesesque nostras ordituri ; ut fructus Analogicae, Analyticae, Syntheticae, definitivae & demonstrativae Artis, luculentius patefiat. PARADIGMA IV. De Fimum in Unietve o Resoluetione Ompuitione.
Si quispiam itaque quaerat, quaenam sit finium conversio in Majori, Minori & Poli tico Mundo, quoad continentia,connectensi E SCIENDI,
sequium debent. Media tandem extremis, ut sint in actione & passione qualibet vinculorum loco , viamque deducant ex orta interitum versus,ex uno contrariorum in auterum per commune Symbolum in analogia mutua & proportione Caelatum. Rursus inter eXtremum summae naturae fastigium DE Us in omnes inferiores ordines agit, , nullo accipit, a nullo patitur; omnibus contra substat materia quae patitur tantum. Quicquid est intermediorum gra duum , Omne id partim activa, partim passiva virtute praeditum ea necessitate cooperatur, ut agens omne in agendo pati, vicissim ea quae patiuntur , agere videamus. Ut sese mutuo quaerant amentque singula vel fuga & odio prosequantur; unde illi attractus repulsus que perpetui, ascensus atque descensus, misturae Sc misturarum dyalyses, ortus, interituS , augmenta, decrementa, Zc Daturarum quovis genere contrariarum perpetuae quaedam vicissitudines. Verum ut totitus Resolutionis, Compositionis atque Circuitus ordo sit explicatior, ad Mundi species convertamur, quae sp - stant in omnibus rebus trium praecipuarum partium analogam rationem , & ubique finium relationem triplicem, vel ad infima quaeque, vel ad suprema, vel media; sic enim sub universali priori, particularis finium Circulus elucescet, & ex analytico typi sequentis schemate satis patet.
guntur, veluti circa ceu trum.
tia, contenta ita resolutorio stylo procedes. Continentia sunt Deus omnia continens,
Mundus Angelicus seu Intelligibilis, Cc testis aethereus, ElementariS. D E U s est finis sui ipsius; Mundus Angelicus propter Deum; Coelestis propter Angelicum ; Elementaris propter Coelestem;
Elementa propter misturam & generati nem; propter elementorum agitationem influxus sidereus; propter sensibilem machinam, insensibilis omnium causa Deus. Iterum DE Us seipsiam continens est; Hierarchia continetur a Deo; ab Hieram chia prima, Secunda; a Secunda Tertia: Ani ma propter corpus ue propter animas hierar
250쪽
chia prima; propter hanc secunda; propter
hanc tertia; propter haec omnia, omnium gubernator DEUS. Hisce respondent in Mundo Minori Viscera. Cor, Cerebrum, Hepar. Propter viscera, vasa, ut arteriae, nervi,
Propter vasa, musculorum carnes. Propter musculos, ossa & ligamenta. Propter haec Omnia,humores, cibi, potus,& elementa: ad sustentandam vitam
Propter vitam corpoream, humores &part S. Propter extremarum partium nutritionem, Vitam, sensum, motum, vasa triplicia. Propter vasa triplicia viscera sunt insti
Facultates Animae tres sunt: vitalis, animalis, naturalis. Propter principes facultates reliquae ministrae & deferenteS. Propter has in partibus singulis potentiae singularCS. Vita interior multiplex. Propter vitam multiplicem multiplex ora .ganorum particularium vitae copsti
Propter infimi ordinis potentias, deferentium partium facultates. Propter deferentium facultates, faculistas princeps. Rursus in Politico Mundo sunt populus, Magistratus, PrincGPS. Quibus respondent usus vivendi, Leges& Edicta. Notiones Legum. Notionum gratia, leges & edicta. Legum gratia,usus vivendi & consuetudo. Si vero Finis e cientem causam spectemus; ita Resolutionem & Compositionem institueS. Finis essiciens & cunctorum princeps causa DE Us est; cujus bonitati, magnitudini , potentiae & foecundissimae pulchritudini conveniebat Mundum sibi creare simi lem, qui unitate simul ac trinitate rationem
Opificis sui. & ineffabilis Majestatis gloriam
Tonitate, Pulchritudine se Conservatione. Primb. Ut essentiae ipsius summa perfectio
elucesceret, quae in rerum circuitu plenius , & contrariorum mutua conversione cernitur ; hujus sinis s Animalis gratia, vita triplex requiri- ltur ' Vitalis. . . Naturalis. Propter vitam triplicem , actio pariter triplex. Animalis. Vitalis. Naturalis. Propter hanc triplicem actionem, totidem facultates, videlicet.
i. Naturalis. - ' , Rationalis Propter facultates, anima & lforma unica triplici ratio- Memorativa.
Phantastica. Propter animam corpus, similiter divisium intres sedes, videlicet in Cerebrum , antimalis &rationalis facultatis. Cor. vitalis & irascibilis facultatiS. Hepar, Concupiscibilis & naturalis facultatis. Propter utriusque nexum, Spuritus triplex:
I Naturalis. Propter particularium animalium Compositiones ex Anima. Corpore. Spiritu. Propter Compositionem, omnium Commu
Propter amorem, D E U s ejusdem fons re ratio prima. Secund5. Pulchritudo, id est, ut cum aliis sit, quae maxime explicatur ex uno in multitudinem. - 4 ... s Mundi Majoris. Propter hanc prima di- istinctio in ternarium. Minoris.
fluens lPolitici. - , ,.ri s Partis incorporeae. Propter hanc distributio dictorum in se- Spiritualis.cundam triadem. t Corporeae.
Propter hanC con. centus partium per aliam tri
Horum gratia concretorum forma ut
ordo. Substantiarum. Numerus. , Proprietatum. Proportio. J Accidentium.